قانون استخدام ارتش جمهوری اسلامی ایران [قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی]

تاریخ تصویب: ۱۳۳۶/۰۴/۳۰
تاریخ انتشار: ۱۳۳۶/۰۵/۲۶
اطلاعات بیشتر:

‌قانون مربوط به پذیرفتن درجه‌داران وظیفه دیپلمه داوطلب خدمت در کادر ثابت نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۴۳

‌قانون راجع به ماده واحده الحاقی به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۴۳

‌قانون الحاق ماده واحده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۴۵

قانون الحاق موادی به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مربوط به ایجاد طبقه همافران، مصوب ۱۳۴۷

قانون الحاق ماده واحده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۴۷

‌قانون اصلاح تبصره 4 ماده 102 قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و تعمیم مقررات پرداخت مستمری به وراث‌ افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی

قانون اصلاح الحاق ماده واحده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲

به موجب بند ۱ ‌ماده واحده ‌لایحه اصلاح عنوان قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و الحاق ۳ تبصره به ماده ۱۰۲ قانون و اصلاح تبصره‌ همان ماده، مصوب ۱۳۵۸/۸/۲۹، عنوان «قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی» به «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران» تغییر یافت.

لایحه قانونی الحاق ماده واحده به قانون استخدام ارتش جمهوری اسلامی ایران

به موجب قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۶۶ نسخ ضمنی شده است.

فصل یکم- شرایط عمومی استخدام و طبقه‌ بندی افسران و کارمندان

ماده ۱- کسانی که مطابق شرایط و مقررات این قانون مشغول خدمت بشوند افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی نامیده میشود.


ماده ۲- شرایط ورود به خدمت به شرح‌ زیر است:

۱ – تابعیت ایران.

۲ – حداقل سن‌ ۱۸ سال تمام.

۳ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۵/۷]
در بدو ورود به خدمت حداقل تحصیلات برای کسانی که داوطلب خدمت افسری میشوند دارا بودن گواهینامه رسمی دوره کامل متوسطه و برای‌ کسانی که جهت کادر درجه‌داری استخدام میشوند حداقل گواهینامه پایان دوره ابتدایی خواهد بود.

۴ – عدم محکومیت به جنایت و جنحه‌هایی که بموجب قوانین جزایی مستلزم محرومیت از خدمت دولت میگردد.

۵ – صحت‌ مزاج و توانایی‌ برای انجام کاری که‌ بمنظور آن استخدام میشوند و معروف نبودن به فساد عقیده و اخلاق

۶ – توفیق در امتحانات ورود به خدمت مورد نظر طبق آیین‌نامه‌ مربوطه.

تبصره ۱- [الحاقی ۱۳۵۱/۳/۱۵]
از تاریخ اول مهرماه ۱۳۵۰ پذیرش داوطلبان در مراکز آموزشی بدون رعایت شرط سنی مذکور در این ماده مجاز است لیکن انتخاب داوطلبان باید بترتیبی انجام شود که پس از خاتمه تحصیل و هنگام نیل به درجه حداقل دارای ۱۸ سال تمام باشند.

تبصره ۲-
[الحاقی ۱۳۵۲/۹/۵]
[اصلاحی ۱۳۵۴/۳/۱۴]
حداقل سن برای داوطلبان ورود به مراکز آموزش تخصصی فنی با داشتن گواهینامه سوم متوسطه یا دوره ابتدایی پانزده سال تمام و برای‌ دواطلبان ورود به مراکز آموزش موزیک و ارکسترهای نظامی با داشتن گواهینامه دوره ابتدایی ۱۳ سال تمام می‌باشد و اینگونه داوطلبان پس از خاتمه‌ تحصیل و هنگام نیل به درجه مشمول محدودیت سنی مندرج در تبصره ۱ این ماده نخواهند بود.


‌ماده ۳ – افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی بشرح‌ زیر میباشند.
‌الف – نظامیان
ب – همردیفان و غیرنظامیان


‌ماده ۴ – نظامیان بدو طبقه تقسیم میگردند.
‌الف – افسران
ب – درجه‌ داران و افراد


‌ماده ۵ – همردیفان و غیرنظامیان
‌الف – همردیفان کارمندانی هستند که با حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌ داران یا افراد استخدام شده ‌و از لحاظ مقررات استخدامی تابع قانون ‌استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی میباشند.
ب – غیرنظامیان کارمندانی هستند که مطابق قوانین استخدام کشوری و یا مقررات اختصاصی استخدامی مربوطه در نیروهای مسلح شاهنشاهی‌ انجام وظیفه میکنند.

تبصره ۱ – [الحاقی ۱۳۵۰/۴/۲]
مقررات اختصاصی استخدامی مربوط به کارمندان غیرنظامی ارتش شاهنشاهی از طرف وزارت جنگ تهیه و با تأیید سازمان امور اداری و‌ استخدامی کشور به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

[قانون تعمیم تبصره (۱) بند (ب) ماده ۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به ژاندارمری کشور و شهربانی کشور]

[‌شمول قوانین استخدامی مربوط به هیأت علمی دانشگاه تهران به اعضای غیرنظامی هیأت علمی دانشکده‌ها و مراکز آموزش‌ عالی ارتش]

تبصره ۲- کارمندان مندرج در بند «الف» و «ب» مادامی که در نیروهای مسلح شاهنشاهی مشغول انجام وظیفه هستند از لحاظ مقررات کیفری و انضباطی‌ تابع قوانین و آیین‌نامه‌های ارتشی میباشند.


‌ماده ۶ – هر نوع تغییری که در وضع استخدام قراردادهای سایر وزارتخانه ‌ها طبق قانون استخدام کشوری معمول و اجراء گردد همان مقررات درباره ‌قراردادهای فعلی ارتش بموقع اجرا گذارده خواهد شد.


‌ماده ۷ – نیل به مقام افسری در نیروهای مسلح شاهنشاهی مطلقا موکول به طی دوره دانشکده یا آموزشگاه افسری رسته مربوطه در داخله یا خارجه‌ میباشد که حداقل دوره دانشکده دو سال و آموزشگاه یک سال خواهد بود.

تبصره – در صورتی که مدت دوره آموزشگاه افسری مانند آموزشگاه افسری هوانیروز (‌هواپیمایی نیروی زمینی) بیش از یک سال باشد، دانشجویان در‌مدت آموزش مازاد بر یک سال از حقوق ماهانه معادل حقوق درجه ستوان سومی استفاده خواهند نمود و مدت آموزش مازاد بر یک سال آنان نیز (‌بدون‌ احتساب مدت مردودیت و تجدیدی) پس از نیل به درجه ستوان سومی از لحاظ ترفیع جزء قدمت خدمت در درجه آنان محسوب خواهد گردید.
این‌ تبصره از تاریخ ۲۵۳۴.۱.۱ قابل اجرا میباشد.


ماده ۸ – [اصلاحی ۱۳۴۷/۱۰/۱۷]
نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران به مجموعه ارتش شاهنشاهی – ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور اطلاق می‌شود.
‌نیروهای سه‌گانه ارتش شاهنشاهی ایران (‌زمینی – هوایی – دریایی) و ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور به تناسب احتیاجی که دارند از‌ رسته‌های مختلف تشکیل گردیده و تعیین رسته افسران و درجه‌داران و افراد و طرز تغییر آنها طبق آیین‌نامه‌هایی خواهد بود که به وسیله وزارت جنگ (‌در مورد ارتش شاهنشاهی) و وزارتین جنگ و کشور (‌در مورد ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور) تنظیم و به تصویب کمیسیون‌های نظام‌ مجلسین در مورد ارتش شاهنشاهی و کمیسیون‌های نظام و کشور مجلسین در مورد ژاندارمری و شهربانی کل کشور خواهد رسید.

[‌آیین‌نامه رسته افسران – درجه‌داران و افراد نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۴۲/۱۲/۴]

[‌آیین‌نامه رسته افسران، درجه‌داران و افراد ژاندارمری کل کشور]

[‌آیین‌نامه رسته‌های نیروی زمینی شاهنشاهی]

[‌آیین‌نامه رسته‌های افسران، همافران و درجه‌داران نیروی هوایی شاهنشاهی]

[‌آیین‌نامه رسته‌های افسران، دریافران و درجه‌داران نیروی دریایی شاهنشاهی]


‌ماده ۹ – [اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
استخدام کارمند به عنوان همردیف اعم از افسر و درجه‌دار و افراد ممنوع است.


فصل دوم- وضع خدمتی افسران و کارمندان

ماده ۱۰ – حاضر به خدمت. وضع افسر و کارمندی است که در مشاغل سازمانی مشغول انجام وظیفه میباشد.


‌ماده ۱۱ – منتسب. وضع افسر و کارمندی است که مشمول یکی از مواد زیر باشد:
‌الف – موقتا بمشاغل مخصوصی گمارده شده که در سازمان نیروهای مسلح شاهنشاهی برای آن مشاغل محل بخصوصی پیش ‌بینی نشده است.
ب – در یکی از مدارس داخله یا خارجه مشغول تحصیل باشد.
ج – بواسطه حذف یا انحلال محل سازمانی موقتاً بدون شغل شود.
‌د – افسران و کارمندانی که معالجه بیماری آنها بیش از ۴ ماه ادامه پیدا کند تا یکسال.
هـ – افسران و کارمندان که اسیر میشوند در تمام مدتی که در اسارت هستند و در صورتی که از اسارت خارج شوند حداکثر تا ششماه که باید بآنان شغل ارجاع شود در حال انتساب باقی خواهند بود.
‌و – بنا به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه مأمور خدمت در سایر وزارتخانه‌ ها یا بنگاههای ملی یا دولتی شوند.

‌تبصره- [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
افسران و کارمندانی که تحت پیگرد واقع و به علت صدور کیفرخواست جنائی بدون کار می‌شوند اگر طبق رأی قطعی دادگاه صالح‌ برائت حاصل نمایند مدت بدون کاری مزبور به انتساب تبدیل خواهد شد همچنین در صورتی که بزه انتسابی طبق رأی قطعی دادگاه از درجه جنحه‌ تشخیص داده شود مدت بدون کاری از فاصله صدور کیفر خواست تا زمان صدور حکم دادگاه به انتساب تبدیل خواهد شد.


ماده ۱۲ – منتظر خدمت. وضع افسر و کارمندی است که بعلت خطا یا قصور مکرر و یا مسامحه طبق مقررات مواد ۱۱۶ و ۱۱۷ موقتاً از کار برکنار‌ شود.


‌ماده ۱۳ – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
بدون کار وضع افسر و یا کارمندی است که به علل زیر موقتاً از کار برکنار گردد:

۱ – در صورتی که تحت تعقیب قانونی درآمده و کیفرخواست جنائی برای وی صادر گردد از تاریخ اعلام دادسرا به قسمت مربوط به متهم اعم از این که‌ کیفرخواست از دادسرای عمومی و یا دادسرای اختصاصی صادر شده باشد.

‌تبصره – کلیه دادسراهای عمومی و اختصاصی مکلفند به محض صدور کیفرخواست جنایی بدون فوت وقت مراتب را به اداره دادرسی ارتش و قسمت‌ مربوط به متهم اعلام دارند.

۲ – در صورت محکومیت قطعی به حبس در مواردی که طبق قانون دادرسی و کیفر ارتش مستلزم اخراج نباشد برای تمام مدت حبس که مورد حکم‌ واقع گردیده اعم از این که حبس مزبور قبل از قطعیت حکم باشد یا بعد از آن.

‌تبصره – محکومین به حبس با خدمت و همچنین محکومین به حبس عادی در مواردی که برابر مقررات ماده ۴۲۱ قانون دادرسی و کیفر ارتش زندان‌ آنان به حبس با خدمت تبدیل گردد مشمول مقررات این بند نخواهند بود.

۳ – در صورتی که در اثر عدم پرداخت محکوم به یا بدهی منجر به صدور اجرائیه زندانی گردد برای مدت حبس.

۴ – در صورتی که تنبیه انتظار خدمت مؤثر واقع نشده و طبق مواد ۱۱۶ و ۱۱۷ این قانون بدون کار گردد.


ماده ۱۴ – معلول. وضع افسر و کارمندی است که بعلت قیود خدمتی دچار سانحه یا بیماری شده که معالجه ان بیشتر از یک سال تمام طول‌ کشیده و طبق تشخیص کمیسیون عالی پزشکی نظامی قادر بانجام خدمت نباشد.


فصل سوم- برکناری افسران و کارمندان از خدمت

ماده ۱۵- خدمت افسران و کارمندان ممکن است به یکی از طرق ذیل پایان یابد:

الف – بازنشستگی: وضع افسران و کارمندانی است که طبق مقررات فصل ششم این قانون بازنشسته شوند.

ب- انتقال: [اصلاحی ۱۳۴۶/۵/۲۵]
وضع افسر و کارمندی است که در صورت تمایل آن پس از تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران به یکی از‌ وزارتخانه – مؤسسات دولتی و یا مؤسسات وابسته به دولت منتقل شوند.

‌تبصره ۱ – این قبیل افسران و کارمندان اگر بخواهند معاودت نمایند در صورتی که به وجود آنان احتیاج باشد با درجه و قدمت خدمت درجه ‌ای که‌ در تاریخ انتقال دارا بوده ‌اند به خدمت پذیرفته خواهند شد مشروط بر اینکه مدت انتقال آنان بیش از سه سال نباشد و در مدت خدمت در وزارتخانه ‌ها‌ و بنگاههای نامبرده منتظر خدمت یا معلق یا مستعفی یا اخراج نشده باشند.

تبصره ۲ – انتقال افسران از ژاندارمری کل کشور چنانچه حائز شرایط زیر باشند به نیروهای مسلح شاهنشاهی امکان‌ پذیر خواهد بود.
1 – تا درجه سرگردی (‌داخل) چنانچه دوره دانشکده افسری و دوره مقدماتی را طی نموده باشند.
2 – تا درجه سرهنگی (‌داخل) چنانچه دوره عالی رسته یا دوره دانشگاه جنگ را طی نموده باشند.
3 – امرایی که دوره دانشگاه جنگ را طی نموده باشند.
4 – افسران پزشک و فنی که دانشکده پزشکی یا فنی داخله یا خارجه را طی کرده باشند.

تبصره ۳- [الحاقی ۱۳۵۰/۷/۲۱]
انتقال افسران و کارمندان ارتش شاهنشاهی به ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور بنابر نیازمندیهای سازمانی پس از تصویب ‌اعلیحضرت همایون شاهنشاه انجام میشود.

ج – استعفا
[اصلاحی ۱۳۴۹/۳/۱۷]
[اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
کسانی که نیروهای مسلح شاهنشاهی برای تحصیل آنها هزینه‌ای پرداخت کرده باشد در صورت وجود یکی از شرایط زیر می‌توانند استعفا‌ دهند.
۱ – پرداخت دو برابر هزینه تحصیل.
۲ – انجام خدمت پس از خاتمه تحصیل معادل سه برابر مدت تحصیل که در هر صورت از ده سال تجاوز نخواهد کرد. کسانی که ضمن خدمت به هزینه‌ نیروهای مسلح شاهنشاهی دوره تخصصی را طی نموده‌اند باید دو برابر مدت تخصصی را خدمت کنند و در صورتی که مشمول قسمت اول این جزء‌ نیز باشند این مدت به خدمت مقرر در قسمت اول این جزء اضافه می‌شود.
‌استعفای افسران به وسیله سازمان مربوط پیشنهاد می‌شود و قبول آن موکول به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.

‌تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
منظور از هزینه تحصیل موضوع بند ج این ماده اعم است از حقوق و مزایا و هزینه‌های زیست و پوشاک و همچنین سایر هزینه‌هایی که‌ نیروهای مسلح شاهنشاهی به نحوی از انحاء برای تحصیل اشخاص موضوع این بند مصرف نموده و مبالغی که به ازاء تحصیل آنها نقد پرداخت کرده‌ است.

‌تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
در مورد صاحبان حرف پزشکی یک سال خدمت در مناطق گرمسیر یا نامساعد برابر ۱۸ ماه خدمت در سایر مناطق محسوب می‌شود مناطق‌ مذکور به موجب آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت جنگ می‌رسد تعیین خواهد شد.

‌تبصره ۳ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
تقاضای استعفای درجه‌داران منوط به داشتن حداقل پنج سال خدمت و موکول به تصویب مقامات مذکور در ماده ۱۹ می‌باشد.

‌تبصره ۴ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
در زمان جنگ یا بحرانهای سیاسی و وضع غیر عادی که بیم آغاز مخاصمات می‌رود استعفا مطلقاً پذیرفته نخواهد شد.

‌تبصره ۵ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۰/۱۷]
افسران و کارمندانی که از خدمت مستعفی شده‌اند در صورت تقاضای شخصی هرگاه حائز شرایط زیر مورد احتیاج باشند فقط برای یک‌ مرتبه با یک درجه پایین‌تر ممکن است به خدمت معاودت نمایند.
۱ – در مدت برکناری محکومیت مؤثر به علت ارتکاب جنحه یا جنایت نداشته باشند.
۲ – مدت برکناری آنان بیش از سه سال نباشد.

د – اخراج – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
در پنج مورد زیر افسران و کارمندان از خدمت اخراج می‌شوند.
1 – اگر طبق مقررات قانون دادرسی و کیفر ارتش محکومیتی پیدا نماید که مستلزم اخراج باشد.
2 – در صورتی که مبادرت به اعمال خلاف حیثیت و شئون نظامی و یا مصالح ارتش بنماید (‌با رعایت مواد ۱۱۳ – ۱۱۵ – ۱۱۸ این قانون).
3 – در صورت شرکت افسر و کارمند در احزاب و دستجات سیاسی (‌با رعایت ماده ۱۱۳ و ۱۱۸) این قانون.
4 – در صورت ترک تابعیت.
5 – قصور عمدی در اجرای دستورات خدمتی و وظایف مربوط در صورتی که تنبیهات پیش‌بینی شده در آیین‌نامه انضباطی و انتظار خدمت و بدون‌کاری به ترتیب مؤثر واقع نشده باشد (‌با رعایت مواد ۱۱۳ و ۱۱۵ و ۱۱۸).

تبصره – [الحاقی ۱۳۵۱/۳/۱۵]
در مواردی که قصور عمدی در انجام وظایف و اجرای دستورات خدمتی به نحوی باشد که فرمانده یا رییس قسمت مربوط با توجه به مصالح‌ نیروهای مسلح شاهنشاهی برای تأثیر به موقع تنبیه، اخراج افسر یا کارمند خاطی را از خدمت ضروری تشخیص دهد می‌تواند بدون در نظر گرفتن‌ ترتیبات مندرج در جزء ۵ بند (‌د) ماده ۱۵ نسبت به اخراج افسر یا کارمند خاطی با رعایت مواد ۱۱۳ و ۱۱۵ و ۱۱۸ اقدام نماید.

هـ – معافیت از خدمت. ‌
در صورتی که ادامه خدمت مشمولان این قانون به تشخیص هیئتها و کمیسیون مندرج در مواد ۱۱۳ و ۱۱۸ این قانون منطبق با مصالح نیروهای مسلح‌ شاهنشاهی نبوده و مورد از مصادیق بند ‌د این ماده نباشد از خدمت معاف گردیده و با آنان بترتیب زیر رفتار میشود:
1 – در صورتی که ۲۰ سال خدمت یا بیشتر داشته باشند حقوقی معادل حقوق بازنشستگان از صندوق بازنشستگی مربوط بآنان پرداخت می‌گردد و از‌ نظر امور رفاهی و درمانی همچنین مستمری وراث نیز مشمول مقررات مربوط به بازنشستگان خواهند بود.
2 – در صورتی که کمتر از بیست سال خدمت داشته باشند حسب مورد از مبلغی معادل وجوهی که در باز خرید سوابق خدمتی به افسران و درجه‌داران‌ پرداخت میشود بطور یکجا استفاده خواهند نمود.


فصل چهارم – ترفیعات

۱) شرایط عمومی ترفیعات

ماده ۱۶ – ترفیع افسران و ارتقاء رتبه همردیفان پس از طی مراحل این قانون منوط به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.


ماده ۱۷ – برای نیل به مقام افسری و همچنین ترفیع از درجه سرهنگی به بالا فرمان همایونی صادر خواهد شد.


ماده ۱۸ – ترفیع افسران و ارتقاء رتبه همردیفان پس از درج در فرمان همگانی ارتش ابلاغ خواهد شد.

تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۶/۳/۲۹]
ترفیع افسران ژاندارمری کل کشور و ارتقاء رتبه همردیفان آنان در فرمان اختصاصی ژاندارمری کل کشور درج و ابلاغ می‌شود. این‌ مقررات شامل افسران ژاندارمری و همردیفان آنان که از تاریخ تصویب قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ترفیع یا ارتقاء یافته‌اند نیز می‌گردد.


‌ماده ۱۹ – [اصلاحی ۱۳۴۸/۳/۱۵]
ترفیع درجه افراد و درجه‌داران و ارتقاء رتبه همردیفان آنان با رعایت مقررات این قانون و تعداد مجاز و طرح‌های مصوبه در ارتش شاهنشاهی‌ و ژاندارمری و شهربانی کل کشور در اختیار مقامات زیر خواهد بود.

‌الف – تا درجه سرجوخگی (‌داخل) در اختیار مقامات سرتیپی.
ب – تا درجه گروهبان یکمی (‌داخل) در اختیار مقامات سرلشگری.
ج – تا درجه استوار یکمی (‌داخل) در اختیار مقامات سپهبدی.
‌د – تا درجه ستوانیار یکمی (‌داخل) و همافران در ارتش شاهنشاهی در اختیار مقامات ارتشبدی و در ژاندارمری و شهربانی کل کشور در اختیار فرمانده‌ و رییس سازمانهای مزبور.

تبصره – ترفیعات درجه‌ داران و ارتقاء رتبه همردیفان در ژاندارمری در اختیار فرمانده ژاندارمری میباشد.


ماده ۲۰ – [اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
ترفیع افسران و کارمندان ارتش با رعایت شرایط مقرر در این قانون و برابر طرح‌های مصوبه ارتش در هر موقع سال اعطاء می‌گردد.


ماده ۲۱ – [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]

‌ترتیب و تطبیق درجات در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
‌در نیروی زمینی در نیروی در نیروی در نیروی ‌و هوایی دریایی زمینی و هوایی دریایی

‌سرباز ناوی ستوان ۳ ناوبان سوم
‌سرباز یکم ناوی یکم ستوان ۲ ناوبان دوم
‌سرجوخه سرناوی ستوان ۱ ناوبان یکم
‌گروهبان سوم مهناوی ۳ سروان ناوسروان
‌گروهبان دوم مهناوی ۲ سرگرد ناخدا سوم
‌گروهبان یکم مهناوی ۱ سرهنگ ۲ ناخدا دوم
‌استوار دوم ناو استوار ۲ سرهنگ ناخدا یکم
‌استوار یکم ناو استوار ۱ سرتیپ دریادار
‌ستوانیار سوم ناوبانیار ۳ سرلشگر دریابان
‌ستوانیار دوم ناوبانیار ۲ سپهبد دریاسالار
‌ستوانیار یکم ناوبانیار ۱

‌تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
افسریاران شاغل و بازنشسته از حقوق و مزایای درجه ستوانیار دومی استفاده می‌نمایند.

‌تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
ترتیب درجات در ژاندارمری کل کشور مانند درجات نیروی زمینی خواهد بود به استثناء سرباز و سرباز یکم که در ژاندارمری ژاندارم یکم‌ نامیده می‌شود.

‌تبصره ۳ – [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
استواریکم‌هایی می‌توانند به درجه ستوانیاری ارتقاء یابند که دارای محل سازمانی و پایه مهارت لازم باشند.

[ماده ۲۱- ترتیب و تطبیق درجات در نیروهای مسلح شاهنشاهی بشرح زیر است:

‌در نیروهای زمینی و هوایی
در نیروهای دریایی
سرباز
ناوی
سرباز یکم
ناوی یکم
سرجوخه
سرناوی
گروهبان سوم
مهناوی‌ سوم [الحاقی ۱۳۴۳/۳/۱۰]
گروهبان دوم
مهناوی ۲
گروهبان یکم
مهناوی ۱
استوار دوم
ناو استوار ۲
استوار یکم
ناو استوار ۱
افسریار
ستوان سوم
ناویان سوم
ستوان دوم
ناویان دوم
ستوان یکم
ناویان یکم
سروان
ناو سروان
سرگرد
ناخدا ۳
سرهنگ ۲
ناخدا ۲
سرهنگ
ناخدا ۱
سرتیپ
دریادار
سرلشگر
دریابان
سپهبد
دریاسالار
ارتشبد
دریابند

تبصره ۱ – از سرباز تا سرجوخه (‌داخل) افراد نامیده میشوند
‌از گروهبان ۳ تا افسریار (‌داخل) درجه‌دار نامیده میشوند
‌از ستوان ۳ تا سروان (‌داخل) افسر جزء نامیده میشوند
‌از سرگرد تا سرهنگ (‌داخل) افسر ارشد نامیده می‌ شوند
‌از سرتیپ به بالا امراء نامیده میشوند.

تبصره ۲ ـ ترتیب درجات در ژاندارمری کل کشور مانند درجات نیروی زمینی خواهد بود باستثناء سرباز و سرباز یکم که در ژاندارمری ژاندارم یکم نامیده میشود.

تبصره ۳ ـ استواریکم هایی میتوانند به درجه ستوانیاری ارتقاء یابند که دارای محل سازمانی و پایه مهارت لازم باشند.]


ماده ۲۲ – کسانی که با داشتن حداقل گواهی نامه دوره کامل متوسطه دوره دانشکده افسری را به پایان رسانده بدرجه ستوان دومی و کسانی که با‌ داشتن حداقل گواهی نامه دوره کامل متوسطه آموزشگاه افسری را بپایان برسانده بدرجه ستوان سومی نائل خواهند شد.

تبصره –
[الحاقی ۱۳۵۷/۳/۳۱]
[اصلاحی ۱۳۶۲/۱۲/۲]
با دانشجویان رشته خلبانی دانشکده افسری نیروی هوایی از نظر نیل به درجه افسری مانند سایر دانشجویان دانشکده‌های افسری ارتش رفتار شده و در صورت عدم امکان ادامه تحصیل در این رشته با آنان بترتیب زیر رفتار میگردد:
‌الف – هر گاه به تشخیص دانشکده قادر به تحصیل در رشته خلبانی نبوده و لکن بتواند در یکی دیگر از تخصصهای آن نیرو تحصیل نمایند جهت طی‌ آموزش مزبور معرفی و در آن رشته به تحصیل ادامه خواهند داد.
ب – چنانچه به عللی خارج از اراده قادر به تحصیل در هیچیک از تخصصهای آن نیرو نباشند پس از پرداخت هزینه‌ای که برای آنان صرف شده است از‌ ارتش اخراج میگردند.
ج – در صورتی که به عللی که در حیطه اراده آنان باشد شایسته تحصیل در هیچیک از تخصصهای آن نیرو نباشند پس از پرداخت دو برابر هزینه‌ای که‌ برای آنان صرف شده است، از ارتش اخراج میگردند و پس از اخراج نیز هیچیک از ارگانها و نهادها مجاز به استخدام آنان در رابطه با آموزشهایی که در‌ دانشکده طی کرده‌اند نمیباشند:
‌د – تشخیص ارادی یا غیر ارادی بودن علل مذکور در بندهای ب و ج بر عهده کمیسیونی مرکب از اعضاء زیر میباشند:
‌الف – معاون پرسنلی نیروی هوایی یا نماینده تام‌الاختیار وی.
ب – رییس عقیدتی سیاسی نیروی هوایی یا نماینده تام‌الاختیار وی.
ج – رییس بازرسی نیروی هوایی یا نماینده تام‌الاختیار وی.
‌د – رییس دانشکده افسری نیروی هوایی.
‌ه‍- مسئول حفاظت اطلاعات دانشکده.


ماده ۲۳ – کسانی که با داشتن گواهینامه دوره کامل متوسطه دوره ‌های تخصصی یا فنی از قبیل پزشکی. دندان پزشکی. دامپزشکی. داروسازی و‌ امثال آن اعم از داخله یا خارجه را طی مینمایند در صورتی که طبق اساسنامه و مقررات دانشکده افسری قبول خدمت نمایند پس از انقضاء مدتی از ‌شروع تحصیل آنان در دوره تخصصی یا فنی که آن مدت معادل دوره تخصصی دانشکده افسری باشد به شرط موفقیت در امتحان سالهای مربوطه به ‌درجه ستوان دومی نائل خواهند شد و ترفیع بعدی آنان تابع مقررات این قانون خواهد بود.‌


ماده ۲۴ – چنانچه دانشجویان دوره ‌های تخصصی پس از نیل به مقام افسری در سال های تحصیلی بعد دو سال متوالی در یک کلاس مردود شوند بیکی از دوره ‌های تخصصی سایر رشته ‌ها معرفی و پس از اینکه دوره جدید را با موفقیت بپایان رسانیدند برسته جدید اختصاص یافته و ترفیعات ‌بعدی آنان تابع مقررات مندرجه در این قانون خواهد بود و چنانچه مایل بادامه خدمت در ارتش نشوند با پرداخت هزینه تحصیلی که ارتش برای آنان ‌متحمل شده از خدمت معاف می ‌گردند.


ماده ۲۵ – فارغ‌ التحصبلان ( فارغ‌ التحصیلان) دوره‌ های تخصصی و فنی داخله یا خارجه چنانچه قبل از انجام خدمت زیر پرچم تقاضای استخدام نمایند در صورتی که ‌بوجود آنان احتیاج باشد پس از طی دوره مخصوص نظامی در رسته مربوطه با درجه ستوان سومی یا ستوان دومی یا ستوان یکمی (‌بترتیب بر‌ حسب اینکه دارای گواهینامه دوره کامل متوسطه یا دانشنامه لیسانس یا دکترا باشند) پذیرفته خواهند شد.
‌ستوان سوم ها از مزایای فارغ‌ التحصیلان آموزشگاه افسری جزء و ستوان دوم ها و ستوان یکم ها از مزایای فارغ‌ التحصیلان دانشکده افسری استفاده‌ خواهند نمود.


ماده ۲۶ – افسران دانشجوی دوره‌ های مختلف در هر یک از سنوات تحصیلی در صوکه از عهده امتحانات مربوطه بر نیایند مدت سالهای‌ تجدیدی آنان از لحاظ ترفیع محسوب نخواهد شد.


ماده ۲۷ – کسانی که در جریان تحصیلات در دانشکده‌ های تخصصی و فنی یکی از دانشگاههای داخلی و خارجه داوطلب استخدام بشوند در‌ صورت احتیاج و حائز بودن شرائط مقرره در این قانون ممکن است در دانشکده افسری (‌رسته مربوطه) استخدام شوند و در این صورت مشمول‌ مقررات این فصل بوده و مدت تحصیلات قبلی آنان در دانشگاه جز مدت خدمتشان محسوب خواهد شد.

تبصره ۱- این قبیل اشخاص قبل از پوشیدن لباس نظامی بایستی آموزشهای لازم نظامی را در حدود برنامه رسته مربوطه فرا گیرند.

تبصره ۲- [الحاقی ۱۳۵۳/۱۲/۱۹]
کسانی که قبل از تصویب قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مشغول خدمت شده‌اند مدت تحصیلات قبلی آنان در دانشگاه از لحاظ‌ بازنشستگی جزو سالهای خدمت آنها محسوب خواهد شد مشروط بر اینکه کسور بازنشستگی مدت مزبور را به مأخذ صدی ده حقوقی که قانوناً دریافت میدارند تأدیه نمایند. ‌


‌ماده ۲۸ – فارغ التحصیلان هنرستان عالی موسیقی کشور که خدمت زیرپرچم را انجام داده باشند در صورت احتیاج نیروهای مسلح شاهنشاهی و‌ حائز بودن شرایط مقرره در این قانون با درجه ستوان دومی رسته مربوطه استخدام و ترفیعات بعدی آنان تابع مقررات این قانون خواهد بود.

تبصره – چنانچه فارغ‌ التحصیلان مزبور زیر خدمت پرچم را انجام نداده باشند پس از طی دوره مخصوص نظامی با درجه ستوان دومی استخدام‌ خواهند شد.


ماده ۲۹ – درجه‌ داران ارتش که دارای گواهینامه سوم متوسطه بوده و بتوانند از عهده طی دوره آموزشگاه افسریاری برآیند بدرجه افسریاری نائل‌ می‌ گردند.
‌در صورتی که افسریاران موفق به اخذ گواهینامه دوره کامل متوسطه شوند بدرجه ستوان سومی نائل و از مزایای فارغ‌ التحصیلان آموزشگاه افسری‌ جزء استفاده خواهند کرد.


ماده ۳۰ – افسران وظیفه‌ای که در حین خدمت زیر پرچم داوطلب خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی گردند در صورت احتیاج و واجد بودن‌ شرایط با حفظ سوابق درجه‌ایکه دارند بخدمت پذیرفته شده و از نظر استخدامی و ترفیعات لیسانسیه‌ها مانند فارغ‌التحصیلان دانشکده افسری و‌ دیپلمه‌ها مانند فارغ‌التحصیلان آموزشگاه افسری جزء خواهد بود.


ماده ۳۱-
[اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
[اصلاحی ۱۳۴۶/۱۱/۲۳]
جمع کل تعداد افسران و درجه‌داران و هم چنین نسبت به درجه‌های آنان از اول سال ۱۳۴۷ بر مبنای احتیاجات ارتش شاهنشاهی برابر‌ جدول‌های سازمانی و تجهیزات تصویب شده و به نسبتی که به وسیله وزارت جنگ تعیین خواهد شد مشخص می‌گردد.

تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
افسرانی که وضع خدمتی آنان منطبق با بند (‌و) ماده ۱۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۳/۴/۳۴ میباشد جزو جمع‌ کل و تعداد افسران مصرحه در این ماده محاسبه نشده و در آمارها علاوه بر جمع کل و تعداد مزبور منظور خواهد شد.


ماده ۳۲ – حداقل توقف در درجات برای ترفیع افسران و درجه‌ داران و افراد بشرح زیر خواهد بود:

الف – افسران:

درجه
حداقل توقف
۱ – از ستوان سومی به ستوان دومی
۳ سال حداقل توقف
۲ – از ستوان دومی به ستوان یکمی
۳ سال
۳ – ستوان یکمی به سروانی
۴ سال
۴ – از سروانی به سرگردی
۵ سال [اصلاحی ۱۳۵۴]
۵ – از سرگردی به سرهنگ دومی
۴ سال [اصلاحی ۱۳۵۴]
۶ – از سرهنگ دومی به سرهنگی
۲ سال
۷ – از سرهنگی به سرتیپی
۳ سال

‌تبصره- [اصلاحی ۱۳۳۷/۱۲/۱۲]
مدت توقف در درجات سرتیپی و بالاتر و همچنین برای افسران خلبان نیروی هوایی از سرهنگی و بالاتر منوط باراده سنیه شاهانه است. ‌ترفیع افسران خلبان شکاری در هر موقع سال و در تمام درجات بدون رعایت حداقل مدت توقف در درجه مربوطه نیز منوط به اراده سنیه شاهانه‌ خواهد بود.

ب ـ [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
حداقل مدت توقف در درجات سربازی تا ستوانیار یکمی بشرح زیر خواهد بود:
از سربازی به سرباز یکمی ۶ ماه
از سرباز یکمی به سرجوخگی ۶ ماه
از سرجوخگی به گروهبان سومی ۱ سال
از گروهبانسومی به گروهبان دومی ۳ سال
از گروهباندومی به گروهبان یکمی ۳ سال
از گروهبانیکمی به استوار دومی ۴ سال
از استوار دومی به استوار یکمی ۴ سال
از استوار یکمی به ستوانیار سومی ۴ سال
از ستوانیار سومی به ستوانیار دومی ۴ سال
از ستوانیار دومی به ستوانیار یکمی ۴ سال

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
حداقل توقف در درجات از سرجوخگی تا گروهبان دومی (‌داخل در ژاندارمری در صورتی که آموزشگاه دیده نباشند یک برابر و نیم مدتهای‌ مذکور در این ماده خواهد بود.

تبصره ۱ – [حذفی ۱۳۵۸/۸/۲۹]

تبصره ۲ –
[لغو ۱۳۴۳/۳/۱۰]
[حذفی ۱۳۵۸/۸/۲۹]

تبصره ۳ – [حذفی ۱۳۵۸/۸/۲۹]

تبصره ۴-
[الحاقی ۱۳۳۷/۱۲/۱۲]
[حذفی ۱۳۵۸/۸/۲۹]


ماده ۳۳ – [اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
اعطای ترفیع در زمان جنگ به افسران و کارمندانی که در عملیات رزمی شرکت دارند تابع مقررات زمان صلح نبوده و بر حسب ضرورت بنا‌به اراده سنیه شاهانه خواهد بود.


۲ – شرایط ترفیع کادر ثابت

‌ماده ۳۴ – برای نیل به ترفیع کلیه افسران و کارمندان بایستی حداقل نصف مدت مقرره در مواد ۳۲ و ۴۲ این قانون را در درجات اخیر در شغل ‌سازمانی در نیروی های مسلح شاهنشاهی خدمت نموده باشند.

تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۴۶/۳/۲۹]
مدت انتظار خدمت و بدون کاری در درجات جزو مدت خدمت برای ترفیع محسوب نشده و همچنین در حین انتظار خدمت و‌ بدون کاری ترفیع به درجات بالاتر ممنوع می‌باشد.

‌تبصره ۲ – تمام مدت انتساب در زمان تحصیل و اسارت جزو مدت خدمت برای ترفیع محسوب خواهد شد.

‌تبصره ۳- [الحاقی ۱۳۴۶/۱۱/۲۳]
افسران و همچنین کارمندان مشمول مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مأمور به خدمت در سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات‌ دولتی در صورتی که در رشته تخصصی خود خدمت کرده یا بکنند خدمت آنان بمنزله خدمت در شغل سازمانی مذکور در این ماده تلقی میگردد.


ماده ۳۵ – نیل به درجه سرگردی علاوه بر حائز بودن شرایط مذکور در این قانون موکول بطی دوره مقدماتی رسته مربوطه یا دوره مشابه آن (در‌ صورت دایر بودن) میباشد.


ماده ۳۶ – نیل به درجه سرهنگی علاوه بر حائز بودن شرایط مقرره در این قانون موکول به طی دوره رسته مربوطه یا دوره مشابه آن (در‌ صورت دایر بودن) میباشد.


‌ماده ۳۷ – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۲/۶]
نیل به درجه سرتیپی علاوه بر حائز بودن شرایط مقرر در این قانون موکول است به طی دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ایران یا دانشکده‌های‌ نظامی خارجی که از لحاظ مدت و برنامه تحصیلی مشابه دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ایران باشد.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۵۲/۱۲/۶]
دانشنامه دکترا در رشته‌های تخصصی مورد نیاز نیروهای مسلح شاهنشاهی برای افسرانی که از دانشگاه‌های ایران و یا کشورهای خارج‌ فارغ‌التحصیل شده‌اند در ردیف گواهینامه دوره فرماندهی و ستاد خواهد بود مشروط بر این که عملاً در رشته‌های مزبور خدمت نمایند رشته‌های مورد‌نیاز با توجه به نیازمندیهای سازمانی نیروهای مسلح شاهنشاهی با پیشنهاد نیروها و سازمانهای مربوط وسیله ستاد بزرگ ارتشتاران تعیین و پس از‌ تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه در فرمان همگانی درج خواهد شد.


ماده ۳۸ – در غیر شرایط تحصیلی مذکور در ماده ۳۷ نیل به درجه سرتیپی در موارد استثنایی منوط باراده سنیه شاهانه است.


ماده ۳۹ – سرجوخه‌ هایی می‌ توانند بدرجه گروهبان سومی نائل شوند که علاوه بر حائز بودن شرایط مندرج در این قانون آموزشگاه گروهبانی را‌ طی نمایند.

تبصره – غیرنظامیانی که از عهده آزمایش ورودی آموزشگاه گروهبانی برآمده و دوره آن را با موفقیت به پایان رسانند نیز به درجه گروهبان سومی‌ نائل خواهند شد.


ماده ۴۰ – سرباز یکم هایی میتوانند بدرجه سرجوخگی نائل شوند که آموزشگاه سرجوخگی را طی نموده یا ابراز لیاقت نموده باشند.


ماده ۴۱ – افسران و کارمندانی که تحت پیگرد واقع شوند ترفیع آنان بشرح زیر خواهد بود:

الف – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]

مادام که تحت پیگرد هستند ترفیع آنها از تاریخهای مشروح زیر معلق می‌گردد:
1 – در صورت تعقیب در دادگاههای نظامی به اتهام ارتکاب جرایم پیش‌بینی شده در قانون دادرسی و کیفر ارتش و یا بزه‌هایی که به موجب سایر قوانین‌ رسیدگی به آنها ذاتاً در صلاحیت دادگاههای نظامی است از تاریخ صدور امر تعقیب (‌موضوع ماده ۱۳۸ قانون دادرسی و کیفر ارتش).
2 – در سایر موارد در صورتی که بزه انتسابی از درجه جنایت و یا جنحه‌های مصرح در ماده ۱۹ اصلاحی قانون مجازات عمومی باشد از تاریخ اعلام‌ صدور کیفرخواست از طرف دادسرا به قسمت مربوط به متهم و در غیر این صورت تعقیب اثری از لحاظ ترفیع نخواهد داشت.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
کلیه دادسراها مکلفند در موارد مذکور در بند (۲) بالا بلافاصله پس از صدور کیفرخواست مراتب را به اداره دادرسی ارتش و قسمت مربوط به‌متهم اعلام دارند.

ب – اگر پرونده آنان منتهی بصدور قرار منع پیگرد یا رأی قطعی برائت گردد چنانچه در صورت ترفیع‌ بگیرها منظور شده و به پیشگاه‌ اعلیحضرت همایون شاهنشاه گزارش شده باشد از تاریخ استحقاق به ترفیع خود نائل و تمام حقوق و مزایای مربوطه را از تاریخ استحقاق دریافت‌ میدارند.


ماده ۴۲ –

[‌لایحه قانونی حذف ماده ۴۲ قانون استخدام نیروهای مسلح]

[حداقل توقف در درجات برای فارغ‌ التحصیلان آموزشگاه افسری بشرح زیر خواهد بود:

درجه
حداقل توقف
۱ – از ستوان سومی به ستوان دومی
سه سال
۲- از ستوان دومی به ستوان یکمی
چهار سال
۳ – از ستوان یکمی به سروانی
پنج سال
۴ – از سروانی به سرگردی
۶ سال [اصلاحی ۱۳۵۴]

تبصره – ترفیع بعدی آنان تابع مقررات عمومی این قانون خواهد بود.]


ماده ۴۳ – [اصلاحی ۱۳۴۴/۱۰/۲۰]
چنانچه فارغ‌التحصیلان آموزشگاه افسری جزء موفق به طی دانشکده افسری بشوند و یا نائل به دریافت دانشنامه لیسانس و بالاتری در یکی‌ از رشته‌های تحصیلی مورد نیاز نیروهای مسلح شاهنشاهی در دانشکده‌های داخل یا خارج کشور گردند به شرط خدمت در رسته مربوط از مزایای‌ قانونی فارغ‌التحصیلان دانشکده افسری استفاده خواهند کرد.
‌رشته‌های تحصیلی مورد نیاز مذکور در این ماده به موجب فرامین همگانی ارتش تعیین خواهد شد.
‌فارغ‌التحصیلان آموزشگاه افسری جزء که قبل از تصویب این قانون حائز شرایط تحصیل فوق‌الذکر گردیده‌اند از تاریخ تصویب این قانون مشمول‌ مقررات این ماده خواهند بود.


‌ماده ۴۴ – افسرانی که فارغ ‌التحصیل دوره های ویژه یک ساله و آموزشگاههای ستوانی ۳ ساله و یا ۲ ساله سابق بوده و همچنین افسران اداره ‌تسلیحات ارتش که تحصیلات آنان لااقل در حدود تحصیلات آموزشگاه ستوانی ۲ ساله سابق باشد چنانچه موفق به دریافت گواهینامه دوره کامل ‌متوسطه شوند از مزایای قانونی فارغ التحصیلان آموزشگاه افسری جزء بهره ‌مند خواهند شد و در صورتی که موفق به دریافت گواهی نامه مزبور نشوند ‌حداکثر تا درجه سرهنگ دومی (‌داخل) به ترفیع نائل خواهند شد و حداقل مدت توقف آنان برای ترفیع در تمام درجات یک برابر و نیم مدت ‌فارغ التحصیلان دانشکده افسری خواهد بود.

تبصره – پزشکان و پزشکیاران و دامپزشکان و دامپزشکیاران داروسازان و دندان پزشکان مجاز فعلی که تحصیلات آنان لااقل در حدود‌ تحصیلات آموزشگاه ستوانی دو ساله سابق باشد تابع مقررات این ماده خواهند بود.


‌ماده ۴۵ – همردیفان و افسران اداری فعلی در صورتی که حداقل دارای گواهی نامه دوره کامل متوسطه باشند حداکثر تا درجه همردیف سرهنگی و یا سرهنگ اداری ترفیع یافته و مدت توقف آنان در درجات مانند فارغ التحصیلان آموزشگاه افسری جزء خواهد بود و در صورتی که دارای دانشنامه ‌لیسانس باشند حداکثر تا درجه همردیف سرتیپی یا سرتیپ اداری ارتقاء خواهند یافت و چنانچه فاقد گواهی نامه دوره کامل متوسطه باشند حداکثر تا‌ درجه سرهنگ دومی ترفیع یافته و توقف آنان در درجات یک برابر و نیم مدت فارغ التحصیلان دانشکده افسری خواهد بود.

‌تبصره – در صورتی که افسران مذکور قسمت اخیر این ماده فعلا درجاتشان بالاتر از سرهنگ دومی باشد در همان درجه باقی و ترفیع حاصل ‌نخواهند نمود.


‌ماده ۴۶ – مدت زندانی محاکماتی کلیه افسران و کارمندان از لحاظ ترفیع جزو خدمت آنان در درجه مربوطه محسوب نخواهد شد.


۳ – شرایط استخدام و ترفیع کادر وظیفه

‌ماده ۴۷ – افسران وظیفه ‌ای که خدمت زیرپرچم خود را انجام داده و مایل باستخدام در نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری باشند در‌ صورت احتیاج و واجد بودن شرایط مندرجه در این قانون ممکنست بخدمت پذیرفته شوند در این صورت پس از طی دوره های اطلاعات‌ مخصوص رسته مربوطه دیپلمه‌ ها با درجه ستوان سومی و با مزایای فارغ التحصیلان آموزشگاه افسری جزء و لیسانسیه ‌ها و دکترها بترتیب با درجه ‌ستوان دومی و ستوان یکمی با مزایای فارغ التحصیلان دانشکده افسری استخدام خواهند شد.

تبصره – چنانچه افسران احتیاط و ذخیره در طی مراحل خدمتی بترفیع درجه نائل شده باشند استخدام آنان با آخرین درجه‌ ای که دارا میباشند‌ انجام و از لحاظ ترفیع قدمت خدمت درجه آنان از تاریخی محسوب میشود که استخدام رسمی آنان در فرمان همگانی ارتشی درج گردد.


ماده ۴۸ – افسران وظیفه‌ ایکه خدمت زیر پرچم خود را به پایان رسانده‌ اند در هر یک از مراحل احتیاط و ذخیره که برابر مقررات ماده ۱۲۳ قانون‌ خدمت نظام وظیفه جهت تجدید تعلیمات احضار و از عهده امتحانات مربوطه برآیند پس از طی هر یک از مراحل احضار بشرح زیر بیک درجه‌ ترفیع نائل خواهند شد:
1) در پایان چهار سال دوره احتیاط.
2) در خاتمه شش سال اول دوره ذخیره اول.
3) در انقضاء هشت سال دوم دوره ذخیره اول.
4) در خاتمه پنج سال دوره ذخیره دوم.


ماده ۴۹ – افراد و درجه‌ دارانی که خدمت زیر پرچم خود را پایان رسانیده و داخل در ادوار احتیاط و ذخیره اول و دوم هستند در احضار تعلیماتی‌ در صورت داشتن حسن شهرت و ابراز لیاقت و دادن امتحانات لازم ممکن است حداکثر تا درجه استوار یکمی وظیفه ارتقاء یابند.


ماده ۵۰ – در صورتی که سربازان وظیفه در حین خدمت زیر پرچم موفق به طی یکی از آموزشگاههای سرجوخگی و یا گروهبانی گردند به درجه‌ سرجوخگی و گروهبانی وظیفه نائل میشوند.


فصل پنجم- حقوق و مزایای افسران و کارمندان

۱ – حقوق

‌ماده ۵۱- مبنای حقوق ماهانه از اول سال ۱۳۳۷ – دو هزار ریال تعیین می ‌شود (‌حقوق ماهانه سرباز داوطلب) و برای سالهای بعد وزارت جنگ با ‌توجه بحداقل هزینه زندگی برای یک نفر سرباز با محاسبه کرایه خانه و سوخت و پوشاک و خوراک مبنی را در نظر گرفته و جهت تصویب به هیئت دولت پیشنهاد ‌می ‌نمایند و مقررات این قانون در مورد میزان حقوق و کسور بازنشستگی و مزایا از تاریخ فروردین ماه ۱۳۳۷ در مورد افسران و کارمندان حاضر بخدمت و بازنشستگان و مستمری ‌بگیران و موظفین بموقع اجرا گذارده خواهد شد.


ماده ۵۲ – افسران و کارمندان از لحاظ تعیین میزان حقوق ماهانه دو طبقه تقسیم میشوند:
‌الف – طبقه یک افراد و درجه‌ داران و همردیف آنان.
ب – طبقه دو افسران و همردیفان.


ماده ۵۳ – حقوق ماهانه افسران و کارمندان بشرح زیر تعیین میگردد.

‌الف – حقوق درجات طبقه یک از سرباز یکم ببالا مساوی است با حقوق درجه ماقبل بعلاوه ده درصد حقوق مبنا ضرب در حداقل سنوات ‌توقف در درجه ماقبل (‌مندرج در ماده ۳۲)
‌حقوق درجات طبقه دوم مساوی است بحقوق درجه ماقبل بعلاوه بیست درصد حقوق مبنا ضرب در حداقل سنوات توقف در درجه ماقبل (‌مندرج در ‌ماده ۳۲)

‌تبصره ۱ – حقوق درجه افسریار مساوی است با حقوق درجه استوار یکم بعلاوه ده درصد حقوق مبنی (‌مندرج در ماده ۵۱)

‌تبصره ۲) حقوق درجه ستوان سوم مساوی است با حقوق درجه افسریار بعلاوه بیست درصد حقوق مبنی (مندرج در ماده ۵۱)

تبصره ۳ – حداقل توقف در درجات امراء برای محاسبه حقوق چهار سال محسوب خواهد شد.

ب – علاوه بر حقوق مندرج در بند ‌الف این ماده بحقوق افسران و کارمندان ارتش در هر طبقه که باشند در برابر هر یک سال خدمتی که انجام ‌داده یا میدهند (‌مدت خدمت بالاتر از ۳۰ سال محسوب نمیشود) برای طبقه یکم صدی پنج و برای طبقه دوم صدی ده حقوق مبنی مندرجه در ماده ۵۱ بنام حقوق سنواتی اضافه خواهد شد.

‌تبصره ۱ – افسرانی که مدتی خدمت درجه ‌داری داشته‌ اند برای آن مدت از صدی پنج حقوق مبنی مندرجه در ماده ۵۱ استفاده خواهند کرد.

تبصره ۲) مبنای محاسبه سنوات خدمت منظور در بند «ب» این ماده اول مهرماه هر سال محسوب خواهد شد.

تبصره ۳) حقوق کارمندان غیرنظامی حقوقی است که در قانون استخدام کشوری و یا مقررات استخدامی مربوطه به آنان تعلق میگیرد.


ماده ۵۴ – کسانی که در عرض سال یکی از تنبیهات زیر درباره آنان اجرا شود از اضافه حقوق مندرج در بند (ب) ماده ۵۳ سال بعد محروم خواهند‌ بود.
‌الف – بدون کاری بیش از دو ماه.
ب – انتظار خدمت بیش از سه ماه.
ج – محکومیت به حبس طبق رأی قطعی دادگاه.


ماده ۵۵- حقوق افسران و کارمندانی که بدون کار میشوند یک دوم و افسران و کارمندانی که منتظر خدمت میگردند دو سوم آخرین حقوق زمان‌ اشتغال آنان خواهد بود.


ماده ۵۶- حقوق و مزایای ماهانه درجه‌داران و نفرات وظیفه بشرح زیر خواهد بود:

[اصلاحی ۱۳۴۸/۲/۸]
‌سرباز وظیفه ۵۰ ریال
‌سرباز یکم وظیفه ۷۵ ریال
‌سرجوخه وظیفه ۱۵۰ ریال
گروهبان ۳ وظیفه دویست ریال
‌گروهبان ۲ وظیفه سیصد ریال
گروهبان ۱ وظیفه چهارصد ریال


ماده ۵۷ – حقوق و مزایای افسران و استواران وظیفه مانند افسران و استواران همدرجه کادر ثابت خواهد بود.


ماده ۵۸- دانش‌آموزان دبیرستان های نظام و آموزشگاههای درجه‌داری و دانشجویان آموزشگاههای افسری جزء و دانشکده افسری بشرح زیر‌ حقوق دریافت خواهند داشت:

‌الف – دانش‌آموزان سالهای ۴ و ۵ و ۶ دبیرستانهای نظام معادل پانزده درصد مبنا (‌مندرج در ماده ۵۱)

ب – دانش‌آموزان آموزشگاههای درجه‌داری معادل نصف مبنای ‌مندرج در ماده ۵۱

ج – [اصلاحی ۱۳۵۰/۳/۳۱]
دانشجویان آموزشگاه افسری جزء معادل دوسوم مبنای حقوق.

‌د – [اصلاحی ۱۳۵۰/۳/۳۱]
دانشجویان دانشکده افسری به ترتیب:
‌در سال یکم معادل یک برابر مبنای حقوق.
‌در سال دوم معادل یک برابر و یک چهارم مبنای حقوق.
‌در سال سوم معادل سه دوم (‌یک برابر و نیم) مبنای حقوق.

تبصره – [الحاقی ۱۳۵۲/۵/۹]
حقوق ماهانه دانشجویانی که در دانشکده‌های افسری بمنظور خدمت در ارتش شاهنشاهی تحصیل مینمایند از تاریخ اول مهرماه سال ۱۳۵۱ بشرح زیر قابل پرداخت خواهد بود:
‌الف – در سال یکم معادل دو برابر حقوق مبنی.
ب – در سال دوم معادل دو برابر و یک چهارم حقوق مبنی.
ج – در سال سوم معادل دو برابر و یک دوم حقوق مبنی.
‌منظور از حقوق مبنای مذکور در این قانون مندرج در ماده ۵۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی با تغییرات بعدی آن میباشد.


ماده ۵۹ – افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی که برای تحصیل به یکی از آموزشگاه ها یا دانشکده‌ های افسری معرفی میگردند در مدت‌ تحصیل از حقوق و مزایای درجه مربوطه استفاده خواهند کرد.


۲ – فوق‌ العاده‌ها

‌ماده ۶۰) فوق‌ العاده و هزینه سفر و سایر مزایا در داخل و خارج کشور و همچنین حق تأهل و حق اولاد بمیزان مندرجه در قوانین و مقررات‌ استخدامی کشوری در آیین ‌نامه ‌های مربوطه وزارت جنگ تعیین خواهد شد.


ماده ۶۱ – فوق‌ العاده افسران و درجه‌ داران کادر ثابت گارد مستقل شاهنشاهی طبق آیین‌ نامه‌ ای خواهد بود که به تصویب کمیسیون بودجه مجلس‌ شورای ملی خواهد رسید.


ماده ۶۲ – میزان حقوق مقام محل های سازمانی که در نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری حق استفاده از آن را دارند در آیین‌ نامه‌‌ای که به تصویب‌ کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید تعیین میگردد.

[آیین‌نامه معاشهای نیروهای مسلح شاهنشاهی، مصوب ۱۳۳۷/۲/۲۳]


‌ماده ۶۳ – [اصلاحی ۱۳۴۹/۳/۱۷]
خوراک افسران و کارمندانی که بنا بر مقتضیات خدمتی به عنوان مانور یا عملیات جنگی یا شرکت در اردوگاه به مدت بیش از ۲۴ ساعت از‌ پادگانهای مربوطه خارج می‌شوند همچنین خوراک افسران و کارمندان نیروی دریایی که روی ناوها خدمت می‌کنند یا مرتباً به عللی با ناوها مسافرت‌ می‌نمایند تأمین می‌گردد.


‌ماده ۶۴ – [اصلاحی ۱۳۴۹/۳/۱۷]
در صورتی که ضرورت و مقتضیات خدمتی ادامه خدمت افسران و کارمندان را در ساعاتی ایجاب نماید که مستلزم صرف غذا باشد خوراک‌ آنان تأمین خواهد شد.


ماده ۶۵ – به کلیه افسران و کارمندان نظامی و همردیفان در سال یک دست لباس خدمت تابستانی و در هر دو سال یک دست لباس کامل زمستانی‌ تحویل خواهد شد و به افسران و کارمندان فنی در سال یک دست لباس کار علاوه داده خواهد شد.

‌تبصره – [الحاقی ۱۳۴۷/۱۱/۷]
به درجه‌داران و افراد شهربانی کل کشور هر سال یک دست لباس زمستانی و یک دست لباس تابستانی و هر دو سال یک پالتو داده میشود.


ماده ۶۶- [اصلاحی ۱۳۶۰/۱۰/۱۰]
فوق‌العاده سختی خدمت کادر پرنده در نیروها و سازمانهای نیروهای مسلح (‌اعم از خلبان و فنی) و همچنین چتربازان و تکاوران طبق‌ آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

تبصره-

[الحاقی ۱۳۴۳/۳/۲۵]
[حذف ۱۳۶۰/۱۰/۱۰]

[مقررات مذکور در این ماده شامل کادر پرنده سایر سازمانهای نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور (‌اعم از خلبانی و فنی) و‌ چتربازان نیز خواهد بود.]

[قانون راجع به استفاده افسران ژاندارمری از مزایای آیین‌نامه ارتش شاهنشاهی]

[‌آیین‌نامه فوق‌العاده سختی خدمت کادر تخصصی نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی]


ماده ۶۷ – فوق‌ العاده سختی خدمت کادر دریانورد (‌اعم از فنی و غیرفنی و آب‌ بازان) نیروی دریایی طبق آیین‌نامه‌‌ای خواهد بود که به تصویب‌ کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید.

[قانون راجع به استفاده افسران ژاندارمری از مزایای آیین‌نامه ارتش شاهنشاهی]

[‌آیین‌نامه فوق‌العاده سختی خدمت دریانوردان و آب‌بازان]

[‌آیین‌نامه فوق‌العاده سختی خدمت کادر تخصصی نیروی دریایی شاهنشاهی، مصوب ۱۳۵۷]


‌ماده ۶۷ مکرر – [اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
فوق‌العاده سختی خدمت افسران و درجه‌داران و افراد کادر ثابت گردان‌های جبهه به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب‌ کمیسیون‌های مربوط مجلسین خواهد رسید.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
مقررات این ماده از اول سال ۱۳۴۵ به شرط تأمین اعتبار در بودجه وزارت جنگ قابل اجرا است.


‌ماده ۶۸ – در مواقع جنگ مقررات مربوط به فوق‌ العاده و مزایا بر حسب تشخیص بزرگ ارتشتاران تغییر خواهد نمود


فصل ششم- بازنشستگی و وظیفه و مستمری افسران و کارمندان

ماده ۶۹. افسران و کارمندانی که لااقل دارای بیست سال سابقه خدمت بوده و بحد نصاب سنین مندرج در زیر میرسند اجباراً بازنشسته‌ میگردند:
‌الف – افسران و همردیفان:

ارتشبدها
در سن ۶۶
سپهبدها
در سن ۶۲
سرلشگرها
در سن ۶۰
سرتیپ ها
در سن ۵۸
سرهنگها
‌در سن ۵۵
سرهنک (سرهنگ) دوم ها و سرگردها
در سن ۵۳
ستوان ها و سروان ها
در سن ۵۰
ب – افراد و درجه‌داران و همردیفان
در سن ۴۸

تبصره – وزارت جنگ و ژاندارمری کشور شاهنشاهی و شهربانی کشور شاهنشاهی میتوانند بمنظور متعادل ساختن سازمانهای مربوط افسران و‌ همردیفانی که بحد نصاب سوابق خدمت و یا سنین مندرج زیر می‌رسند بازنشسته نمایند.
‌ستوانها ۴۴ سال سن یا ۲۰ سال خدمت
‌سروان ۴۶ سال سن یا ۲۳ سال خدمت
‌سرگرد ۴۸ سال سن یا ۲۵ سال خدمت
‌سرهنگ دوم ۵۰ سال سن یا ۲۷ سال خدمت ‌
سرهنگ ۵۲ سال سن یا ۳۰ سال خدمت ‌


ماده ۷۰- وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور میتوانند بمنظور متعادل ساختن سازمانهای مربوطه افسران و همردیف افسرانی را که مدت خدمت آنها حداقل بیست و پنج سال تمام باشد بازنشسته نمایند.

تبصره ۱- افسران و همردیفانی که برابر مقررات این قانون بازنشسته میشوند حقوق بازنشستگی خود را بمیزان آخرین حقوق زمان خدمت بدون برداشت کسور بازنشستگی دریافت خواهند داشت.

تبصره ۲- چنانچه مدت خدمت این قبیل افسران و همردیفان به سی سال تمام نرسیده باشد حقوق بازنشستگی آنها نسبت بمدت خدمت انجام شده از صندوق بازنشستگی ارتش و ژاندارمری و بقیه تا میزان مذکور در تبصره یک همه ساله در بودجه وزارت جنگ و وزارت کشور منظور و به انان پرداخت خواهد شد.

تبصره ۳- مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب سی ام تیر ماه ۱۳۳۶ د ر حدودی که مغایر این تصویبنامه نباشد در مورد این قبیل افسران و همردیفان لازم الرعایه خواهد بود.

تبصره ۴- این تصویبنامه از تاریخ تصویب بموقع اجرا گذارده میشود. وزارت جنگ و وزارت کشور و وزارت دارایی مامور اجرای میباشند و وزارت جنگ مکلف است پس از افتتاح مجلس شورای ملی موافق مجوز قانونی این ماده واحده را تحصیل نمایند.


ماده ۷۱ – افسران و کارمندانی که بیش از بیست سال سابقه خدمت دارند میتوانند صرفنظر از سنین مندرج در ماده ۶۹ تقاضای بازنشستگی نموده‌ و در صورت تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بازنشسته شوند.


ماده ۷۲ – چنانچه ماه تولد یا ماه و تاریخ ورود بخدمت کارمندان از روی مدارک رسمی مشخص نباشد اول مهرماه محسوب خواهد شد.


ماده ۷۳ – برای کسانی که قبل از ۱۹ سالگی به خدمت نیروهای مسلح شاهنشاهی داخل شده‌‌اند تاریخ شروع به خدمت از آغاز نوزده سالگی‌ خواهد بود.

تبصره – [الحاقی ۱۳۵۰/۳/۳۱]
مدت خدمت کسانی که قبل از تاریخ تصویب این قانون با سن کمتر از ۱۸ سال تمام به خدمت نیروهای مسلح شاهنشاهی پذیرفته شده‌اند جزو‌ سوابق خدمت رسمی آنان محسوب و از شمول مقررات این ماده مستثنی می‌باشند.


ماده ۷۴ – میزان حقوق بازنشستگی عبارتست از یک‌ سی‌ام آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال (‌مجموع حقوق مذکور در بند (‌الف و ب) ماده ۵۳)‌ ضرب در سنین خدمت که در هر حال از آخرین حقوق دریافتی نباید تجاوز کند.

تبصره- [لغو ۱۳۵۳/۵/۱۳]

[استفاده از حقوق بازنشستگی سنواتی در مورد افسران و کارمندانی که قبل از فروردین ماه ۳۷ بازنشسته شده و همچنین افسران و‌ کارمندانی که بعداً بازنشسته میشوند و از حقوق سنواتی تمام مدت خدمت استفاده نکرده‌اند منوط به پرداخت کلیه کسور بازنشستگی حقوق سنواتی‌ است.
‌مبداء استحقاق دریافت حقوق بازنشستگی سنواتی تاریخی است که تمام کسور بازنشستگی خدمت گذشته را پرداخت نموده یا بپردازند. افسران و‌ کارمندان شاغل که کلیه کسور بازنشستگی سنواتی را نپردازند فقط برای مدتی که کسور مزبور را پرداخته‌اند حقوق بازنشستگی مذکور در این تبصره را‌ دریافت خواهند نمود.]


ماده ۷۵ – مراتب بازنشستگی – مستمری و معلولیت افسران و کارمندان در فرمان همگانی ارتشی درج خواهد شد.

تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۶/۳/۲۹]
در مورد افسران و کارمندان ژاندارمری کل کشور مراتب در فرمان اختصاصی ژاندارمری کل کشور درج می‌شود. این ترتیب شامل‌ افسران و کارمندان ژاندارمری که از اول اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ مشمول مفاد ماده ۷۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی گردیده‌اند نیز می‌شود.‌


‌ماده ۷۶ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۱۲/۱۹]
سابقه خدمت رسمی متوالی یا متناوب افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به شرط انتقال‌ کسور بازنشستگی. پرداختی و یا واریز آن به صندوق بازنشستگی مربوط از لحاظ بازنشستگی جزو سابقه خدمت آنان محسوب خواهد شد و‌ بازنشستگی دریافت‌کننده کسور پرداختی مشمولین این ماده مکلف است کسور دریافتی را به بازنشستگی برقرارکننده حقوق صندوق بازنشستگی واریز‌نماید.

‌تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۱۲/۱۹]
سوابق خدمت غیر رسمی افسران و کارمندان موضوع این ماده در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به شرط تأدیه کسور بازنشستگی مدت‌ خدمت غیر رسمی به مأخذ صدی ده آخرین حقوق زمان اشتغال فقط از لحاظ صندوق بازنشستگی جزو سنین خدمت رسمی آنان محسوب می‌شود.

‌تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۱۲/۱۹]
استفاده از حقوق صندوق بازنشستگی مدت خدمت غیر رسمی در مورد مشمولین این ماده از تاریخ پرداخت کسور صندوق بازنشستگی‌ مقرر در قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود.


ماده ۷۶ – سابقه خدمت رسمی متوالی یا متناوب افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به شرط انتقال‌ کسور بازنشستگی پرداختی و یا واریز آن بصندوق بازنشستگی مربوط از لحاظ بازنشستگی جزو سابقه خدمت آنان محسوب خواهد شد و‌ صندوق بازنشستگی دریافت‌کننده کسور پرداختی مشمولین این ماده مکلف است کسور دریافتی را بصندوق بازنشستگی برقرارکننده حقوق بازنشستگی واریز‌ نماید. ‌

تبصره ۱ – سوابق خدمت غیر رسمی افسران و کارمندان موضوع این ماده در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به شرط تأدیه کسور بازنشستگی مدت‌خدمت غیر رسمی بمأخذ صدی ده آخرین حقوق زمان اشتغال فقط از لحاظ صندوق بازنشستگی جزو سنین خدمت رسمی آنان محسوب میشود.

تبصره ۲ – استفاده از حقوق صندوق بازنشستگی مدت خدمت غیر رسمی در مورد مشمولین این ماده از تاریخ پرداخت کسور بازنشستگی‌ مقرر در قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود. ‌


ماده ۷۷ – مدت تحصیل درجه‌ داری و افسری و دانشکده‌ های نظامی (‌اعم از داخله یا خارجه) قبل از نیل بدرجات نظامی از‌ لحاظ بازنشستگی جزو خدمت محسوب خواهد شد.

‌تبصره – کسانی که در دانشگاههای غیر نظامی (‌اعم از داخله یا خارجه) تحصیل کرده و بکنند در صورت قبول خدمت در کادر ثابت نیروهای مسلح‌ شاهنشاهی و پرداخت کسور بازنشستگی مدت تحصیل بمیزانی که در مورد محصلین نظامی عمل میشود مشمول مقررات این ماده خواهند بود.
‌کسانی که از تاریخ تصویب قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ۳۰/۴/۱۳۳۶ تا قبل از لازم‌الاجرا شدن این قانون از آموزشگاهها و دانشکده‌های‌ نظامی مزبور فارغ‌التحصیل شده‌اند نیز مشمول این قانون خواهند بود.


ماده ۷۸ – مدت خدمت وظیفه اشخاصی که داوطلب خدمت میشوند از لحاظ بازنشستگی جزو قدمت خدمت آنان محسوب خواهد شد.


ماده ۷۹ – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
به افسران و کارمندانی که بازنشسته می‌شوند یا به وارث کسانی که فوت می‌نمایند به میزان مدتی که در جریان سنوات خدمت حق مرخصی‌ داشته و استفاده نکرده باشند حداکثر معادل چهار ماه آخرین حقوق و مزایای مربوط دفعتاً پرداخت خواهد شد.

[رأی وحدت رویه شماره ۲۶ – ۱۳۵۴/۳/۲۶ هیأت عمومی دیوان‌ عالی کشور]


ماده ۸۰ . میزان حقوق مستمری وراث افسران و کارمندانی که فوت میکنند عبارتست از دوسوم حقوق بازنشستگی اعم از اینکه به سن قانونی‌ بازنشستگی رسیده یا نرسیده باشند.


ماده ۸۱ – حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی از صندوق بازنشستگی بانک سپه پرداخت خواهد شد که درآمد آن بشرح زیر ‌میباشد:
‌الف – یکدهم حقوق ماهیانه کلیه افسران و کارمندان کادر ثابت و وظیفه (‌اعم از شاغل و منتظرخدمت و منتسب و بدون کار) و دانشجویان ‌دانشکده و آموزشگاههای نظامی که از حقوق ماهانه آنان کسر میشود بعلاوه معادل این مبلغ که از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت ‌خواهد شد.
ب – حقوق ماه اول خدمت کلیه کارمندان کادر ثابت و وظیفه و دانشجویان دانشکده و آموزشگاههای نظامی.
ج – تفاوت اضافه حقوق درجات و اضافه حقوق سنواتی ماه اول افسران و کارمندان در هر حال و تفاوت افزایش حقوق ماه اول که در نتیجه تغییر اشل حقوق افسران و کارمندان حاصل میشود.
‌د – سود قابل تقسیم معاملات به بانک سپه پس از وضع هزینه ‌های اداری.

تبصره – [الحاقی ۱۳۶۳/۱۰/۶]
مادام که حقوق بازنشستگی مشمولین این قانون به مأخذ یک سی‌ام آخرین حقوق ضرب در سنوات خدمت و حداکثر تا میزان آخرین حقوق‌ زمان اشتغال پرداخت میگردد از حقوق ماهانه پرسنلی که با داشتن سی سال سابقه خدمت بعلت نیازمندیهای سازمانی در خدمت ابقاء و یا پس از‌بازنشستگی مجدداً بخدمت اعاده میشوند کسور بازنشستگی (‌اعم از سهم پرسنل و دولت) دریافت نخواهد شد.


‌ماده ۸۲ – افسران و کارمندانی که در عملیات رزمی طوری صدمه ببینند که قادر به ادامه خدمت نباشند حقوقی بنام حقوق وظیفه که میزان آن ‌معادل با آخرین حقوق آنان خواهد بود مادام ‌العمر از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری دریافت و پس از فوت همان مبلغ بنام مستمری متساویاً به وراث تقسیم میشود.


ماده ۸۳ – افسران و کارمندانی که بعلت قیود خدمتی (‌غیر از عملیات رزمی) طوری معلول گردند که قادر بادامه خدمت نباشند بشرح زیر به آنان رفتار خواهد شد.
1 – در صورتی که خدمت آنان کمتر از ۲۰ سال باشد دوسوم آخرین حقوقشان بعنوان حقوق وظیفه از بودجه وزارت جنگ تا رسیدن به حد‌ نصاب بیست سال پرداخت و کسور بازنشستگی آن بمیزان مندرج در این قانون بصندوق بازنشستگی ریخته خواهد شد و پس از آن همان حقوق ‌بدون کسور بازنشستگی از صندوق بازنشستگی بانک سپه مادام ‌العمر پرداخت خواهد شد و بعد از فوت نیز دوسوم این مبلغ بنام مستمری متساویاً ‌درباره وراث برقرار میگردد.
2 – در صورتی که خدمت آنان بیش از بیست سال باشد بازنشسته خواهند شد.


ماده ۸۴ – پس از فوت افسر یا کارمند بازنشسته دو سوم حقوق بازنشستگی بطور تساوی بوراث او بعنوان مستمری پرداخت خواهد شد.


ماده ۸۵ – افسران و درجه‌داران و همردیفانی که در جنگ و عملیات رزمی شهید شوند از یک روز قبل از شهادت بیک درجه بالاتر مفتخر شده و‌ مستمری وراث آنان عبارت خواهد بود از حقوق درجه اعطایی که از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری پرداخت خواهد شد.

تبصره – پرسنل نظامی منتقل از نیروهای مسلح شاهنشاهی به سازمان اطلاعات و امنیت کشور در صورت شهید شدن در خدمت آن سازمان از یک روز‌ قبل از شهادت به یک درجه بالاتر از آخرین درجه نظامی که قبل از انتقال به سازمان مزبور داشته ‌اند مفتخر میشوند و مستمری وارث آنان برابر قوانین و‌ مقررات سازمان اطلاعات و امنیت کشور پرداخت خواهد شد.


ماده ۸۶ – افسران و درجه‌داران و همردیفانی که در راه انجام وظیفه فوت نمایند تمام حقوق آنها و در صورتی که بعلت قیود خدمتی فوت نمایند ‌دوسوم حقوق بعنوان مستمری بوراث آنان پرداخت خواهد شد. ‌هرگاه سابقه خدمت آنان کمتر از ۲۰ سال باشد مبلغ مذکور از بودجه وزارت جنگ یا ژاندارمری و در صورتی که بیشتر از بیست سال سابقه خدمت ‌داشته باشند از صندوق بازنشستگی پرداخت خواهد شد.


ماده ۸۷ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۴/۳]
افسران و کارمندانی که بعللی غیر از قیود خدمتی بیمار یا دچار حادثه شوند و بعد از یک سال معالجه طبق نظریه‌ شورای عالی پزشکی مربوط غیر قابل علاج تشخیص و قادر به ادامه خدمت نباشند اعم از اینکه سابقه خدمتشان بیش از ۲۰ سال یا کمتر از آن باشد در ردیف‌ بازنشستگان منظور خواهند شد.

تبصره ۱- [الحاقی ۱۳۵۳/۴/۳]
مدت درمان مذکور در این ماده جهت بهبودیافتگان فقط برای یکبار دیگر قابل استفاده خواهد بود و در صورت عود همان بیماری این مدت ‌تمدید نمیگردد و این قبیل بیماران بلافاصله بازنشسته خواهند شد. ‌

تبصره ۲- [اصلاحی ۱۳۵۳/۴/۳]
افسران و کارمندان مسلول مشمول مقررات ماده واحده مربوط به حمایت کارمندان مسلول و پیشگیری بیماری سل مصوب ۱۸/۱۱/۱۳۳۳‌ میباشند.


ماده ۸۸ – وراثی که حق دریافت مستمری دارند بقرار ذیل میباشند:
الف – عیال متوفی تا زمانی که شوهر اختیار نکرده و همچنین شوهر در صورتی که علیل و از کار افتاده و عملا تحت کفالت عیال متوفای خود بوده‌ باشد.
ب – اولاد ذکور تا موقعی که بسن ۲۲ سال تمام نرسیده باشد.

تبصره ۱ – اولاد علیل که مبتلا به نقص عضو یا بیماری غیرقابل علاج باشد و قادر به کسب معاش در تمام مدت عمر نباشد حق استفاده از مستمری‌ را مادام‌ الحیات خواهد داشت.
ج – اولاد اناث مادامی که شوهر اختیار نکرده
‌د – پدر و مادر که در کفالت متوفی بوده‌اند.
هـ – برادر علیل و یا صغیری که در کفالت متوفی بوده و در صورت اخیر تا موقعی که به سن بیست و دو سال تمام نرسیده باشد.
‌و – خواهری که در کفالت متوفی بوده تا موقعی که شوهر اختیار نکرده.
‌ز – نوه‌ هایی که پدر و مادرشان فوت و تحت کفالت متوفی بوده‌ اند پسر تا موقعی که به سن ۲۲ سال تمام نرسیده و دختر تا زمانی که شوهر‌ اختیار نکرده.

تبصره ۲ – پسری که مشغول تحصیل باشد تا خاتمه ۲۵ سال سن استحقاق دریافت مستمری خواهد داشت.


ماده ۸۹ – هر یک از مستمری‌ بگیران اگر مبتلا به بیماری غیرقابل علاج و نقص عضوی شوند که از کسب معاش در تمام عمر عاجز گردند مستمری‌ آنان مادام‌ الحیات پرداخت خواهد شد.


ماده ۹۰ – چنانچه افسران وظیفه زیر پرچم و احتیاط و ذخیره بعلل قیود خدمتی معلول شوند اگر قبل از ورود بخدمت وظیفه کارمند دولت‌ بوده‌اند طبق مقررات این قانون از محل خدمت مربوطه حقوق وظیفه دریافت خواهند کرد و در غیر این صورت مانند کارمندان کادر ثابت درباره آنان‌ رفتار و حقوق وظیفه آنان از بودجه وزارت جنگ پرداخت خواهد شد.


ماده ۹۱ – کسانی که در حین انجام خدمت وظیفه عمومی در هر یک از دوره‌های زیر پرچم احتیاط و ذخیره به سبب انجام وظیفه و یا شرکت در‌ عملیات رزمی و قیود خدمتی شهید و یا فوت شده و یا بشوند با وراث مستمری‌ بگیر آنها برابر مقررات مربوط به پرسنل کادر ثابت همدرجه رفتار‌ میشود و مستمری مربوط از بودجه وزارت جنگ پرداخت میگردد.

تبصره ۱ – در صورتی که مشمولین این ماده و ماده ۹۰ قبل از ورود به خدمت وظیفه عمومی یا احضار به دوره‌های احتیاط و ذخیره از کارمندان دولت‌ یا سازمانهای تابع یا وابسته به دولت بوده و آخرین حقوق دریافتی آنان از سازمان مربوط از میزان حقوقی که برابر قانون استخدام نیروهای مسلح‌ شاهنشاهی به آنان تعلق میگیرد بیشتر باشد حقوق وظیفه مستمری وراث آنان، بر اساس حقوق بیشتر از بودجه وزارت جنگ پرداخت خواهد شد. ‌

تبصره ۲ – مقررات این ماده و ماده ۹۰ از تاریخ یکم فروردین ماه ۲۵۳۶ قابل اجرا است. ‌


ماده ۹۲ – [اصلاحی ۱۳۵۳/۵/۱]
مستمری مقرری بین کسانی که حق دریافت مستمری دارند به طور تساوی تقسیم خواهد شد و ملاک تشخیص و تعیین اشخاصی که برابر‌ ماده ۸۸ تحت کفالت می‌باشند تعرفه‌های خدمتی یا اظهارنامه سالانه‌ای است که افسران و کارمندان در زمان اشتغال یا بازنشستگی تنظیم کرده‌اند و یا‌ خواهند کرد. در صورت اعتراض از طرف کسانی که خود را محق به دریافت مستمری می‌دانند رسیدگی به عهده هیأتهایی خواهد بود که حسب مورد در‌ ارتش شاهنشاهی، ژاندارمری کشور، شهربانی کشور از اشخاص بصیر و مطلع تشکیل می‌گردد و نظر این هیأت‌ها قطعی است.
ترتیب تشکیل رسیدگی‌ هیأت‌های مذکور به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب وزارت جنگ می‌رسد.


ماده ۹۳ – خدمت سربازی وظیفه وراث مانع پرداخت مستمری بآنان نخواهد شد.


ماده ۹۴ – هر یک از ورثه که از دریافت وظیفه محروم میگردند سهم آنان به سهم سایر وراث افزوده خواهد شد.


‌ماده ۹۵ – هرگاه شخصی به دو یا چند علت حق دریافت حقوق از صندوق بازنشستگی داشته باشد فقط میزان حقوقی که بیشتر است باو تعلق‌ خواهد گرفت.


ماده ۹۶ – [اصلاحی ۱۳۴۷/۳/۱۵]
وزارت جنگ و سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت مجازند در صورت احتیاج افسران و درجه‌داران بازنشسته مشمول‌ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و هم ردیفان آنان را با موافقت وزارت جنگ به طور موقت و با حفظ وضع بازنشستگی به کار گمارده و‌ علاوه بر حقوق بازنشستگی که دریافت می‌دارند حق‌الزحمه مناسبی نیز به آنان پرداخت نماید.
‌وزارتخانه‌ها و مؤسساتی که مجاز به کار گماردن افسران و درجه‌داران بازنشسته می‌باشند و همچنین شرایط دعوت و میزان حق‌الزحمه آنان طبق‌ آیین‌نامه‌ای که به تصویب کمیسیونهای نظام و استخدام مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.

[آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی]

‌تبصره ۱- [الحاقی ۱۳۴۹/۳/۱۷]
افسران و درجه‌داران بازنشسته نیروهای مسلح شاهنشاهی که به سمت شهردار انتخاب یا منصوب شوند و یا در شهرداریها خدمت نمایند نیز با‌ رعایت سایر مقررات مربوط مشمول مقررات ماده فوق خواهند بود.

تبصره ۲ ـ [الحاقی ۱۳۵۸/۱۰/۱۵]
حداکثر مدت ۵ سال اشتغال به کار افسران و درجه‌داران و همردیفان آنها تا درجه سروانی (‌داخل) در سازمانهای مذکور به شرط تأدیه کسور‌ بازنشستگی تجدید نظر شده از تاریخ تأدیه کسور فوق پرداخت خواهد شد.


‌ماده ۹۷ – [اصلاحی ۱۳۴۶/۵/۲۵]
کسانی که بر طبق مقررات این قانون به وزارتخانه‌های دیگر و مؤسسات دولتی و یا مؤسسات وابسته به دولت منتقل شده یا بشوند کسور‌ بازنشستگی آنها نیز به صندوق بازنشستگی لاحق منتقل می‌شود و در صورتی که معاودت نمایند تمام کسور بازنشستگی تا تاریخ معاودت آنان به‌ صندوق بازنشستگی ارتش شاهنشاهی ایران برگشت خواهد شد.


ماده ۹۸ – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
افسران بازنشسته فقط در موارد زیر می‌توانند از لباس نظامی استفاده کنند.
1 – در موارد مخصوص بنا به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران.
2 – در دعوتهای رسمی ارتش شاهنشاهی.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
دارندگان نشان ذوالفقار در همه حال حق پوشیدن لباس نظامی را دارند.‌


‌ماده ۹۹ – مدت زندانی محاکماتی افسران و کارمندان از نظر بازنشستگی جزو ایام خدمت منظور نخواهد شد.

تبصره – [الحاقی ۱۳۵۴/۳/۱۴]
حبس با خدمت موضوع ماده ۴۲۱ قانون دادرسی و کیفر ارتش از شمول مقررات این ماده مستثنی است و از لحاظ بازنشستگی قابل احتساب‌ است.


ماده ۱۰۰ – به افسران و افراد و همردیفان آنها که دارای حقوق بازنشستگی هستند چنانچه ضرورت ایجاب نماید مجدداً از طرف نیروهای مسلح‌ شاهنشاهی و ژاندارمری خدمت جدیدی محول گردد در تمام مدت تصدی از حقوق مربوطه به آن استفاده مینمایند و از دریافت حقوق بازنشستگی‌ محروم خواهند بود.
‌مدت خدمت جدید این اشخاص نیز اضافه بر سنین خدمت منظور و موجب تجدیدنظر در بازنشستگی آنان خواهد بود.

تبصره – تاریخ اشتغال به خدمت جدید و همچنین تاریخ خاتمه آن باید در فرمان همگانی ارتش درج گردد.


‌ماده ۱۰۱ – وجوهی که بنحوی از انحا به صندوق بازنشستگی ریخته میشود اختصاص به بازنشستگان و معلولین و وراث آنان داشته و بهیچ‌ عنوان نباید به مصرف غیرمجاز برسد. متخلفین در حکم مختلفین اموال دولتی محسوب خواهند شد.


ماده ۱۰۲ – جز در موارد استیفای حقوق دولت توقیف حقوق بازنشستگی و وظیفه (‌معلولیت) و مستمری وراث در قبال محکومیت های حقوقی و یا‌ بعنوان دیگر و ممنوع است

تبصره ۱- چنانچه صاحبان حقوق بازنشستگی و وظیفه (‌معلولیت) و مستمری‌ بگیران از عهده پرداخت دین خود دفعتاً برنیایند در صورت معیل‌ بودن یک چهارم و در غیر این صورت یک سوم مقرری آنها در مقابل دین مزبور محسوب و مستهلک خواهد شد.

تبصره ۲ –
[الحاقی ۱۳۴۳/۸/۹]
[اصلاحی ۱۳۴۶/۳/۲۹]
هرگاه افسران و کارمندان بازنشسته نیروهای مسلح شاهنشاهی به علت جرائمی که در زمان قبل از بازنشستگی مرتکب شده‌اند‌ به حبس با کار یا مجرد و یا به بیش از یک سال حبس تأدیبی محکوم گردند از دریافت حقوق بازنشستگی محروم خواهند بود لیکن از تاریخ قطعیت‌ حکم به عائله تحت تکفل آنان ماهیانه مبلغی معادل مستمری وراث مستمری‌بگیر بازنشستگان متوفی با رعایت مقررات قانون استخدام نیروهای‌ مسلح شاهنشاهی مربوط به مستمری پرداخت خواهد شد ولی اگر به علت جرائم عمدی که در زمان بازنشستگی مرتکب شده‌اند به مجازاتهای مذکور‌ در فوق محکوم شده یا بشوند از تاریخ قطعیت حکم کلیه عناوین و امتیازات نظامی آنان سلب و فقط استحقاق دریافت حقوق بازنشستگی را خواهند‌ داشت.

تبصره ۳ –
[الحاقی ۱۳۴۳/۸/۹]
در صورتی که مشمولین تبصره ۲ به استناد ماده ۷۰ اصلاحی قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بازنشسته شده باشند مبلغی که به عائله آنها پرداخت میشود بر مبنای سنوات خدمت آنان محاسبه و تعدیل خواهد شد.

تبصره ۴-
[الحاقی ۱۳۴۳/۸/۹]
[اصلاحی ۱۳۴۶/۱۲/۲۷]
[اصلاحی ۱۳۵۰/۳/۳۱]
‌افسران و کارمندانی که با داشتن حداقل بیست سال تمام سابقه خدمت به استناد بند “‌د” ماده ۱۵ این قانون و یا به موجب مقررات بند ۸ ماده ۱۵ قانون‌ تشکیل دادگاه‌های انتظامی قضات ارتش اخراج شده یا می‌شوند از تاریخ اخراج با عائله تحت تکفل آنان برابر مقررات تبصره ۲ این ماده رفتار خواهد‌ شد.
‌این قبیل اخراج‌شدگان حق استفاده از مقررات ماده ۱۰۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را ندارند مگر این که فاقد عائله مستمری‌بگیر باشند.
‌افسران و کارمندان اخراجی یا عائله تحت تکفل آنان که تابعیت ایران را ترک کرده یا بعداً ترک نمایند نمی‌توانند از مقررات این تبصره استفاده کنند‌ همچنین در صورتی که افسران و کارمندان موضوع این تبصره در یکی از وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت موظفاً به خدمت مشغول‌ شوند از تاریخ اشتغال به خدمت مستمری عائله آنان قطع خواهد شد مقررات این تبصره درباره افسران و کارمندانی که قبل از تصویب قانون استخدام‌ نیروهای مسلح شاهنشاهی در شرایط مشابه اخراج شده‌اند و همچنین عائله تحت تکفل آنان قابل اجراء می‌باشد مشروط بر این که وجوهی را که از‌ بابت کسور بازنشستگی در موقع اخراج دریافت کرده‌اند به اقساط ماهانه در مدت حداکثر سه سال تعهد و به صندوق بازنشستگی مسترد دارند.

‌تبصره ۵ – [الحاقی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
پرسنلی که با داشتن حداقل بیست سال تمام سابقه خدمت مستند به احکام صادره از دادگاه انقلاب اسلامی اخراج شده و یا می‌شوند از‌ تاریخ اخراج با عائله تحت تکلف آنان با رعایت تبصره ۴ این ماده برابر مقررات تبصره ۲ ماده مزبور رفتار خواهد شد و هر گاه مدت آنان کمتر از بیست‌ سال تمام باشد مستمری عائله تحت تکلف در مورد کسانی که پانزده تمام یا بیشتر سابقه خدمت دارند بر مبنای همان سالهای خدمت و درباره سایرین‌ به سالهای خدمت با ارفاق پنج سال به شرطی که از پانزده سال بیشتر نشود و حسب مورد وزارت دفاع ملی یا وزارت کشور (‌ژاندارمی، شهربانی)‌ پرداخت خواهد شد.

‌تبصره ۶ – [الحاقی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
با وراث مستمری‌بگیر پرسنل وظیفه که به موجب احکام صادره از دادگاه‌های انقلاب معدوم شده یا می‌شوند برابر مقررات ماده ۹۱ قانون‌ استخدام ارتش جمهوری مربوط به فوت عادی رفتار خواهد شد مشروط بر این که دادگاه انقلاب اسلامی رأی پرداخت مستمری داده باشد.

‌تبصره ۷ – [الحاقی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
مشمولین مقررات تبصره ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ حق استفاده از هیچ یک از مزایای بازنشستگی مربوطه نخواهند داشت.

‌تبصره ۸ – [الحاقی ۱۳۵۸/۸/۲۹]
در تمام تبصره‌های فوق‌الذکر هیچ یک از موارد نبایستی با احکام صادره دادگاه‌ها مغایرتی داشته باشند.


ماده ۱۰۳ – تاریخ برقراری حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی ضمن تصریح مبلغ و هویت ذوی‌ الحقوق در فرمان همگانی ارتش درج‌ خواهد شد.


‌ماده ۱۰۴ – ترک تابعیت بازنشستگان و معلولین و هر یک از وراث قانونی موجب قطع حقوق آنان بنفع صندوق بانشستگی خواهد بود.


‌ماده ۱۰۵ – هرگاه شخصی که دارای حقوق بازنشستگی با وظیفه است مفقودالاثر شود و مدت یکسال حقوق بازنشستگی یا وظیفه خود را‌ مطالبه ننماید وراث ذوی‌ الحقوق او چنانچه مطابق این قانون مستمری بآنها تعلق گیرد حق دارند موقتاً مستمری قانونی خود را تقاضا نمایند چنانچه ‌بعدها معلوم شود شخص مفقودالاثر فوت نموده مستمری متوفی از تاریخ فوت بطور دائم برقرار میشود و در صورتی که معلوم شود در حال حیات‌ میباشند وضعیت حقوق آنان بحال اولیه اعاده میگردد.


‌ماده ۱۰۶ – به افسران و کارمندانی که از خدمت اخراج یا مستعفی میگردند نصف کسور بازنشستگی آنان که بصندوق بازنشستگی پرداخته ‌مسترد خواهد شد.


ماده ۱۰۷ – معلولین مصرحه در این قانون چنانچه قبل از رسیدن به سن بازنشستگی بهبودی حاصل نمایند و امکان ارجاع شغل به آنان از طرف‌ کمیسیون عالی پزشکی نظامی گواهی شود به خدمت اعاده و بکار مناسب گمارده خواهند شد.


ماده ۱۰۸ – هرگاه در اثر ترقی هزینه زندگی بحقوق افسران و کارمندان شاغل مبلغی اضافه شود معادل آن بحقوق بازنشستگان و معلولین و‌ مستمری‌ بگیران همدرجه آنان که قدمت خدمتشان مساوی است اضافه خواهد شد بطور کلی هر موقع اشل حقوق افسران و کارمندان کسر یا علاوه ‌گردد حقوق بازنشستگی یا وظیفه یا مستمری که بموجب اینقانون برقرار میشود بهمان نسبت کسر یا علاوه خواهد شد.

تبصره – کلیه بازنشستگان و موظفین و مستمری‌ بگیران فعلی از تاریخ تصویب از مقررات این قانون استفاده خواهند کرد.


ماده ۱۰۹ – حقوقی که در موقع بازنشستگی مطابق مقررات این قانون تعلق میگیرد از صندوق بازنشستگی و آنچه در اثر تغییر اشل به حقوق‌ بازنشستگان و معلولین و مستمری‌ بگیران اضافه شود از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری تأمین و پرداخت خواهد شد.


فصل هفتم- متفرقه

ماده ۱۱۰ – دریافت دو حقوق از صندوق دولت و سازمانهای وابسته به آن بهر عنوان مطلقاً ممنوع است و همچنین تصدی دو شغل سازمانی‌ ممنوع است مگر در موارد غیرعادی که به اراده سنیه ملوکانه ممکن خواهد بود.


ماده ۱۱۱ – [اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
اعطای ارشدیت به افسران و کارمندان کادر ثابت نیروهای مسلح شاهنشاهی در صورت ابراز لیاقت و شایستگی فوق‌العاده و فداکاری از‌ طرف آنان در هر موقع به مدت حداکثر معادل نصف حداقل مدت توقف قانونی در درجه مربوط منوط به اراده سنیه شاهانه خواهد بود.


ماده ۱۱۲ – افسران و کارمندان حق استفاده از مرخصی سالیانه را با استفاده از حقوق و مزایای مربوطه بشرح ذیل دارا میباشند:
‌الف – افسران و کارمندان کادر ثابت اعم از نظامی و غیر نظامی یک ماه و آنها که در نقاط بد آب و هوا خدمت میکنند چهل و پنج روز.
ب – افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه بیست روز دفعتاً یا بفاصله هر شش ماه ده روز.


‌ماده ۱۱۳ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
رسیدگی به شکایات افسران و همردیفان آنان درباره امور خدمتی و همچنین رسیدگی به تخلفات آنان که مستوجب اخراج (‌موضوع ماده ۱۵) یا تنزیل یا توقیف درجه (‌موضوع ماده واحده الحاقی به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۴۳.۱۲.۳) می‌باشد به ترتیب زیر به‌عمل می‌آید:

۱ – رسیدگی به شکایات.
‌الف – به شکایات افسران و همردیفان آنان که با رعایت سلسله مراتب واصل می‌گردد بر حسب مورد در وزارت جنگ – ستاد بزرگ ارتشتاران -‌ نیروهای (‌زمینی – هوایی – دریایی) سرای نظامی شاهنشاهی – گارد شاهنشاهی – ژاندارمری کل کشور و شهربانی کل کشور تا دو مرحله و در دو رده‌ بالاتر رسیدگی می‌شود و تصمیمات متخذه در این مورد پس از تأیید فرماندهان یا رؤسای سازمانهای مزبور قطعی خواهد بود.
ب – در صورتی که شاکی یا طرف او امیر بوده و یا اینکه موضوع شکایت مربوط به نتیجه تصمیمات متخذه کمیسیونی باشد که اعضای آن امیر بوده‌اند‌ بدواً شکایت در رده نیرو یا سازمان مربوط مورد رسیدگی قرار گرفته و هرگاه به نتیجه قطعی نرسد مراتب با خلاصه نتیجه رسیدگی به ستاد بزرگ‌ ارتشتاران گزارش می‌شود تا در شورایی که اعضای آن بنا به استدعای ستاد بزرگ ارتشتاران و تصویب ذات مبارک شاهانه تعیین می‌گردد رسیدگی شود‌ و نظر شورای مزبور پس از تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه قطعی خواهد بود.

۲ – رسیدگی به تخلفات در هیأتهایی مرکب از اعضای مشروح زیر به عمل می‌آید:
‌الف – در مورد امراء و سرهنگها و همردیفان آنان در صورتی که جمعی ارتش شاهنشاهی باشند:
1 – وزیر جنگ.
2 – رییس ستاد بزرگ ارتشتاران.

(۳) – [اصلاحی ۱۳۵۴/۲/۱]
یکی از فرماندهان نیروی مربوط (‌زمینی – هوایی – دریایی) رییس سرای نظامی شاهنشاهی فرمانده گارد شاهنشاهی بر حسب مورد.

۴ – یکی از فرماندهان دو نیروی دیگر به نوبت.
5 – فرمانده ژاندارمری کل کشور و یا رییس شهربانی کل کشور به نوبت.

ب – در مورد امراء و سرهنگها و همردیفان آنان در صورتی که جمعی ژاندارمری کل کشور و یا شهربانی کل کشور باشند:
1 – وزیر جنگ.
2 – رییس ستاد بزرگ ارتشتاران.
3 – فرمانده ژاندارمری کل کشور.
4 – رییس شهربانی کل کشور.
5 – یکی از فرماندهان نیروهای سه‌گانه (‌زمینی – هوایی – دریایی) به نوبت.
پ – در مورد سایر افسران از (‌سرهنگ دوم به پایین) و همردیفان آنان: هیأت رسیدگی از معاونان مقامات مذکور در قسمت‌های الف و ب بند ۲ این ماده‌ یا رییس ستاد مربوط (‌با تشخیص فرمانده) تشکیل خواهد شد.

تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
وقتی یکی از مقامات بالا با شاکی قرابت نسبی یا سببی داشته باشد حق شرکت در کمیسیون را نداشته و با کسب اجازه از اعلیحضرت‌ همایون شاهنشاه مقام هم‌طراز دیگری در کمیسیون شرکت خواهد نمود.

‌تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
در صورتی که یکی از اعضای شورای رسیدگی به شکایات و یا هیأتهای رسیدگی به تخلفات به عللی از قبیل مأموریت – بیماری یا مرخصی‌ نتواند شخصاً در یک یا چند جلسه حضور بهمرساند افسری که عملاً وظایف محول به وی را عهده‌دار می‌باشد در جلسات شرکت خواهد نمود مشروط‌ بر اینکه اکثریت هیأت از اعضای اصلی مندرج در این ماده باشند.

‌تبصره ۳ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
ارجاع پرونده افسران و همردیفان آنها به هیأت رسیدگی با کسب اجازه از پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.

‌تبصره ۴ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
هیأت رسیدگی می‌تواند از هر مقام تابع نیروهای مسلح شاهنشاهی که ضروری تشخیص دهد به منظور اظهار نظر دعوت نماید ولی هیچیک‌ از این مقامات حق رأی نخواهند داشت.

‌تبصره ۵ – [اصلاحی ۱۳۵۱/۹/۲۱]
حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه رسیدگی به تخلفات افسران و همردیفان آنها موضوع تخلف و دلائل مربوط کتباً به آنان ابلاغ می‌گردد،‌ تا خود را برای پاسخگویی آماده نمایند.


ماده ۱۱۴ – [حذفی ۱۳۵۱/۹/۲۱]

[در صورتی که موضوع رسیدگی مربوط بیکی از افسران ژاندارمری باشد بجای فرمانده ‌نیرو مربوطه فرمانده ژاندارمری در هیئت‌ رسیدگی شرکت خواهد نمود.]


ماده ۱۱۵ – تصمیمات هیئت رسیدگی پس از استماع دفاع افسران و همردیفان به اکثریت آراء اتخاذ و سپس به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه‌ گزارش و در صورت تصویب بموقع اجرا گذارده خواهد شد.


‌ماده ۱۱۶ –
[اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
[اصلاحی ۱۳۵۳/۵/۱۶]
حدود اختیارات فرماندهان نیروهای سه‌گانه و گارد شاهنشاهی و مقامات بالاتر در مورد تنبیه افسران متخلف و همردیفان تا سرهنگ دوم (‌داخل) علاوه بر آنچه که در آیین‌نامه انضباطی پیش‌بینی شده به شرح زیر است:
‌الف – انتظار خدمت حداکثر تا شش ماه موضوع ماده ۱۲.
ب – بدون کاری حداکثر تا سه ماه موضوع ماده ۱۳.
ج – کسر حقوق تا میزان یک‌پنجم (۱/۵) حقوق ماهانه زمان اشتغال حداکثر برای مدت چهار ماه.

‌تبصره –
[اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
[اصلاحی ۱۳۵۳/۵/۱۶]
اختیارات مذکور در بندهای الف و ب و ج نسبت به درجه‌داران و افراد و همردیفان با مقامات مذکور در ماده ۱۹ می‌باشد.


‌ماده ۱۱۷ – [اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
انتظار خدمت و بدون کاری سرهنگ به بالا به شرح زیر:
‌الف – انتظار خدمت سه ماه.
ب – بدون کاری دو ماه.
ج – کسر حقوق تا میزان یک پنجم (۵).(۱) حقوق ماهانه زمان اشتغال حداکثر برای مدت چهار ماه.

اجرای اختیارات مذکور در بندهای الف و ب و ج‌ موکول به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران خواهد بود.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۵/۹/۱۳]
فرمانده ژاندارمری کل کشور نسبت به افسران و درجه‌داران و افراد و همردیفان ژاندارمری تا سرهنگ دوم (‌داخل) دارای اختیارات مذکور در‌ بندهای الف و ب و ج ماده ۱۱۶ بوده و در مورد سرهنگ به بالا موکول به تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران خواهد بود.


ماده ۱۱۸ – اخراج درجه‌ داران و همردیفان موکول به پیشنهاد کمیسیون تحقیق متشکل از پنج نفر افسر از واحد مربوطه و تصویب مقامات مذکور در‌ ماده ۱۹ میباشد.


ماده ۱۱۹ – اخراج دانشجویان دانشکده‌های افسری و آموزشگاه افسری جزء کادر ثابت و احتیاط موکول به پیشنهاد شورای دانشکده افسری یا‌ شورای دانشگاه نظامی و تصویب فرمانده نیروی مربوطه خواهد بود.


ماده ۱۲۰ – اخراج دانش‌ آموزان آموزشگاههای درجه‌ داری موکول بپیشنهاد کمیسیون تحقیق متشکل از پنج افسر از واحد مربوطه و تصویب‌ مقامات مذکور در ماده ۱۹ میباشد.

‌تبصره ۱ – دانشجویان و دانش‌ آموزان داوطلب چنانچه در جریان دوره تحصیلی بیکی از علل مشروحه زیر:
‌عدم انضباط. فساد اخلاق. عدم صلاحیت. معافیت بر حسب تقاضای شخصی از دانشکده و یا آموزشگاه اخراج شوند مدت تحصیل آنان جزو خدمت‌ زیرپرچم محسوب خواهد شد.

‌تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۴۳/۸/۹]
در صورتی که مشمولین دیپلمه و بالاتر که برای نیل به مقام افسری یا درجه‌داری به قسمتها اعزام می‌گردند در حین خدمت قبل از نیل به‌ درجات افسری یا درجه‌داری مرتکب عملی گردند که دلالت بر عدم شایستگی آنان جهت نیل به درجات مذکور بنماید و مراتب مورد گواهی شورای‌ سازمان فرهنگی و تصویب فرمانده نیروی مربوط واقع گردد بایستی خدمت زیر پرچم را تا دو سال با احتساب مدت خدمت قبلی با درجه و حقوق و‌ مزایای سرباز وظیفه انجام دهند.


ماده ۱۲۱ – افسران و کارمندان ژاندارمری کل کشور از لحاظ استخدام تابع مقررات این قانون خواهند بود.


ماده ۱۲۲ – حقوق بازنشستگی و مستمری و وظیفه بازنشستگی افسران و درجه‌ داران ژاندارمری طبق مقررات این قانون از صندوق بازنشستگی‌ بانک سپه پرداخت خواهد شد و کسور بازنشستگی آنان ماهانه طبق مقررات مندرج در ماده ۸۱ از طریق ژاندارمری بصندوق بازنشستگی بانک سپه‌ پرداخت خواهد شد.


‌ماده ۱۲۳ – وزارت جنگ موظف است آیین ‌نامه ‌های مذکور در این قانون را تنظیم و پس از تصویب کمیسیونهای مربوطه مجلسین بموقع اجرا‌ گذارد.

‌تبصره – [اصلاحی ۱۳۴۴/۴/۱۵]
وزارت جنگ میتواند علاوه بر مواردیکه لزوم تدوین آیین‌نامه اجرایی در موارد مختلف قانون استخدام نیروهای مسلح ‌شاهنشاهی قید شده است در سایر مواردی که برای اجرای مقررات قانون مزبور ضروری تشخیص دهد آیین‌نامه اجرایی لازم تهیه نماید – این آیین‌نامه‌ها ‌نیز پس از تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین قابل اجرا خواهد بود. ‌


ماده ۱۲۴ – مقررات این قانون که شامل ۷ فصل و ۱۲۵ ماده ۴۴ تبصره می‌ باشد با توجه به ماده ۵۱ از تاریخ تصویب بموقع اجرا گذارده خواهد شد‌ و قوانین ترفیعات و بازنشستگی و مقررات حقوق ماهانه قبلی ارتش و هر نوع قوانین دیگر که مغایر این قانون باشد ملغی می‌ گردد.


‌ماده ۱۲۵ – وزارت جنگ و کشور مأمور اجرای این قانون میباشند.


این قانون که مشتمل بر یکصد و بیست و پنج ماده و چهل و چهار تبصره است در جلسه یکشنبه سی‌ ام تیرماه یکهزار و سیصد و سی و شش به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رییس مجلس شورای ملی – رضا حکمت

قانون بالا در جلسه ۱۳۳۶/۳/۳۰ به تصویب مجلس سنا رسیده است.