[قانون راجع به اصلاح ماده اول و سوم قانون اعزام محصلین ایرانی به خارجه، مصوب ۱۳۳۹/۳/۸]
ماده 1) از تاریخ تصویب این قانون، اعزام محصل به خارجه با کمک مالی دولت از طریق مسابقه خواهد بود.
مخارج تحصیل و اعاشه این محصلین از اعتبار مصوب بودجه وزارت فرهنگ پرداخت میشود.
این محصلین باید حداقل دارای گواهینامه دوره کامل متوسطه (اعم از دبیرستان یا مدارس متوسطه حرفه‌ای و فنی و کشاورزی) بوده و زبان کشوری را که در آن تحصیل خواهد نمود بقدر کافی بدانند و بعلاوه نباید سن آنان از 23 سال متجاوز باشد.
در تعیین عده و رشته‌های تحصیلی به احتیاجات کشور باید توجه گردد و تحصیلات پزشکی و رشته های مختلف فنی و کشاورزی و علوم و تعلیم و تربیت مقدم قرار داده شود.
تبصره ۱) در هر سال، دانشجوی رتبه اول هر دانشکده در مرکز شهرستانها و دانشجوی رتبه اول دانشسرای عالی و هنرسرای عالی بدون مسابقه و رعایت شرایط سنی به هزینه دولت به خارجه اعزام میشوند. عده این دانشجویان از هر دانشکده یک نفر و از هر یک از دانشسرای عالی و هنر سرای عالی یک نفر خواهد بود.
در دانشسرای عالی و دانشکده‌هائی که رشته‌های تحصیلی متعدد دارند انتخاب یک نفر از مابین فارغ التحصیلان رتبه اول رشته‌های مختلف با تصویب شورای دانشکده یا دانشسرای عالی و به معرفی رئیس دانشگاه خواهد بود.
تبصره ۲) محصلینی که طبق این ماده و تبصره فوق و همچنین مواد دیگر این قانون از کمک دولت استفاده میکنند باید متعهد شوند که پس از تکمیل تحصیلات لااقل به اندازه مدتی که از کمک دولت استفاده کرده اند در کشور ایران به کار بپردازند.
تبصره 1- [الحاقی ۱۳۳۶/۹/۶]
برای رشته‌های تحصیلی که داوطلبان آنها از بین مهندسین و دارندگان دانشنامه لیسانس به بالا باید انتخاب شوند حداکثر سن 28 سال تعیین میگردد.
تبصره 2- [الحاقی ۱۳۳۶/۹/۶]
شاگردان اول فارغ التحصیل دانشکده ها برای رشته های تحصیلی که وزارت فرهنگ در نظر میگیرد در صورت شرکت در مسابقه و تساوی شرایط حق تقدم بر سایرین در عزیمت به خارجه دارند.
ماده ۲) به محصلینی که در تاریخ تصویب این قانون در خارجه به تحصیل اشتغال داشته و به آنان کمکی بعنوان تفاوت قیمت ارز تحصیلی میشود از این پس خاتمه تحصیلات کمک هزینه تحصیلی پرداخت خواهد شد و مقدار ارزی که به قیمت فروش بانک ملی از طرف اولیاء آنان حواله میشود و همچنین شرایط مدت و چگونگی استفاده از کمک هزینه طبق مقررات مصوب هیئت وزیران تعیین میشود بنحوی که میزان کمک هزینه و ارز مجموعاً برای اعاشه و حق تعلیم و همچنین جبران هزینه کتب و لوازم تحصیلی در کشوری که محصل مشغول تحصیل خواهد بود کافی باشد. ولی بتدریج که این محصلین مراجعت و یا ترک تحصیل مینمایند اعتبارات مربوط به کمک هزینه آنها به مصرف اعزام محصلین طبق ماده یک خواهد رسید.
کمک مذکور در این ماده، به همان میزانی است که قبل از تصویب این قانون پرداخته میشده.
ماده ۳) به محصلینی که بخواهند به هزینه شخصی خود و بدون کمک مالی دولت برای تحصیل بخارجه بروند از طرف وزارت فرهنگ کارنامه تحصیلی داده میشود. این قبیل محصلین در تمام مدتی که منظماً به تحصیل اشتغال دارند با اجازه وزارت فرهنگ از ارز به نرخ فروش بانک ملی به میزانی که هیئت وزیران تعیین مینماید به مقداری که اعاشه و خرج تحصیل محصل در کشور مربوطه تامین گردد استفاده خواهند نمود.
تبصره – صدور گذرنامه تحصیلی و همچنین رسیدگی به وضع محصلین از لحاظ نظام وظیفه در وزارت فرهنگ انجام خواهد شد. گذرنامه تحصیلی و گواهی سرپرستی برای مراجعت محصلینی که برای ایام تعطیل به ایران میایند کافی میباشد.
ماده ۴) به محصلینی که در تاریخ تصویب این قانون در خارجه مشغول تحصیل هستند در صورتی که دارای گذرنامه تحصیلی نباشند گذرنامه تحصیلی داده میشود و به آن عده که در یکی از رشته های مندرجه در ماده یک به تحصیلات عالیه مشغول باشند به شرط وجود اعتبار و در صورت احراز صلاحیت اخلاقی و تحصیلی و احتیاج اولیای محصل به میزان مقرر در ماده ۲ کمک هزینه تحصیلی ممکن است پرداخت شود.
ماده ۵) وزارت فرهنگ مجاز است همه ساله تا میزان بیست درصد از عده ای را که طبق ماده یک اعزام میدارد از محصلین مشمول مواد ۲ و ۳ و ۴ انتخاب نماید. این محصلین بر طبق مقررات خاصی که به تصویب هیئت وزیران میرسد از میان بهترین محصلین ایرانی مقیم خارجی که از حیث اخلاق و تحصیلات صاحب امتیازات برجسته‌‌ای باشند انتخاب خواهند شد و در صورت تساوی شرایط، کسانی که سابقه تحصیلی منظم بیشتر در خارجه دارند و بضاعت اولیاء آنها کمتر است مقدم میباشند.
ماده ۶) تمدید گذرنامه محصلین مقیم خارجه، موکول به داشتن حسن اخلاق و تحصیل منظم میباشد. وزارت فرهنگ میتواند از اولیاء محصلین در موقع اعزام آنان تعهدی در حدود هزینه وسائل مراجعت اخذ کند تا اگر از جهات اخلاقی و تحصیلی موجبات رضامندی فراهم نکنند با استفاده از این تعهد آنها را به ایران عودت دهد.
ماده ۷) دولت موظف است از این تاریخ تا ده سال نقائص دانشکده های ایران را رفع کند و از آن تاریخ اعزام دانشجو را به خرج دولت به کسانی که تحصیلات عالیه خود را در ایران به اتمام رسانده باشند محدود کند.
ماده ۸) آئین نامه و مقررات اجرای این قانون به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
[مقررات راجع به محصلین ایرانی مقیم خارجه، مصوب ۱۳۳۶/۵/۳]
[مقررات عمومی راجع به دانشجویان ایرانی مقیم خارجه، مصوب ۱۳۳۶/۱۰/۱۸]
ماده ۹) قانون اعزام فارغ التحصیلان رتبه اول دانشکده‌ها و هنرسرای عالی به خارجه مصوب دیماه ۱۳۳۳ و تبصره ۱۳ قانون ترمیم حقوق فرهنگیان مصوب آذر ماه ۱۳۳۳ و کلیه قوانینی که با مفاد این قانون مغایرت دارد در قسمتی که مغایر است از تاریخ تصویب این قانون لغو میگردد.
قانون فوق که مشتمل بر نه ماده و سه تبصره است در جلسه یکشنبه بیست و سوم تیرماه یکهزار و سیصد و سی و شش به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت