ماده واحده
کنوانسیون مربوط به تالابهای مهم بین‌المللی به خصوص تالابهای زیستگاه پرندگان آبزی مشتمل بر یک مقدمه و دوازده ماده که از تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۵۱ (۱۲ ژوئیه ۱۹۷۲) برای امضای دول مفتوح بوده و در تاریخ ۴ شهریور ماه ۱۳۵۱ (۲۶ اوت ۱۹۷۲) از طرف نماینده ایران در پاریس به امضاء رسیده است تصویب می‌شود و اجازه تسلیم اسناد تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن کنوانسیون ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز دوشنبه ۱۳۵۲.۱۱.۸، که در جلسه روز سه‌شنبه بیست و هشتم اسفندماه یک هزار و سیصد و پنجاه و دو شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
کنوانسیون راجع به تالابهای مهم بین‌المللی به خصوص تالابهای زیستگاه پرندگان آبزی
طرفهای متعاهد
با علم به همبستگی انسان با محیط زیست خود
با توجه به فعل و انفعالات اساسی اکولوژیک تالابها به عنوان تنظیم‌کننده رژیم آبها و به عنوان محل رشد نباتات بومی و زیستگاه حیوانات مخصوص به این مناطق بالاخص پرندگان آبزی
با اعتقاد به این که تالابها از نظر اقتصادی و فرهنگی و علمی و تفریحی منبع پرارزشی است که انهدام آنها جبران‌ناپذیر است
با تمایل به جلوگیری از تجاوز تدریجی به این تالابها و انهدام آنها در زمان حاضر و در آینده با علم به این که پرندگان آبزی طی مهاجرتهای فصلی ممکن است از مرز کشورها عبور نمایند و بدین لحاظ باید به عنوان یک منبع بین‌المللی تلقی گردند
با اطمینان به این که حفظ و حراست تالابها و نباتات و حیوانات آن ممکن است با توأم نمودن سیاستهای ملی واقع‌بینانه با اقدامات بین‌المللی هماهنگ تأمین گردد
نسبت به مقررات زیر توافق نمودند:
ماده ۱ –
1 – از لحاظ کنوانسیون حاضر تالابها شامل مردابها و باتلاقها و لجنزارها یا آبهای طبیعی یا مصنوعی اعم از دائمی یا موقت است که آبهای شیرین – تلخ یا شور در آن به صورت راکد یا جاری یافت شود – از آن جمله است آبهای دریا که عمق آنها در پایین‌ترین نقطه جزر از شش متر تجاوز ننماید.
2 – از لحاظ کنوانسیون حاضر پرندگان آبزی پرندگانی هستند که از نظر اکولوژی با تالابها پیوستگی دارند.
ماده ۲ –
1 – هر یک از طرفهای متعاهد مکلف است تالابهای حائز اهمیت سرزمین خود را که باید در فهرست تالابهای مهم بین‌المللی (که ذیلاً “فهرست” نامیده می‌شود) درج شود تعیین نماید. لیست مزبور در دفتری که به موجب ماده ۸ تأسیس می‌شود نگهداری خواهد شد. حدود هر یک از تالابها باید به طور دقیق مشخص گردیده و در نقشه‌ای ترسیم شود. حدود مزبور ممکن است شامل مناطق ساحلی و یا کرانه‌های مجاور تالابها و جزیره‌ها و یا قسمتهایی از آب دریا که در تالابها محاط بوده و عمق آنها در پایین‌ترین نقطه جزر بالاتر از شش متر است باشد. بالاخص هنگامی که این تالابها و جزیره‌ها و یا آبهای دریا از نظر محل زیست پرندگان آبزی حائز اهمیت است.
2 – تالابهایی که در فهرست درج خواهد شد باید بر اساس اهمیت بین‌المللی آنها از نظر اکولوژی – گیاه‌شناسی – حیوان‌شناسی – دریاچه‌شناسی و آب‌شناسی انتخاب گردد.
تالابهایی که برای زیست پرندگان آبزی در تمام فصول حائز اهمیت است در آغاز فهرست درج خواهد شد.
3 – درج یک تالاب در فهرست به حقوق محفوظه حاکمیت طرف متعاهدی که تالاب در سرزمین او واقع شده لطمه‌ای وارد نخواهد ساخت.
4 – هر یک از طرفهای متعاهد به هنگام امضاء و تودیع اسناد تصویب کنوانسیون یا الحاق به آن طبق مقررات ماده ۹ – لااقل یک تالاب را که باید نام آن در فهرست درج شود – تعیین خواهد کرد.
5 – طرفهای متعاهد حق خواهند داشت تالابهای دیگری را که در سرزمینشان واقع است به فهرست اضافه نموده یا وسعت تالابهای مندرج در فهرست را افزایش دهند و یا به علل فوری که متضمن منافع ملی است تالابهایی را از فهرست حذف نمایند و یا وسعت تالابهای مندرج در فهرست را محدود‌نمایند. طرفین در اسرع وقت ممکن این تغییرات را به اطلاع سازمان یا دولتی که مسئولیتی وظائف دفتر دائمی موضوع ماده ۹ به او محول گردیده است خواهند رسانید.
6 – هر یک از طرفهای متعاهد مسئولیتهای خود را در زمینه بین‌المللی جهت حفظ و حراست و مراقبت و بهره‌برداری صحیح از پرندگان آبزی مهاجر، چه از نظر تعیین تالابهای واقع در سرزمین خود که باید در فهرست درج شود، و چه از نظر اعمال حق خود نسبت به تغییر دادن مندرجات فهرست مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده ۳ –
1 – طرفهای متعاهد موظف هستند نقشه‌های اصلاحی تالابها را به نحوی تنظیم نموده و به مورد اجرا گذارند که حفظ و حراست تالابهای مندرج در فهرست و حتی‌المقدور بهره‌برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل نمایند.
2 – هر یک از طرفهای متعاهد تدابیر لازم را جهت کسب اطلاع در اسرع وقت ممکن از تغییرات شرایط اکولوژی که بر اثر تحولات تکنولوژیک آلودگی یا سایر تصرفات انسانی در تالابهای واقع در سرزمین خود و مندرج در فهرست پدید آمده یا در شرف پدید آمدن می‌باشد و یا وقوع آن امکان‌پذیر است اتخاذ خواهد نمود.
اطلاعات مربوط به این نوع تغییرات بلافاصله در اختیار سازمان یا دولتی که مسئول امور دفتر دائمی مذکور در ماده ۸ می‌باشد قرار خواهد گرفت.
ماده ۴ –
1 – هر یک از طرفهای متعاهد تسهیلات لازم جهت حفاظت تالابها و پرندگان آبزی را با ایجاد قرقهای طبیعی در منطقه تالابها اعم از این که در فهرست درج شده و یا نشده باشد فراهم و به نحو مقتضی از آنها نگهداری خواهد کرد.
2 – هر گاه یکی از طرفهای متعاهد در مواردی که منافع ملی او فوراً ایجاب می‌کند تالابی را که در فهرست درج شده است حذف نماید و یا وسعت آن را کاهش دهد مکلف است تا حد امکان کمبود حاصله در این تالابها را جبران و بالاخص قرقهای طبیعی دیگری را به میزانی معادل با محل زیست قبلی برای پرندگان آبزی و حمایت از آنها در همان منطقه یا در محل دیگر ایجاد نماید.
3 – طرفهای متعاهد تحقیق و مبادله اطلاعات و نشریات مربوط به تالابها و نباتات و حیوانات بومی آن را تشویق خواهند نمود.
4 – طرفهای متعاهد با اعمال مدیریت صحیح کوشش خواهند نمود تعداد پرندگان آبزی را در تالابهای مربوطه افزایش دهند.
5 – طرفهای متعاهد تدابیر لازم را جهت تربیت پرسنل ذیصلاحیت به منظور تحقیق در امور تالابها و اداره و حفاظت آنها اتخاذ خواهند نمود.
ماده ۵ – طرفهای متعاهد درباره اجرای وظائف ناشی از کنوانسیون حاضر بالاخص در مورد تالابی که در سرزمینهای بیش از یک طرفهای متعاهد واقع است و یا در موردی که یک حوضچه آب بین چند طرف متعاهد تقسیم شده است با یکدیگر مشورت خواهند نمود. در عین حال طرفهای متعاهد در زمینه هماهنگ نمودن و حمایت مجدانه از سیاست و مقررات فعلی و آتی خود مربوط به حفظ و حراست تالابها و نباتات و حیوانات بومی آنها اهتمام خواهند نمود.
ماده ۶ – [اصلاحی ۱۳۷۲/۱۲/۴]
1 – به منظور بررسی و پیشرفت اجرای این کنوانسیون، کنفرانسی از طرفهای متعاهد تشکیل خواهد شد. دفتری که در بند (۱) ماده (۸) به آن اشاره شده، جلسات عادی کنفرانس طرفهای متعاهد را در فواصل زمانی که بیش از سه سال نباشد، مگر آن که کنفرانس به گونه دیگری تصمیم بگیرد و جلسات فوق‌العاده را بنا به درخواست کتبی حداقل یک‌سوم طرفهای متعاهد تشکیل خواهد داد. در هر جلسه عادی کنفرانس طرفهای متعاهد، زمان و محل تشکیل جلسه عادی آینده تعیین خواهد شد.
۲ – کنفرانس طرفهای متعاهد صلاحیتدار تا:
الف – در مورد اجرای این کنوانسیون به بحث بپردازد.
ب – در مورد ضمائم و تغییرات “فهرست” به مذاکره بپردازد.
ج – اطلاعات مربوط به تغییرات اکولوژیک تالابهای مندرج در “فهرست” را که مطابق با بند (۲) ماده (۳) تهیه گردیده، مورد بررسی قرار دهد.
د – به طرفهای متعاهد در مورد حفاظت، مدیریت و استفاده معقول از تالابها و گیاهان و جانوران آنها توصیه عام یا خاص ارائه نماید.
ه – تهیه گزارشها و آمارهایی در ارتباط با موضوعاتی که اساساً جنبه بین‌المللی داشته و به تالابها مربوط هستند، را از ارگانهای ذیربط بین‌المللی درخواست نماید.
و – توصیه‌ها و قطعنامه‌های دیگر را به منظور کارکرد بیشتر کنوانسیون ارائه نماید.
۳ – طرفهای متعاهد بایستی از آگاهی مسئولان مدیریت تالابها در کلیه سطوح از توصیه‌های ارائه شده در کنفرانسهای مربوط به حفاظت، مدیریت و استفاده معقول از تالابها و گیاهان و جانوران آنها مطمئن گردند.
۴ – کنفرانس طرفهای متعاهد نحوه عمل هر یک از جلسات خود را تعیین خواهد کرد.
۵ – کنفرانس طرفهای متعاهد مقررات مالی این کنوانسیون را تعیین و تحت بررسی قرار خواهد داد. کنفرانس در هر یک از جلسات عادی خود، بودجه دوره مالی آینده را با اکثریت دو سوم آرای طرفهای متعاهد حاضر در جلسه تصویب خواهند نمود.
۶ – هر یک از طرفهای متعاهد بر طبق میزان سهمیه‌ها که به اتفاق آرای طرفهای متعاهد حاضر در یکی از جلسات کنفرانس عادی طرفهای متعاهد تعیین گردیده در تأمین بودجه سهیم خواهد شد.
ماده ۷ – [اصلاحی ۱۳۷۲/۱۲/۴]
1 – نمایندگان طرفهای متعاهد در این کنفرانسها افرادی هستند که به دلیل دانش و تجربه کسب شده در زمینه‌های علمی، اداری یا سایر زمینه‌های مناسب، کارشناس تالابها یا پرندگان آبزی می‌باشند.
۲ – هر یک از طرفهای متعاهد شرکت‌کننده در کنفرانس دارای یک رأی است. توصیه‌ها، قطعنامه‌ها و تصمیمات با اکثریت مطلق آرای طرفهای متعاهد حاضر در کنفرانس تصویب خواهد شد مگر آن که در این کنوانسیون به گونه دیگری مقرر شده باشد.
ماده ۸ –
1 – اتحادیه بین‌المللی برای حفظ و حراست طبیعت و منابع طبیعی امور دفتر دائمی را به موجب مفاد این کنوانسیون و تا زمانی که یک سازمان دیگر یا یک دولت با اکثریت (۳).(۲) آراء کلیه طرفهای متعاهد برای تصدی آن تعیین نشده است به عهده خواهد گرفت.
2 – اهم وظایف دفتر دائمی عبارت است از:
الف – اعطای کمک برای دعوت و تشکیل کنفرانس موضوع ماده ۶.
ب – تهیه فهرست تالابهای مهم بین‌المللی و کسب اطلاعات از طرفهای متعاهد طبق بند ۵ ماده ۲ در مورد افزایش و توسعه و حذف یا محدود کردن تالابهای مندرج در فهرست.
ج – کسب اطلاعات پیش‌بینی شده – طبق بند ۲ ماده ۳ از طرفهای متعاهد در مورد نوع تغییرات شرایط اکولوژی تالابهای مندرج در فهرست.
د – ارائه اطلاعات به کلیه طرفهای متعاهد درباره هر گونه تغییرات وارده در فهرست و یا در خصوصیات تالابهای مندرج در آن و اخذ تدابیر لازم به منظور طرح این مسائل در کنفرانس آینده.
ه – ارائه توصیه‌های کنفرانسها به طرفهای متعاهد ذینفع در مورد تغییرات وارده در فهرست و در خصوصیات تالابهای مندرج در آن.
ماده ۹ –
1 – کنوانسیون برای مدت نامحدود جهت امضاء مفتوح خواهد بود.
2 – هر یک از اعضای سازمان ملل متحد و یا هر یک از سازمانهای تخصصی آن یا آژانس بین‌المللی نیروی اتمی و یا اعضایی که به دیوان بین‌المللی دادگستری ملحق شده‌اند می‌توانند با احراز هر یک از شرایط ذیل طرف متعاهد این کنوانسیون واقع گردند:
الف – امضای کنوانسیون بدون قید تصویب.
ب – امضای کنوانسیون با قید تصویب و انجام این قید.
ج – الحاق به کنوانسیون.
3 – تصویب یا الحاق از طریق تودیع اسناد تصویب یا الحاق نزد مدیر کل یونسکو که ذیلاً “نگهدارنده” خوانده می‌شود انجام خواهد شد.
ماده ۱۰ –
1 – کنوانسیون چهار ماه پس از این که هفت دولت طبق مقررات بند ۲ ماده ۹ طرف متعاهد آن گردیدند لازم‌الاجراء خواهد شد.
2 – سپس کنوانسیون نسبت به هر یک از طرفهای متعاهد چهار ماه پس از امضای بدون شرط تصویب آن یا تودیع اسناد تصویب یا الحاق لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده ۱۰ مکرر- [الحاقی ۱۳۶۴/۳/۱۴]
1 – این کنوانسیون را می‌توان در اجلاس طرفهای متعاهد به منظور اصلاح آن بر طبق این ماده اصلاح کرد.
2 – هر یک از طرفهای متعاهد می‌توانند پیشنهاد اصلاح کنوانسیون را بدهند.
3 – متن هر اصلاحیه پیشنهادی و دلایل آن به اطلاع سازمان یا دولتی که طبق کنوانسیون عهده‌دار انجام وظایف دفتر دائمی می‌باشد (و از این به بعد‌دفتر نامیده می‌شود) رسانیده شده و دفتر مزبور نیز فوراً آن را به کلیه طرفهای متعاهد ابلاغ خواهد کرد.
طرفهای متعاهد در ظرف سه ماه از تاریخ اعلام اصلاحات به آنها توسط دفتر، نظرات خود را در مورد متن ( اصلاحی) جهت دفتر مذکور ارسال خواهند‌داشت. دفتر بلافاصله بعد از آخرین روز تسلیم نظرات، کلیه نظرات ارسال شده تا آن تاریخ را جهت طرفهای متعاهد خواهد فرستاد.
4 – اجلاس طرفهای متعاهد جهت بررسی اصلاحیه اعلام شده بر طبق بند ۳، از سوی دفتر و بنا به درخواست کتبی یک سوم طرفهای متعاهد تشکیل خواهد شد. دفتر در مورد زمان و محل برگزاری این اجلاس با طرفهای متعاهد به تبادل نظر خواهد پرداخت.
5 – اصلاحات با اکثریت دو سوم آراء طرفهای متعاهد حاضر و رأی دهنده به تصویب خواهد رسید.
6 – هر اصلاحیه تصویب شده در مورد طرفهای متعاهدی که آن را بپذیرند از نخستین روز چهارمین ماه پس از تاریخی که دو سوم طرفهای متعاهد اسناد پذیرش خود را به مرجع نگهدارنده تسلیم نموده‌اند، لازم‌الاجرا خواهد شد. برای هر طرف متعاهدی که سند پذیرش خود را پس از تاریخ تودیع اسناد پذیرش از سوی دو سوم طرفهای متعاهد، تسلیم نماید، اصلاحیه از نخستین روز چهارمین ماه متعاقب تاریخ تسلیم سند پذیرش آن طرف لازم‌الاجرا خواهد گردید.
ماده ۱۱ –
1 – مدت اعتبار کنوانسیون نامحدود است.
2 – هر یک از طرفهای متعاهد می‌توانند پنج سال پس از تاریخی که کنوانسیون نسبت به آن طرف متعاهد لازم‌الاجراء شده است با تسلیم اطلاعیه‌ای به سازمان نگهدارنده کنوانسیون را فسخ نمایند. این فسخ چهار ماه پس از تاریخ وصول اطلاعیه توسط سازمان نگهدارنده نافذ خواهد بود.
ماده ۱۲ –
1 – سازمان نگهدارنده در اسرع وقت ممکن، اطلاعات ذیل را به کلیه دولتهایی که کنوانسیون را امضاء نموده یا به آن ملحق شده‌اند اعلام خواهد نمود:
الف – امضای کنوانسیون.
ب – تودیع اسناد تصویب کنوانسیون.
ج – تودیع اسناد الحاق به کنوانسیون.
د – تاریخ لازم‌الاجراء شدن کنوانسیون.
ه – اطلاعیه‌های مربوط به فسخ کنوانسیون.
2 – پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون سازمان نگهدارنده آن را طبق اصل ۱۰۲ منشور سازمان ملل در دبیرخانه سازمان ملل به ثبت خواهد رسانید.
بنا به مراتب امضاء‌کنندگان زیر که دارای اختیارات لازم می‌باشند کنوانسیون حاضر را امضاء نمودند.
[اصلاحی ۱۳۶۴/۳/۱۴]-
کنوانسیون در یک نسخه اصلی به زبانهای انگلیسی – آلمانی – فرانسه و روسی که کلیه متون متساویاً معتبر خواهند بود نزد سازمان نگهدارنده سپرده خواهد شد.
سازمان مذکور رونوشت‌های مصدق آن را به کلیه طرفهای متعاهد تسلیم خواهد نمود.
کنوانسیون فوق مشتمل بر یک مقدمه و دوازده ماده منضم به قانون کنوانسیون مربوط به تالابهای بین‌المللی و تالابهای زیستگاه پرندگان آبزی می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی