[لایحه قانونی شهرداری، مصوب ۱۳۳۱/۸/۱۱]
فصل اول – کلیات
ماده 1 – علاوه بر شهرها و قصباتی که تا بحال در آنجا شهرداری تأسیس شده است در هر شهر و قصبه که وزارت کشور با توجه به جمعیت، وضع اقتصادی و نیازمندی مقتضی بداند و هیئت وزیران نیز تصویب کند شهرداری دایر میگردد.
ماده 2 – منظور از تشکیل شهرداری تدارک وسائل آسایش و تأمین نیازمندیهای عمومی مربوط به اهالی شهر و قصبه است.
ماده 3 – شهرداری بنگاهی است ملی و دارای شخصیت حقوقی.
ماده 4 – هر شهرداری انجمنی خواهد داشت که از طرف اهالی مستقیماً و با رأی مخفی و به اکثریت نسبی برای مدت چهار سال انتخاب میشود.
عده آنها در مرکز شهرستانها و قصباتی که عده نفوس آن از ده هزار نفر تجاوز نکند شش نفر و حداکثر تعداد نمایندگان یک شهر از 25 نفر تجاوز نمیکند مگر شهر تهران که سی نفر نماینده خواهد داشت.
نمایندگان هر شهر بتناسب جمعیت از سی هزار نفر ببالا به محلات مختلف تقسیم و هر محل نماینده خود را تعیین و برای تشکیل انجمن شهر اعزام میدارد.
وزارت کشور تعداد نمایندگان هر شهر را با توجه بجمعیت تعیین و همچنین نقشه محلات شهر را ترسیم و نواحی را اعلام میدارد.
ماده 5 – انتخاب‌کنندگان باید واجد شرایط ذیل باشند:
1 – تابعیت ایران.
2 – داشتن لااقل بیست سال تمام.
3 – توطن در محل انتخاب و یا لااقل سکونت در محل انتخاب از ششماه قبل از انتخابات و یا اینکه شخصاً در آن محل بکسب و یا حرفه و کاری اشتغال داشته باشند.
4 – عدم محکومیت به جنایت یا جنحه که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی است.
5 – عدم ورشکستگی به تقصیر و حجر.
ماده 6 – شرایط انتخاب‌شوندگان همان شرایط انتخاب‌کنندگان است ولی انتخاب‌شونده باید حداقل سی سال شمسی تمام سن داشته و بیش از هفتاد سال تمام نداشته باشد و بعلاوه در انتساب به آن محل معروف بوده و لااقل پنج سال در آن جا سکونت نموده و خواندن و نوشتن زبان فارسی را بداند.
ماده 7 – اشخاص زیر از انتخاب کردن و انتخاب شدن محرومند مگر اینکه قبل از آگهی انتخابات از شغل خود استعفا دهند.
1 – نخست‌وزیر و وزیران و معاونین آنها از تمام کشور – استانداران و فرمانداران و بخشداران و معاونین آنها و رؤسای محاکم و دادستان و بازپرس و رؤساء ادارات محلی در حوزه مأموریت خود.
2 – عمال و مأمورین شهربانی – ژاندارمری و نظامیان.
از هر دسته موقعی که در خدمت هستند لیکن در مرخصی میتوانند در رأی دادن شرکت نمایند.
تبصره 1 – نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا در تمام کشور – اعضای انجمنهای ایالتی و ولایتی و اعضای انجمن نظارت انتخابات انجمن شهر در دوره‌ای که دارای این سمت هستند و کلیه کارمندان ادارات و شهرداری از انتخاب شدن در حوزه مأموریت خود محرومند.
تبصره 2 – در مرکز بخش‌ها و قصبات از اشخاصی که با یکدیگر قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم دارند در آن واحد فقط یک نفر میتواند عضویت یک انجمن را دارا باشد.
ماده 8 – برای تعیین داوطلب عضویت انجمن ده روز قبل از دعوت اعضای انجمن انتخابات اعلانی از طرف فرماندار یا بخشدار در شهر یا قصبه منتشر میشود باین مضمون.
کسانی که داوطلب بوده یا حاضر هستند بعضویت انجمن شهرداری انتخاب شوند باید داوطلب بودن خود را برای شهر یا قصبه یا محله شخصاً یا بوسیله اشخاص دیگر بفرمانداری یا بخشداری کتباً اطلاع دهند.
ضمناً به نسبت جمعیت محل به امضاء 100 نفر در حوزه‌هائی که از یکصد هزار نفر بیشتر جمعیت دارند و پنجاه نفر در حوزه‌هائی که از پنجاه هزار نفر بیشتر و سی نفر در حوزه‌های از پانزده هزار نفر بیشتر و پانزده نفر در حوزه‌هائی که کمتر از پانزده هزار نفر جمعیت داشته باشد معرفی نامه ضمیمه نماید.
فرماندار یا بخشدار اسامی داوطلبان را در شهر یا محله و قصبه اعلان میکند و رأی‌دهندگان در موقع رأی دادن فقط میتوانند بآنها رأی بدهند.
ماده 9 – قبول مشاغل دولتی از طرف رئیس و اعضاء انجمن موجب استعفای آنان از عضویت انجمن خواهد بود همچنین رئیس اعضای انجمن نمیتوانند ریاست و مدیریت عامل شرکتها و بنگاه‌هائی که مربوط بحوزه شهر یا قصبه است داشته باشند مگر سازمان‌هائی که از طرف شهرداری تأسیس و تصدی به مشاغل مزبور از طرف انجمن تکلیف شده باشد همچنین یکنفر نمیتواند در آن واحد در بیش از یک انجمن عضویت و یا ریاست‌داشته باشد.
فصل دوم – در تشکیل انجمن نظارت
ماده 10 – در کرسی شهرستان فرماندار و در قصبات بخشدار کمیسیونی از خود و مأمور اول دادگستری تشکیل داده و 15 نفر از طبقات پنجگانه (علماء- ملاکین – بازرگانان – اصناف – کشاورزان) از هر طبقه سه نفر و 12 نفر از معتمدین محل را معین نموده و توسط فرماندار یا بخشدار دعوت میشوند تا 9 نفر از بین خود یا خارج برای تشکیل انجمن اصلی نظارت انتخابات و 9 نفر علی‌البدل به اکثریت و با رأی مخفی انتخاب نمایند.
تبصره 1 – در صورتی که در بخش مأمور دادگستری مستقلی نباشد یکی از مأمورین قضائی از طرف رئیس دادگستری شهرستان بمرکز بخش و یا قصبه اعزام میشود.
تبصره 2 – در محلی که انجمن ایالتی یا ولایتی باشد سه نفر از اعضاء انجمن بانتخاب خود انجمن جزء هیئت نظارت خواهند بود و بنابر این مدعوین فقط شش نفر را انتخاب میکنند و نه نفر هم برای عضویت علی‌البدل انتجاب مینمایند.
در هر حال اعضاء کمیسیون و یا اعضاء انجمن نظارت باید واجد شرایط انتخاب کردن باشند.
تبصره 3 – کسانی که داوطلب نمایندگی هستند نمیتوانند در کمیسیون دو نفری و در عده 27 نفری شرکت داشته باشند و نیز نمیتوانند عضویت انجمن نظارت اصلی و شعب را داشته باشند.
تبصره 4 – در جاهائی که یک یا چند طبقه از طبقات بالا موجود نباشد از طبقات دیگر تکمیل میکنند.
تبصره 5 – حضور دو ثلث از مدعوین برای تشکیل جلسه کفایت میکند.
تبصره 6 – کمیسیون بالا پس از تشکیل انجمن منحل میگردد.
ماده 11 – اعضاء انجمن نظارت پس از انتخاب شدن تحت ریاست مسن‌ترین اعضاء تشکیل جلسه داده یکنفر رئیس و یک نفر نایب رئیس و دو‌نفر منشی از بین خود با رأی مخفی باکثریت انتخاب مینمایند نظم جلسات انجمن و رعایت قوانین و مقررات با رئیس و در غیاب رئیس با نایب‌رئیس خواهد بود. نوشتن صورت مذاکرات و خلاصه اقدامات هر جلسه بعهده منشی است.
تبصره 1 – برای تسهیل و تسریع در امر انتخابات انجمن اصلی نظارت میتواند عده لازم شعب فرعی جداگانه مرکب از پنج نفر تشکیل داده انتخابات محلهای نامبرده را انجام دهد.
تبصره 2 – دخول در محل انجمن با اسلحه ممنوع است کسانیکه بر خلاف نظم و مقررات رفتار نمایند بامر رئیس بوسیله مأمورین انتظامی از انجمن خارج و در صورت لزوم بدادگاه تسلیم میشوند.
ماده 12 – انجمن نظارت و شعب آن غیر قابل انحلال است مگر آنکه اسباب تعطیل و تعویق انتخابات را فراهم نمایند و در این صورت اگر اخلال از طرف شعب باشد رئیس انجمن با موافقت فرماندار یا بخشدار شعبه مزبور را منحل مینمایند و اگر از طرف انجمن اصلی باشد فرماندار یا بخشدار مراتب را بوزارت کشور مراجعه و انحلال انجمن و تجدید آن را تقاضا مینماید — رأی وزارت کشور قاطع است.
ماده 13 – هر گاه در حین جریان انتخابات یک یا چند نفر از اعضاء انجمن از حضور در جلسات تعلل یا استنکاف نمایند مادام که اکثریت باقی است جریان امر تعقیب و بعضو یا اعضاء مستنکف اخطار میشود که حضور یابد چنانچه تا دو جلسه در استنکاف و تعلل خود باقی باشد انجمن با اطلاع فرماندار یا نماینده او یا بخشدار یک یا چند نفر از اعضاء علی‌البدل را به حکم قرعه برای عضویت انجمن دعوت مینماید اگر اکثریت اعضاء انجمن نظارت از حضور در انجمن استنکاف نمایند یا پس از ختم انتخابات از دادن اعتبارنامه خودداری کنند فرماندار یا بخشدار علل و موجبات آن را تحقیق و‌در رفع محظور اهتمام مینماید و هر گاه در استنکاف خود باقی باشند با حضور باقی اعضاء کسری عده را از بین اعضاء علی‌البدل دعوت مینماید.
ماده 14 – همینکه انجمن نظارت تشکیل شد و شعب فرعی را تعیین نمود اعلانی ترتیب میدهد و نسبت باهمیت محل از سه تا پنج روز قبل از شروع باخذ رأی در تمام شهر منتشر میسازد اعلان مزبور حاوی مطالب ذیل خواهد بود:
1 – محل انعقاد انجمن و شعب آن و ساعات دادن رأی که باید در یک روز جمعه و کمتر از ده ساعت نباشد.
2 – شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان.
3 – عده نمایندگانی که در هر حوزه یا تقسیمات آن انتخاب شوند.
4 – اسامی داوطلبان و معرفی‌شدگان برای عضویت انجمن شهر.
ماده 15 – دادن رأی باید مخفی باشد و همینکه رأی دهنده باطاق انجمن یا شعبه وارد و صلاحیت او به دادن رأی تشخیص داده شد رأی خود را که نباید از یک برک بیشتر باشد زیر نظر انجمن در صندوق اندوخته خارج میشود.
تبصره – در انجمن اصلی و شعب فرعی اسامی و عده رأی‌دهندگان با شماره شناسنامه باید در دفتر مخصوص ثبت شده و شناسنامه آنها ممهور شود.
ماده 16 – در پایان ساعتی که برای اخذ آراء معین گردیده است درب ورود بمحل انجمن یا شعبه بسته میشود اگر عده از کسانی که حق رأی دادن دارند در داخل محل حاضر باشند رأی خود را بترتیب بالا در صندوق انداخته و انجمن یا شعبه به رأی گرفتن خاتمه میدهد و بعد از آن دیگر از کسی رأی قبول نمیشود.
ماده 17 – پس از اعلام ختم اخذ آراء رئیس انجمن یا شعبه بفاصله 24 ساعت صندوق رأی را در حضور اکثریت اعضاء و حاضرین باز نموده و آراء را شماره میکنند سپس قرائت اوراق رأی شروع میشود اگر عده آراء زیادتر از عده که رأی داده‌اند باشد زیادی را از مجموع برداشته باطل میکنند حداکثر مدت استخراج آراء پنج روز است در آخر هر روز اگر قرائت آراء خاتمه نیافته باشد بقیه آراء و دفاتر مربوط در صندوقی گذاشته و لاک و مهر شده تحویل مأمورین انتظامی میگردد و روز بعد پس از معاینه صحت لاک و مهر بقرائت آراء ادامه خواهند داد و انجمن موظف است در مدت مذکور آراء مأخوذه را قرائت نماید.
تبصره – نظارت معتمدین محلی در حفاظت صندوق‌ها مانعی نخواهد داشت ولی حق مداخله در کار انجمن را ندارند.
ماده 18 – اوراق رأی را یکی از اعضاء بصوت بلند یکی یکی خوانده بیکنفر دیکر از اعضاء میدهد و اسامی را بترتیبی که خوانده میشود در دفتری که برای این کار تخصیص داده شده است مینویسند.
تبصره – از اوراق رأی آنچه سفید و لایقراء باشد یا اینکه انتخاب شده را درست معرفی نکند و با امضاء انتخاب‌کننده را داشته باشد محسوب نشده و عیناً ضمیمه صورتمجلس میشود هر گاه در اوراق رأی علاوه بر عده‌ای که باید انتخاب شود اسامی نوشته شده باشد عده زائد از آخر ورقه خوانده نمیشود.
ماده 19 – صورتمجلس استخراج آراء را هر شعبه در ورقه مخصوص با ذکر تمام اسامی وعده آراء هر یک نوشته اعضاء شعبه آن را امضاء مینمایند پس از آن در پاکت گذاشته با مهر شعبه لاک کرده بانجمن مرکزی میفرستند انجمن مرکزی اسامی مندرجه در صورتمجلس شعب را با آرائی که خود استخراج نموده است در ورقه جداگانه جمع کرده و کسانی را که از مجموع آراء دارای اکثریت هستند معلوم میکنند.
تبصره 1 – اوراق رأی هر شعبه تا خاتمه قرائت آراء و انحلال انجمن در صندوق شعبه یا انجمن که لاک شده و بمهر اعضاء ممهور میشود باقی‌مانده و پس از گذشتن مدت اعتراض با حضور عده از رأی‌دهندگان آنها را معدوم میسازند (باستثنای آنچه در موارد قبل ذکر شده که باید ضمیمه صورت مجلس باشد.)
تبصره 2 – هر گاه بعضی از شعب فرعی نتیجه انتخابات خود را در مدتیکه انجمن نظارت مرکزی معین کرده نفرستند انجمن نظارت مرکزی با توجه بنتیجه آراء ماخوده از سایر شعب و رسیدگی و تحقیقات لازم تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد نمود. در صورتی که نسبت بتصمیم متخذه انجمن شکایتی بشود مرجع رسیدگی انجمن ولایتی و در غیاب انجمن ولایتی وزارت کشور خواهد بود.
ماده 20 – منشی انجمن نظارت مرکزی صورتمجلس انتخابات را در 3 نسخه حاضر کرده بامضاء فرماندار یا بخشدار و اعضاء انجمن میرساند یک نسخه در بخشداری یا فرمانداری و یک نسخه بتوسط فرماندار به وزارت کشور ارسال میگردد نسخه سوم با کتابچه ثبت اسامی در انجمن ولایتی و در صورت نبودن انجمن ولایتی در خود انجمن بایگانی میشود اسامی انتخاب‌شدگان از طرف بخشدار یا فرماندار فوراً در محل اعلان میشود.
تبصره -1) اگر از انتخابات کنندگان یا انتخاب‌شوندگان یا کسی در حین جریان انتخاب شکایت یا ایرادی داشته باشد مانع انجام انتخابات نخواهد بود ولی شرح آن باید در صورتمجلس نوشته شود
تبصره 1- انجمن نظارت تا یکهفته بعد از ختم انتخابات شکایات را می‌پذیرد پس از آن دیگر شکایت از کسی قبول نمیشود و منتهی در ظرف یک هفته به شکایات واصله رسیدگی میکنند نتیجه رسیدگی و انحلال انجمن اعلام میشود.
تبصره 3 – شکایت‌کنندگان از انتخابات میتوانند شکایات خود را در هفته اول تشکیل انجمن شهرداری یا انجمن مزبور اظهار کنند تصمیم انجمن قطعی است.
تبصره 4 – کسانی که به عضویت انجمن شهر انتخاب میشوند باید اعتبارنامه بامضاء فرماندار یا بخشدار و رئیس و اعضاء و مهر انجمن مرکزی در دست داشته باشند و به دفتر شهرداری بدهند و رونوشت آن را بگیرند فرماندار و بخشدار و اعضاء انجمن نظارت نباید بدون عذر موجه در صدور اعتبارنامه تأخیر نمایند.
فصل سوم- در تشکیل انجمن
ماده 21 – همینکه انتخابات خاتمه یافت و اعتبارنامه منتخبین صادر و بنها داده شد فرماندار یا بخشدار مکلف است در ظرف یک هفته وسایل تشکیل انجمن را فراهم سازد اولین جلسه تحت ریاست مسن‌ترین اعضاء انجمن تشکیل و یکنفر رئیس و یکنفر نایب رئیس و دو نفر منشی با رأی مخفی به اکثریت برای یک سال انتخاب میشود هر گاه در مورد انتخاب رئیس تساوی آراء حاصل شود مسن‌ترین آنها به ریاست انتخاب خواهد شد.
ماده 22 – نظم جلسات با رئیس و در غیاب او با نایب رئیس است و کسانی که مخل نظم باشند به امر رئیس اخراج میشوند و در صورت وقوع جنحه یا جنایت مرتکب با صورت مجلس به دادگاه تسلیم میشود.
ماده 23 – برای رسمیت جلسات لااقل حضور دو ثلث از کلیه اعضاء لازم است و تصمیماتشان به اکثریت بیش از نصف حاضرین معتبر است و در‌صورت تساوی آراء طرفی که رئیس موافقت دارد مناط اعتبار است هر گاه برای مذاکره و اخذ رأی در مطلبی عده لازم در جلسه حاضر نشد در جلسات بعد حضور بیش از نصف کلیه اعضاء کافی خواهد بود ولی در مسائل مهم از قبیل تغییر نقشه شهر – احداث خیابان – لوله‌کشی آب ساختن زیرآبها - وضع عوارض و نظایر آن لااقل حضور دو ثلث لارم است.
ماده 24 – عضویت انجمن افتخاری است و چنانچه عضوی بدون عذر موجه سه جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب غیبت نمود مستعفی محسوب و در صورتی که بیش از یک سال بپایان دوره مانده باشد برای انتخاب تعداد کسری طبق اینقانون اقدام خواهد شد و اگر کمتر از یکسال باقی مانده باشد از شخصی که در فهرست منتخبین حائزاکثریت و واجد شرایط باشد دعوت بعمل میاید و در صورت تساوی آراء بقید قرعه تعیین خواهد شد و در مورد فوت یا استعفا بطریق فوق تعیین جانشین بعمل خواهد آمد.
ماده 25 – بعد از تعیین هیئت رئیسه در جلسه رسمی و علنی رئیس و اعضاء انجمن قسم یاد خواهند کرد که وظایف خود را مطابق قانون با کمال راستی و درستی انجام خواهند داد.
ماده 26 – انجمن شهر ماهی یکبار در محل شهرداری تشکیل میشود مگر اینکه تشکیل جلسه بیش از ماهی یکبار ضرورت داشته باشد. ضرورت تشکیل جلسه فوق‌العاده موکول بنظر رئیس انجمن یا تقاضای سه نفر از اعضاء انجمن یا تقاضای شهردار یا فرماندار یا بخشدار خواهد بود.
تبصره 1 – بودجه سال بعد شهرداری قبل از اسفند هر سال و تفریغ بودجه هر سال منتهی تا ماه چهارم سال بعد باید به تصویب انجمن برسد.
تبصره 2 – جلسات انجمن در غیر محل و موعد مقرر رسمیت نداشته و تصمیماتش معتبر نخواهد بود.
ماده 27 – جلسات انجمن علنی و با حضور تماشاچی خواهد بود ولی به تقاضای شهردار یا فرماندار و بخشدار و یا ثلث اعضاء حاضر ممکن است جلسه سری تشکیل شود رأی در جلسات انجمن علنی بوده و با قیام و قعود یا ورقه اخذ میشود ولی به تقاضای ثلث اعضاء حاضر ممکن است رأی مخفی گرفته شود مکر در امور مالی و در انتخابات که رأی مخفی خواهد بود.
ماده 28 – صورت مذاکرات و تصمیمات هر جلسه انجمن با تاریخ در دفتر مخصوص ثبت میشود و صورت جلسات را رئیس و منشی انجمن باید امضاء نمایند.
فصل چهارم – در تشکیل اداره شهرداری و رفع اختلافات
ماده 29- انجمن شهر با رای مخفی از اهالی محل و یا از بین کارمندان دولت و شهرداران سه نفر را برای ریاست شهرداری بوسیله فرماندار بوزارت کشور پیشنهاد مینماید. وزارت کشور برای یکی از آنان که صلاح بداند حکم ریاست شهرداری صادر میکند.
برای ریاست شهرداری تهران به امضای وزیر آن وزارتخانه صادر میشود.
مدت ریاست شهرداری دو سال است و ممکن است مجدداً بطریق بالا پیشنهاد و منصوب شود.
تبصره 1 – کلیه ادارات کشوری مکلفند در صورت رضایت کارمند با انتقال نامبرده موافقت نموده و مستخدم مزبور را باختیار انجمن بگذارند.
تبصره 2 – در صورتی که شهردار از بین مستخدمین رسمی انتخاب شده باشد و کسور بازنشستگی خود را به صندوق تقاعد بپردازد مدت خدمت او در شهرداری جزء سابقه خدمت محسوب میشود و همچنین سایر مستخدمین رسمی شهرداری در صورتی که کسور تقاعد خود را مطابق مقررات قوانین بازنشستگی و استخدام کشوری بپردازد مشمول قوانین استخدام کشوری خواهند شد.
تبصره 3 – حقوق شهردار بتناسب اهمیت محل و درآمد شهرداری از طرف انجمن در بودجه معین میشود.
تبصره 4 – حقوق رئیس و کارمندان شهرداری اعم از پزشگان و مامورین بهداری و مستخدمین با پایه و جزء و غیره و منتظرین خدمت بجز مامورین رفت و روب و آتش نشانی و مامورین جزء آبیاری در موقع تنظیم بودجه سالیانه نسبت به شهرداریهائی که درآمد وصول آنها کمتر از یک میلیون ریال است از 25.ر. و نسبت به شهرداریهائی که زیادتر از یک میلیون ریال میباشد از بیست درصد نباید تجاوز کند.
ماده 30 – وزارت کشور مجاز است همه‌ساله ده نفر از بین کارمندان مرکز و شهرستانها و ادارات تابعه خود که حداقل دارای تحصیلات معادل دوره دوم دبیرستان باشند و یک زبان خارجی بدانند برای مطالعه و کسب اطلاعات در امور شهرسازی و اداری با دریافت حقوق و مزایای ریالی خود که قابل تبدیل به ارز باشد حداکثر برای مدت دو سال به خارجه اعزام دارد.
ماده 31 – چنانچه اکثریت انجمن اظهار عدم اعتماد نسبت به شهردار نمود شهردار از کار بر کناو خواهد شد و فوراً گزارش لازم را به وزارت کشور خواهند داد.
ماده 32 – برای شهرداری یک معاون به پیشنهاد شهردار از طرف انجمن با موافقت و حکم فرماندار و یا بخشدار معین میگردد که در غیاب شهردار یا ایام تعطیل او تا تعیین شهردار جدید انجام وظیفه نماید شهردار میتواند قسمتی از وظایف خود را بموجب دستور کتبی به او محول نماید.
ماده 33 – در مواردی که بین انجمن شهر و شهردار اختلافات نظری در انجام وطایف مربوط یا تصمیمات متخذه ایجاد شود نظر انجمن مرجح است.
ماده 34 – در صورتی که تصمیم انجمن با قوانین موضوعه تناقض پیدا کند و یا خارج از حدود وظایف انجمن باشد و یا آنکه بعضی از اعضاء انجمن شخصا یا به نمایندگی در آنکار ذینفع باشند و در رأی شرکت کرده باشند و یا در غیر موعد و محل رسمی انجمن اتخاذ شده باشد فرماندار یا بخشدار به انجمن تذکر داده که در تصمیم متخذه تجدید نظر شود چنانچه تجدید نظر شد فبها والا به انجمن ولایتی و در صورت نبودن به وزارت کشور مراجعه میشود.
فصل پنجم – وظایف انجمن شهر و قصبه
ماده 35 – وظایف انجمن بقرار ذیل است:
1 – نظارت در اداره کردن و حفظ سرمایه و دارائی نقدی و جنسی اموال منقول و غیر منقول متعلقه به شهر یا قصبه و نگاهداری حساب درآمد و هزینه شهر.
2 – تصویب بودجه سالیانه و متمم و اصلاحی شهرداری و بیمارستانها و تیمارستان و پرورشگاه و یا سایر بنگاههای وابسته به شهرداری و تصویب برنامه ساختمانی که از طرف شهرداری پیشنهاد میشود و تصویب لایحه تفریغ بودجه و وضع مقرراتی برای بنگاههای خیریه که از طرف شرکتها یا افراد تأسیس میگردد.
3 – تصویب و نظارت در معاملات اعم از خرید و فروش و مقاطعه و اجاره و استیجاره بنام شهر با در نظر گرفتن صرفه و صلاح شهر و رعایت اصول مزایده و مناقصه.
4 – نظارت در اقامه دعوی در دادگاه‌های ذیصلاحیت در مسائل حقوقی که یک طرف دعوی شهرداری باشد.
5 – رفع اختلافات صنفی در صورت مراجعه از طرف شهرداری یا اصناف.
6 – مراقبت برای اجرای وظایف شهرداری در امور بهداشت حوزه شهر و نظارت در امور بیمارستانهای شهرداری و تیمارستان و دارالایتام و سایر مؤسساتی که از طرف شهرداری ایجاد میشود.
7 – نظارت در جمع‌آوری ولگردان – گدایان و کودکان بی‌سرپرست و دستور تهیه مشاغل برای آنها و تأسیس نوانخانه و دارالعجزه و پرورشگاه و شیرخوارگاه.
8 – مراقبت در توسعه امور تعلیمات عمومی و ابتدائی و حرفه‌ای بوسیله تأسیس دبستان و کلاسهای اکابر و استفاده از رادیو – مجلات و دستور برای ایجاد کتابخانه و قرائتخانه و موزه و جلسات سخنرانی و حفظ ابنیه و آثار عتیقه.
9 – اظهار نظر برای دائر کردن نمایشگاههای صنعتی و تجارتی.
10 – تصویب لوایح برقراری یا الغاء یا تغییر نوع میزان عوارض شهرداری و تصویب آئین‌نامه‌های پیشنهادی شهرداری.
11 – مراقبت برای ایجاد رختشورخانه‌های عمومی و آبریزها و گورستان و مرده‌شویخانه و حمل اموات مطابق اصول بهداشت.
12 – نظارت در تأسیس نمایشگاه سینما و امثال آن در حوزه شهر در صورتی که از طرف اشخاص یا شرکتهای خصوصی اقدام نشود یا اگر اقدام شود کافی و کامل نباشد.
13 – نظارت در حفر مجرا برای فاضل آب شهر با لوله آب یا برق و تصویب قراردادهای مربوط به آنها.
14 – ایجاد و اجازه تهیه وسایل اتوبوس‌رانی و برق برای شهر از طریق تأسیس شرکتها و مؤسسات و غیره از این تاریخ ببعد و سایر نیازمندی های عمومی.
15 – تصویب نرخ خواربار.
16 – تصویب نرخ سایر نیازمندیهای عمومی و خدمات با موافقت وزارت کار و اقتصاد.
17 – تدوین مقررات انتظامی برای عبور و مرور وسائط نقلیه در شهر و تصویب نرح کرایه وسایط نقلیه با موافقت شهربانی.
18 – تصویب مقررات برای تنظیم آبهای معبری و اجاره و استیجار آبهائی که برای مصرف شهر ضروری است با رعایت قوانین و مقررات.
19 – موافقت با ایجاد و توسعه معابر و خیابانها و میادین و باغهای عمومی.
20 – اظهار نظر نسبت به موضوعاتی که از طرف مقامات دولتی ارجاع میشود.
ماده 36 – ارتکاب باعمال زیر در صورت ثبوت در مراجع قانونی علاوه بر مجازاتی که در قوانین برای این گونه اعمال مقرر گردیده مرتکب را از حق عضویت در انجمن شهر نیز محروم خواهد کرد:
1 – در مورد تبانی با مقاطعه‌کاران و اشخاص طرف معامله با شهرداری اعم از اینکه تبانی مستقیم باشد یا مع‌الواسطه.
2 – در مورد اعمال اغراض شخصی در کارهای شهرداری که بالنتیجه باعث اختلال امور و موجب اضرار شهر و شهرداری شود.
ماده 37 – استانداران و فرمانداران و بخشدارها حق نظارت در کارهای انجمن شهر و شهرداری دارند چنانچه یکی از آنان یا اهالی محل اعتراضی به تصمیمات انجمن شهر داشته باشند در ظرف مدت ده روز از تاریخ اعلام نظر انجمن به خود انجمن اظهار و تقاضای تجدید نظر مینماید. در صورتی که انجمن در رأی اولیه خود باقی باشد برای رفع اختلاف به انجمن ولایتی و در صورت عدم تأسیس انجمن ولایتی به وزارت کشور مراجعه و رفع اختلاف را میخواهند. رأی انجمن ولایتی یا وزارت کشور قاطع خواهد بود.
ماده 38 – مدلول مقررات شهرداری که جنبه عمومی دارد پس از اعلام وصول و انتشار بر تمام افراد لازم‌الرعایه است و اگر تصمیمی راجع به شخص معین اتخاذ شود پس از ابلاغ در صورتی که آن شخص بتصمیم متخذه تسلیم نباشد میتواند ابتدا به انجمن شهر در ثانی به انجمن ولایتی در ظرف ده روز مراجعه و رأی انجمن ولایتی قاطع خواهد بود. و در صورت نبودن آن به وزارت کشور مراجعه میشود. این تصمیم باید در حدود قوانین و وظایف مربوط به انجمن و امور مربوط بشهر باشد.
فصل ششم – وظایف شهرداری
ماده 39 – وظایف شهرداری بشرح ذیل است:
1 – ایجاد و توسعه و تنظیف خیابانها و انهار عمومی و مجاری آبها و کوچه‌ها و میدانها و باغ های عمومی و تأمین روشنائی شهر به وسائل ممکنه.
2 – تأمین آب آشامیدنی به مقدار احتیاج اهالی و جلوگیری از آلودگی به کثافات.
3 – مراقبت در اجرای نرخ‌های مصوب انجمن و مراقبت کامل در ارزانی و فراوانی مواد مورد احتیاج عمومی و جلوگیری از فروش اجناس فاسد و معدوم نمودن آنها.
4 – مراقبت در امور بهداشت و سلامت سکنه شهر و ایجاد وسائل برای آبله‌کوبی و سرم و واکسن زدن برای جلوگیری از امراض مسریه منجمله حصبه و دیفتری.
5 – جلوگیری از تکدی و واداشتن گدایان بکارهای صنعتی و غیره.
6 – تأسیس مسکین‌خانه و نوانخانه دارالعجزه برای جمع‌آوری مستمندان و عجزه با رعایت اعتبارات موجوده.
7 – تأسیس شیرخوارگاه و پرورشگاه برای جمع‌آوری اطفال بی‌بضاعت و بی‌صاحب و نگاهداری و تربیت آنها در حدود اعتبارات شهرداری و مساعدت با اولیای اطفالی که استطاعت تأمین هزینه تربیت اولاد خود را ندارند.
8 – تأسیس تیمارستان برای نگاهداری و معالجه مجانین.
9 – مساعدت در بسط و توسعه فرهنگ و پیشرفت تعلیمات اجباری و تأسیس کلاسهای اکابر و حرفه‌ای و تشریک مساعی با فرهنگ شهر در کلیه امور فرهنگی و کمک مالی به انجمن تربیت بدنی.
10 – تأسیس کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مراقبت در حفظ و مرمت ابنیه تاریخی و آثار باستانی.
11 – اداره کردن دارائی منقول و غیر منقول متعلق به شهر.
12 – تعیین میزان درآمد شهرداری و هزینه آن.
13 – تنظیم بودجه در حدود اعتبارات و تسلیم آن برای تصویب انجمن شهر که پس از تصویب انجمن شهر و انجمن ولایتی بوسیله فرمانداری برای اطلاع به وزارت کشور ارسال گردد و تنظیم برنامه ساختمانی و تسلیم آن به انجمن شهر که پس از تصویب انجمن بموقع اجرا گذارده شود.
14 – خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول برای شهر پس از تصویب انجمن شهر.
15 – قبول اعانه به نام شهر.
16 – نظارت در صحت اوزان و مقیاسها.
17 – تهیه آمارهای مربوط به امور شهری.
18 – مراقبت در انتظام امور مرده شوی خانه‌ها و گورستانها.
19 – حفظ شهر از آفات سیل و حریق و جلوگیری از شیوع امراض ساریه حیوانی و انسانی و اطلاع دادن به شهرداری‌های مجاور در موقع بروز امراض و اعدام و بر طرف نمودن حیواناتی که مبتلا به امراض ساریه بوده و یا در شهر بلاصاحب بوده و مضر هستند.
20 – مدعی و مدعی‌علیه واقع شدن در دادگاه‌ها نسبت به امور شهر.
21 – تهیه و تکمیل مقررات صنفی و پیشنهاد آن به انجمن شهر و مراقبت در امور صحی آنها.
22 – پیشنهاد تغییر نقشه شهر و تعیین قیمت عادله اراضی و ابنیه متعلق باشخاص که مورد احتیاج شهر باشد و تأمین محل پرداخت آن مطابق قانون توسعه معابر و ایجاد و توسعه معابر و خیابانها و میدانها و باغهای عمومی.
23 – تهیه و تعیین میدانهای عمومی برای خرید و فروش ارزاق و توقف وسائط نقلیه و غیره.
24 – تصدی در جمع‌آوری عایدات شهرداری و مراقبت در رساندن آن بمصرف خود در حدود بودجه مصوب.
25 – تهیه قراردادهای لازم برای تسهیل امر خبازی و قصابی و اداره نمودن آن.
26 – شهرداری چهار ماه به آخر هر سال مانده بودجه سال آینده خود را باید تنظیم نموده به انجمن شهر بدهد انجمن شهر در ظرف دو هفته مطالعات خود را در بودجه بعمل آورده پس از تصویب به انجمن ولایتی ارسال میدارد و انجمن ولایتی نیز مکلف است در ظرف 15 روز مطالعات خود را نموده اگر نظری نباشد با موافقت انجمن شهر و شهردار در اصلاح آن اقدام و پس از تصویب نسخه‌ای از بودجه را لااقل در اول اسفند برای اطلاع وزارت کشور بوسیله فرمانداری بفرستد.
27 – جلوگیری از گذاردن اشیاء در ایوانها و پنجره‌های مشرف به معابر عمومی از نظر مخاطره پرت شدن به معبر و صدمه رسانیدن به عابرین.
28 – جلوگیری از نصب ناودانی که موجب ریختن آب به سر عابرین باشد و تبدیل آن به ناودانهای لوله که به کف خیابان یا کوچه‌ها برسد.
29 – جلوگیری از افتتاح و دائر نگهداشتن دکاکین و مراکزی که مواد محترقه میسازند در داخله شهر و همچنین ممانعت از دایر نگهداشتن کوره‌پزخانه و دباغی و نظایر آنها در داخله شهر.
30 – ساختن کشتارگاه، رختشوی خانه، مستراح و حمام عمومی و میادین و باغ اطفال و ورزشگاه.
31 – پیشنهاد مقاطعه – یا اداره نمودن مستقیم خود شهرداری یا شرکت یا اجاره در کارهای مربوطه شهر به انجمن.
32 – تهیه لایحه برقراری یا الغاء یا تغییر عوارض شهرداری و اصلاح آئین‌نامه‌ها برای تصویب انجمن.
33 – هر گاه شهرداری بخواهد بیش از عوارض مصوبه انجمن عوارض دریافت نماید یا به میزانی که تعیین شده بیفزاید لوایح آن را تنظیم و پس از تصویب انجمن شهر بموقع اجرا گذارده و نسخه‌ای از آن برای وزارت کشور ارسال میشود. عوارضی که مانع قانونی برای اخذ آن هست بوسیله وزارت کشور به مجلس شورای ملی پیشنهاد و پس از تصویب بموقع اجرا گذارده میشود.
ماده 40 – کلیه پرداختهای شهرداری بوسیله تنظیم اسناد مثبته ممضی به امضاء رئیس حسابداری و شهردار که ذیحساب است خواهد بود.
ماده 41 – کلیه عوارض و درآمد شهرداری منحصراً بمصرف همان شهر و یا قصبه خواهد رسید و بوسیله مأمورین مخصوصی که از طرف شهرداری بنام مامور وصول تعیین میشوند دریافت خواهد شد و تعیین مأمورین وصول با تضمین کافی خواهد بود.
تبصره – از درآمد هر شهرداری در سال 1328 صدی دو و نیم و از سال 1331 ببعد صدی دو برای اداره امور شهرداریها بمرکز ارسال میگردد تا بمصرف تأسیسات فنی و اداری و حقوق و هزینه سفر مأمورین برسد.
ماده 42 – شهرداری در آخر هر سال صورت جامعی از درآمد و هزینه شهرداری را که به تصویب انجمن شهر رسیده برای اطلاع عموم منتشر خواهد کرد.
ماده 43 – کارمندان شهرداری از بین مستخدمین رسمی و مستخدمین دون پایه و جزء و مامورین تنظیف و رانندگان وسائط نقلیه شهرداری و غیره مطابق پیشنهاد شهرداری و تصویب انجمن شهر تعیین میشوند. شهرداریها رونوشت ابلاغ این قبیل مأمورین را بوسیله وزارت کشور برای اداره بازنشستگی ارسال و از حقوق تمام کارمندان شهرداری که مشمول مقررات قانون استخدام باشند حقوق بازنشستگی کسر و بوسیله دارائی محل به صندوق بازنشستگی فرستاده میشود و خدمت در شهرداریها جزء ایام خدمت آنها محسوب خواهد شد.
ماده 44 – آئین‌نامه موارد داخلی شهرداری و تقسیم کارها را شهردار تهیه نموده پس از تصویب انجمن شهر بموقع اجرا میگذارد.
فصل هفتم – متفرقه
ماده 45 – انجمن شهرداری هر محل میتواند بر ذبایح و مستغلات تیز عوارض بنفع شهر تصویب کند.
ماده 46 – وزارت کشور برای راهنمائی شهرداریها نقشه‌های ساختمانی و آئین‌نامه‌های لازم را در هر قسمت تهیه و بوسیله بخشنامه‌ها شهرداریها را بجریان خواهد گذارد – سایر وظایف انجمن شهر و چگونگی ارتباط با وزارت کشور و جزئیات دیگر ضمن آئین‌نامه از طرف وزارت کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید ولی نباید مخالف این قانون و منافی با استقلال شهرداریها باشد.
ماده 47 – در قصباتی که در فصول معینی برقراری شهرداری لازم باشد برای فصل مزبور و همچنین برای چند قصبه که به یکدیگر نزدیک باشند میتوان یک شهرداری تأسیس نمود در صورت اخیر تقسیم هزینه به نسبت درآمد هر یک از قصبات میباشد.
ماده 48 – از اول آذر ماه 1328 در تمام کشور انتخابات انجمنهای شهرداری طبق مقررات این قانون شروع و انجمن‌هائی که طبق مقررات سابق دائر است در همان تاریخ منحل خواهد شد و از تاریخ تصویب این قانون وزارت کشور قائم مقام انجمن شهرهائی که فاقد انجمن بوده یا خواهد شد میباشد.
ماده 49 – قوانینی که با این قانون مغایرت دارد و منجمله مواد 6 و 11 و 12 و 18 و 19 و 20 و 27 و 28 و 34 و 35 و 36 و 37 و ۱۰۲ و 108 قانون بلدیه مصوب بیست ربیع‌الثانی ۱۳۲۵ قمری ملغی است.
ماده 50 – وزارت کشور مأمور اجرای این قانون است.
چون بموجب قانون بیستم تیرماه ۱۳۲۸ اجازه اجرای لایحه تشکیل شهرداری و انجمن شهرها و قصبات پس از تصویب کمیسیون کشور داده شده است بنابراین قانون مزبور که مشتمل بر پنجاه ماده و در تاریخ چهارم مرداد ماه یکهزار و سیصد و بیست و هشت به تصویب کمیسیون کشور مجلس شورای ملی رسیده قابل اجرا است.
رئیس مجلس شورای ملی -رضا حکمت