هیئت وزراء در جلسه ۲۴ شهریورماه ۱۳۱۰ پیشنهاد نمره ۱۵۲۲۰ و ۶۴۸۱ وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه صورت امکنه تاریخی ضمیمه این تصویبنامه را موافق ماده ۱۳ نظامنامه نمره ۸۳۵۰ مورخ ۱۱ اسفند ماه ۱۳۰۹ تصویب نمودند که ضمیمه فهرست آثار ملی شود.
صورت ابنیه تاریخی ضمیمه تصویبنامه نمره ۴۱۹۷ که جزء فهرست آثار ملی ثبت می‌شود
لرستان
پشت کوه ـ دریای رشته کوهها:
1ـ سلیمان‌تپه ـ روی رود تورساک
2ـ تل پاکزای
3ـ تل سیات خربز
دره سمیره:
1ـ تل شیروان شهر ساسانی که محتمل است هاروابانو قدیم باشد
2ـ لالار -خرابه‌های «توبو»
3ـ دره‌شهر – خرابه‌های مدختو پایتخت قدیم عیلام
4ـ تل‌های ملرخان و لرث
آذربایجان
1ـ ساوجبلاغ ـ خرابه‌های یک شهر قدیمی نزدیک محل اندرکاش
2ـ آثار یک شهر قدیمی در جنوب شرقی گردنه کارومینکار
3ـ گله تپه
فارس
بوشهر – آثار ری شهر قدیم
شیراز – تخت مادر سلیمان و نواحی مجاور آن
داربکرد کله دار –در پنج کیلومتری جنوب شهر
فسا ـ تپه معروف به تل ضحاکی یا کله ضحاکی
فراش‌آباد -نواحی مجاور یک بنای گنبدی شکل
فیروزآباد -مکان جور قدیم
استخر – مکان شهر قدیم
پازارگاد – آثار هخامنشی
شهر یا رسیه تخت و سایر آثار یک شهر قدیم سلطنتی نقش رستم و نقش رجب سروستان قصر و نواحی نزدیک آن
شاهپور – مکان پایتخت قدیم
منطقه همدان و کرمانشاه
اسدآباد – خرابه‌های ساسانی در سه فرسخی مغرب آن بیستون
1ـ مکان بغستان قدیم
2ـ ناحیه معروف به تخت شیرین
همدان – محل هگمتانه قدیم و حومه بلافصل شهر
هرلیسلان -در جنوب کرمانشاه خرابه‌های مهمه شهری که شاید بیت برناکی آشوری بوده باشد.
خرم‌آباد -تپههای بزرگ مصنوعی در مجاورت دهکده‌های ژندان و شاهین‌آباد و غیره.
کنگاور -مکان کنکبار قدیم خرابه‌های اشکانی
قصرشیرین ـ دو قصر از ساسانی قصرشیرین و خوش‌خوری
سرپل -مکان خلمان قدیم آسوریها حلوان اعراب خرابه‌های ساسانی که در زیر آنها محتمل است از آثار تمدن خیلی قدیمی یافت شود.
طاق بستان
1ـ اطراف طاق بستان
2ـ مکان کامبادن قدیم بین طاق بستان و کرمانشاه
نهاوند تپه‌زیان و تپههای مجاور آن.
ناحیه کاشان
اردستان -خود شهر و خرابه‌های ساسانی که در شمال شرق آن در امتداد زواره واقع است.
کاشان -نواحی و حدود یک معبد سلوکی در مغرب شهر
خراسان و استرآباد
بازاوار – خرابه‌های ساسانی
دامغان – خرابه و تپههای واقعه در جنوب غربی شهر دامغان که به نظر می‌رسد پایتخت اشکانی هکاتومیلین باشد.
گرگان – مکان شهر قدیمی و محله‌های خارج شهر
خوزستان
اسک -بین ارجان و رامهرمز تا خرابه‌های ساسانی
اهواز – خرابه‌های هرمز اردشیر قدیم
ارجان – خرابه‌های ساسانی در پای کوه بهبهان در دو ساعت راه در مشرق بهبهان.
دورق -در شمال شرق فلاحیه خرابه‌های ساسانی
جنگ شاپور -خرابه‌های دوره ساسانی
ایوان کرخه -خرابه‌های شهر ساسانی
هندی‌جان -بین اسک و ارجان خرابه‌های ساسانی
مالمیر -رامهرمز پایتخت قدیمی
رامهرمز – طاق نصرت خرابه ساسانی
شوش – آثار شهر و تپههای مجاور
ناحیه کرمان
کامادی شمال شرقی دولت‌آباد خرابه شهر قدیمی که اهالی آن را شهر وسیوس می‌نامند.
سیرجان – خرابه پایتخت قدیم کرمان
سیستان
کوه حاجی – خرابه‌های ساسانی و اشکانی
ذرنج – خرابه‌های پایتخت قدیم سیستان
ناحیه طهران
دماوند -شهر و نواحی مجاور آن.
صورت ابنیه تاریخی
[الحاقی ۱۳۱۰/۱۰/۱۵]
اشرف
1ـ باغات و قصور شاه عباس کبیر (بناهای باغ شمال ـ باغ‌تپه ـ صاحب‌الزمان ـ چشمه عمارات ـ آب‌انبار.)
2ـ عمارات صفی‌آباد.
بنائی که نادرشاه بجای عمارات محروقه شاه عباس در داخل باغ شاه ساخته است جزء ابنیه تاریخی نمیشود.
آمل
1ـ مشهد میربزرگ.
2ـ گنبد ناصرالحق.
3ـ بقعه سه سید.
4ـ بقعه شمس تبریزی.
5 ـ امام زاده ابراهیم.
اردبیل
1ـ بقعه شیخ صفی و ابنیه متعلق به آن ـ مسجد ـ مدرسه چینی‌خانه – مقبره شیخ جبرائیل.
استرآباد
1ـ تورانک تپه.
اصفهان
1ـ مسجدجمعه که از سنه ۱۴۳ تا ۱۵۳ در زمان خلافت المنصور عباسی بنا شده است و ملکشاه سلجوقی و شاه عباس هر یک بنوبه خود آنجا را توسعه داده یا تعمیر کرده‌اند.
2ـ مسجد علی.
3ـ دروازه درب کوخ.
4ـ مناره خواجه علم.
5 ـ مقبره سلطان سنجر و ملکشاه و خواجه نظام‌الملک (این سه مقبره در یک بقعه است).
6 ـ مقبره باباقاسم.
7ـ ایوان و مقبره پیربکرام واقع در ۵ فرسخی اصفهان که از ۷۰۳ تا ۷۱۰ ساخته شده است.
8 ـ میدان شاه.
9ـ نقاره‌خانه و بازارهای زمان صفویه
10ـ عالی‌قاپو
11ـ طالار اشرف.
12ـ مسجد شیخ لطف‌الله.
13ـ مسجد شاه.
14ـ عمارت چهل ستون
15ـ چهارباغ
16ـ پل الله وردی خان.
17ـ پل بابارکن الدین.
18ـ مسجد شایا.
19ـ مسجد سلتاخی.
20ـ مدرسه امامیه.
21ـ مناره داردشت.
22ـ مدرسه مادرشاه.
بارفروش
1ـ امامزاده محمدطاهر در نیم فرسخی بارفروش کنار جاده ساری.
بسطام
1ـ مسجد شیخ بسطامی که در سنه ۵۱۴ بنا شده است.
2ـ مقبره که به شکل برج ساخته شده و نزدیک مسجد جامی است. (از آثار قرن هشتم)
بیستون
1ـ حجاری و کتیبه‌ها
تبریز
1ـ خرابه‌های مسجد کبود که در سنه ۸۷ به اتمام رسیده است.
2ـ خرابه‌های مسجد وزیر علی شاه.
3ـ مسجد جمعه.
پل دختر
1ـ پلی که شاه صفی بر روی رودخانه قزل اوزون در سنه ۱۰۴۲ مابین میانج و زنجان ساخته است.
تربت شیخ‌جام
1ـ مقبره شیخ جام و بناهائی که متعلق به آن هستند.
تربت حیدری
1ـ مقبره که خواجه نظام‌الملک در گرگان نزدیک تربت حیدری ساخته است.
جلفای اصفهان
1ـ کلیسای سن‌سوور (کنیسه بزرگ)
خارکرد (خراسان)
1ـ مسجد جمعه که خواجه نظام‌الملک در حدود سنه ۸۵۰ ساخته است.
2ـ مدرسه که در قرن نهم بنا شده است.
خسروکرد
1ـ میل خسروگرد که یکی از امرای سلجوقی در سنه ۵۰۵ ساخته است.
دامغان
1ـ مقبره پیر علمدار که در ۴۱۷ بنا شده است.
2ـ مسجد و مناره چهل‌ستون (قرن پنجم)
3ـ مناره مسجد بزرگ دامغان که در حدود سنه ۵۰۰ بنا شده است.
4ـ امامزاده جعفر
5 ـ مقبره چهل‌دختران که در ۴۴۶ بنا شده است.
دزفول
1ـ پل معروف زمان ساسانیان.
رادکان (در نزدیکی بندرگز)
1ـ برجی که از سنه ۴۰۷ تا ۴۱۱ بنا شده است.
رادکان (در نزدیکی قوچان)
1ـ برج مقبره که در۶۸۰ ساخته شده است.
ری
1ـ برج معروف به طغرل
2ـ برج نقاره‌خانه.
ساوه
1ـ مناره مسجد میدان که در ۴۵۳ بنا شده است.
2ـ مسجد جمعه
3ـ مناره که در نزدیک مسجد جمعه است و در سنه ۵۰۴ بنا شده است.
سبزوار (خراسان)
1ـ مناره که در کنار راه نزدیک شهر سبزوار واقع گردیده در سنه ۶۰۰ بنا شده است.
سلماس
1ـ در شهر حجاریهای اردشیر بابکان و شاپور اول.
سرپل
1ـ دو حجاری روی کوه که تاریخ آنها ۲۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است.
2ـ حجاری دیگری که مربوط به زمان پارتها است.
سرخس
1ـ مقبره که تقریباً در نیم فرسخی مشرق شهر واقع و در قرن هشتم بنا شده است.
سلطانیه
1ـ مقبره سلطان محمد خدابنده.
2ـ مقبره ملاچلبی اوغلو.
3ـ مقبره ملاحسن شیرازی.
سمنان
1ـ مناره عهد سلجوقیان
2ـ مسجدی که در زمان سلطان شاه رخ بنا شده است.
سنگ بست
1ـ مقبره و مناره عهد غزنوی
شاپور
1ـ حجاری زمان ساسانیان.
2ـ مجسه شاپور که در مغازه کوهی واقع شده است.
شوشتر
1ـ پل معروف زمان ساسانیان (….)
شیراز
1ـ حجاریهای عهد ساسانیان که در مجاورت تخت مادر سلیمان می‌باشد نزدیک شهر شیراز.
2ـ خرابه‌های مجسد العتیق که در زمان سلطنت عمروبن لیث صفاری در قرن سیم ساخته شده است.
3ـ مسجد نو که اتابک سعدابن زنگی در اواخر قرن ششم و یا اوایل قرن هفتم ساخته است.
4ـ باغ و عمارت هفت تن که در زمان سلطنت کریم خان ساخته شده است.
5 ـ مدرسه خان که اله وردی خان فرمانده قشون شاه‌عباس آن را ساخته.
6 ـ مقبره معروف به مقبره دختر اتابک.
صحنه
1ـ مقبره که در کوه و بین بیستون و کنگاور واقع و از زمان سلاطین ماد است.
طاق کسرا
1ـ بنائی که متعلق به زمان اشکانیان است.
طاق بستان
1ـ طاقها و حجاریهای زمان ساسانیان
طوس
1ـ مقبره معروف به گنبد هارونیه.
فراش‌آباد
1ـ بنای گنبدی معروف به عهد اشکانیان
فیروزآباد فارس
1ـ قصری که اردشیر بابکان ساخته است.
2ـ پلی که اردشیر بابکان بنا کرده است.
فیروزآباد خراسان
1ـ مناره عهد سلجوقیان.
قزوین
1ـ مسجد جمعه
2ـ مسجد شاه
قم
1ـ بقعه حضرت معصومه سلام الله علیها و بقعه شاه صفی اول و شاه‌عباس ثانی
2ـ مقبره قرب دروازه کاشان که در ۵۱۹ بنا شده است.
قمشه
1ـ مقبره شارضا که از بناهای شاه اسمعیل است.
کاشان
1ـ مسجد میدان.
2ـ مناره که در قرن هفتم بنا شده است (واقع در شهر)
کاظم آباد سیستان
1ـ مناره که در عهد سلجوقیان بنا شده است.
کرکر سیستان
1ـ خرابه‌های معبدی که مربوط به عهد ساسانی است.
کرات
1ـ برخی است مربوط به قرن پنجم یا ششم.
کرمان
1ـ گنبد سبز (قرن نهم)
کیشمار (خراسان)
1ـ مقبره که در قرن هفتم بنا شده است.
گرگان (جرجان)
1ـ گنبد قابوس قرن چهارم.
ماهان
1ـ مقبره شاه نعمت الله واقع در چهارفرسخی جنوب شرقی کرمان.
محلات
1ـ در شمال خمین خرابه‌های معبدی که در زمان اشکانیان بنا شده است.
مراغه
1ـ قرمز گنبد که در سنه ۵۴۲ بنا شده است.
2ـ مقبره دختر هلاکوخان
3ـ مقبره مستدیری که در مجاورت مقبره دختر هلاکوخان واقع و در سنه ۵۶۰ بنا شده است.
4ـ مقبره جعفریه که در عهد سلطان ابوسعید بهادرخان ساخته شده است.
5 ـ کوی برج «برج کبود»
مرند
1ـ محرابی که ابوسعید بهادرخان در سنه ۷۳۱ در مسجد مرند ساخته است.
مشهد
1ـ کلیه بناهای حرم و صحن مقدس حضرت رضا علیه‌السلام
2ـ مصلی
3ـ مقبره خواجه ربیع.
مالمیر
1ـ حجاریها و کتیبه‌ها
نرماشیر کرمان
1ـ میل معروف به نادری که در عهد سلجوقیان ساخته شده است.
نائین
1ـ مسجدی که در قرن سیم بنا شده است.
ورامین
1ـ مسجد جمعه قدیم و کهنه که در قرن هشتم بنا شده است. (واقع در شهر)
2ـ برجی که مقبره علاء‌الدین است و در حدود سنه ۶۸۰ بنا شده است. (واقع در شهر)
[الحاقی ۱۳۱۱/۴/۱۸]
۱ـ آذربایجان ـ مقبره شیخ شهاب‌الدین در اهر
۲ـ اردستان ـ مسجد جمعه متعلق به سنه ۵۵۳
۳ـ استرآباد ـ مسجد جمعه
۴ـ آذربایجان ـ قبر سلطان حیدر در کیاد متعلق به اوایل عهد صفویه
۵ ـ فارس ـ مسجد وکیل متعلق به عهد زندیه در شیراز
۶ ـ مغاره‌های حاجی‌آباد در نزدیکی استخر قدیم واقع در ایالت فارس که دارای کتیبه ساسانی است.
۷ـ مازندران ـ برج لاچین در هزارجریب متعلق به قرن پنجم
۸ ـ خرسیان ـ مسجد شاه مشهد
۹ـ نطنز کاشان:
1 ـ بنای عهد ساسانی
2ـ مسجد جمعه متعلق به سنه ۷۰۴
۱۰ ـ فارس ـ تخت جمشید -دو تپه بدون اسم. متعلق به ازمنه ماقبل تاریخ که موقعیت آنها در نقشه ترسیم ضمیمه پروفسور هرسلفد کاملا مشخص گشته است.