هیئت وزراء در جلسه ۱۲ شهریورماه ۱۳۱۴ بر طبق پیشنهاد نمره ۳۳۷۴۱/۹۴۲۰ وزارت داخله در تعقیب تصویبنامه نمره ۲۱۵۲ مورخه ۱۳۱۴/۴/۳ بقیه نظامنامه اداره کل احصائیه و سجل احوال را بشرح ذیل تصویب نمودند:
فصل اول ـ در کلیات
۱ـ احوال شخصی که ثبت آن بموجب قانون اجباری است عبارت از وقایع ذیل است:
ولادت ـ ازدواج ـ طلاق ـ فوت
سند سجلی عبارت از مضمون ثبت یک واقعه در دفاتر رسمی ثبت احوال است.
نماینده ثبت ماموری است که از طرف اداره ثبت احوال مکلف به ثبت وقایع و احوال اشخاص در دفاتر رسمی است.
۲ـ اظهارکننده شخصی است که یکی از وقایع مذکور را برای ثبت در دفاتر رسما بنمایندة ثبت احوال اطلاع میدهد اظهارکننده ممکن است صاحب واقعه یا نماینده قانونی او باشد.
۳ـ جز در مواردی که در این نظامنامه تصریح شـده ممکن اسـت اظهارکننده صغیر باشد ولی در هر حال باید بسن تمیز رسیده باشد.
۴ـ شاهد شخصی است که در مورد ازدواج و طلاق بهویت و در مورد تولد و فوت بصدق گفتار اظهارکننده شهادت میدهد و باید لااقل هیجده سال داشته باشد.
۵ ـ ثبت کلیه وقایع در نسختین دفاتر مخصوصی که برای این منظور تهیه شده بعمل می‌آید تنظیم اظهارنامه یا ثبت وقایع در روی اوراق منفصل بکلی ممنوع است.
تبصره ـ دفاتر ثبت واقعه باید قبل از آنکه چیزی در آن نوشته شده باشد پلمپ شده و کلیه صفحات آن نمره‌گذاری شده و عده صفحات در صفحه اول و آخر هر یک دفتر با تمام حروف نوشته و بمهر اداره ثبت احوال و امضای رئیس تفتیش احصائیه و ثبت احوال و مدعی‌العموم بدایت طهران برسد.
۶ ـ دفاتر ثبت وقایع در تحت نظر و بدستور کمیسیون مربوطه بامور ثبت احوال در مرکز تهیه خواهد شد. تعداد اوراق هر یک از دفاتر مذکور بر حسب اهمیت هر حوزه از طرف ریاست تفتیش معین شده و پس از
اجرای تبصره مفاد ماده (۵) این نظامنامه در آخر بهمن ماه برای کلیه حوزه‌های ثبت احوال ارسال خواهد شد.
۷ ـ ممکن است در حوزه‌هائی که وقایع سالیانه کم باشد کلیه وقایع مختلفه را در یک دفتر ثبت نمود ولی در هر حال باید نسختین باشد.
۸ ـ هرگاه در طی سال معلوم شود که اوراق دفتر برای ثبت وقایع کافی نیست نماینده ثبت قبل از اتمام دفتر فوراً مراتب را بمرکز اطلاع داده درخواست دفاتر جدیدی مینماید ـ نمره ترتیب وقایعی که در دفتر ثانی ثبت میشود دنباله آخرین نمره دفتر سابق است.
۹ـ بیش از ربع صفحه دفاتر مذکوره مخصوص حاشیه است که در آن تذکرات ضروری درج میشود هرگاه حاشیه کافی برای تذکرات نباشد نماینده ثبت بقیه تذکرات را در حاشیه آخرین صفحات دفتر که در متن آن بالطبع چیزی نگاشته نخواهد شد قید مینماید- لازم است نمره صفحه که بقیه تذکرات در آن یادداشت شده در ذیل حاشیه ثبت واقعه بدینطریق یادداشت شود ـ بقیه تذکرات در صفحه ……. (امضاء) همچنین در صدر حاشیه که دنباله تذکرات سابقالذکر است نوشته میشود بقیه صفحه …..
۱۰ ـ هر سند (ثبت واقعه) دارای یک نمره ترتیب است که در صدر طرف راست نوشته میشود.
هرگاه یک دفتر مخصوص ثبت چندین واقعه مختلف باشد (رجوع شود به ماده (۷)) وقایع یکی بعد از دیگری ثبت شده و نمره ترتیب واقعه بعدی دنباله نمره واقعه ماقبل است.
تبصره ـ نمره ترتیب دفاتر هر سال تجدید میشود.
۱۱ ـ در زیر نمره ترتیب (در حاشیه) اسم شخص یا اشخاصیکه واقعه راجع به آنهاست نوشته میشود.
۱۲ـ کلیه وقایع در متن دفتر بدون گذاشتن هیچ محل سفیدی نوشته میشود. بنابراین سرسطر رفتن و محلی را سفید گذاشتن بکلی ممنوع است.
۱۳ ـ اداره احصائیه و ثبت احوال مرکب غیرقابل محوی برای ثبت وقایع معین مینماید و کلیه اسناد با آن مرکب نوشته خواهد شد.
۱۴ ـ در ثبت هر واقعه سال، ماه، روز و ساعت تحقیـقی که واقعه را بمامور اطلاع داده‌اند قید میگردد. همچنین اسم، نام خانوادگی، سن، شغل و محل اقامت اشخاصی که در این نظامنامه بدان تصریح شده نوشته خواهد شد.
۱۵ ـ کلیه تاریخها با تمام حروف نوشته میشود، ثبت تاریخ وقوع واقعه بسال، ماه، روز و ساعت تحقیقی ضروری است.
۱۶ـ اسم حوزه ثبت احوال فقط در بالای صفحه نوشته میشود ـ تکرار آن در متن سند لزومی ندارد در موقع صدور سواد مصدق نام حوزه ثبت در طرف راست اولین صفحه اوراق مورد تصدیق نوشته میشود.
۱۷ ـ نماینده ثبت احوال در متن هر سند و در محل مربوطه اسم خود را خواهد نوشت ـ بدینطریق:
این جانب اردشیر بهمنی نماینده حوزه …. الخ ببعد با مهر مخصوص حوزه آنرا ممهور خواهد نمود.
۱۸ ـ نماینده ثبت احوال باید حتی‌المقدور واقعه را شخصاً ثبت نماید و هرگاه بواسطه عذرموجهی غائب باشد بمعاون خود اجازه ثبت واقعه را میدهد این اجازه باید کتبی و در دفتر ثبت مراسلات (اندیکاتور) ثبت شده باشد معاون مذکور در دفتر ثبت وقایع (نمونه نمره یک) را یادداشت میکند.
۱۹ـ نماینده ثبت وقایع مربوط بشخص خود یا اقربای خود را تا درجه سوم اعم از سببی یا نسبی با حضور مدعی‌العموم و یا امین صلح و یا حاکم محل با رعایت ترتیب ثبت و صورت واقعه را بامضای هر یک از افراد فوق که حاضر بوده‌اند میرساند.
۲۰ـ قبل از ثبت واقعه نماینده ثبت مکلف است باظهارکنندگان و شهود عواقب وخیم اظهارات کذب را تذکر داده این موضوع را در دفتر قید نماید.
۲۱ ـ اسامی اظهارکنندگان و شهود باید قبل از نام خانوادگی آنها ذکر و همچنین سن آنها باید قید گردد.
۲۲ـ محل فوت و اقامتگاه شخص متوفی و کسی که واقعه فوت را به‌ثبت میرساند باید ذکر شود.
۲۳ـ ذکر تابعیت در ورقه هویت ممنوع است.
۲۴ ـ در مواردی که قانون ثبت احوال اجازه میدهد ممکن است بوسیله وکالتنامه مسلم واقعه را بثبت رسانید ثبت واقعه برحسب (نمونه نمره دو) است.
۲۵ ـ نماینده ثبت احوال باید قبل از آنکه ثبت را بامضاء اظهارکنندگان و شهود برساند مندرجات آن را برای آنها بخواند و تمام جزئیات را بنحوی که بفهمند توضیح نماید پس از آنکه اطمینان کامل پیدا کرد که مراتب ثبت شده مطابق اظهار ایشان است این عمل خود را با تصریح به اینکه ثبت را خواندیم و جزئیات را فهمیدیم در دفتر قید و بامضاء آنها رسانیده و خود نیز آن را امضاء میکند.
۲۶ـ هرگاه اظهارکننده یا شاهد سواد نداشته باشد بجای امضا با انگشت ابهام دفاتر را علامت خواهد گذاشت. کسانیکه سواد فارسی نداشته ولی از عهده نوشتن یکی از السنه خارجی برمیایند با حروف زبانیکه میدانند دفاتر را امضاء خواهند نمود. مامور ثبت احوال مکلف است علت عدم امضا یا امضا غیرفارسی را پس از ثبت واقعه
در متن توضیح دهد- همچنین اگر بسبب مرض و علتی یکی از شهود یا احدی از اظهارکنندگان نتواند امضا نماید علت مذکور در دفتر قید میشود نمونه در این قبیل موارد مانند (نمونه نمره ۳) است.
۲۷ ـ امضا باید خوانا باشد بدینمعنی که امضاکننده بتمام حروف اسم خود را خواهد نوشت گذاشتن علامت به جای امضا جز در مورد ماده فوق بهیچوجه جائز نیست.
۲۸ ـ نماینده که غفلت نموده ذیل سند را امضا ننماید متخلف محسوب میشود و پس از تحقیق و تدقیق در صحت مندرجات بحکم اداره احصائیه و ثبت احوال در حاشیه ثبت مذکور چنین نوشته میشود:
برحسب حکم نمره …. مورخ …… مراتب امضاء بعمل آمد- سپس مامور وقت ذیل این جمله را امضا مینماید.
۲۹ ـ هرگاه پس از امضا ثبت واقعه معلوم شود که اشتباهی رخ داده تصحیح سند فقط بموجب حکم محکمه صالحه بعمل خواهد آمد.
۳۰ ـ هرگاه قبل از امضا سند مشاهده شود کلمه غیر از اسم و تاریخ اشتباه نوشته شده نماینده ثبت احوال آن را با مرکب قرمز قلمزده و در حاشیه قلمزدگی را بشرح (نمونه ۴) تصدیق مینماید. تحریر بین سطور و تراشیدگی بکلی ممنوع است.
۳۱ ـ هرگاه بعلتی ثبت یک واقعه ناتمام بماند نماینده ثبت علت را در دفتر قید کرده و پس از ذکر تاریخ امضا مینماید و به ثبت ناتمام ترتیب اثر داده نخواهد شد.
۳۲ ـ ثبت وقایع باید در مدت مقرر بعمل آید- پس از مدت مقرر برحسب دستوریکه در این نظامنامه در موارد مختلفه داده شده واقع اربعه بثبت خواهد رسید.
۳۳ ـ در آخرین روز اسفند و اگر آن روز تعطیل باشد در روز قبل از تعطیل کلیه دفاتر ثبت وقایع و احوال بسته خواهد شد- مراسم بستن دفتر پس از ثبت آخرین واقعه بعمل میاید.
۳۴ ـ هرگاه در حوزه ثبت احوال برای ثبت هر یک از وقایع دفتر مخصوصی باشد هر یک از دفاتر بطریق ذیل بسته میشود. مثلا این دفتر که دارای دویست و پنجاه سند تولد است در بیست و هشتم اسفند هزار و سیصد و چهارده بسته شد (امضاء نماینده)
اگر وقایع مختلفه در یک دفتر ثبت شده باشد نمونه بر حسب (نمونه نمره ۵) است.
۳۵ ـ در شهرهای بزرگ که برای ثبت هر یک از وقایع مختلفه چندین دفتر لازم است بستن دفتر پس از اتمام آن بطریق (نمونه نمرة ۶) بعمل میاید.
۳۶ ـ هرگاه محکمه در موارد دعوی جعل ملاحظه دفاتر را لازم بداند دفاتر مزبور بمحکمه ارسال خواهد گردید در صورتی که دفتر مورد تقاضا هنوز بسته نشده باشد شرح ذیل در دفتر نوشته میشود: برحسب اخطار نمره …. مورخ …. بمحکمه مشهد ارسال شد (و برای ثبت وقایع دفتر جدیدی بر طبق مقررات شروع خواهد شد.
تبصره ـ دفاتر وقتی بمحکمه تقدیم میشود که دفاتر جدیدی قبلا تهیه شده باشد- محکمه پس از رفع احتیاج آنها را در اسرع اوقات بمحل اصلی عودت میدهد.
۳۷ ـ دفاتریکه مطابق مقررات برای سال معین آماده ولی مورد احتیاج واقع نگردید بطریق ذیل بسته خواهد شد. این دفتر که در آن واقعه ثبت نشده در بیست و هشتم اسفند هزارو سیصد و چهارده بسته شد (امضاء نماینده)
۳۸ ـ در کلیه حوزه‌های ثبت احوال منتها تا آخر ماه فروردین سال بعد جدولی در دو نسخه به حروف تحجی از اسامی صاحبان واقع سال گذشته تنظیم خواهد شد.
برای هر یک از وقایع چهارگانه جدولی جداگانه تهیه شده در آخرین صفحه دفتر مربوطه الصاق میشود.
در حوزه‌هائیکه وقایع چهارگانه در یک دفتر ثبت شده برای هر قسم واقعه تهیه جدول مخصوصی خواهد شد و پس از آخرین صفحه دفتر بطریق ذیل الصاق میشود:
(۱) جدول موالید (۲) جدول ازدواج (۳) جدول طلاق (۴) جدول متوفیات.
۳۹ـ پس از انقضای ده سال در ششماه اول یازدهمین سال از روی جداول وقایع سالیانه تشکیل جدول تهجی وقایع ۱۰ ساله خواهد شد- این جداول هم در دو نسخه تهیه شده یکی را در دفتر مربوطه نگهداشته و نسخة ثانی را بمرکز ارسال میدارند.
۴۰ ـ پس از بستن دفاتر و تهیه جدول سالیانه و نسخه ثانی کلیه دفاتر وقایع با کلیه اسناد از قبیل وکالتنامه ـ سواد قیم نامه ـ تصدیق طبیب و غیره در آخر فروردین ماه بدفتر ولایتی ارسال میشود. رئیس دفتر ولایتی بلافاصله رسید دفاتر و اسناد را تهیه و با اولین پست برای نماینده میفرستد و بعد وقایع مندرج در دفاتر را مطالعه کرده در صفحات دفاتر دقت نموده اسناد مربوطه را با وقایع تطبیق و هرگاه خلاف ترتیبی مشاهد کرد مراتب را برای تعقیب مسئول به اداره مرکزی اطلاع میدهد. عین اسناد مذکور پس از خاتمه هر دوره سرشماری بمرکز ارسال میگردد.
۴۱ ـ رئیس دفتر ولایتی هر حوزه نسبت بدفاتر تابعه خود از جهت امور مربوطه باحصائیه و ثبت احوال نظارت کامل دارد و از این حیث رسیدگی و تفتیش وقایع مندرج در دفاتر را بترتیبی که در ماده ۴۰ مذکور است عهده‌دار میباشد و برای انجام این مقصود سمت مفتشی از طرف اداره احصائیه و ثبت احوال را خواهد داشت.
۴۲ ـ رئیس دفتر ولایتی بهیچوجه سمت نمایندگی ندارد و در قلمرو ماموریت او ثبت وقایع را نماینده یا نمایندگان ثبت احوال انجام خواهد داد.
۴۳ ـ دفاتری که در مرکز ماموریت رئیس دفتر ولایتی بتوسط نمایندگان تنظیم میشود باید بدستور مواد سابقالذکر بسته شده و در مقابل رسید به رئیس دفتر ولایتی تسلیم شود.
۴۴ ـ غیر از نمایندگان رسمی که موظف به ثبت وقایعند یک یا چند نفر معاون نماینده موظف میباشند اعلامیه‌هائی که از حوزه‌های مختلف میرسد در حاشیه دفاتر سالهای گذشته که در ضبط دفتر ولایتی است ثبت نمایند معاونین مذکور ضمنا مسئول ضبط دفاتر میباشند ولی رسیدگی مندرجات دفاتر بعهده شخص رئیس دفتر ولایتی یا معاون اداری او است که سمت نمایندگی ندارد و باید پس از مداقه و مراجعه ذیل هر واقعه را امضاء نماید.
۴۵ ـ ثبت واقعه مطابق مقررات این نظامنامه رفع مسئولیت قانونی از اشخاص مسئول برای اعلام به شهربانی ـ حاکم ـ امنیه – کدخدا نمیکند.
۴۶ ـ در نقاطی که اداره احصائیه و ثبت احوال لازم بداند ثبت وقایع در روی دفاتری شبیه بدفاتر قری بعمل خواهد آمد. بدیهی است در این قبیل نقاط نسختین دفاتر شبیه بیکدیگر بوده و مانند دفاتر قری دارای اوراق منفصل نیست.
۴۷ ـ کلیه اظهارنامه‌های سابق برحسـب سنوات مربوطـه جلد شده یک نسخه آن در دفتر نماینده محل و نسخه دیگر در دفتر ولایتی متبوعه ضبط میگردد.
۴۸ـ در موقعی که اسناد و دفاتر ثبت احوال بعضا یا کلا از بین برود کمیسیونی با حضور رئیس دفتر احصائیه و ثبت ولایتی و نماینده وزارت داخله یا حکومت محل و نماینده پارکه تشکیل و با مراجعه بسایر اسناد و دفاتر و اوراق سوابق موجوده اسناد جدیدی بجای اسناد مفقوده تنظیم و بامضاء اعضاء کمیسیون میرسد و در صورتی که صاحب اسناد نسبت به اسناد جدید اعتراضی داشته باشد میتواند بمحاکم صالحه رجوع و تقاضای رسیدگی کند.
۴۹ ـ ذیل عکسهائی که برای صدور هویت یا المثنی اخذ میشود بایستی از طرف صاحب عکس یا وکیل او در صورتی که صغیر باشد از طرف ولی خاص قیم یا وصی او امضا شود و اگر سواد نداشته باشد با انگشت علامت بگذارند.
فصل دوم ـ در ثبت ولادت
۵۰ ـ پدر یا مادر و قابله در مورد تولد باید در ظرف ده روز واقعه تولد را بنماینده ثبت احوال حوزه خود اطلاع دهد. کلمه قابله اطلاق به دکتر جراح و کلیه اشخاصی میشود که وظیفه قابلگی را بعمل آورده و در موقع تولد حضور داشته‌اند – منظور از اطلاع کتبی که در قانون بان تصریح شده این است که اعلام کننده ذیل اظهارات خود را که باید در دفتر ثبت شود امضا نماید.
۵۱ ـ نماینده ثبت احوال (جز در مواردی که در این نظامنامه استثناء شده است) اظهارات اعلام‌کننده را فورا با حضور دو شاهد در نسختین دفتر موالید یا در دفتر ثبت وقایع (در نقاطی که یک دفتر برای ثبت کلیه وقایع است) ثبت خواهد نمود.
ثبت ولادت برحسب (نمونه نمره یک) است.
۵۲ ـ نمایندگان ثبت احوال در هر محل باید اوراقی که قبلا تهیه شده است بین اطبا و قابله‌های حوزه خود توزیع و آنها را وادار کنند که نکات لازمه را پس از تولد طفل در آن وارد نموده بنماینده عودت دهند – و هرگاه در صحت ولادت تردید داشته باشند باید در اطراف قضیه برای احراز صحت و سقم واقعه تحقیقات نموده و در موقع لزوم دکتر قانونی ثبت احوال را بمحل تولد طفل برای معاینه و تحقیق بفرستد.
۵۳ ـ هرگاه محل تولد طفل یا محل اقامت پدر یا مادر مختلف باشد باید محل تولد طفل و اقامت پدر و مادر صراحةً قید شود.
۵۴ ـ تصدیق طبیب یا قابله باید در روی اوراقی باشد که از طرف اداره ثبت احوال طبع گردیده.
۵۵ ـ هرگاه مولود توام یا متعدد باشد برای هر یک سند جداگانه تنظیم شده و بعد از ذکر اسم مولود کلمه مولود اول یا دوم نوشته میشود، مثلا محمود کامروا مولود اول پسر ….
۵۶ ـ هرگاه تولد طفل پس از مرگ پدر واقع شده باشد نمونه از قرار (نمره ۲) است.
۵۷ ـ نماینده ثبت بهیچوجه نمیتواند ثبت واقعه را بتعویق اندازد.
تبصره ـ پس از ثبت واقعه هرگاه معلوم گردید که اعلام کننده برخلاف واقعه اظهاراتی نموده نماینده ثبت احوال مراتب را بریاست دفتر ولایتی ثبت اطلاع خواهد داد تا مرتکبین را از طریق قانون تعقیب و حکم بی‌اعتباری ثبت صادر شود.
۵۸ ـ مراسم ابطال در حاشیه سند ولادت بطریق (نمونه ۳) بعمل میاید.
۵۹ ـ هرگاه بعد از مهلت مقرر و در طی سالی که طفل بدنیا آمده قبل از بستن دفتر ولادت طفل بنماینده ثبت احوال اعلام گردد مکلف است که واقعه را ثبت کرده متخلفین را از طریق قانون تعقیب نماید اگر دفتر ولادت بسته شده باشد تولد طفل در دفتر مخصوص ثبت خواهد شد.
ملاحظه ـ هرگاه پس از مدت مقرر مادر طفل واقعه را اطلاع دهد فقط پدر در صورت حضور در آن حوزه و قابله قابل تعقیب میباشد زیرا ممکن است مادر در مدت مقرر بواسطه وضع حمل قادر به خارج شدن از منزل نبوده.
۶۰ ـ ثبت واقعه تولد در حوزه ثبتی بعمل خواهد آمد که طفل در آنجا متولد شده است.
تبصره الف ـ هرگاه قبل از ثبت ولادت طفل را از حوزه ثبت خارج نموده باشند موارد ذیل باید در نظر گرفته شود اگر در همان سالی که طفل بدنیا آمده درخواست ثبت ولادت او را نمایند. نماینده ثبت احوال با حضور دو شاهد واقعه را در دفتر ثبت مینماید- پس از بستن دفاتر سال جاری ثبت ولادت طفل در دفتر مخصوص با مراعات ماده (۵۱) بعمل میاید.
ب ـ در موقع تنظیم جداول وقایع سالیانه جدول مخصوصی برای اطفالی که در حوزه‌های مختلف بدنیا آمده‌اند و واقعه آنها در دفتر ولادت مزبور ثبت گردیده تنظیم میشود و نیز از برای هر حوزه یک جدول جداگانه با مراعات حروف تهجی تهیه خواهد شد.
راجع به تنظیم جدول برای اطفالی که تولد آنها در دفتر مخصوص ثبت گردیده رجوع شود به فصل اشخاص بی‌سجل.
۶۱ ـ پس از ثبت واقعه در دفتر ولادت یا دفتر اشخاص بدون سجل باید ورقه هویت طفل صادر و خلاصه ثبت در آن درج شود.
۶۲ ـ ورقه هویت طفل به ولی خاص (پدر، جد پدری، وصی منصوبی که وصایت او مسلم باشد) یا مادر و یا قیم صغیر تسلیم میشود. قبل از تسلیم ورقه هویت طفل باید اسم و تاریخ ولادت طفل در ورقه هویت پدر و مادر (در صورت حیات آنها) قید گردد. نماینده ثبت احوال مراتب را بر طبق (نمونه نمره ۴) در حاشیه سند در دفتر ثبت مینماید.
۶۳ ـ هرگاه پدر در مسافرت باشد اسم و تاریخ ولادت طفل در ورقه هویت مادر قید شده ورقه طفل بمشارالیها تسلیم میشود- نمونه ثبت در حاشیه برحسب (نمونه نمره ۵) است.
تبصره ـ الف ـ پدر یا مادر میتوانند در هر یک از حوزه‌های ثبت احوال با ارائه ورقه هویت طفل درخواست یادداشت ولادت او را در ورقه هویت خود بنمایند- نماینده ثبت احوال پس از یادداشت مذکور ذیل آنرا با مهر ثبت احوال ممهور و بعد امضا مینماید.
ب ـ ثبت نشدن ولادت طفل در اوراق هویت پدر و یا مادر هیچگونه لطمه بحقوق طفل وارد نخواهد ساخت و بهیچوجه برعلیه او نخواهد بود.
۶۴ ـ هرگاه پدر یا مادر یکی از اظهارکنندگان و شهود در موقع ثبت ولادت طفل دارای ورقه هویت نباشد ثبت مذکور به تعویق نخواهد افتاد و در نمونه مذکور در ماده ۵۱ بجای دارنده ورقه هویت جمله بدون ورقه هویت درج خواهد شد- ولی برای گرفتن ورقه هویت طفل لازم است پدر و یا مادر قبلا هویت خود را در دفتر اشخاص بی‌سجل بثبت رسانند.
۶۵ ـ نماینده ثبت احوال مکلف است پس از ثبت ولادت بموجب اعلامیه مخصوص (بر طبق نمونه که اداره ثبت احوال تهیه مینماید) مراتب را بحوزه که ورقه هویت پدر یا مادر در آنجا تنظیم شده ارسال دارد.
۶۶ ـ پس از وصول اعلامیه مذکور در ماده قبل نماینده ثبت احوال حوزه مربوطه در حاشیه دفتری که هویت یا ولادت پدر یا مادر ثبت شده ولادت طفل را به طریق (نمونه ۶) درج مینماید. همچنین نسخه دیگر از اعلامیه مذکور بتوسط نماینده که ولادت را ثبت کرده بدفتر ولایتی مربوطه ارسال میگردد تا نماینده دفتر ایالتی یا معاون او ولادت را در نسخه ثانی دفاتر قید نماید.
۶۷ ـ اگر در همان سالی که پدر یا مادر ورقه هویت گرفته‌اند و مراتب ثبت در دفاتر اشخاص بدون سجل بعمل آمده دارای طفلی شوند و ولادت او را بثبت برسانند فقط ارسال یک نسخه اعلامیه بحوزه که ورقه هویت را صادر کرده کافی است ارسال نسخه دیگر به عنوان دفتر ولایتی لزومی ندارد.
۶۸ ـ تذکر ولادت در ظهر اظهارنامه‌هائی که به موجب نظامنامه سابق تنظیم شده بعمل میاید.
۶۹ ـ هرگاه هویت پدر یا مادر ولادت طفل در همان حوزه که ثبت ولادت طفل بعمل آمده به ثبت رسیده باشد نماینده مکلف است شخصا در حاشیه دفتر یا دفاتریکه در ضبط او است ولادت را تذکر دهد اگر یکی از دفاتر بدفتر ولایتی ارسال شده باشد ارسال اعلامیه بان دفتر ضروری است.
۷۰ ـ اگر اظهارکننده تصدیق دکتر جراح یا قابله دارای دیپلم با خود همراه داشته باشد ممکن است ثبت ولادت بدون حضور شهود بعمل آید (طبق نمونه نمره ۷).
تبصره الف ـ هرگاه اظهارکننده شخص قابله یا طبیب باشد تصدیق او کافی برای ثبت واقعه نیست مگر اینکه تصدیق طبیب یا قابله دیگر را همراه داشته باشد والا باید بر طبق ماده ۵۱ عمل شود.
تبصره ب ـ ثبت ولادت اطفالی که در مؤسسات عام‌المنفعه بدنیا آمده‌اند خواه انموسسه دولتی باشد و خواه ملی بر حسب اظهار رئیس مؤسسه یا نماینده او و تصدیق طبیب یا قابله در مدت مقرر بعمل خواهد آمد.
تبصره ج ـ هرگاه رئیس یا نماینده او تصدیق طبیب یا قابله را همراه نداشته باشند ثبت واقعه در حضور دو شاهد طبق ماده ۵۱ بعمل می‌آید.
۷۱ ـ هرگاه طفلی بدون حیات بنماینده ثبت احوال معرفی شود خواه آن طفل مرده بدنیا آمده و خواه زنده بدنیا آمده و قبل از اطلاع به مامور ثبت مرده باشد سند ولادت برای او تنظیم نخواهد شد. ولی تنظیم سند مخصوص بر طبق (نمونه ماده ۱۰۰) (مربوط بفصل متوفیات) ضروری است.
تبصره ـ ثبوت این که طفل مرده بدنیا آمده یا پس از ولادت مرده است باید در مقابل محکمه به عمل آید و ذکر آن در دفاتر ثبت احوال بهیچوجه مورد ندارد.
۷۲ ـ در مواقعی که اطفال سرراهی به کلانتر یا حاکم یا امنیه و یا کدخدا تسلیم می‌شوند باید با لباس و آنچه دربردارند تحویل گردند و مامورین مزبور مکلفند صورت مجلس با ذکر شرح لباس علائم بدن رنگ صورت و مو و کلیه مشخصات طفل و سایر اوضاع و احوال تنظیم نموده و صورت مجلس مزبور را برای ثبت نزد نماینده ثبت حوزه خود بفرستند.
۷۳ ـ نماینده ثبت احوال مکلف است عین صورت مجلس را در دفتر ولادت ثبت نماید و مطابقت آن را با اصل سند تصدیق کند.
۷۴ ـ ثبت ولادت اطفالی که پدر یا مادر آنها تذکره یکی از دول خارجی را در دست دارند طبق نمونه‌های معمولی با تغییرات ذیل بعمل خواهد آمد بجای دارنده ورقه هویت این جمله نوشته میشود که: تذکره نمره …. صادره از ….. را در دست دارند متولد در خارج از ایران. یا متولد در همدان یا محل تولد نامعلوم.
۷۵ ـ اگر پدر مادر طفل یا یکی از آنها در ایران متولد شده باشد نماینده ثبت احوال برای طفل مذکور ورقه هویت صادر خواهد نمود والا تصدیق ولادت بر طبق نمونه که اداره ثبت احوال تهیه مینماید تنظیم خواهد شد.
تبصره ـ هرگاه بین نماینده ثبت و اولیای طفل اختلاف نظر راجع بتابعیت طفل حاصل شود یا اینکه معلوم نباشد پدر یا مادر طفل در ایران بدنیا آمده‌اند یا در خارجه نماینده ثبت واقعه را ثبت ولی از صدور ورقه هویت یا تصدیق ولادت خودداری کرده مراتب را با ذکر دلائل خود و مدارک طرف به اداره ثبت احوال اطلاع خواهد داد تا بوسیله مقامات صالحه اقدامات مقتضی برای شناختن تابعیت طفل بعمل آید. نماینده ثبت احوال پس از رسیدن دستور بر طبق آن عمل خواهد نمود.
۷۶ ـ هرگاه پدر یا مادر خود را تبعه خارجه دانسته ولی تذکره در دست نداشته باشد واقعه ولادت ثبت میشود ولی به هیچوجه ذکری از ورقه هویت یا تذکره نخواهد نمود. پس از ثبت واقعه نماینده ثبت فورا مراتب را بوسیله دفتر ولایتی به اداره احصائیه اطلاع خواهد داد تا بوسیله مقامات صالحه تحقیقات لازمه نموده امر بصدور ورقه هویت یا تصدیق ولادت داده شود.
۷۷ ـ در هر سال جدول مخصوصی از اسامی اطفالی که بموجب ماده ۷۵ و ۷۶ ثبت شده‌اند بتوسط نماینده ثبت تهیه خواهد شد.
توضیح ـ اسامی اطفال سابقالذکر در دو قسم جدول درج میشود. یکی در جدول ولادت کلیه اطفال دیگر در جدول مخصوص که برای این منظور تهیه شده.
۷۸ ـ ثبت ولادت اتباع ایران در خارجه در قنسولگری‌های ایران بعمل خواهد آمد. در نمونه ثبت بجای نماینده ثبت احوال اسم و سمت قنسولی یا ویس قنسول نوشته میشود.
تبصره الف ـ کلیه اعلامیه‌هائی که از طرف قنسولگریها صادر میشود و همچنین اعلامیه‌هائی که از ایران برای قنسولگری ارسال میگردد بتوسط اداره کل احصائیه و ثبت احوال خواهد بود.
ب ـ نسخه ثانی دفاتر ثبت و سواد اسناد که به تصدیق قنسولگری رسیده در آخر فروردین بعنوان اداره کل احصائیه ارسال خواهد شد.
۷۹ ـ در صورت وقوع تولد در جهازات ناخدای کشتی در ظرف سه روز برطبق نمونه‌های معمولی مراتب را در دفتر ثبت و صورت‌مجلسی که به امضای دو نفر خواهد رسید تنظیم خواهد نمود. فقط بجای نماینده ثبت احوال ناخدا اسم و سمت خود را مینویسد- بمجرد رسیدن به یکی از بنادر ایران ناخدا مکلف است که صورت مجلس مذکور را بتوسط اداره کل بحریه برای اداره کل احصائیه و ثبت احوال ارسال دارد.
۸۰ ـ دفتر ثبت وقایع در جهازات فقط یک نسخه است- نسخه ثانی در مرکز از روی صورت مجلس‌های ارسالی تنظیم خواهد شد- نماینده ثبت مکلف است پس از ثبت واقعه در دفتر مرکز مطابقت ثبت را با صورت مجلس بشرح ذیل تصدیق نماید- اینجانب اردشیر پرورش نماینده ثبت احوال دفتر مرکزی مطابقت ثبت فوق را با اصل صورت مجلس ارسالی تصدیق مینماید.
تبصره ـ جدول اسامی مذکوره در فوق در مرکز تنظیم خواهد شد و همچنین اعلامیه‌ها در حاشیه دفتری که در مرکز تهیه شده به ثبت خواهد رسید.
ب ـ در فروردین هر سال ناخدای کشتی دفتر را بسته بتوسط اداره کل بحریه برای اداره احصائیه و ثبت احوال ارسال میدارد.
فصل سوم ـ در ثبت متوفیات
۸۱ ـ طبیب معالج در صورت اطلاع از فوت و قابله در صورت حضور در موقع ولادت طفل متوفی و غسال پس از شستن مرده مکلفند در ظرف ۲۴ ساعت واقعه را کتبا بموجب تصدیق‌نامه که اداره احصائیه تنظیم نموده بنماینده ثبت احوال اطلاع دهند.
۸۲ ـ بموجب ماده ۶ قانون ثبت احوال مصوب ۲۰ امرداد ۱۳۰۷ اشخاص ذیل مکلفند در ظرف ۴۸ ساعت واقعه فوت را بنماینده ثبت احوال اطلاع دهند- نزدیکترین اقربای حاضر شخص متوفی یا وکیل و نماینده او در صورت نبودن اقربای مذکور سرپرست ساکنین خانه در صورت نبودن سرپرست مستخدمین خانه که فوت در آنجا واقع شده مکلف باطلاع میباشند.
تبصره ـ ذکر اشخاص مذکور در ماده فوق مانع از این نخواهد بود که اشخاص دیگری واقعه را بنماینده اطلاع داده تقاضای ثبت نمایند.
۸۳ ـ ثبت واقعه فوت در صورتی که اظهارکنندگان تصدیق طبیب، قابله و غسال را با خود نداشته باشند یا اینکه تصدیقهای مذکور بنماینده ثبت احوال نرسیده باشد با حضور دو احضارکننده بعمل خواهد آمد نمونه بر طبق نمره (۱) است.
ملاحظات- الف- تاریخ فوت در صدر سند و تاریخ اعلام واقعه بنماینده در متن آن قید میگردد.
ب- هرگاه پدر یا مادر طفل نامعلوم باشد چنین نوشته خواهد شد. پسر کسیکه اسم او معلوم نیست
۸۴- هرگاه اظهارکننده تصدیق طبیب یا قابله و یا غسال را با خود داشته باشد و یا اینکه تصدیقهای مذکور قبلا برای نماینده ارسال شده مراتب ثبت در حضور یک نفر اظهارکننده بعمل خواهد آمد. نمونه بر طبق نمره (۲) است.
تبصره الف- هرگاه قابله، طبیب یا غسال به تنهائی اظهارکننده واقع شوند تصدیق شخص آنها کافی برای ثبت واقعه نیست مگر اینکه تصدیق دیگری را همراه داشته باشند والا باید بموجب ماده ۸۳ عمل شود.
ب ـ هرگاه طبیب، قابله یا غسال واقعه را بنماینده اطلاع دهند و صاحبان واقعه در ظرف ۴۸ ساعت برای ثبت واقعه حاضر نشده باشند ثبت احوال بوسیله مقامات مربوطه آنان را تعقیب و مجبور به ثبت واقعه خواهد نمود.
۸۵ ـ پس از مدت مقرر مراعات تعلیمات ذیل ضروری است:
الف ـ هرگاه اظهارکننده واقعه فوت دارای تصدیق قابله، دکتر یا غسال باشد باید یک نفر شاهد هم اظهارات او را تصدیق و ذیل دفتر را امضاء نماید. نمونه برحسب نمره ۳ است.
ب ـ اگر تقاضای ثبت در حوزة شود که فوت واقع نشده باشد و اظهارکننده یکی از تصدیقهای مذکور را داشته باشد مراتب ثبت در حضور اظهارکننده و دو نفر شاهد بطریق فوق بعمل خواهد آمد.
هرگاه اظهارکننده تصدیق در دست نداشته باشد مراتب ثبت در حضور اظهارکننده و سه شاهد بعمل خواهد آمد.
۸۶ ـ با داشتن تصدیق اداره شهربانی یا کلانتری یا نایب‌الحکومه، امنیه و قنسولگری که دلالت بر فوت شخص معین در روز معین مینماید اظهارکننده میتواند واقعه فوت را بدون حضور شهود بثبت رساند مامورین سابقالذکر مکلفند بمجرد اطلاع از فوت تحقیقات لازمه در حوزه خود نموده هرگاه از وقوع فوت اطمینان حاصل نمودند در روی اوراق مخصوصی که برای این مقصود تهیه شده واقعه را فوت تصدیق نمایند وظیفه مامورین سابقالذکر در صورتیست که بیش از سه ماه از واقعه فوت نگذشته باشد.
نمونه ثبت برحسب (نمره ۴) است.
۸۷ ـ تنظیم جداول سالیانه فوت بهمان ترتیب بعمل خواهد آمد که برای جداول ولادت ذکر شد (به مواد ۳۸ و ۳۹ و تبصره ب ماده ۶۰ مراجعه شود).
۸۸ ـ نماینده ثبت احوال مکلف است بموجب اعلامیه مراتب را به دفتری که ورقه هویت متوفی را صادر کرده ابلاغ نماید.
تبصره ـ کلیه تعلیماتی که راجع بصدور اعلامیه ولادت ذکرشده در مورد وفات هم مجری است.
۸۹ ـ نماینده ثبت احوال پس از وصول اعلامیه باید مراتب را در حاشیه دفتر ولادت یا دفتر اشخاص بدون سجل ثبت و نسبت باوراق سابق در ظهر اظهارنامه قید نماید نمونه بر طبق نمره (۵) است.
۹۰ ـ اگر متوفی یا اظهارکنندگان دارای ورقه هویت نباشند ثبت واقعه بهیچوجه بتاخیر نخواهد افتاد و فقط بجای دارنده ورقه هویت جمله بدون هویت نوشته خواهد شد.
۹۱ـ نماینده ثبت احوال در صورتی که نسبت بواقعه تردید حاصل کند میتواند بهر وسیله که صلاح بداند در موضوع واقعه فوت تحقیقاتی برای حصول اطمینان خود بنماید.
تبصره ـ اقدامات نماینده برای اطمینان از فوت مانع از ثبت واقعه نخواهد شد و هرگاه معلوم شود که اظهارکنندگان و شهود برخلاف واقع اظهاراتی کرده باشند نماینده یا مفتش مراتب را بتوسط دفتر ولایتی به پارکه محل اطلاع خواهد داد تا مرتکبین را از طریق قانون تعقیب و درخواست ابطال سند فوت را از محاکمه صالحه بنماید. پس از حکم ابطال مراتب در حاشیه سند بطریق نمونه نمره (۶) است.
۹۲ـ هرگاه دفاتر ثبت در همان سالی که فوت واقع گردیده بسته شده باشد ثبت واقعه در دفتر ثبت وقایع معوقه بعمل خواهد آمد.
۹۳ ـ ثبت واقعه اشخاصی که در مؤسسات مختلفه فوت مینمایند بوسیلة رئیس مؤسسـه یا نماینده او در ظرف ۲۴ساعت با تشریفات سابقالذکر بعمل خواهد آمد.
۹۴ ـ مامورین اداره شهربانی و امنیه مکلفند در صورت کشف جسد صورت مجلسی برطبق نمونه که اداره کل احصائیه تهیه مینماید تنظیم نموده بدائره ثبت احوال مربوطه ارسال داشته و در مقابل رسید اخذ نمایند- نماینده ثبت احوال عین صورت مجلس را در دفتر ثبت کرده و ذیل آنرا بدین طریق تصدیق مینماید. (مطابقت ثبت فوق را با صورت مجلس ارسالی تصدیق مینمایم. (امضاء نماینده)
تبصره ـ هرگاه هویت شخصی که جسد او کشف شده است بر مامورین شهربانی و امنیه معلوم گردد مکلفند مراتب را بر طبق نمونه که اداره احصائیه تهیه مینماید به ثبت احوال مربوطه اطلاع دهند تا در حاشیه سند مراتب را قید نماید.
۹۵ ـ در موقعیکه فوت در توقیفگاه یا محبس واقع شود رئیس آن اداره یا نماینده او در مدت مقرر طبق نمونه مخصوصی که برای این منظور تهیه شده مراتب را بنماینده ثبت احوال مربوطه اطلاع خواهد داد تا عین آن در دفتر فوت ثبت گردد. همچنین پس از اجرای حکم محکومین باعدام واقعه بنماینده ثبت احوال اطلاع داده خواهد شد تا پس از ثبت در دفتر بطریق ذیل تصدیق شود. مطابقت ثبت فوق را با راپرتی که رسیده تصدیق مینماید (امضا نماینده سجل).
۹۶ـ در موقعی که فوت در اثر جنایت واقع شده باشد مامورین اداره شهربانی و امنیه بر طبق ماده ۹۴ مکلف باعلام واقعه بنماینده ثبت میباشند.
تبصره الف ـ ثبت واقعه بتوسط مامورین اداره شهربانی و امنیه مانع از این نخواهد بود که دیگران هم بطریق معمول واقعه را در همان حوزه به ثبت رسانند بدیهی است نماینده ثبت احوال بیش از یک مرتبه واقعه را ثبت نخواهد کرد.
ب ـ علت فوت نباید بهیچوجه در اسناد سجلی متوفیات ذکر شود.
۹۷ـ اگر فوت در جنگ واقع شود دو مورد باید در نظر گرفته شود:
1) در صورتی که هویت شخص متوفی معلوم باشد واقعه فوت از طریق وزارت جنگ بر طبق نمونه مخصوص به اداره کل احصائیه و ثبت احوال اطلاع داده خواهد شد تا مراسم ثبت در آخرین محل اقامت متوفی بعمل آید. نماینده ثبت تطبیق ثبت را با نمونه ارسالی در ذیل سند امضا خواهد نمود.
2ـ در صورت معلوم نبودن هویت متوفی واقعه مذکور از طریق وزارت جنگ بر طبق صورت‌مجلس مخصوص به اداره کل احصائیه ثبت احوال اطلاع داده خواهد شد تا مراسم ثبت در دفتر مرکز بعمل آید.
۹۸ ـ هرگاه در اثر حادثه از قبیل زلزله و حریق و غیره عده تلف شوند و شناختن آنها میسر نشود مامورین اداره شهربانی و امنیه و صحیه مکلفند صورت‌مجلسهای مخصوصی را تنظیم کرده برای نماینده ثبت احوال مربوطه ارسال دارند تا بر طبق آن در دفتر واقعه ثبت گردد.
۹۹ ـ اگر شخصی در مریضخانه فوت کند و هویت او معلوم نباشد واقعه مزبور بموجب صورت‌مجلس مخصوصی به نماینده ثبت برای ثبت در دفتر اطلاع داده خواهد شد.
۱۰۰ ـ طفل مرده بدنیا آمده یا طفلی که قبل از اطلاع ولادت به مامور سجل مرده باشد باید در دفتر متوفیات قید گردد نه در دفتر ولادت ـ نمونه بر طبق نمره ۷ است.
تبصره ـ رؤسای مؤسسات خیریه مکلفند در روی ورقه مخصوصی که برای این منظور تهیه شده اطفال مرده بدنیا آمده را بنماینده ثبت احوال اطلاع دهند تا مضمون آن ورقه را در دفتر متوفیات قید نماید.
۱۰۱ـ ثبت فوت اتباع ایران در خارجه و کسانی که در جهازات وفات مینمایند بر طبق نمونه‌های سابقالذکر و بهمان ترتیبی که است راجع به ثبت ولادت آنان ذکرشده.
تبصره ـ در ممالکی که فوت اتباع ایران از طرف مقامات صالحه به قنسولگری ابلاغ میشود ترجمه اطلاعات واصله در دفتر متوفیات قید و بمهر قنسولگری و امضاء قنسول میرسد.
۱۰۲ ـ اداره کل احصائیه و ثبت احوال بتدریج و در نقاطی که لازم می‌داند مراقبت به اجرای دستور ذیل مینماید:
الف ـ نماینده ثبت احوال پس از اطلاع از واقعه فوت که باید در ظرف ۲۴ ساعت بعمل آید در صورتی که لازم بداند قبل از دفن جنازه میتواند فورا طبیب ثبت احوال یا طبیب صحی را برای معاینه جسد متوفی اعزام دارد تصدیق این طبیب که نمونه آن چاپ شده و شامل کلیه مطالب لازمه است مستقیما به اداره ثبت احوال مربوطه ارسال میگردد- نماینده ثبت احوال فوراً اجازه دفن جسد را صادر کرده سپس واقعه را در حضور اظهارکننده ثبت مینماید نمونه برحسب نمره ۸ است.
ب ـ در نقاطی که اداره صحیه موجود نیست یک یا چند نفر از اطباء آزاد ان حدود با شرایط مخصوص وظیفه طبیب ثبت احوال را انجام میدهند.
ج ـ در نقاطی که طبیب نیست مراتب ثبت فوت مطابق مقررات بعمل میاید ولی اداره ثبت احوال میتواند بوسیله اطباء و نمایندگان سیار ثبت احوال علل فوت را بدست آورده و جداول مخصوصی که برای این مقصود لازم است تنظیم نماید اگر کسان متوفی علت فوت را ندانند نماینده ثبت در جدول مذکور تنها علائم مرض را مینویسد.
فصل چهارم ـ ثبت ازدواج و طلاق
قسمت اول ـ محاضر رسمی
۱۰۳ ـ در نقاطی که دفاتر رسمی ازدواج و طلاق تاسیس شده و واقعه در دفاتر مزبوره بثبت میرسد رؤساء محاضر باید پس از ثبت واقعه در دفتر خلاصه آن را در اوراق هویت زوجین قید و در پانزدهم و آخر هر ماه شمسی صورتی از وقایع مزبوره در روی اوراق چاپی که اداره ثبت احوال تنظیم مینماید تهیه نموده برای نماینده دفتر ثبت احوال حوزه خود ارسال دارد.
۱۰۴ ـ پس از وصول صورت وقایع نماینده دفتر ثبت احوال اعلامیه‌های لازمه را که دلالت بر وقوع ازدواج یا طلاق مینماید صادر کرده به دفاتری که اوراق هویت زوجین را صادر کرده ارسال خواهد داشت. تا در حاشیه دفتر هویت یا ولادت وقوع عقد یا طلاق برحسب نمونه نمره (۱) ثبت گردد.
۱۰۵ ـ جدول سالیانه را نماینده سجل در ظرف ماه اول سال بعد تنظیم خواهد نمود جداول مذکوره برحسب حروف تهجی زوج یا طلاق دهنده تنظیم خواهد شد.
قسمت دوم
۱۰۶ ـ در نقاطی که محاضر ازدواج و طلاق رسمی تاسیس نشده ثبت وقایع مذکوره در نسختین دفاتری بعمل خواهد آمد که از طرف اداره کل احصائیه تهیه شده و شبیه به دفاتر ازدواج و طلاق رسمی است (طبق نمونه نمره ۲ یا ۳).
۱۰۷ ـ کلیه عاقدین و مجریان صیغه مکلفند دارای دفتر شرعیات بوده و پس از اجرای صیغه در روی اوراق چاپی که اداره کل احصائیه تهیه کرده مراتب را قید و بنماینده ثبت دفتر مربوطه اطلاع دهند و همچنین اشخاص مذکور مکلفند بزوجین اخطار نمایند که واقعه را به اداره ثبت احوال در ظرف ده روز اطلاع دهند و الا تعقیب جزائی خواهند شد.
۱۰۸ ـ زوجین در مورد ازدواج و طلاق باید در ظرف ۱۰ روز از تاریخ وقوع طلاق یا ازدواج مراتب را بنماینده ثبت مربوطه اطلاع دهند و مامور ثبت پس از مراجعه بقباله نکاح یا طلاق‌نامه در حضور دو نفر معرف و اظهارکنندگان (زوج یا زوجه) مراتب را در دفتر درج و بامضای همگی میرساند.
تبصره ـ پس از ثبت واقعه نماینده ثبت در حاشیه یا در ظهر قباله و طلاق‌نامه نمره ترتیب دفتر و تاریخ ثبت را درج خواهد کرد- بدین طریق یازدهم خرداد۱۳۱۴ در دفتر ازدواج یا طلاق تحت نمره ترتیب …. ثبت شد. مهر ثبت و امضاء نماینده)
۱۰۹ ـ هرگاه مجری صیغه واقعه را بنماینده اطلاع دهد و صاحبان واقعه در ظرف ۱۰ روز برای ثبت واقعه حاضر نشده باشند نماینده ثبت بوسیله مقامات مربوطه انان را تعقیب و واقعه را ثبت خواهد کرد.
۱۱۰ ـ نماینده ثبت پس از ثبت واقعه خلاصه آن را در ورقه هویت زوجین قید خواهد نمود.
۱۱۱ـ هرگاه در سالی که ازدواج یا طلاق واقع شده قبل از بستن دفاتر تقاضای ثبت شود مراتب در دفتر همان سال با تشریفاتی که ذکر شد بعمل خواهد آمد خواه تقاضای ثبت در حوزه شود که واقعه در آن رخ داده و خواه در حوزه دیگر.
۱۱۲ ـ هرگاه پس از بستن دفاتر تقاضای ثبت شود مراتب بطریق نمونه نمره (۲) یا (۳) در دفتر وقایع معوقه به ثبت خواهد رسید.
۱۱۳ ـ مطلقه میتواند با ۲ نفر شاهد و ارائه طلاق‌نامه واقعه را بثبت رساند.
تبصره ـ ثبت واقعه برحسب اظهار مطلقه مانع از تعقیب طلاق دهنده نمیشود.
۱۱۴ ـ نماینده ثبت واقعه ازدواج کسانی که به سن رشد قانونی نرسیده‌اند در دفتر ثبت مراتب را بمقامات مربوطه اطلاع خواهد داد.
۱۱۵ ـ تنظیم جدول وقایع و صدور اعلامیه بطریق معمول بعمل خواهد آمد.
۱۱۶ـ ثبت نکاح و طلاق کسانی که خود را تبعه خارجه میدانند بر طبق اسناد مثبته و نمونه مذکور در ماده ۱۱۲ بعمل خواهد آمد. فقط بجای دارنده هویت دارنده تذکره (یا سند دیگر) نمره …. نوشته خواهد شد و همچنین بجای اسم عاقد و محل اقامت او مقامی که در آنجا طلاق یا نکاح واقع شده قید میگردد.
تبصره ـ در ثبت واقعه طلاق و یا نکاح بهیچوجه ذکری از تبعیت اشخاصی که نام برده شده نخواهد شد و ذکر نمره تذکره آنها با ذکر مقامی که طلاق یا نکاح واقع شده سند تابعیت آنها محسوب نمیشود.
۱۱۷ ـ کسانی که خود را تبعه خارجه دانسته و تذکره یا سند دیگری در دست ندارند واقعه نکاح یا طلاق آنها ثبت خواهد شد بدون این که ذکری از ورقه هویت یا تذکره آنها بعمل آید. سپس نماینده مکلف است به توسط دفتر ولایتی مراتب را به اداره ثبت احوال اطلاع دهد.
۱۱۸ـ ازدواج و طلاق اتباع ایران در خارجه مطابق مقررات این نظامنامه هرگاه برخلاف قوانین ایران نباشد در قونسولگریهای ایران به ثبت خواهد رسید.
فصل پنجم ـ مقررات مخصوص قری
۱۱۹ ـ در قرائی که جمعیت آنها از ۱۰۰۰ نفر کمتر است وقایع اربعه در نسختین دفاتر مخصوصی ثبت میشود یکی از نسختین دفاتر مذکور به قسمی تهیه خواهد شد که هر سندی را بتوان بسهولت از آن جدا نمود و همچنین دفاتر مخصوص برای ثبت هویت و وقایع معوقه در هر قریه موجود است.
۱۲۰ ـ تقسیم قری بایست بقسمی شود که نمایندگان سیار بتوانند در روزهای معین در آن قری حاضر بوده و وقایع را بثبت رسانند مثلا اهالی یک قریه باید مطلع باشند که در روز سه‌شنبه یا پانزدهم هر ماه قبل از ظهر یا بعدازظهر نماینده ثبت در آن قریه حاضر و وقایع را بثبت میرساند.
۱۲۱ ـ در غیاب نماینده کدخدا مکلف است از وقایع اطلاع حاصل کرده و در صورت امکان در دفتر یادداشتی خود اسامی صاحبان واقعه را ذکر کرده و آنها را از روزی که مامور در آن قریه حاضر میشود مطلع سازد.
۱۲۲ ـ در روز حضور نماینده در قریه کدخدا مکلف است اسامی کلیه اشخاصی که برای آنها واقعة رخ داده بنماینده اطلاع داده و بصاحبان واقعه نیز اخطار نماید که برای ثبت واقعه در روز معین نزد مامور ثبت احوال حاضر شوند.
۱۲۳ ـ ساکنین قری وقتی متخلف محسوب می‌شوند که در روز حضور نماینده در قریه واقعه را که در غیاب نماینده رخ داده بثبت نرسانند بنابراین مهلت قانونی برای اهالی قری تا روزی است که نماینده در قریه حاضر شود در هر حال راجع بولادت و ازدواج و طلاق اگر ده روز منقضی نشده باشد و در مورد فوت اگر ۴۸ ساعت نگذشته باشد اظهارکنندگان میتوانند آن را در جلسه بعد بثبت برسانند.
۱۲۴ ـ دفتر قری مطابق نمونه مخصوصی است که از طرف اداره مرکزی ثبت احوال تهیه خواهد شد و هر صفحه دفتر منحصر بثبت یک واقعه است.
تبصره ـ الف ـ دفاتر مذکور از طرف اداره کل احصائیه و ثبت احوال تنظیم شده و پس از انجام مراسم نمره‌گذاری و امضا (بترتیبی که در ماده ۵ مصرح است) برای نمایندگان ارسال میشود.
ب ـ نماینده مکلف است واقعه را در نسختین دفاتر درج کرده هر دو نسخه را به امضا اظهارکننده و معرفین برساند.
پس از ثبت واقعه نماینده سندی را که در نسخه ثانی ثبت میکند از دفتر جدا نموده و در کارتن مخصوص که همیشه با خود همراه دارد نگهداشته در اولین فرصت (یا در پانزدهم و آخر هر ماه) بعنوان دفتر ولایتی ارسال خواهد داشت.
۱۲۵ ـ پس از ثبت واقعه نماینده سیار اعلامیه‌های لازمه را صادر و بوسیله رئیس دفتر ولایت برای نمایندگان دفاتر مربوطه ارسال میدارد.
تبصره ـ اعلامیه‌هائی که برای نمایندگان سیار ارسال میشود باید توسط رئیس دفتر ولایتی مربوط باشد.
رئیس دفتر مکلف است پس از وصول اعلامیه اگر نسخه ثانی با نسختین دفاتر در مرکز دفتر ولایتی باشد بتوسط معاون نماینده مراتب را در حاشیه سند مربوطه قید نماید و الا اعلامیه را برای نمایندگان ارسال خواهد داشت تا در حاشیه دفاتر درج نمایند.
۱۲۶ ـ در آخر هر سال نماینده دفاتر را بسته بعنوان ریاست دفتر ولایتی میفرستد.
۱۲۷ ـ تنظیم جداول وقایع سالیانه قمری در دفتر ولایتی بوسیلة معاون نماینده بعمل خواهد آمد.
تبصره ـ پس از تنظیم جدول سالیانه رئیس دفتر ولایتی یا معاون اداری او مکلف است وقایعی که در دفتر ثبت گردیده و با اوراق نسخه ثانی که در طی سال ارسال شده تطبیق نماید.
۱۲۸ ـ پس از اجرای مراسم تطبیق مذکور در ماده قبل نسخه ثانی هر یک از قری جداگانه نیز جلد شده در دفتر ولایتی ضبط میشود.
فصل ششم ـ اشخاص بدون سجل ـ دفتر هویت ـ ولادتی که ثبت آن به تعویق افتاده
ماده ۱۲۹ ـ بموجب ماده یک قانون سجل احوال مسئول اخذ ورقه صغار ولی خاص (پدر جدپدری) یا وصی منصوبی که وصایت او مسلم باشد و قیم صغیر است ولی این مسئله مانع از این نخواهد بود که مادر و برادر در غیبت اولیاء حق داشته باشند تقاضای ثبت هویت صغیر را بنمایند.
تبصره ـ ثبت هویت در غیر از حوزه تولد یا انجام تشریفات لازمه مانعی ندارد.
ماده ۱۳۰ ـ ثبت هویت اشخاصی که بیش از ۱۵ سال دارند در حضور دو شاهد واقع شده و نمونه آن مطابق ضمیمه نمره (۱) میباشد.
تبصره ـ
الف ـ اگر مرد دارای زن نباشد یا زنی داشته وفات نموده یا طلاق داده است چون غرض ثبت هویت فعلی او است ذکری از وقایع مذکوره در نمونه نمره (۱) نخواهد شد ولی هرگاه دارای فرزندی باشد نام و تاریخ تولد او (با نمره ورقه هویت) بترتیب مذکور قید خواهد شد.
ب ـ ثبت هویت زن بطریق نمونه نمره (۱) ولی بدون قید علائم بعمل خواهد آمد هرگاه اظهارکننده وکیل زن باشد نمونه آن مطابق ضمیمه نمره (۲) است.
ماده ۱۳۱ ـ ثبت هویت اشخاصی که ۱۵ سال یا کمتر داشته باشند در حضور اظهارکننده و شهود بعمل خواهد آمد (نمونه ثبت آن مطابق ضمیمه نمره (۳) است).
تبصره-
الف ـ ثبت مذکور در حضور دو شاهد بعمل خواهد آمد ولو اینکه اظهارکننده تصدیق ولادت را از طرف قابله یا طبیب ارائه دهد.
ب ـ هرگاه ذکور یا اناث برخلاف قانون قبل از رشد مزاوجت کرده باشند مراتب ثبت با ذکر نام زوج و زوجه و طفل آنها بعمل خواهد آمد.
ج ـ هرگاه در همان سالی که طفل بدنیا آمده قبل از بستن دفاتر تقاضای ثبت شود واقعه در دفتر ولادت سالیانه بر طبق تعلیماتیکه در فصل ولادت ذکر شده بعمل خواهد آمد.
د ـ علائم مخصوص ذکوری که سن آنها هفت یا بیشتر از هفت است بطریق ماده ۱۳۰ قید گردد.
ماده ۱۳۲ ـ در نقاطی که وسایل عکاسی موجود است برای اشخاص ذکور هفت ساله یا بیشتر سه قطعه عکس مطالبه میشود یک قطعه بورقه هویت و دو قطعه در حاشیه دفاتر الصاق میشود.
ماده ۱۳۳ ـ اگر در موقع تنظیم اسناد اختلافی بین نماینده و اظهارکننده در موضوع سن ایجاد شود نماینده واقعه را مطابق تشخیص خود با ذکر دلائل تشخیص ثبت میکند و اظهارکننده میتواند از تشخیص مزبور به محکمه صالحه شکایت کند.
نماینده سجل احوال باید پس از ثبت تاریخ تولد تصدیقی به اظهارکننده در موضوع اختلاف بموجب نمونه چاپی نمره (۴) تسلیم کرده و در آن تشریع کند که مشارالیه میتواند برای اثبات صحت اظهارات خود نسبت به تاریخ تولید به محکمه صالحه مراجعه نماید.
ماده ۱۳۴ ـ پس از انجام مراسم ثبت خلاصه آن در ورقه هویت درج و به اظهارکننده تسلیم میشود.
تبصره ـ تسلیم ورقه هویت باشخاص مذکور در ماده ۱۲۹ که هویت طفل را به ثبت رسانیده‌اند مانعی ندارد در حاشیه سند مراتب بدین طریق قید میشود:
ورقه هویت به …… خانم مادر …… تسلیم شد (تاریخ امضاء گیرنده و نماینده).
ماده ۱۳۵ ـ راجع به اشخاصی که مخفیانه از خارجه داخل مملکت شده‌اند بشرح ذیل باید رفتار شود.
الف ـ هرگاه شخص مذکور خود را تبعه ایران بداند و شهودی داشته باشد ثبت هویت او به طریق معمول بعمل خواهد آمد.
ب ـ هرگاه شخصی که خود را تبعه ایران بداند شاهد نداشته باشد و از طرف نظمیه ـ کمیساریا ـ نایب‌الحکومه یا رئیس امنیه یا کدخدا معرفی شده باشد ثبت هویت او در همان حوزه و با حضور یکی از آن رؤسا یا نماینده آنها بعمل خواهد آمد (مطابق نمونه نمره ۵)
به این اشخاص ورقه هویت موقتی داده خواهد شد ولی پس از ۵ سال میتوانند ورقه هویت خود را به یکی از دفاتر سجل برده و ورقه معمولی دریافت دارند رئیس دفتری که ورقه هویت دائم صادر مینماید باید مراتب را بوسیله اعلامیه بدفتری که ورقه هویت موقتی صادر کرده اطلاع دهد تا در حاشیه سند نمونه نمره ۶ قید گردد.
هرگاه این اشخاص قبل از ۵ سال در مقامات مربوطه تابعیت خود را ثابت کنند میتوانند بدستور اداره احصائیه کل تحصیل ورقه هویت دائمی نمایند.
ج ـ هرگاه شخص مذکور خود را تبعه ایران نداند و تذکره در دست نداشته باشد در تحت مراقبت نظمیه یا حکومت یا امنیه خواهد بود تا تابعیت او معلوم شود هرگاه معلوم گردد که این شخص تبعه ایران است رئیس نظمیه و غیره او را بنماینده سجل مربوطه معرفی کرده هویت او را بطریق مذکور در نمونه (ب) همین ماده به ثبت میرساند باین اشخاص ورقه هویت دائمی داده خواهد شد.
ماده ۱۳۶ ـ هرگاه شخصی برای ثبت هویت خود شاهدی نداشته باشد باید قبلاً خود را بنظمیه یا حکومت یا امنیه یا کدخدا معرفی نماید. اشخاص مذکور پس از تحقیقات در اطراف آن شخص تصدیق صادر خواهند نمود که بموجب آن نماینده میتواند هویت آن شخص را ثبت نماید مطابق نمره ۷ ضمیمه است.
ماده ۱۳۷ ـ هرگاه مامورین انتظامات چه در شهر و چه در خارج شخصی را بدون ورقه هویت یا تذکره یافتند مکلفند در اطراف او تحقیقات لازمه نموده او را وادار به اخذ ورقه نمایند اگر شخص مذکور شاهد نداشته باشد بطریقی که در ماده قبل ذکر شده عمل میشود.
ماده ۱۳۸ ـ اشخاصی که ۱۵ سال آنها تمام نشده هرگاه کسی را نداشته باشند که برای آنها اخذ ورقه هویت نماید مامورین انضباطی پس از تحقیقات لازمه در اطراف هویت آنها از نماینده سجل حوزه که این اشخاص در آنجا پیدا شده‌اند تقاضای ثبت هویت آنان را مینمایند و نماینده مکلف است بر حسب اظهار مامورین بر طبق نمونه ۱۳۵ بند (ب) هویت را ثبت کند – بدیهی است که در این مورد اظهارکننده مأمورین انضباطی هستند نه اشخاص مذکور.
تبصره ـ
الف ـ ثبت هویت صغار به هیچوجه موکول بتعیین قیم نیست ورقه هویت آنها برای مدعی‌العموم بدایت ارسال میشود تا پس از تعیین قیم ورقه را به او تسلیم نماید. نماینده در حاشیه خواهد نوشت ورقه هویت برای مدعی‌العموم بدایت …. ارسال شد «تاریخ امضاء».
ب ـ ثبت هویت اطفال سرراهی که مامورین انضباطی آنها را بنماینده معرفی میکنند مطابق ماده ….. مذکور در فصل ولادت بعمل خواهد آمد.
ماده ۱۳۹ ـ هویت مجانین هرگاه قیم نداشته باشند برحسب اظهار مامورین انضباطی پس از تحقیقات لازمه که مامورین مذکور بعمل خواهند آورد در همان حوزه که دیوانه پیدا شده ثبت خواهد شد. ورقه هویت برای مدعی‌العموم بدایت ارسال میشود.
سن تقریبی مجنون اسم پدر و مادر هرگاه معلوم باشد نوشته خواهد شد هرگاه پدر یا مادر او معلوم نباشد مطابق نمونه نمره (۸) ثبت خواهد شد.
تبصره ـ در ثبت این قبیل اشخاص به هیچوجه نباید کلمه دیوانه یا مجنون ذکر شود.
ماده ۱۴۰ ـ اتباع ایران که از خارجه بداخله مسافرت مینمایند در صورتی که در خارجه اظهارنامه برای آنها تنظیم نشده باشد میتوانند با همان تذکره که در دست دارند در هر یک از دفاتر سجل درخواست ورقه هویت نمایند. نمونه از قرار نمره (۹) است.
تبصره ـ اگر تردیدی برای نماینده حاصل شده باشد در حضور دو شاهد بطور معمول یا پس از تحقیقات نظمیه هویت اظهارکننده را ثبت نماید.
فصل هفتم ـ مواد متفرقه
تغییر نام خانوادگی و اسم
ماده ۱۴۱ـ اشخاصی که بخواهند بنابر علتی نام خانوادگی خود را تغییر دهند یا در اثر تکرار و داشتن نامهای ممنوعه مکلف به انتخاب نام دیگری باشند بایستی با ذکر دلائل تقاضای خود را به دفتر احصائیه و ثبت ولایتی مربوطه تسلیم و رئیس دفتر موظف است مراتب را با ذکر علت و نظریه خود راپورت نماید تا در صورت تصویب اداره کل احصائیه و ثبت احوال دستور اجرای تغییر نام خانوادگی صادر گردد.
ماده ۱۴۲ـ نام خانوادگی جدید در متن صفحه مخصوص درج خلاصه ولادت درج و در صفحه سفید دفترچه هویت نوشته میشود (نام خانوادگی دارنده هویت نمره …. بر طبق دستور نمره ….. اداره کل احصائیه و ثبت احوال از …. به …. تغییر یافته است بتاریخ …. امضاء و مهر) و همچنین در حاشیه مستندات و ستون ملاحظات دفاتر تغییر نام خانوادگی قید خواهد شد.
ماده ۱۴۳ ـ لغاتی را که بموجب سایر قوانین و مقررات ممنوع است و الفاظ زشت را نمیتوان بعنوان نام خانوادگی انتخاب کرد.
ماده ۱۴۴ ـ نامهای خانوادگی انتخاب شده که حق تقدم آنها در حوزه ثبت مربوطه با دیگری باشد با اضافه کردن کلمه دیگر نیز جزو اسامی مکرر محسوب و نباید پذیرفته شود. مثل برومند و برومند تهرانی یا برومند مقدم.
ماده ۱۴۵ـ حق تقدم نام خانوادگی اشخاص پس از فوت آنها بورثه قانونی انتقال مییابد و ورثه مشترکا نسبت بنام خانوادگی خود دارای همان اختیار هستند که صاحب حق تقدم داشته است.
ماده ۱۴۶ ـ اجازه‌نامه اشخاص که به دیگری اجازه اختیار نام خانوادگی خود را میدهد بایستی در شهرها بتصدیق کلانتری یا محاضر رسمی و در قصبات و قراء بتصدیق نایب‌الحکومه یا کدخدای محل رسیده باشد و اجازه مزبور فقط شامل شخصی است که به او اجازه داده شده و کسانی که قانوناً تابع او هستند و اجازه گیرنده حق ندارد به شخص دیگری اجازه لحوق بدهد مگر اینکه حق واگذاری در اجازه‌نامه او تصریح شده باشد.
ماده ۱۴۷ـ در صورتی که تقاضاکننده تغییر نام خانوادگی قبلا هم نام خانوادگی خود را تغییر داده باشد دفتر احصائیه و ثبت احوال ولایتی مربوطه باید مراتب را در راپرت خود تصریح نماید.
ماده ۱۴۸ ـ در موقعی که پاره کلمات باید بر طبق سایر قوانین و مقررات از اسم اشخاص حذف شود صفحه مخصوص درج خلاصه ولادت با حذف کلمه مزبور تنظیم و در صفحه سفید دفترچه هویت نوشته میشود مثلا (کلمه میرزا) (یا صنیع‌السلطنه) بر طبق دستور نمره ……….. از اسم صاحب هویت (با اسم پدر و غیره) حذف گردیده است. (بتاریخ …. امضاء و مهر) و همچنین در حاشیه اسناد و ستون ملاحظات دفاتر قید میشود (در تاریخ ………. بر طبق دستور نمره ………. المثنی با حذف کلمه ………. از ………. صادر گردیده امضاء و مهر).
ماده ۱۴۹ ـ نسبت باشخاصی که اسامی شخصی آنها باید بجهة قانونی تغییر کند اسامی جدیدی را که اختیار میکنند در حاشیه مستندات سجلی و در متن ورقه هویت پس از اسم سابق ذکر و در صفحه سفید دفترچه هویت شرح ذیل نوشته میشود (اسم صاحب هویت نمره ……… بر طبق دستور نمره ……… از…….. به……. تبدیل مییابد. بتاریخ ……… امضاء و مهر).
تبصره ـ در مواقعی که اسم شخصی تغییر مییابد در اسناد سجلی اولاد و دفاتری که اسم او مندرج است اسم جدید بعد از اسم قدیم با مرکب قرمز درج و در صفحه سفید هویت اولاد یا عیال او نیز نوشته میشود، اسم پدر (یا اسم شوهر) دارنده هویت نمره ……… از ………. به ……… تغییر یافته است بتاریخ …. امضاء و مهر).
راجع به المثنی
ماده ۱۵۰ ـ المثنی هویت وقتی داده میشود که ورقه هویت مفقود و یا عین ورقه هویت مستعمل تسلیم شده باشد.
ماده ۱۵۱ ـ امضاء المثنی از وظایف مختصه نماینده حوزه ثبت و یا رئیس دفتر احصائیه و ثبت ولایتی است.
ماده ۱۵۲ ـ المثنی ورقه هویت فقط بصاحب آن یا وکیل ثابت‌الوکاله او و یا در صورتی که صغیر باشد به ولی و قیم و وصی یا مادر صغیر داده میشود.
ماده ۱۵۳ ـ از اوراق سابق وقتی المثنی داده میشود که نسختین مستندات سجلی و دفتر یادداشتی با یکدیگر تطبیق و اختلافی نداشته باشد.
ماده ۱۵۴ ـ در موارد فوق در صورتی که در اسناد اشتباهاتی مشاهد شود که رفع آن قانونا از عهده احصائیه و ثبت احوال خارج نباشد در رفع اشتباه اقدام و المثنی صادر خواهد شد.
ماده ۱۵۵ ـ اگر اختلافی بین اسناد یا خدشه در آنها باشد و تقاضاکننده قبل از رفع اختلاف المثنی بخواهد صدور المثنی با تشریح اختلافات یا خدشه مانعی ندارد منتها قسمت مورد اختلاف یا خدشه در محل خود در صفحه خلاصه ولادت نوشته نشده و در حاشیه همان صفحه نوشته میشود مثلا راجع به اسم پدر یا تاریخ تولد یا غیره به صفحه سفید دفترچه هویت مراجعه شود و در صفحه سفید شرح اختلاف یا خدشه ذکر خواهد شد. مثلا اگر اختلاف در تاریخ تولد بوده و در یکنسخه ۱۲۵۶ و دیگری ۱۲۶۶ و در دفتر ۱۲۷۶ باشد در صفحه سفید نوشته میشود (تاریخ ولادت دارنده هویت نمره ……… در یک نسخه از اسناد ۱۲۵۶ و در یک نسخه ۱۲۶۶ و در دفتر ۱۲۷۶ است امضاء و مهر) و همچنین در صورتی که تاریخ تولد از ۱۲۸۹ مخدوشا به ۱۲۷۹ تبدیل شده باشد نوشته میشود (تاریخ ولادت دارنده هویت نمره ……… سال ۱۲۸۹ بوده مخدوشا به ۱۲۷۹ تبدیل شده است مهر و امضاء).
ماده ۱۵۶ ـ برای اشخاصی که با تسلیم ورقه هویت مستعمل تقاضای المثنی میکنند در صورتی که مندرجات هویت مستعمل با مندرجات نسختین مستندات سجلی و دفاتر مضبوطه اختلاف داشته باشد بایستی مطابق مندرجات مستندات المثنی صادر گردد و در صفحه سفید دفترچه هویت شرح اختلاف تذکر داده شود.
فصل هشتم ـ مفتشین
ماده ۱۵۷ ـ برای تفتیش اعمال نمایندگان و حصول اطمینان در صحت وقایعی که به ثبت رسیده همچنین برای تعقیب اشخاص بی‌سجل اداره بنام تفتیش ثبت احوال تاسیس میشود مرکز اداره تفتیش در طهران و نمایندگان آن در ولایات علاوه بر مفتشین سیار اعزامی از مرکز رؤسای دفاتر ولایتی هستند- در هر ولایت یک عده مفتش در تحت امر مستقیم رئیس دفتر ولایتی میباشد.
ماده ۱۵۸ ـ مفتشین باید اقلا ۳ ماه یک مرتبه کلیه قری حوزه خود را تفتیش نمایند.
ماده ۱۵۹ ـ عموم اهالی مکلفند سئوالاتی که مفتش راجع به هویت آنها یا هویت صغار آنها مینماید جواب داده در صورت لزوم ورقه هویت خود را ارائه دهند بدون اینکه مفتش حق ضبط ورقه را داشته یا تصرفی در آن بنماید.
الف ـ مفتش غیر از مسائل مربوطه به هویت اشخاص حق هیچگونه سئوالی ندارد.
ب ـ مفتش باید با کمال ادب با اهالی رفتار کرده و حق ندارد کسی را در نزد خود برای خواستن توضیحات دعوت کند و باید شخصا به محل رفته توضیحات لازمه را بخواهد.
ماده ۱۶۰ ـ رؤسای اداره شهربانی، کلانتری امنیه و همچنین نایب‌الحکومه و حکام مکلفند منظور مفتش را که در حدود مقررات این نظامنامه است و به آنها کتبا اعلام میشود هرچه زودتر بموقع اجرا گذارند.
ماده ۱۶۱ ـ هرگاه در ضمن اجراء این نظامنامه اداره کل احصائیه و ثبت احوال نواقصی مشاهد کرده یا اصلاحاتی در نظامنامه لازم به بیند میتواند آن را به کمیسیون قضائی ثبت احوال مراجعه نموده و پس از تصویب کمیسیون و موافقت نظر وزارت داخله، مواد آن را اصلاح و دستور دیگری را که برای حسن جریان امور ثبت لازم بداند و بدین ترتیب به تصویب رسیده است به آن بیفزاید.
ماده ۱۶۲ ـ نظامنامه سجل احوال مورخ ۲۷ خرداد ۱۳۰۷ ملغی و این نظامنامه که مشتمل بر ۱۶۲ ماده است از تاریخ تصویب بموقع اجرا گذارده میشود.
رئیس‌الوزراء