آیین‌نامه قانون بیمه کارگران

[به موجب آیین‌نامه بیمه کارگران، مصوب ۱۳۲۶ نسخ ضمنی شده است.]

۱۶۰۷۸ – ۱۳۲۳/۹/۱۱

هیئت‌ وزیران در جلسه 17 آبان ماه 323 طبق پیشنهاد وزارت پیشه و هنر شماره 21974 مورخ 17ر8ر23 و موافقت وزارت دارائی عطف به قانون بیمه کارگران، آئین‌نامه زیر را تصویب نمودند:

ماده 1ـ کارگر کسی است که در ازای پاداشی که طبق قرارداد یا بعنوان نوآموزی دریافت دارد برای صاحب کار یا صاحبان کارخواه بوسیله دست یا بوسیله ماشین کار میکنند. اشخاص زیر مشمول این آئین‌نامه نبوده و کارگر شناخته نمیشوند:
1ـ اعضاء خانواده کارفرما که در منزل او مسکن دارند.
2ـ اشخاصی که بکارهای کشاورزی اشتغال داشته باشند. مگر اینکه کارشان مربوط به ماشین‌آلات موتوری و یا کارهای میکانیکی باشد.
3ـ اعضاء دفتری.
4ـ اشخاصی که برای انجام کار بخصوص قراردادی منعقد نمایند و برای انجام آن کارکارگرانی بکار گمارند.

ماده 2ـ کارگر باید قوه و بنیه متناسب با کارهای مرجوعه داشته باشد بنابراین هر کارگری که پس از تصویب این آئین‌نامه اشتغال بکار داشته‌اند ممکنست در نتیجه معاینه پزشکی قرار گرفته و گواهی صحت مزاج دریافت نماید. کارگرانی که قبل از تصویب این آئین‌نامه اشتغال بکار داشته‌اند ممکنست در نتیجه معاینه پزشکی از کارهای غیرمناسب و دشوار که فراخور حال آنها نباشد تغییر و تبدیل یابند کارفرمایان موظفند برای این قبیل کارگرها شغل دیگری در نظر بگیرند.

ماده 3-
کلیه کارخانجات و مؤسسات اقتصادی بازرگانی ـ صنعتی ـ معدنی ـ باربری ـ راه‌آهن که بیش از بیست نفر کارگر داشته باشند مشمول قانون مصوب 29ر8ر22 بوده و مو‌ظفند کارگران خود را طبق مندرجات این آئین‌نامه و شرایط عمومی بیمه نزد شرکت سهامی بیمه ایران بیمه نمایند.

ماده 4ـ صاحبان کار موظفند بهزینه خود وسایل ذیل را برای کارگران تهیه نمایند:

1ـ برای کارگرانی که به پاک کردن پشم و پنبه و غیره اشتغال دارند ماسک یا وسایل دیگری برای حفاظت جهاز تنفس تهیه نمایند.

2ـ به کارگرانی که با گازهای سمی کلرسولفور و غیره تماس دارند لااقل در شبانه روز یک لیتر شیر داده شود.

3ـ به کلیه کارگران لباس کار داده شود.

4ـ هر بنگاه یا کارخانه محل مناسبی برای نهارخوری کارگران باید تهیه نماید.

5 ـ برای کارگرانی که در تونلهای مرطوب کار میکنند چکمه‌های مخصوصی برای حفاظت پا باید داده شود.

6 ـ هر بنگاه یا کارخانه بتعداد هر سی نفر کارگر باید یک مستراح داشته باشد که لااقل هر پانزده روز یکمرتبه ضدعفونی شود.

7ـ کارخانجات مکلفند بتعداد هر پنجاه نفر کارگر یکدستگاه حمام دوش در داخل کارخانه تهیه نموده و وسایل استحمام را در اختیار کارگران بگذارند.

ماده پنجم ـ از تاریخ تصویب این آئین‌نامه کارخانجات و موسسات مشمول قانون بیمه کارگران که در شهرستانهای تهران ـ اصفهان و تبریز و مشهد واقعند موظفند در ظرف مدت سه ماه کلیه مقررات این آئین‌نامه را بموقع عمل بگذارند و در صورت تخلف طبق ماده 3 قانون بیمه کارگران جریمه نقدی برای هر تخلف از 5‌هزار تا پنجاه‌هزار ریال خواهند پرداخت. میزان جریمه قابل پرداخت را وزارتخانه صلاحیتدار باتکاء گزارش شرکت سهامی بیمه ایران تعیین خواهد نمود.

تبصره ـ شرکت بیمه ایران موظف خواهد بود پس از یک سال آزمایش در محلهای نامبرده فورا وسایل اجرای بیمه کارگران در سایر شهرستانها را نیز فراهم و منتهی در مدت پنج ‏سال بتدریج در تمام کشور ایران به بیمه کارگران طبق مقررات مربوطه اقدام نمایند و در هریک از شهرستانها که وسایل کار را فراهم نموده فورا بوزارتخانه‌ مربوطه اطلاع دهد تا توسط وزارت نامبرده مراتب باطلاع عامه برسد.

ماده ششم ـ صاحبان کار موظفند قبل از عقد قرارداد بیمه صورتی از کلیه کارگران خود با تعیین دستمزد هر یک بشرکت سهامی بیمه ایران تسلیم نمایند و پس از انعقاد قرارداد بیمه همه ماهه صورت کارگران را مطابق با لیست پرداخت حقوق با دستمزد تهیه و منتها در ظرف ده روز تسلیم شرکت سهامی بیمه ایران نمایند.
کلیه کارخانجات و بنگاههای مشمول قانون بیمه کارگران که در شهرستانهای تهران ـ اصفهان ـ تبریز ـ مشهد واقع میباشند موظفند صورتهای موضوع ماده 6 این آئین‌نامه را منتها در ظرف مدت یکماه پس از تصویب این آئین‌نامه بشرکت سهامی بیمه ایران تسلیم نمایند و شرکت هم موظف خواهد بود از تاریخ وصول صورتهای مزبور در ظرف مدت دو هفته بیمه‌نامه‌های مربوطه را تهیه و طبق آنها عمل نماید.

ماده هفتم ـ نوع بیمه متناسب با نوع کار و به چهار قسمت متمایز ذیل تعیین میشود:

1ـ کارگران بنگاههای ساختمانی که ارتفاع آن از ده متر تجاوز ننماید.- مغازه‌های بزرگ و از این قبیل یک و نیم درصد مزد دریافتی.

2ـ کارگران ساختمانهائی که بیش از ده متر ارتفاع دارند بنگاههای حمل و نقل زمینی و دریائی بارگیری و باربری کوره‌های کوک سازی ـ آجرپزی بریکت سازی ـ کارخانه‌های تصفیه و تهیه مواد معدنی و ساختمانی از قبیل گچ آهک ـ کربنات دو سود و غیره ـ فولادسازی ـ ذوب فلزات ـ ماشین‌سازی کارخانه ابزارسازی ـ آهنگری ـ اسلحه سازی ـ ریسندگی و بافندگی ـ روغن کشی ـ شمع سازی ـ صابون پزی ـ لاستیک سازی ـ دباغی و چرمسازی ـ راهسازی ـ پل سازی ـ چوب‌بری سیلو ـ تلگراف و تلفن ـ کنسروسازی ـ عطرسازی ـ کلاه‌‌سازی ـ کفاشی و از این قبیل دو درصد مزد دریافتی.

3ـ کارگران شیشه‌گری ـ بلورسازی ـ کارخانجات شیمیائی ـ کبریت‌سازی گودرن و تقطیرات آن ـ اشباع تراورس ـ موادرنگی ـ چاه کنی ـ چاپخانه‌ها چینی و سفال سازی ـ هر کارخانه‌ای که در آن گازهای خطرناک متصاعد شود ـ معادن سطح الارضی و از این قبیل 5ر2 درصد مزد دریافتی.
مولد مواد محترقه ـ راهسازی بوسیله دینامیت ـ کارگرانی که با انبارهای مواد محترقه کاردارند و از این قبیل 3 درصد مزد دریافتی.

ماده هشتم ـ شرکت سهامی بیمه ایران بنابر آئین‌نامه حاضر و مقررات عمومی که ضمن اوراق بیمه نامه وضع شده ملزم میباشد کارگران کارخانجات و بنگاههای مربوطه را در برابر حوادث زیر که ممکنست در حین انجام وظیفه یا در نتیجه کار اتفاق افتد بیمه نماید:
الف ـ فوت.
ب ـ از کارافتادن دائمی و مطلق.
ج ـ فقدان یا از کارافتادن دائمی جزئی یا کلی تمامی یا قسمتی از عضو بدن.
د ـ از کارافتادن موقتی عضو یا اعضاء بدن.
هـ ـ هزینه پزشکی امراض و سوانح موضوع بیمه.
و ـ مزد روزانه در صورت محرومیت از کار در اثر حادثهای مرض که در اثر ‏انجام وظیفه عارض شده باشد

تبصره ـ حین انجام وظیفه فاصله بین موقعی است که کارگر بمحل مؤسسه کار وارد تا موقعی که در پایان مدت کار از محل نامبرده خارج شود.

ماده نهم ـ شرکت سهامی بیمه ایران تعهد مینماید به بیمه‌شدگان و یا بازماندگان آنها غرامات زیر را بپردازد:

بند الف ـ در صورت فوت در اثر سوانح یا مرض که مربوط بانجام وظیفه بوده باشد معال نهصد برابر آخرین مزد روزانه که از یکصد هزار ریال تجاوز ننماید بورثه قانونی کارگر پرداخت خواهد شد.

بند ب ـ در صورتی که متوفی وارثی نداشته باشد بیمه معادل نهصد برابر آخرین حقوق وی را بصندوق بهداری وزارتخانه مربوطه خواهد پرداخت که در موقع خود بمصرف امور بهداری کارگران تحت نظر مستقیم آنوزارت خواهد رسید.

بند ج ـ در صورت از کارافتادگی دائمی و مطلق نهصد برابر آخرین مزد روزانه که از یکصد هزار ریال تجاوز ننماید.

تبصره ـ فقدان یا از کارافتادن دائمی مطلق عبارت است از اختلال مشاعر ـ فقدان یا از کارافتادن دو بازو ـ دو ساق پا ـ یک بازو و یک ساق ‌پا دو چشم و یا نقص دیگری که موجب از کارافتادگی دائم بیمه شده بشود.

بند د ـ در صورت از کارافتادن جزئی دائمی غرامتی متناسب با درجه از کارافتادگی طبق جدول زیر پرداخت میشود:

تبصره ـ چنانچه عضو ناقص شده غیر از موارد فوق باشد درجه نقص توسط پزشک بیمه معین خواهد شد.

بند هـ ـ در صورت ابتلاء بیکی از امراض موضوع این آئین‏نامه کلیه هزینه‌ پزشکی و هزینه دارو به عهده بیمه خواهد بود.

تبصره ـ در صورتی که نوع و یا شدت مرض بستری شدن و انتقال به بیمارستان را ایجاب نماید هزینه انتقال و غذای مریض نیز جزء هزینه پزشکی محسوب خواهد شد.

بند و ـ غرامت مزد روزانه تا پنج روز توسط صاحب کار پرداخت خواهد شد – از روز ششم تا روز دهم نصف مزد روزانه و از روز یازدهم تا صد روز تمام مزد روزانه بعهده شرکت بیمه خواهد بود.
چنانچه مرض علاج ناپذیری شناخته شود علاوه بر هزینه‌های فوق بیمه یکجا تا معادل 600 برابر آخرین مزد روزانه به تناسب درجه از کارافتادگی و طبق تشخیص پزشک بیمه بعنوان غرامت خواهد پرداخت.

تبصره ـ پرداخت غرامت روزانه موقعی تحقق پیدا میکند که پزشک بیمه و یا پزشک طرف اعتماد بیمه تصدیق کرده باشد که ادامه کار باعث تشدید مرض میگردد.

بند ز ـ هزینه کفن و دفن در صورت فوت در حین هیچ حال از بیست برابر آخرین مزد روزانه تجاوز نخواهد بود.

ماده دهم ـ در صورت بروز مرض یا حادثه بیمه‌گذار متعهد می‌شود بهزینه خود کلیه اقدامات اولیه را برای جلوگیری از تشدید مرض بعمل آورده و در ظرف چهل و هشت ساعت مراتب را به پزشک بیمه و یا به پزشک طرف اعتماد بیمه (در صورت دسترسی نداشتن به پزشک بیمه) یا نماینده بیمه اطلاع دهد – بیمه شده موظف است دستورات پزشک را تعقیب و اجرا نماید.

ماده یازدهم ـ صاحب کار متعهد میشود که تمام احتیاطات معمول را برای جلوگیری از وقوع حادثه اتخاذ نماید و همچنین دستورات پزشک بیمه مبنی بر اصول بهداشت را رعایت نماید. در صورت تخلف پرداخت غرامات طبق تعرفه و مقررات این آئین‌نامه به عهده صاحب کـار خواهد بود.

ماده دوازدهم ـ در موارد زیر شرکت بیمه میتواند از پرداخت کلیه یا قسمتی از غرامات نامبرده در ماده 9 خودداری نماید.
الف ـ در صورتی که حادثه هنگامی روی داده باشد که شخص آسیب‌دیده تحت تاثیر مشروبات الکلی و یا مواد مخدره بوده باشد.
ب ـ در صورتی که شخص آسیب‌ دیده عمدا قوانین یا نظامات موضوع را مراعات ننموده باشد.

ماده سیزدهم ـ صاحب کار متعهد میشود در صورت وقوع هرگونه حادثه که ممکن است باعث از کارافتادگی دائم یا موقت یا فوت شخص آسیب دیده گردد شرکت بیمه را در ظرف 48 ساعت با رعایت مسافت قانونی مطلع سازد صاحب کار باید دستورات احتمالی پزشک بیمه راجع باحتیاط ‌های لازمه برای اجتناب از وقوع حادثه و یا برای تخفیف آن که منجر به از کارافتادگی دائم عضو آسیب دیده میشود یا باعث تشدید مرض میگردد تا اندازه‌ای که مورد تصدیق اهل فن بوده باشد مراعات و اجرا نماید عدم مراعات الزامات بالا از طرف شخص آسیب دیده ممکن است باعث تقلیل غرامت‌هائی که ممکن بود بیمه بپردازد بشود.

ماده چهاردهم ـ پس از اتمام معالجه یا در صورتی که ادامه معالجه شخص آسیب‌دیده نتیجه نداشته باشد و بهبودی مؤثری حاصل نشود شرکت بیمه طبق ماده 9 درجه از کارافتادگی دائمی را تعیین و غرامت مربوطه را پرداخت خواهد نموده هرگاه شخص آسیب‌دیده راجع به درجه از کارافتادگی دائم و یا تشخیص مرض مکتسبه از شغل که شرکت بیمه تعیین نموده اعتراضی داشته باشد نقص و یا تشخیص بیماری بوسیله پزشک بیمه با موافقت پزشکی که بیمه شده انتخاب مینماید تعیین خواهد شد. در صورت عدم اصول را انتخاب خواهند نمود که درجه نقص و یا بیماری را بطور قطع تعیین نماید.

تبصره ـ منظور از اتمام معالجه شخص آسیب دیده انجام اقدامات و ترسیم کامل جراحاتیست که وجوه داشته و یا برای ترمیم اثر حادثه بعدا ایجاد شده است.

ماده پانزدهم ـ صاحب کار حق بیمه را طبق ماده 7 پرداخت خواهد کرد- مبنای پرداخت حق بیمه لیست و یا بلیط مدرک حقوق خواهد بود.- صورت صحیح مزدهای پرداختی در پایان هر ماه توسط بیمه‌گذار طبق دفاتر مربوطه تسلیم شرکت بیمه خواهد شد.- صاحب کار ملزم است بمجرد افزایش کارگران از عده‌ای که در پیشنهاد بیمه قید نموده است شرکت بیمه را در آخر هر ماه آگاه نماید.

تبصره ـ یک سیم حق بیمه بعهده کارگر و بقیه بعهده صاحب‌ کار خواهد بود.

ماده شانزدهم ـ کلیه اختلافات حاصله بین شرکت سهامی بیمه ایران از یکطرف و صاحب کار یا کارگر از طرف دیگر باستثنای مقررات ماده چهاردهم بطریق حکمیت حل خواهد شد.- هر طرف باید حکم خود را در ظرف ده روز پس از وصول درخواست تعیین حکم از طرف دیگر تعیین نماید حکمها باید گزارش خود را منتهی در ظرف یک ماه تسلیم نمایند. در صورت اختلاف نظر حکمین حکم ثالثی را تعیین خواهند نمود. رأی حکم مزبور قطعی و بدون تجدید نظر بوده حکم مزبور باید منتهی در ظرف دوماه از تاریخ انتخاب رأی خود را اعلام نماید.

تبصره ـ در موارد پیش‌بینی نشده در بالا طبق قانون حکمیت رفتار خواهد شد.

ماده هفدهم ـ ناخوشی هر جا که در ضمن این آئین‌نامه ذکر میشود ناخوشی‌هائی است که مستقیماً از حوادث ناشی از مشاغل بخصوص منتج گردد.