نظامنامه اعطای مدال و نشان علمی [مصوب ۱۳۰۱]

مصوب جلسه پنجم روز دوشنبه آخر ربیع الاول سال ۱۳۴۱ه.ق برابر با ۲۸ آبان ۱۳۰۱ ش الی جلسه دوازدهم روز دوشنبه هفدهم جدی [دی] ۱۳۰۱

نظر به فقره شانزدهم از ماده دوازدهم قانون شورای عالی معارف مصوبه بیستم برج حوت (۱۳۰۰) [۱۳۰۰/۱۲/۲۰] نظامنامه ذیل برای اعطای مدال و نشان علمی مقرر گردید:

فصل اول: در شکل مدال علمی و درجات آن

ماده اول_ مدال علمی به دو درجه تقسیم می‌شود: درجه اول و درجه دوم.

ماده دوم_ مدال علمی مطلقاً به شکل دایره خواهد بود که شعاعش دو سانتی‌متر باشد که در یک روی آن شیر و خورشید خوابیده و عبارت (لا فخر الا لاهل‌ العلم و طلب‌ العلم فریضه) به خط ثلث و در روی دیگر آن مصراع (توانا بود هر که دانا بود) با خط نستعلیق حکاکی شده باشد.

ماده سوم_ جنس مدال درجه دوم مس و درجه اول نقره خواهد بود.

فصل دوم: در شرایط اعطای مدال علمی

ماده چهارم_ برای تشویق مدیران و ناظمین و معلمین مدارس ابتدائی و شاگردان فارغ‌التحصیل دوره متوسطه و عالیه، اعطای مدال علمی بطریق ذیل مقرر می‌شود:

ماده پنجم_ مدال درجه دوم به اشخاص ذیل داده می‌شود.

1. مدیران و ناظمین مدارس ابتدائی که مدت پنج سال در اداره کردن مدارس مزبوره، ابراز لیاقت نموده باشند.
2. معلمین مدارس ابتدائی که پنج سال متوالی شاگردان ایشان بخوبی از عهده امتحانات رسمی برآمده باشند.
3. شاگردانی که در امتحانات آخر دوره متوسطه هر مدرسه نمره اول باشند.

ماده ششم_ مدال درجه اول به اشخاص ذیل اعطا می‌شود:

1. مدیران و ناظمین که در اداره کردن مدارس ابتدائی مدت ده سال ابراز لیاقت نموده باشند.
2. معلمین مدارس ابتدائی که در ده حوزه امتحانیه سالیانه، شاگردان ایشان بخوبی از عهده امتحانات رسمی برآمده باشند.
3. شاگردانی که در امتحانات آخر دوره تحصیلات عالیه هر مدرسه نمره اول باشند.

فصل سوم در شکل نشان علمی و درجات آن

ماده هفتم_ نشان علمی به سه درجه تقسیم می‌شود: درجه اول – درجه دوم _ درجه سوم.

ماده هشتم – [اصلاحی ۱۳۱۴/۱۱/۲۹]
نشان علمی درجه اول عبارتست از یک صفحه طلای محدب ١۴ عیاری و ستاره شکل که دارای ده پره مخطط بوده در وسط صفحه دائره کوچکی است که نصف قطر آن مساوی است با دو خمس خطی که از مرکز آن دائره تا نوک پره ستاره ممتد میشود. سطح دائره مزبور مینای آسمانی رنگ است که در وسط آن تاج پهلوی ترسیم شده و طول شعاع تمام نشان ۱۷ میلیمتر خواهد بود.

[ماده هشتم_ نشان علمی درجه اول عبارتست از: یک صفحه طلای محدّب و ستاره‌ شکل که دارای ده پره مخطّط بوده و در وسط صفحه دایره کوچکی است که نصف قطر آن، مساوی است با دو خمس خطی که از مرکز آن دایره تا نوک پره ستاره ممتد می‌شود. سطح دایره مزبوره، مینای آسمانی رنگ است که در وسط آن شیر و خورشید خوابیده ترسیم شده و طول شعاع تمام نشان ۲۵ میلی‌مطر خواهد بود.]

ماده نهم – [اصلاحی ۱۳۱۴/۱۱/۲۹]
نشان درجه دوم بعینه مثل نشان درجه اول است مگر آنکه فلز آن تماما نقره خواهد بود و در وسط سطح دائره آن بجای تاج، شیروخورشید ایستاده ترسیم خواهد شد.

[ماده نهم_ نشان درجه دوم عیناً مانند نشان درجه اول است، مگر اینکه ده پره بزرگ آن مطلا و بقیه نقره خواهد بود.]

ماده دهم – [اصلاحی ۱۳۱۴/۱۱/۲۹]
نشان درجه سوم بعینه مثل نشان درجه دوم است مگر آن که فلز آن برنز خواهد بود و در وسط سطح دائره آن بجای شیر و خورشید، سه دائره محاط بر یکدیگر ملون به سه رنگ بیرق ایران سبز و سفید و قرمز ترسیم خواهد شد.

[ماده دهم_ نشان درجه سوم به عینه مثل دو درجه دیگر است، مگر اینکه فلز آن تماماً با نقره خواهد بود.]

ماده یازدهم – [اصلاحی ۱۳۱۴/۱۱/۲۹]
نوار درجه سوم سفید و قرمز و درجه های دوم و اول قرمز با دو حاشیه باریک سبز و سفید خواهد بود. نوار نشان درجه اول یک روزت نیز خواهد داشت که به رنگ سبز خواهد بود.
در مواقع نیم رسمی و غیررسمی دارندگان نشانهای علمی میتوانند نوار و یا روزت مطابق شرح ذیل بجای تکمه سمت چپ لباس خود نصب نمایند:
الف – درجه سوم نوار باریک به رنگ سفید و قرمز.
ب – درجه دوم نوار باریک به رنگ سفید و قرمز و سبز.
د – درجه اول روزت سبز.

[ماده یازدهم_ نشان درجه اول فقط دارای یک روزت [نوار] خواهد بود که رنگ نوار را خواهد داشت و نوار هر سه درجه قرمز خواهد بود.]

فصل چهارم در شرایط اعطای نشان علمی

ماده دوازدهم_ نشان درجه سوم باشخاص ذیل اعطا می‌شود:

1. رؤسا و ناظمین و معلمین مدارس متوسطه بعد از هشت سال خدمت.
2. اعضای هیئت رئیسه و معلمین مدارس عالیه و مدرسین منقول و معقول و ادبیات عالیه بعد از پنج سال خدمت و تعلیم.
3. مدیران و ناظمین و معلمین مدارس ابتدائی بعد از ده سال از اخذ مدال درجه اول با ادامه خدمت در مدت ده سال.

ماده سیزدهم_ : نشان درجه دوم به اشخاص فوق‌الذکر، پنج سال بعد از اخذ درجه سوم با مداومت در خدمت اعطا می‌شود.

ماده چهاردهم_ نشان درجه اول به اشخاص فوق‌الذکر، پنج سال بعد از اخذ درجه دوم با مداومت در خدمت اعطا می‌شود.

ماده پانزدهم_ نشان علمی از هر درجه که مقتضی باشد، به اشخاص ذیل اعطا می‌شود:

1. مصنفین و مولفین کتب عام‌المنفعه علمی و ادبی
2.  بانیان موسسات عام‌المنفعه: از قبیل مریضخانه و مدرسه و کتابخانه و غیرها یا کسانی که برای انجام موسسات مزبوره مبلغ معتنابهی مخارج کرده باشند.
3. کاشفین و مخترعین و اشخاصی که در یکی از صنایع مستظرفه، مقام عالی را احراز کرده باشند.
4. اعضای ادارات دولتی که خدمات شایان به معارف کرده باشند.
5. اتباع خارجه که خدمات نمایانی به مملکت ایران یا نبوغ بشر نموده باشند.

ماده شانزدهم_ اعطای مدال و نشان علمی به تقاضای اشخاص یا پیشنهاد وزیر معارف خواهد بود.

ماده هفدهم_ به موجب فقره شانزدهم ماده دوازدهم قانون شورای عالی معارف، تصویب اعطای مدال و نشان علمی مطابق این نظامنامه از وظایف مختصه شورای عالی معارف است.

ماده هیجدهم_ وزیر معارف، مامور اجرای این نظامنامه است.

اسامی برخی از اشخاص دریافت‌کننده نشان