شماره ۱۲۸۴/دش – ۱۳۸۴/۳/۲۵
مقدمه
نظر به تأکید مقام معظم رهبری در استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت های علمی نخبگان در راستای توسعه کشور و لزوم حرکت انقلابی در مسیر رفع موانع و مشکلات تولید دانش و جنبش نرم افزاری در جلسه دیدار برخی از نخبگان علمی کشور با ایشان در مهرماه ۱۳۸۳، بنیاد ملی نخبگان کشور با اساسنامه ای به شرح ذیل تشکیل می گردد:
فصل اول : کلیات
ماده ۱- نام:
نام بنیاد عبارت است از بنیاد ملی نخبگان کشور که از این پس در این اساسنامه به اختصار «بنیاد» نامیده می شود.
ماده ۲ – هدف:
هدف از تأسیس بنیاد، عبارت است از برنامه‌ریزی و سیاستگذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و بکارگیری و پشتیبانی از آنان در راستای ارتقاء تولید علم، فناوری و توسعه علمی و متوازن کشور و احراز جایگاه برتر علمی، فناوری و اقتصادی در منطقه بر اساس سند چشم انداز کشور در افق ۱۴۰۴.
ماده ۳- وظایف:
۱- سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای:
الف ـ پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان کشور
ب ـ شناسایی، هدایت و حمایت نخبگان به منظور ارتقاء تولید علم در کشور
ج ـ کشف، جذب و پرورش استعدادها و حمایت از شخصیت های جامع الشرایط علمی
د ـ حمایت از نخبگان برای انجام فعالیت های تحقیقاتی و کارآفرینی
۲- ایجاد هماهنگی میان سازمان ها و نهادهای مرتبط با نخبگان و نظارت بر فعالیتهای مربوط به آنان در جهت اجرای سیاستها و برنامه های مصوب.
۳- کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای دسترسی محققان و نخبگان به تحقیقات جهانی و انتقال فناوریهای جدید به کشور در راستای تحقق اهداف توسعه علمی و متوازن کشور.
۴- کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای حضور نخبگان در همایش های علمی در داخل و خارج کشور.
۵- تشکیل شبکه جهانی ویژه نخبگان ایرانی در داخل و خارج از کشور.
ماده ۴- تعریف نخبه و احراز نخبگی:
نخبه: به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می شود که اثرگذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد.
احراز نخبگی افراد بر اساس آیین‌نامه پیشنهادی هیئت امناء و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.
[آیین‌نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی]
ماده ۵ـ [اصلاحی ۱۳۸۵/۸/۲۳]
بنیاد دارای شخصیت حقوقی مستقل است و بصورت مؤسسه دولتی و منحصراً بر اساس مقررات این اساسنامه تحت نظر رئیس جمهور اداره می‌شود. رئیس بنیاد معاون رئیس جمهور است.
فصل دوم: ارکان
ماده ۶- ارکان
بنیاد دارای ارکان زیر می باشد:
۱ـ هیأت امناء.
۲ـ رییس بنیاد.
۳ـ شورای نخبگان.
ماده ۷- هیأت امناء
هیأت امناء عالی ترین مرجع بنیاد در زمینه سیاستگذاری و تصمیم گیری و دارای کلیه اختیارات قانونی در حدود اهداف و وظایف بنیاد و اداره امور آن می باشد. ریاست هیأت امناء با رییس جمهوری اسلامی ایران می باشد.
ماده ۸ – ترکیب هیأت امناء
الف : اعضای حقوقی
۱ـ رئیس جمهور (رئیس هیئت امناء).
۲- [اصلاحی ۱۳۸۵/۸/۲۳]
معاون اول رئیس جمهور.
۳- [اصلاحی ۱۳۸۵/۸/۲۳]
معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد.
۴ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
۵ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
۶ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۷ـ وزیر آموزش و پرورش.
۸ـ رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
۹ـ رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی.
۱۰ـ رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
۱۱ـ رئیس جهاد دانشگاهی.
۱۲ـ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.
تبصره ۱ـ برای پیشبرد اهداف بنیاد، قائم مقام رئیس بنیاد طبق ضوابط تصویب شده توسط هیأت امناء و با رعایت شرایط مندرج در ماده ۱۰ اساسنامه منصوب می شود.
تبصره ۲ـ احکام اعضای فوق الذکر توسط رئیس هیئت امناء صادر خواهد شد.
ب- اعضای حقیقی: [اصلاحی ۱۳۸۵/۴/۲۰]
نه نفر از شخصیت‌های خبره و نخبه علمی کشور به عنوان اعضای حقیقی که دو نفر از آنها از علمای برجسته حوزه‌های علمیه به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم و دو نفر از بانوان نخبه علمی کشور می‌باشند.
تبصره ۳ـ احکام اعضای فوق الذکر به پیشنهاد رئیس بنیاد و با حکم رئیس هیئت امناء صادر خواهد شد.
ماده ۹- وظایف هیأت امناء
۱ـ تعیین سیاست ها و برنامه ها و خط مشی فعالیت های بنیاد.
۲ـ تصویب سیاستها و برنامه های لازم در ارتباط با نخبگان که توسط رئیس جمهور ابلاغ می شود .
۳ـ سیاستگذاری و تصمیم گیری کلان در خصوص نخبگان و تصویب آیین‌نامه های داخلی و اجرایی بنیاد.
۴ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای رییس بنیاد و یا پیشنهادهایی که از جانب حداقل یک سوم از اعضاء هیئت امناء ارائه شده باشد.
۵ـ تصویب نمودار سازمانی و پست های مورد نیاز بنیاد.
۶ـ تصویب بودجه و ترازنامه سالیانه بنیاد.
۷ـ تصویب آیین‌نامه های نحوه ارائه کمک های مادی و معنوی بنیاد به نخبگان.
۸ـ ایجاد هماهنگی بین دستگاهها، مراکز و نهادهایی که متولی امور نخبگان می باشند.
۹ـ پیشنهاد ادغام مؤسسات و واحدهای سازمانی دستگاههای اجرایی که در رابطه با امور نخبگان فعالیت می نمایند به مراجع قانونی ذی‌ربط جهت تصویب.
۱۰ـ تصویب اساسنامه صندوق های حمایتی در ارتباط با نخبگان علمی و دانشمندان و پژوهشگران.
۱۱ـ تصویب آیین‌نامه جذب و بکارگیری نخبگان علمی کشور و نحوه ارائه کمک های مادی و معنوی به آنان.
۱۲ـ تصویب آیین‌نامه ها و مقررات مورد نیاز بنیاد.
۱۳ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در اموری که از سوی رئیس هیأت امناء یا رئیس بنیاد در دستور کار هیأت امناء قرار می گیرد و در راستای تحقق اهداف و انجام وظایف بنیاد است.
۱۴ـ پیشنهاد اصلاح و یا تغییر اساسنامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۱۵ـ بررسی و تصویب کلیه ضوابط پیشنهادی از سوی شورای نخبگان.
تبصره ۱- جلسات عادی هیأت امناء سالی دو بار به پیشنهاد رییس بنیاد تشکیل می شود. هر جلسه با حضور حداقل دو سوم از اعضا هیئت امناء رسمیت می یابد و تصمیمات با رأی موافق اکثریت اعضای حاضر در جلسه معتبر می باشد.
تبصره ۲ – جلسات فوق العاده هیأت امناء بر حسب ضرورت با پیشنهاد رئیس بنیاد و یا رئیس هیأت امناء تشکیل می‌شود.
تبصره ۳ – ایجاد هرگونه مؤسسه در ارتباط با نخبگان با تأیید بنیاد به تصویب مراجع قانونی ذی‌ربط می‌رسد.
ماده ۱۰ – رییس بنیاد
رییس بنیاد (معاون اول رئیس جمهور) بالاترین مقام اجرایی بنیاد است. قائم مقام رئیس بنیاد از میان اعضاء هیأت علمی و واجد شرایط زیر انتخاب می شود:
۱ ـ دارای توانمندی علمی، پژوهشی و اجرایی در امور مربوط به نخبگان باشد.
۲ ـ دارای سوابق علمی و اجرایی درخشان بوده و آشنا با جامعه نخبگان و نیازهای علمی آنان باشد.
۳ ـ آشنا به معیارهای استاندارد بین المللی و ساز و کارهای بنیادهای نخبه پرور جهان باشد.
۴ ـ نسبت به نظام های علمی، اداری، مالی، اقتصادی و برنامه‌ریزی و مدیریت کشور اشراف داشته باشد.
تبصره- ریاست بنیاد و قائم مقام ایشان به عنوان سمت آموزشی و پژوهشی محسوب می شود.
ماده ۱۱-
الف- وظایف رییس بنیاد
۱ـ اجرای کلیه مصوبات هیأت امناء.
۲ ـ اداره و هدایت امور بنیاد و نظارت بر حُسن اجرای فعالیت های آن در چارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مصوب هیأت امناء.
۳ـ اداره شورای نخبگان.
۴ـ تأمین ساز و کار لازم جهت عملیاتی کردن ایده های نخبگان.
۵ـ هماهنگی و هدایت مراکز علمی، اجرایی، تولیدی، خدماتی (دولتی و غیردولتی) برای جذب و بکارگیری نخبگان کشور.
۶ـ پیشنهاد اصلاح و یا تغییر در مواد اساسنامه به هیأت امناء و پس از تأیید هیئت امناء جهت تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۷ـ برنامه‌ریزی برای تقویت روحیه و انگیزه های دینی، اخلاقی و ملی نخبگان در جهت خدمت به کشور.
۸ـ ارائه گزارش سالانه از فعالیت های بنیاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۹ـ اطلاع رسانی مناسب و سالیانه به افکار عمومی در مورد فعالیتهای بنیاد.
۱۰ـ نصب و عزل کارکنان بنیاد، تعیین حقوق و دستمزد آنان طبق مقررات و آیین‌نامه استخدامی بنیاد که به تصویب هیأت امنا می رسد.
۱۱ـ حفظ و حراست اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول بنیاد.
۱۲ـ تهیه گزارش عملکرد سالانه بنیاد و ارائه آن به هیأت امناء برای بررسی.
۱۳ـ نمایندگی بنیاد در کلیه مراجع اداری و قضایی با حق توکیل به غیر برای استیفای حقوق بنیاد در حدود مقررات.
۱۴ـ ارائه ترازنامه و صورت منابع و مصارف ترکیبی سالانه هیأت امناء برای تصویب.
ماده ۱۲- [اصلاحی ۱۳۹۸/۳/۷]
شورای نخبگان شورای علمی بنیاد است که ترکیب اعضای آن متشکل از رئیس بنیاد (رئیس شورا)، قائم مقام و معاونان بنیاد و هفت تا یازده نفر عضو حقیقی می باشد که از میان نخبگان با پیشنهاد رئیس بنیاد و تأیید هیأت امنا و حکم رئیس بنیاد برای مدت پنج سال منصوب می شوند. شرایط و ویژگی اعضای شورای نخبگان و وظایف آن توسط هیأت امنا تعیین می شود.
فصل سوم : امور مالی و اداری
ماده ۱۳- بودجه بنیاد از محل کمک های پیش بینی شده در ردیف های بودجه سالیانه کل کشور و کمکها و هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی تأمین می شود.
تبصره ۱- بنیاد می تواند از محل منافع حاصل از تمامی موقوفات در نظر گرفته شده برای امور نخبگان برای برنامه های حمایتی و هدایتی خود استفاده نماید.
تبصره ۲- دستگاههای اجرایی می توانند در قالب مقررات قانونی مورد عمل قسمتی از اعتبارات سالیانه خود را جهت کمک به بنیاد اختصاص دهند.
ماده ۱۴ـ [اصلاحی ۱۳۹۰/۸/۱۷]
بنیاد ملی نخبگان بر اساس آیین‌نامه ها و مقررات اداری، مالی، معاملاتی، استخدامی و تشکیلاتی خاص مصوب هیأت امنا که به تأیید رئیس هیأت امنا می رسد، بدون الزام به رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر قوانین و مقررات عمومی، اداری، مالی، معاملاتی و استخدامی اداره خواهد شد.
فصل چهارم : مقررات متفرقه
ماده ۱۵- محل اصلی بنیاد در تهران است و علاوه بر آن با تصویب هیأت امناء می تواند نمایندگی هایی در داخل و یا خارج از کشور داشته باشد.
ماده ۱۶- اموال منقول و غیرمنقول و حقوق و سایر امکانات بنیاد متعلق به دولت است که در صورت انحلال بنیاد به نهاد ریاست جمهوری تحویل خواهد شد.
اساسنامه فوق مشتمل بر یک مقدمه، ۴ فصل، ۱۶ ماده و ۹ تبصره در جلسه ۵۶۲ مورخ ۱۰/ ۳/ ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
سیدمحمد خاتمی