هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۱.۹.۱۷ بنا به پیشنهاد شماره ۸.۹۷۶ مورخ ۱۳۶۱.۳.۲۹ وزارت ارشاد اسلامی و به استناد بند س ماده یک و ماده شش قانون تأسیس وزارت ارشاد اسلامی (اطلاعات و جهانگردی سابق) آیین‌نامه احداث توسعه، تبدیل، تکمیل و تجهیز و بهره‌برداری تأسیسات جهانگردی را به شرح زیر تصویب نمودند.
ماده ۱ ـ تأسیسات اقامتی و پذیرایی موضوع این آیین‌نامه عبارتند از:
1 ـ مهمان‌خانه‌ها “هتلها”
2 ـ مهمانسراها
3 ـ متلها
4 ـ پانسیونها
5 ـ اقامت‌گاهای جوانان
6 ـ اردوگاه‌های جهانگردی
7 ـ تأسیسات ساحلی
8 ـ تأسیسات حمام‌های آب معدنی
9 ـ رستوران‌های درون واحدهای اقامتی فوق
10 ـ تأسیسات پذیرایی بین راهی (خارج از محدوده شهری) که در مسیرهای جهانگردی واقع است.
این واحدها به قصد ارایه خدمات و انتفاع طبق ضوابط مربوط برای اقامه و پذیرایی مسافران تأسیس می‌شوند.
تبصره ۱: منظور از واحدهای پذیرایی بین راهی واحدهایی است که خارج از محدوده شهرها باشند.
تبصره ۲: مسیرهای جهانگردی را وزارت ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد نمود.
ماده ۲ ـ مهمان‌خانه‌ها و مهانسراهای موضوع این آیین‌نامه بر حسب نوع تأسیسات و خدماتی که ارایه می‌نمایند به پنج درجه: پنج ستاره، چهار ستاره، سه ستاره، دو ستاره و یک ستاره درجه‌بندی می‌شوند و تأسیسات پذیرایی و اقامتی دیگر موضوع این آیین‌نامه نیز بر حسب نوع تأسیسات و ارایه خدمات به درجات ۱ و ۲ و ۳ تقسیم می‌شوند.
تبصره: از تاریخ تصویب این آیین‌نامه اجازه احداث فقط برای هتل‌های یک و دو و سه ستاره صادر خواهد شد.
ماده ۳ ـ ضوابط درجه‌بندی و تعیین نرخ و شرح مشخصات تأسیسات جهانگردی به عهده وزارت ارشاد اسلامی است و نیز درجه‌بندی و تغییر و یا سلب درجه تأسیسات جهانگردی به عهده کمیسیون درجه‌بندی موضوع ماده ۴ این آیین‌نامه می‌باشد.
ماده ۴ ـ به منظور درجه‌بندی یا تغییر و یا سلب درجه تأسیسات پذیرایی و اقامتی
کمیسیون درجه‌بندی به دعوت وزارت ارشاد اسلامی مرکب از نمایندگان وزارت ارشاد
اسلامی و استانداری و فرمانداری یا بخشداری (بر حسب مورد) بهداری، شهرداری (بر
حسب مورد) شهربانی با ژاندارمری (بر حسب مورد) راه و ترابری (بر حسب مورد) صنف
مربوط در شهرستان محل تأسیس جهانگردی تشکیل می‌شود. ریاست کمیسیون به عهده نماینده
وزارت ارشاد اسلامی خواهد بود. تصمیمات متخذه با اکثریت آرای حاضرین در کمیسیون
معتبر می‌باشد. در صورت اختلاف نظر در تصمیم و تساوی آرای طرفین آرای، طرفی که
نماینده وزارت ارشاد اسلامی در آن قرار دارد معتبر خواهد بود.
تبصره: تجدیدنظر کلی در درجه‌بندی کلیه تأسیسات پذیرایی و اقامتی هر ۳ سال یک بار باید توسط کمیسیون درجه‌بندی انجام شود.
ماده ۵ ـ کمیسیون درخواست تعیین یا سلب درجه را که از طرف وزارت ارشاد اسلامی
پیشنهاد می‌شود بررسی و با توجه به ضوابط ذکر شده در این آیین‌نامه نظر خود را با
این وزارت اعلام می‌نماید رأی کمیسیون که از طریق تأیید وزارت ارشاد اسلامی به
واحد مربوطه ابلاغ می‌گردد قطعی و لازم‌الاجرا است.
ماده ۶ ـ نظارت بر تأسیسات اقامتی و پذیرایی از جهت کیفیت و سطح خدمات و رعایت
ضوابط درجه‌بندی و نرخ تعیین شده بر عهده وزارت ارشاد اسلامی است. و در صورت
مشاهده مسامحه در حسن اراده و نگهداری واحدهای پذیرایی یا هرگونه نارسایی و تخلف
موارد آن به مالک یا مدیر تأسیس جهانگردی ابلاغ می‌شود هرگاه مالک یا مدیر در مهلت
مناسبی که در اخطاریه ابلاغ شده به رفع نارسایی یا تخلف اقدام نکند وزارت ارشاد
اسلامی می‌تواند از طریق کمیسیون درجه‌بندی این آیین‌نامه برای کاهش درجه تأسیس جهانگردی اقدام نماید.
ماده ۷ ـ در صورت تخلف از مواد این آیین‌نامه وزارت ارشاد اسلامی به شرح ذیل نسبت به واحد پذیرایی یا اقامتی متخلف اقدام می‌نماید.
الف ـ برای مرتبه اول موارد نقص یا خلاف کتباً به واحد مربوط اعلام می‌شود تا پس از مهلت معینی نسبت به برطرف نمودن آن اقدام نماید.
ب ـ در صورت تکرار موارد نقص یا تخلف، مراتب توسط قسمت جهانگردی وزارت ارشاد اسلامی به کمیسیون درجه‌بندی موضوع ماده ۴ آیین‌نامه ارجاع می‌شود تا بر حسب مورد تصمیمات مقتضی در مورد واحد متخلف اتخاذ شود و برای این منظور به ترتیب ذیل عمل می‌شود.
1 ـ عزل مدیر واحد مربوطه
2 – تنزیل درجه واحد مربوطه
3 ـ تعطیل واحد مربوطه برای مدت یک الی سه ماه
4 ـ لغو دایمی پروانه بهره‌برداری واحد پذیرایی و اقامتی متخلف
تبصره ۱: در رسیدگی به تخلفات در صورت عزل مدیر واحد پذیرایی و با اقامتی مالک اینگونه واحدها موظفند ظرف مدت حداکثر یک ماه نسبت به تعیین و معرفی مدیر واجدشرایطی طبق ماده ۱۱ این آیین‌نامه اقدام نماید.
در صورت عدم اقدام تا تعیین و معرفی مدیر جدید واحد مزبور تعطیل خواهد بود.
تبصره ۲: کمیسیون می‌تواند با درنظر گرفتن کیفیات مخففه در موقع صدور حکم، تعدیل لازم را اعمال نماید.
تبصره ۳: چنانچه مراتب خلاف، جنبه‌های اجتماعی داشته یا این که رسیدگی به آن و مجازات متخلف از حیط اختیارات وزارت ارشاد اسلامی خارج باشد موضوع بلافاصله به مراجع ذی‌صلاح اعلام خواهد شد تا اقدام لازم انجام پذیرد.
ماده ۸ ـ چنانچه واحد پذیرایی و اقامتی بدون مجوز قانونی مدت یک ماه تعطیل باشد
پروانه بهره‌برداری چنین واحدی رأساً به وسیله وزارت ارشاد اسلامی لغو و برای شروع
به کار مجدد اینگونه واحدها، برابر ماده ۴ آیین‌نامه درجه‌بندی مجدد خواهد شد.
ماده ۹ ـ متقاضیان احداث، تکمیل و یا تبدیل تأسیس جهانگردی مکلفند پس از کسب
موافقت وزارت ارشاد اسلامی مدارک کافی دال بر قانونی بودن تصرف ملک مربوطه و در
صورت استیجاری بودن ملک مدارک مربوط به موافقت مالک را به انضمام نقشه‌های کامل
تأسیس و سایر مدارک مورد نیاز را جهت بررسی و تطبیق با ضوابط مربوطه و کسب مجوز
شروع به کار وزارت ارشاد اسلامی تسلیم نمایند.
تبصره: شهرداری‌ها و سایر مراجع صادرکننده پروانه مکلفند به هنگام صدور پروانه
ساختمان تأسیسات مشمول این آیین‌نامه ضمن مراعات ضوابط مربوط به خود، اجازه وزارت
ارشاد اسلامی را نیز از متقاضی مطالبه و پروانه ساختمان را براساس نقشه‌های تصویب
شده وزارت ارشاد اسلامی صادر نماید.
ماده ۱۰ ـ متقاضی موظف است پس از آماده نمودن تأسیس برای بهره‌برداری مراتب را
جهت دریافت پروانه بهره‌برداری به اطلاع وزرا ارشاد برساند. چنانچه مشخصات تأسیس
با نقشه‌های تأیید شده وزارت ارشاد اسلامی طبق ضوابط مربوطه منطبق باشد پروانه
بهره برداری صادر می‌شود در غیر این صورت تا ده روز‌پس از بازدید از تأسیس موارد
نارسایی با تعیین مهلت متعارف برای رفع آن به درخواست‌کننده ابلاغ می‌شود. وزارت
ارشاد اسلامی می‌تواند قبل از تشکیل‌کمیسیون درجه‌بندی پروانه موقت بهره‌برداری
صادر نماید و نوع خدمات تأسیس را براساس درجه‌ای که در آغاز کار با آن موافقت شده است تعیین نماید.
ماده ۱۱ ـ وزارت ارشاد اسلامی باید تا سه ماه پس از صدور پروانه بهره‌برداری موقت
نسبت به درجه‌بندی تأسیس و صدور پروانه بهره‌برداری قطعی اقدام کند و‌در این فاصله
نرخ تأسیس نباید از نرخ تعیین شده درجه‌ای که پروانه بهره‌برداری موقت آن داده شده
تجاوز نماید. ضمناً موارد ماده ۷ این آیین‌نامه در مورد پروانه‌های موقت نیز اعمال می‌گردد.
ماده ۱۲ ـ برای گرفتن پروانه بهره‌برداری مالک باید یک مدیر برای تأسیس جهانگردی معرفی نماید. مالک خود می‌تواند مدیریت تأسیس جهانگردی را به شرط واجد شرایط بودن به عهده گیرد.
شرایط مدیر که به تأیید وزارت ارشاد اسلامی تعیین می‌شود به شرح ذیل است:
الف: تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران
ب ـ دارا بودن برگ پایان خدمت یا معافیت دایم از خدمت
ج ـ دارا بودن برگ عدم سوی پیشینه
د ـ داشتن صلاحیت اخلاقی و فنی و حسن شهرت اجتماعی به تأیید وزارت ارشاد اسلامی
ه‍ـ دارا بودن حداقل سن ۲۰ سال
ز ـ دارا بودن سابقه کار در صنعت جهانگردی یا دارا بودن گواهی‌نامه طی دوره آموزشی داخل و یا خارج از شکور که به تأیید مقامات ذیربط رسیده باشد.
تبصره ۱: هر مدیر می‌تواند فقط یک تأسیس جهانگردی را اداره کند.
تبصره ۲: اداره واحد پذیرایی ممکن است با شخص حقیقی و یا حقوقی باشد در هر صورت مدیر مسئول شخص حقیقی خواهد بود.
تبصره ۳: مدیران تأسیس نباید غیر از مدیریت واحد شغل دیگری داشته باشد.
تبصره ۴: مدیران تأسیسات پذیرایی مسیر راه‌های جهانگردی در صورت عدم احراز شرایط بند ز از ماده ۱۲ این آیین‌نامه با نظر قسمت جهانگردی وزارت ارشاد اسلامی می‌توانند به اداره واحد بپردازد.
ماده ۱۳ ـ مدیران واحدهای پذیرایی و اقامتی موضوع این آیین‌نامه موظف بر رعایت
کامل موازین جمهوری اسلامی ایران که ضوابط آن از طرف وزارت ارشاد اسلامی تعیین و
ابلاغ خواهد شد می‌باشند و در صورت مشاهده تخلف وزارت ارشاد اسلامی پس از اخطار
کتبی طبق ماده ۷ این آیین‌نامه عمل خواهد کرد.
ماده ۱۴ ـ مدیران تأسیسات جهانگردی موظف هستند فهرست نرخ اطاق و خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و سایر خدمات واحد را که به تأیید وزارت ارشاد اسلامی رسیده است در محل مناسبی نصب نمایند. و مسئول رعایت آن می‌باشند.
تبصره: زبان جهانگردی در کشور (انگلیسی، فرانسه، آلمانی و عربی) است. تأسیسات جهانگردی موظفند صورت حساب‌ها و فهرست نرخ اغذیه و خدمات خود را روی نمونه‌هایی که به زبان فارسی و یکی از زبان‌های فوق تهیه شده است ارایه نمایند.
ماده ۱۵ ـ مدیران تأسیسات جهانگردی موظفند روادید مسافرین خارجی را کنترل نمایند.
ماده ۱۶ ـ تأسیسات جهانگردی موظفند نیروی مورد نیاز خود را از فارغ‌التحصیلان مدارس و مراکز آموزشی خدمات جهانگردی و مؤسسات مشابه آن تأمین کنند و کارکنان را که آموزش ندیده‌اند برای تعلیمات لازم به این مرکز معرفی نمایند.
ماده ۱۷ ـ صدور اجازه احداث ۹ توسعه، تبدیل، تکمیل و تجهیز و بهره‌برداری و تعیین درجه واحدهای پذیرایی و اقامتی موضوع این آیین‌نامه با وزارت ارشاد اسلامی می‌باشد.
ماده ۱۸ ـ شهربانی و ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع قانونی ذیربط مکلفند به تقاضای وزارت ارشاد اسلامی از اداره فعالیت واحدهای پذیرایی و اقامتی مختلف موضوع ماده یک و همچنین مؤسسات غیر مجاز که به اقامت و پذیرایی مسافران مبادرت می‌نمایند جلوگیری نمایند.
ماده ۱۹ ـ این آیین‌نامه مشتمل بر ۱۹ ماده و ۱۳ تبصره می‌باشد. و از تاریخ تصویب این آیین‌نامه مقررات مغایر از درجه اعتبار ساقط است.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر