تعاریف
ماده ۱ – درآمد حقوق – درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود باب اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل میکند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.
تبصره – درآمد حقوقی که در مدت مأموریت خارج از کشور (از طرف دولت ایران یا اشخاص مقیم ایران) از منابع ایرانی عاید شخص میشود مشمول مالیات بر درآمد حقوق میباشد.
ماده ۲ – درآمد مشمول مالیات حقوق – درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر یا غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیتهای مقرر در این لایحه قانونی.
نرخ مالیات بر درآمد حقوق
ماده ۳ –
[اصلاحی ۱۳۶۱/۷/۲۹]
[اصلاحی ۱۳۶۶/۳/۲۶]
از درآمد مشمول مالیات سالانه تا ۷۲۰۰۰۰ ریال از پرداخت مالیات معاف و بقیه تا ۱۲۰۰۰۰ ریال به نرخ ۱۲% و نسبت به مازاد ۱۲۰۰۰۰ ریال به نرخ مقرر مربوط در ماده ۱۳۴ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۶۱.۷.۲۹ مجلس شورای اسلامی مشمول مالیات خواهد بود.
کارکنانی که حقوق آنها توسط وزارتخانه‌ها و سازمانها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها و یا از محل اعتبارات دولت پرداخت میگردد تا ۵۶۰۰۰۰ ریال (مازاد بر میزان معافیت) ۵۰% مالیات متعلق بخشوده میشود.
تبصره ۱ – پرداختهای غیر مستمر که از طرف غیر از پرداخت کنندگان حقوق به عمل میآید مشمول مالیات به نرخ ۱۵% میباشد.
تبصره ۲ – درآمد غیر نقدی مشمول مالیات حقوق به شرح زیر تقویم و محاسبه میشود.
الف – مسکن با اثاثیه معادل ۲۵% و بدون اثاثیه ۲۰% حقوق و مزایا مستمر نقدی غیر معاف در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر میشود.
ب – اتومبیل اختصاصی با راننده معادل ۱۰% و بدون آن معادل ۵% حقوق و مزایای مستمر نقدی غیر معاف در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از کارمند کسر میشود.
ج – سایر درآمدهای غیرنقدی که موضوعاً به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تشخیص هیأت وزیران تعیین و به عنوان مزایا شناخته میشود معادل قیمت تمام شده برای پرداخت کننده درآمد حقوق.
تکالیف
ماده ۴ – پرداختکنندگان درآمد حقوق و وجوه موضع تبصره یک ماده ۳ هنگام هر پرداخت یا تخصیص مکلفند مالیات متعلق را پس از وضع معافیتهای مقرر بر اساس درآمد سالانه طبق نرخ مقرر در ماده ۳ محاسبه و کسر و ظرف سی روز با صورتی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان درآمد حقوق و میزان آن به اداره امور اقتصادی و دارایی محل تأدیه کنند و در ماه بعد فقط تغییرات را صورت دهند.
ماده ۵ – اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق طبق مقررات مسترد خواهد شد مشروط بر این که ظرف سه ماه پس از انقضای تیر ماه سال بعد مورد مطالبه قرار گیرد.
ماده ۶ – در مواردی که از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند درآمد حقوق دریافت شود دریافت کنندگان مکلفند ظرف ۳۰ روز دریافت درآمد حقوق مالیات متعلق را طبق ماده ۳ به اداره امور اقتصادی و دارایی محل اقامت خود تأدیه و تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مربوط به درآمد حقوق دریافتی خود را به اداره مزبور تسلیم نمایند.
ماده ۷ – صدور پروانه برای خروج اتباع بیگانه از کشور به استثنای کسانی که طبق مقررات این لایحه قانونی از پرداخت مالیات معاف میباشند موکول به ارائه مفاصا حساب مالیاتی است.
ماده ۸ – در مواردی که پرداختکنندگان درآمد حقوق، مالیات متعلق را در مواعد مقرر نپردازند و یا کمتر از میزان واقعی پرداخت نمایند حوزه مالیاتی مکلف است مالیات و جرائم متعلق را از تاریخ پرداخت یا تخصیص محاسبه و از کارفرما مطالبه نماید. در صورت عدم پرداخت ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه قابل وصول از طریق مراحل اجرایی خواهد بود.
تبصره ۱ – در موارد اختلاف نسبت به تشخیص مالیات کسر نشده و یا کمتر کسر شده، چنانچه پرداختکنندگان ظرف ده روز از تاریخ مطالب کتباً اعتراض خود را به حوزه مالیاتی اعلام نمایند پرونده امر قابل طرح در هیأتهای رفع اختلاف مالیاتی خواهد بود.
تبصره ۲ – حکم این ماده و تبصره فوق نسبت به مشمولین ماده ۶ نیز جاری خواهد بود.
ماده ۹ – دریافت‌کنندگان درآمد حقوق در مواردی که در یک سال مالیاتی بیش از میزان مقرر از بخشودگی استفاده نموده و یا این که نسبت به جمع حقوق و مزایای دریافتی اعم از مستمر و غیر مستمر با نرخ کمتری مالیاتی پرداخت کرده باشند مکلفند تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی حاوی جمع کل درآمد مشمول مالیات سال مالیاتی قبل را به حوزه مالیاتی محل سکونت خود تسلیم و مابه‌التفاوت مالیاتی متعلق را پرداخت نمایند.
تبصره – در صورت تخلف مشمولین این ماده حوزه مالیاتی مربوط مکلف است مالیات و جرائم متعلق را طبق مقررات این لایحه قانونی مطالبه ووصول نماید.
فصل سوم – معافیتها
ماده ۱۰ – درآمدهای حقوق به شرح زیر از پرداخت مالیات معاف است:
1 – رؤسا و اعضای مأموریتهای سیاسی خارجی در ایران و رؤساء و اعضای هیأتهای نمایندگی فوقالعاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین رؤسا و اعضای هیأتهای نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن در ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و مؤسسات مزبور در صورتی که تابع ایران نباشند.
2 – رؤسا و اعضاء مأموریتهای کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دول متبوع خود به شرط معامله متقابل.
3 – کارشناسان خارجی که با موافقت دولت ایران از محل کمکهای بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین‌المللی به ایران اعزام میشوند نسبت به درآمد حقوق دریافتی آنان از دول مطبوع یا مؤسسات بین‌المللی مذکور.
4 – کارمندان محلی سفارتخانهها و کنسولگریها و نمایندگیهای دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
5 – حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و وظیفه پرداختی به وراث و خسارات اخراج و بازخرید خدمت.
6 – هزینه سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل و فوقالعاده بدی آب و هوا و فوقالعاده محرومیت از تسهیلات زندگی.
معافیتهای مذکور در این بند به استثنای هزینه سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل در مواردی که به کارکنان بخش خصوصی مربوط میگردد نسبت به آن میزان از فوق‌العادههای دریافتی آنان قابل اعمال خواهد بود که مجموعاً از ۳۰% مقرری یا مزد یا حقوق اصلی تجاوز ننماید.
7 – فوقالعاده کسر صندوق و فوقالعاده تضمین صاحبجمعان طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
8 – مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار میگیرد و همچنین سایر مزایای غیرنقدی پرداختی به آنها.
9 – وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
10 – عیدی سالانه یا پاداش آخر سال تا میزان ۵۰.۰۰۰ ریال.
11 – خانه های سازمانی دولتی به طور کلی و اتومبیل اختصاصی که با اجازه قانون یا به موجب آییننامههای خاص در اختیار مأموران کشوری یا نیروهای مسلح و انتظامی گذارده میشود و همچنین لباس یا وجوه نقدی که بابت آن به افراد مذکور به موجب قانون و آییننامههای مربوط داده میشود.
12 – وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیماً یا به وسیله کارمند به پزشک یا بیمارستان به اسناد و مدارک مثبته پرداخت میکند.
۱۳ – [الحاقی ۱۳۶۲/۶/۸]
فوقالعاده پرواز و اضافه‌کار پروازی گروه عملیاتی و خدماتی پرواز و فوقالعاده اشتغال خارج از کشور مأموران اعزامی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران.
ماده ۱۱ – تا میزان پنجاه درصد مالیات بر درآمد حقوق‌بگیران در مناطقی که به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیأت وزیران تعیین خواهد شد بخشوده میشود.
جرائم و مجازات مالیاتی
ماده ۱۲ – پرداخت کنندگان درآمد حقوق در صورت عدم رعایت تکالیف مقرر در این لایحه قانونی مشمول جرائم زیر خواهند بود:
الف – در صورت عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰% مالیات پرداخت نشده.
ب – علاوه بر جرائم مذکور نسبت به تأخیر پرداخت مالیات از تاریخ سررسید مشمول جرائم زیر خواهند بود:
1 – در صورت تأخیر پرداخت تا شش ماه از تاریخ سررسید به نرخ ۱% در ماه نسبت به مالیات پرداخت نشده
2 – در صورت تأخیر پرداخت تا یک سال از تاریخ سررسید به نرخ ۱.۵% در ماه نسبت بهمالیات پرداخت نشده:
3 – در صورت تأخیر پرداخت تا دو سال از تاریخ سر رسید به نرخ ۲% در ماه نسبت به مالیات پرداخت نشده.
4 – در صورت تأخیر پرداخت بیش از دو سال از تاریخ سررسید به نرخ ۲.۵% در ماه نسبت به مالیات پرداخت نشده.
تبصره – مبدأ احتساب جریمه تأخیر پرداخت مالیات آخرین روز انقضای مهلت پرداخت مالیات طبق مقررات مربوط خواهد بود مگر در مورد اختلافات مالیاتی که نسبت به مابه‌الاختلاف از تاریخ مطالبه محاسبه میگردد. ضمناً برای کمتر از مدت ۱۵ روز جریمه محاسبه نخواهد شد.
ماده ۱۳ – پرداخت کنندگان درآمد حقوق علاوه بر جرائم مقرر مشمول مجازاتهای زیر خواهند شد:
الف – در صورتی که پرداخت کننده درآمد حقوق وزارتخانه، شرکت یا مؤسسه دولتی و یا شهرداری باشد مسئولین امر مشمول مجازات مقرر درماده ۵۹ قانون استخدام کشوری از بند (ت) به بعد خواهند بود و مرور زمان این گونه تخلفات سه سال از تاریخ وقوع تخلف است.
ب – در صورتی که پرداختکننده درآمد حقوق، شخص حقوقی غیر دولتی باشد مدیر یا مدیران علاوه بر داشتن مسئولیت تضامنی با شخص حقوقی، در پرداخت مالیات و جرائم مقرر به حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال محکوم خواهند شد
ج – در صورتی که پرداختکننده درآمد حقوق شخص حقیقی باشد به حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
در خصوص بندهای ب و ج تعقیب و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مقامات صالح قضایی از طرف وزیر امور اقتصادی و دارایی به عمل خواهد آمد.
تبصره – مقررات این ماده و ماده ۱۲ نسبت به مشمولین مواد ۶ و ۹ نیز جاری خواهد بود.
سایر مقررات
ماده ۱۴ – این لایحه قانونی، جانشین مقررات مالیات بر درآمد حقوق قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفندماه ۱۳۴۵ و اصلاحیه‌های بعدی و لایحه قانونی اصلاح مالیات حقوق قانون مصوب ۱۳۵۸.۱.۲۸ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران بوده و هر گونه مقررات مالیاتی مغایر ملغی میگردد.
ماده ۱۵ – وزارت امور اقتصادی و دارایی میتواند از وصول جرائم متعلق به مالیات حقوق پرداختی یا تخصیصی تا آخر سال ۱۳۵۸ پس از بررسیهای لازم عنداللزوم جزئاً یا کلاً صرف نظر نماید.
ماده ۱۶ – تاریخ اجرای این لایحه قانونی اول شهریورماه سال ۱۳۵۹ خواهد بود.