ماده واحده: به وزارت فرهنگ و آموزش عالی اختیار داده می‌شود در اجرای طرح پیشنهادی تعداد پنجاه و سه دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی به شرح مذکور در طرح را در دانشگاه واحدی ادغام نماید.
تبصره ۱ – وزیر فرهنگ و آموزش عالی هیأت مدیره‌ای مرکب از پنج نفر از اشخاص صاحب نظر را مأمور اجرای این لایحه قانونی خواهد کرد.
تبصره ۲ – کلیه قوانین و مقررات مربوط به هر یک از مؤسسات مذکور که مغایر با اجرای این لایحه قانونی باشد لغو می‌گردد.
تبصره ۳ – کلیه مجوزهای بعدی که در اجرای این لایحه ضرورت پیدا می‌کند با تصویب وزیر فرهنگ و آموزش عالی به مرحله اجرا گذارده خواهد‌شد.
تبصره ۴ – هیأت مذکور در تبصره ۱ ظرف ۳ ماه اول کار خود با مشارکت و موافقت مسئولین مربوط از طرف وزارتخانه‌ها و دانشکده‌ها و سازمانهای مربوط، و با توجه به نیازهای مملکت و امکانات موجود برنامه‌ریزی لازم برای تلفیق و وحدت آنها انجام می‌دهد، مؤسساتی که ادغام آنها در طرح پیشنهادی عملی و مفید تشخیص داده نشود را استثنائاً و برای بقیه آنها شرایط لازم را فراهم خواهد کرد تا ظرف ۲ سال به مورد اجرا گذاشته شود.
طرح پیشنهادی و صورت و جداول مربوط که به امضاء وزیر فرهنگ و آموزش عالی رسیده پیوست می‌باشد.
طرح تشکیل دانشگاه بزرگ
یک از نابسامانیهایی که در دو دهه اخیر گریبانگیر آموزش عالی کشور شده است، رشد قارچی و بی‌بنیاد مدارس عالی و دانشکده‌ها و دانشگاه‌هایی است که فاقد هر گونه محتوای علمی و آموزش در حداقل استاندارد قابل قبول‌اند. رژیم وقت از یک سو علیرغم وجود امکان گسترش دانشگاه‌های قدیمی‌تر کشور به سبب هراس از تمرکز دانشجو به این دانشگاه‌ها اجازه گسترش و پذیرش تعداد بیشتر دانشجو نداد (به عنوان مثال بارز پلی‌تکنیک، دانشگاه تهران و دانشسرای عالی قابل ذکرند) و از سوی دیگر تعداد غیر معقولی مؤسسات آموزشی دولتی و بیشتر خصوصی به صورت ساتراپ‌نشین و تیولدار به وجود آورده شدند. این مؤسسات خودرو نیز نه تنها گرهی از مشکلات آموزشی عالی ایران نگشودند و اغلب فاقد کادر علمی و آموزشی لازم برای آموزش مقبول هستند بلکه عملاً کیفیت آموزش عالی را تنزل داده و در عین حال هزینه گزافی را به دوش بودجه آموزشی کشور گذارده‌اند.
این ویژگیهای عمده این نوع مؤسسات عبارتند از زیادی تعداد دانشجو، کمبود وحشتناک کادر علمی فقدان یا فقر وسایل و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی است. از این رو در شرایط حاضر و در صورتی که اقدام اساسی و فوری در جهت رفع این مشکل به عمل نیاید مشکلات همه جانبه این مؤسسات به تنهایی توان دولت را در زمینه آموزش به تحلیل خواهد برد و هر چه حل این مشکلات بیشتر به طول انجامد اشکالات ناشی از صرف هزینه زیاد و بازده حقیر بارزتر خواهد شد.
بنا بر این اکنون که دولت آمادگی و امکان لازم را برای اقدامی انقلابی در این زمینه دارد، پیشنهاد می‌شود که هماهنگ با بنده ۵ توصیه کمیته برنامه‌ریزی اجلاس سرپرستان دانشگاه‌ها (مورخ اول خرداد ۱۳۵۸) پنجاه و سه دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی (جدول ضمیمه) که در تهران به صورت پراکنده فعالیت دارند در قالب یک دانشگاه همزمان یا تدریجاً در هم ادغام شود.
چهارچوب سازمان علمی دانشگاه مورد نظر با توجه به تنوع رشته‌های مورد نیاز در قالب ده دانشکده به شرح زیر پیشنهاد می‌شود:
سازمان آموزش پیشنهادی دانشگاه جدید
1 – دانشکده هنرهای زیبا
2 – دانشکده علوم
3 – دانشکده پزشکی
4 – دانشکده بهداشت و پیراپزشکی
5 – دانشکده فنی
6 – دانشکده علوم اجتماعی و انسانی
7 – دانشکده اقتصاد و مدیریت
8 – دانشکده کشاورزی
9 – دانشکده علوم تربیتی
10 – دانشکده علوم ادبیات
– امتیازات دانشگاه پیشنهادی در مقایسه با وضع موجود به طور خلاصه عبارتند از:
۱ – بالا بردن کیفیت آموزش از طریق:
الف: تمرکز هیأت علمی رشته‌های مشابه در یک بخش یا گروه به نحوی که در هر رشته صاحبان تخصص گرد هم آیند و بتواند طیف کاملی از تخصصهای مختلف را در یک رشته خاص عرضه کند.
ب: تمرکز تجهیزات و امکانات آموزشی و کمک آموزشی از قبیل آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها، کتابخانه‌ها و مانند آنها که در مجموع جوابگوی نیازها باشد.
ج: امکان ادغام رشته‌های مشابه، انحلال رشته‌های زائد و تصنعی و ایجاد امکانات تحصیلی در رشته‌های مورد نیاز کشور.
۲ – کاهش هزینه سرانه آموزش:
ایجاد دانشگاه پیشنهادی از راه‌های زیر هزینه سرانه آموزشی را تقلیل خواهد داد:
الف – کاهش هزینه بالا سری، که جمع آنها در مؤسسات موجود در حال حاضر رقم عظیمی را تشکیل می‌دهد.
ب – افزایش کارآئی آموزشی – در حال حاضر در بسیاری از مؤسسات، اساتید بسیار هستند که نه تنها از ساعات مقرر کمتر درس می‌دهند بلکه برخی در بعضی از نیم سال‌های تحصیلی درسی ندارند. علاوه بر آن در برخی از دانشگاه‌های نوبنیاد کادر استخدام شده هنوز دانشجویی برای آموزش ندارد. در این مجتمع با توجه به تعدد رشته‌ها و تعداد زیاد دانشجویان در هر نیم سال امکان ارائه درسهای بیشتری وجود دارد و نیز می‌توان کلاسهای مشابه با‌تعداد دانشجوی کم در هم ادغام کرد. و بدین ترتیب از اساتید بیشتر و بهتری می‌توان استفاده کرده و تعداد ساعات حق‌التدریس را کاهش داد.
ج – همگانی کردن خدمات – مجموع خدمات موجود در مؤسسات آموزشی عالی مورد بحث چندین برابر خدماتی است که در صورت تمرکز این مؤسسات در یک واحد مشترک مورد لزوم است. با ادغام این مؤسسات صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در خدمات و تأسیسات خدماتی به وجود خواهد آمد.
۳ – مدیریت و توانایی اداره کردن
کنترل: نظارت و مدیریت یک واحد دانشگاهی با ۳۰ هزار دانشجو مسلماً برای دولت آسانتر از اداره ۴۷ واحد کوچک و متوسطه آموزشی است. در این جهت یافتن مدیران لایق برای دانشگاه واحد در تمام سطوح سهلتر است. این امر از تعداد مشکلات دولت به شدت خواهد کاست.
۴ – جذب هیأت علمی
یکی از مشکلات اساسی مؤسسات آموزش عالی در جذب علمی در گذشته این بوده است که چون این مؤسسات نام و منزلت دانشگاه و بسیاری هیأت علمی قانونی نداشته‌اند نمی‌توانسته‌اند افراد شایسته‌ای را به هیأت علمی خود جذب کنند این ادغام امکان جذب هیأت علمی را به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد و ضمناً می‌توان ضوابط بالاتری را در استخدام هیأت علمی از مرحله نخست ملحوظ کرد.
۵ – خدمات میان رشته‌ای
برای بسیار از مؤسسات آموزش عالی در حال حاضر این امکان وجود ندارد که در رشته‌های فرعی و دروس انتخابی افراد تمام وقت استخدام کنند. در نتیجه بسیاری از آنها برای رفع نیاز خود به افراد حق‌التدریسی و گاه آماتور متوسل می‌شوند که غالباً موجب تنزل کیفیت آموزش می‌گردد.
با تمرکز کادر آموزشی رشته‌های مختلف در یک دانشگاه، ارائه خدمات میان رشته‌ای بین دانشکده‌ها به سهولت و به سطح مطلوب رسید.
۶ – به وجود آوردن محیط علمی و آکادمیک
تمرکز هیأت علمی و جذب افراد جدید با توانایی بالای علمی و تمرکز امکانات آموزشی از قبیل کتابخانه، آزمایشگاه و دیگر تجهیزات آموزشی شرایط را برای به وجود آوردن محیط علمی و آکادمیک فراهم خواهد آورد.
جدول
لیست دانشگاه‌های و مؤسسات آموزش عالی که برای ادغام مورد نظرند
تمام وقت دانشجو بودجه سالانه
1356 – ۱۳۵۷ ۱۳۵۶ – ۱۳۵۷ ۱۳۵۷ – ۱۳۵۸
ف – د ل ف – ل دکتری - به میلیون تومان
عمران روستایی ۱۸۰ ۳۴۰۹ ۱۶۹۱ ۳۱ – ۱۰۸.۲
علوم ابوریحان علوم تربیتی ۴۸ ۳۲۴۸ ۱۱۴۹ – –
علوم انسانی فارابی ۳۱ – – ۷۹ – ۵۶.۸
مدرسه عالی ساختمان ۳ ۵۶۰ ۳۲۶ – –
بازرگانی ۳۱ – ۱۵۷۶ – – ۲۴.۴
مدرسه عالی فنی تهران – ۲۲۶ ۹۰ – – ۷.۵
دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی ۴۸ ۴۴۷ ۸۴۶ – – ۷۶.۵
آموزشگاه عالی آموزشیاری (فرح سابق) ۸ ۷۴ – –
حفاظت محیط زیست ۳ ۴۷ – – –
کمک مهندسی بهداشت فریس – ۳۸ – – –
آموزشگاه عالی مددکاری سازمان زنان ۸ ۱۲۷ – – –
دانشکده توانبخشی و رفاه اجتماعی ۲۳ – ۱۵۸ – – ۱۵.
دانشکده حسابداری و علم مالی نفت ۷ – ۶۵۳ ۱۶۹ –
علوم تغذیه و شیمی غذایی ۲۰ – ۱۶۲ ۵۹ – -۲۴.
نقشه‌برداری ۵ ۲۰۵ ۱۳۷ ۱۹ – ۹.۷
هنرهای دراماتیک ۵ – ۳۳۶ – – ۲۲.۳
هنرهای تزئینی ۲۷ – ۳۶۸ ۲۳ –
کامپیوتر ۲۱ – ۱۰۶۷ – – -۱۴.
بیمه تهران ۱۳ – ۱۵۷۳ – – ۱۱.۲
حفاظت و بهداشت کار – ۱۱۰ – – – ۱.۷
خدمات جهانگردی و اطلاعات ۲۰ ۱۹۶ – – – ۶.۲
مهمانداری و خدمات پرواز ۱۳ ۲۰۲ – – –
علوم بانکی ۱۹ – ۱۴۹۳ – – ۷.۲
مرکز آموزش مدیریت صنعتی ۱۷ – – ۵۶ –
آبشناسی ۴ ۵۱ – – – ۳.۸
آمار و انفورماتیک ۱۱ – ۳.۵ ۱۸ – ۱۱.۲
تکنیکوم نفیسی – ۷۷۸ ۷۶۶ – – ۱۰.۳
هواشناسی و جو ۲ ۲۸ – – – -۹.
مخابرات ۷۵ ۲۰۸ ۲۹۴ – – ۲۲.۷
علوم بیمارستانی ۴۳ ۱۷۰ ۱۱۳۲ – – ۱۱.۳
مجتمع آموزش پزشکی شیر و خورشید ۲۶ ۴۰ – – ۲۳۷ -۷۵.
مجتمع وزارت راه – ۳۱۴ ۲۴۵ – – -۴۳.
مرکز پزشکی ایران پرستاری ۱۲ – ۱۰۱ ۸۹ –
مرکز پزشکی ایران
و پیراپزشکی ۶ – ۷۸ – – ۲۱۴.۵
مرکز پزشکی ایران دانشکده پزشکی ۳۲ – – – ۳۱
دانشکده بین‌المللی امور
اداری و بازرگانی ۱۰ – ۹۱ – –
مرکز آموزش مدیریت دولتی ۱۱ – – ۱۵۲ – ۱۲.۴
علوم تندرستی ۷۲ – ۱۸۳ – ۱۶۵ -۱۷.
آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی ۱۹ – ۳۴۲ ۵۰ – -۱۰.
پژوهشکده فرهنگ ایران – – – ۲۱ –
دماوند ۴۶ – ۹۱۷ ۴۱ – -۱۱.
علوم ارتباطات اجتماعی ۱۴ – ۳۵۲ – – ۱۰.۶
مدرسه عالی ادبیات و زبانهای خارجی ۱۶ – ۱۰۷۳ – – ۶.۸
ایران زمین ۷ – ۲۵۰ – – ۱.۶
مدرسه عالی پارس ۵۴ – ۱۴۴۳ ۵۸ – ۳۴.۶
ترجمه (مدرسه عالی) ۲۵ – ۲۳۲۱ – – ۱۴.۴
ریاضیات و اقتصاد کرج ۲۰ – ۹۰۰ – – ۱۱.۲
شمیران (مدرسه عالی) ۲۵ – ۸۶۲ ۶۱ – ۹.۷
مرکز مطالعات مدیریت ۱۵ – – ۷۸ – ۳۵.۱
دانشگاه آزاد ایران ۲۵۰ – ۳۵۰۰ – – ۱۷۲.۹
دانشگاه علوم و فنون ارتش ۶۰ – – – – -۲۰۰.
دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی – ۱۵۴ ۷۵ – ۱۲.۳
مجتمع آموزش و پژوهش تکنولوژی –
هنرستان عالی موسیقی - هنرکده موسیقی ملی ۳ – ۵۴
مدرسه عالی تلویزیون و سینما ۳۲ ۲۸۰ – ۱۰۶
جمع ۱۴۴۱ ۱۰۷۹۰ – ۲۷۶۴۲ ۱۲۰۸ ۳۳۳ ۱۳۴۴.۷
هدف و ایده‌آلها و فلسفه کلی دانشگاه
هدف کلی دانشگاه بزرگ تربیت نیروی انسانی متبحر، صادق، آگاه و مردمی برای نوسازی جامع ایران است. در این راه مفهوم غربی دانشگاه لزوماً مورد تأکید نخواهد بود بلکه علاوه بر بهره بردن از محتوای آموزش دانشگاهی غربی، از روشهای آموزش سنتی ایران یعنی تلفیق سه عنصر آموختن، آموزاندن و کاربستن به همراه اختیاری بودن مقاطع و مواد آموزشی استفاده خواهد شد. تلفیق کار آموزش به معنای نه تنها صحیح، امر آموزش را‌تسهیل می‌کند بلکه اجتناب از بیگانگی دانش‌آموخته با جامعه را در پی خواهد داشت. اختیاری بودن سطوح آموزشی به دانشجویان فرصت می‌دهد که‌در هر قطعی از آموزش، آموزش رسمی را ترک کنند و به بخش‌های تولیدی و یا خدماتی جامعه پیوندند و اختیاری بودن مواد آموزشی (با در نظر گرفتن پیش‌نیازهای) آموزش یک بعدی و خطی را با پویایی فرایند یادگیری و انطباق آن با نیازهای خاص و عام فردی و اجتماعی جانشین می‌کند. از این گذشته دانشگاه بزرگ علاوه بر دانشجویانی که در مسیر آموزش رسمی می‌پذیرد، درهای خود را بر روی فراگیران آزاد در یک سیستم آموزش پلکانی می‌گشاید و هر کس می‌تواند تحت شرایطی از امکانات آموزشی برای اخذ معلومات کلی یا تخصصی در یک یا چند درس دانشگاه به فراگیری به پردازد.گسترده فعالیت دانشگاه فقط به تهران محدود نمی‌شود، بلکه با استفاده از امکانات مؤسساتی که اینک هم وجود دارند نظیر دانشگاه ابوریحان بیرونی و دانشگاه آزاد ایران به آموزش همگانی و ارتقاء سطح دانش عامه و نیز در مواردی که آموزش از راه دور می‌تواند بهره‌ده باشد، به آموزش رسمی در سراسر ایران خواهد پرداخت.
مسائل اجرایی پیوستن
مسائل و مشکلات اجرایی عمل پیوستن مؤسسات و آموزش عالی مختلف موجود را به دانشگاه بزرگ می‌توان به چند بخش متمایز تقسیم کرد. گرچه در این جا سعی شده که راه‌حلهایی برای حل این مشکلات ارائه شود، ولی هیأت اجرایی ادغام و کمیته‌های وابسته در این موارد مطمئناً به راه‌حلهای دقیق‌تری خواهند رسید.
۱ – مسائل آکادمیک
در این بخش مشکلات مربوط به دانشجویان، هیأت علمی، برنامه‌های آموزش دانشگاه، وسایل و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی ارائه می‌شود.
۱ – ۱ – مسائل دانشجویی
1 – ۱ – ۱ – مشکل ذهنی – ابهامات احتمالی ذهنی دانشجویان مؤسسات مختلف در مورد مسأله پیوستن مؤسسه‌ای که بدان وابسته‌اند، به یک دانشگاه بزرگ با توضیح وضع مؤسسات موجود و هدفهای دانشگاه مزبور و گسترش امکانات آموزشی و رفاهی در آن دانشگاه به سهولت مرتفع خواهد شد. ولی برای اجتناب از ایجاد تشویش ذهنی ناشی از عدم اطلاع و شایعه‌پراکنی، هیأت ادغام یا افراد مسئول دیگر باید تمام تفکر را مستقیماً به دانشجویان در میان گذارند و از فرصت دادن به نشر گفته‌های خلاف واقع در این مورد جلوگیری نمایند.
2 – ۱ – ۱ – توانایی علمی دانشجویان موجود.
برخی از دست‌اندرکاران آموزش عالی ابراز تردید می‌کنند که می‌توان دانشجویان یک رشته خاص مؤسسات مختلف آموزشی را در یک گروه علمی گرد آورد و برنامه‌های آموزشی یکسانی را برای همه به مرحله اجراء درآورد. چنین تردیدهایی با معنا می‌بود اگر محتوای علمی کمابیش مشابه و متأسفانه ناکامی آموزش در این مؤسسات شناخته می‌شود حتی اگر چنین نباشد و اختلافات جزیی در توانایی علمی دانشجویان هم‌تراز رشته‌های یکسان مؤسسات مختلف وجود داشته باشد باید توجه کرد که این مسأله در مورد دانشجویان سال دوم و سوم کنونی این مؤسسات وجود دارد زیرا دانشجویان‌سال چهارم در این تابستان و یا حداکثر تا بهمن ۵۸ فارغ‌التحصیل خواهند شد و دانشجویان سال اول فقط یک ترم درس داشته‌اند و آن قدر در مدارج تحصیلی پیش نرفته‌اند که یکسان کردن برنامه و ارتقاء محتوای آن در موردشان ممکن نباشد. برای دانشجویان سال دوم و سوم نیز مشورت نمایندگان آنها و هیأت علمی مؤسسه مربوط می‌تواند راه‌های مناسبی از قبیل تشکیل کلاسهای تکمیلی و مانند آن برای رفع این مشکل بجوید. در هر حال ادامه وضع فعلی آموزش به هیچوجه راه حل بهتری برای اجتناب از ایجاد چنین اشکالی نیست.
3 – ۱ – ۱ تغییر رشته: عدم نیاز بازار کار با برخی از رشته‌هایی که در مؤسسات فعلی تدریس می‌شوند سبب ایجاد دلسردی و عدم اطمینان به آینده در دانشجویان رشته‌های مزبور شده‌است. این مسأله را می‌توان در مرحله برنامه‌ریزی حل کرد و اجازه داد که دانشجویان این رشته‌ها به رشته‌هایی که فصل اشتراک بیشتر دارند و نیز مورد نیاز جامعه هستند تغییر رشته دهند.
4 – ۱ – ۱ – مشکل ایاب و ذهاب: از آنجا که ادغام مؤسسات متضمن تغییر مکان آموزش دانشجویان است و این امر امکان دارد که ایجاد دشواری در امر ایاب و ذهاب باشد.
دانشگاه می‌تواند با گرد آوردن منابع مؤسسات سرویسهای ایاب و ذهاب برای دانشجویان قرار دهد. توجه به این امر ضروری است که از نظر آماری احتمال دور شدن راه برخی از دانشجویان همانقدر است که احتمال نزدیک شدن راه برخی دیگر و به نظر نمی‌رسد این فقره مشکلی قابل ملاحظه باشد.
۲ – ۱ – هیأت علمی:
1 – ۲ – ۱: مشکلات ذهنی: طبیعی است که اعضاء هیأت علمی گروه‌های علمی مؤسسات آموزش فعلی، که معمولاً از نظر تعداد محدود نیز هستند از نظر روابط انسانی و آکادمیک با افرادی که از گروه‌های مشابه که از مؤسسات دیگر به آنها می‌پیوندند، امکان به وجود آمدن مشکلاتی را پیش‌بینی کنند.چنین تفکرات و نیز عدم تمایل به امتحان ناشناخته و به خطر انداختن احتمال گروه‌بندی‌هایی که خدای ناکرده ممکن است در بعضی مؤسسات وجود‌داشته باشند از آن گونه مشکلاتی است که متأسفانه در هیچ بحث جمعی به معرض نظر عام گذارده نخواهد شد ولی محتملاً عامل عمده انتقاداتی‌خواهد بود که به صورت پوشش بیان ظاهری نگرانی درونی معدودی از اعضاء هیأت علمی در مسأله ادغام این مؤسسات خواهد بود. این مشکل را می‌توان از دو طریق حل کرد اول آن که گردد همایی‌هایی بین افراد یک رشته خاص از مؤسسات مختلف ایجاد کرد که در هر صورت در مرحله برنامه‌ریزی آموزشی ضروری است دوم آن که هیأت اجرایی ادغام باید به این مسأله توجه خاص مبذول دارد و صادقانه ایجاد هماهنگی و همکاری در راه تقویت آموزش عالی را با آنها مطرح کند.
2 – ۲ – ۱ – توانایی علمی کادر آموزشی – برخی آموزشگران نسبت به توانایی معدودی از آموزشی فعلی مؤسسات در اجرای برنامه‌های آموزشی مناسب ابراز تردید کرده‌اند.
شکی نیست که مسأله نارسایی نسبی علمی کادر آموزش در تمام دانشگاه‌ها و مؤسسات عالی آموزشی امر واقعی است و مطمئناً به بهره‌دهی علمی آموزش عالی لطمه زده و میزند این امر اکنون نیز وجود دارد و احتمالاً در همه جا در آینده نزدیک نیز وجود خواهد داشت. برای جبران این نارسایی ایجاد دوره‌های بازآموزشی و سمینارهای رسمی و بودن علمی در تمام رشته‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر دارد. به علاوه تقویت‌گروه‌های علمی از طریق انتخاب هیأتهای ممیزه منطقی و دانشور خود به خود بخشی عظیم از این مشکلات را خواهد گشود. استخدام کادر علمی تازه‌نفس بر اساس ضوابط دانشگاه نیز قدمی دیگر در راه گشایش این مشکل است.
3 – ۲ – ۱ – جذب کادر علمی سایر دانشگاه‌ها – گفته می‌شود که چنین دانشگاهی احتمالاً با جذب هیأت علمی سایر دانشگاه‌ها سبب تضعیف چنین دانشگاه‌هایی خواهد شد.
این مسأله به دلایل زیر صحیح نیست.
– جذب هیأت علمی دانشگاه‌های دیگر کشور به دو طریق جاذبه مالی و یا جاذبه آموزشی و پژوهشی میسر است. از آن جا که قرار است حقوق و مزایای تمام هیأتهای علمی دانشگاه‌ها بر اساس دانشگاه‌های دولتی باشد، احتمال رخ‌دادن چنین مسأله‌ای از نظر مالی وجود ندارد. به علاوه دانشگاه مزبور تا مدتی از نظر آموزشی و پژوهشی در حالتی نخواهد بود که بتواند برای کارکنان سایر دانشگاه‌ها جاذب باشد.
به هر حال اگر در مواردی خاص چنین چیزی نیز رخ دهد در جهت ایجاد تعادل کاستن از کادر متورم برخی از گروه‌های علمی که (مثلاً در دانشگاه تهران) حتی نمی‌توان یک درس در سال نیز (به علت تورم کادر) برای آنها تخصیص داد، خواهد بود.
۳ – ۱ – برنامه آموزشی
اغلب مؤسسات آموزشی که در این طرح مورد بحث قرار می‌گیرند فاقد برنامه آموزش اصولی هستند و در بسیاری از موارد محتوای دقیق دروس، ارتباط بین دروس و رابطه محتوای دروس با مهارتهایی که فارغ‌التحصیل باید داشته باشد مبهم است. علاوه بر این، اختلاف “برنامه‌های آموزشی” در‌یک رشته واحد در مؤسسات مختلف در مراحل آغازی مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. برای حل چنین مشکلاتی بلافاصله پس از تأیید اصولی طرح از طرف مسئولین ذیربط، گردهمایی‌های تک رشته‌ای از کادر علمی مؤسسات به منظور کسب نظر و ایجاد هماهنگی و همکاری بین آنان به وجود خواهد آمد. این گردهمایی‌ها بلافاصله به تدوین برنامه‌های آموزشی تفصیلی در جهت افزایش بهره‌دهی آموزشی و حتی‌الامکان تأمین نیازهای حقیقی جامعه خواهد پرداخت در این مسیر مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی آموزشی نیز می‌تواند مساعدت‌های لازم را بکند. ولی در این مورد مشکلاتی نیز وجود دارد که در هر رشته خاص بنا به ماهیت برنامه و یکسان دانشگاه ناشی می‌شوند.
۲ – مشکلات لجستیکی
مشکلات لجستیکی عبارت از مسایل مربوط به انتقال وسایل، تجهیزات، دانشجویان و هیأت علمی مؤسسات به مکان جدید و نیز تکمیل تجهیزات و وسایل است. این مسائل را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:
۱ – ۲ – مسأله مربوط به مکان استقرار دانشگاه:
برای استقرار دانشگاه در کوتاه مدت، یک یا چند محوطه بزرگ با ساختمانهای کافی (حداقل مجموع زیر بنا در حدود ۲۵۰ هزار متر مربع) مورد نیاز است. با توجه به حسن نیتی که در این مورد ستاد ارتش جمهوری اسلامی از خود نشان داده است به نظر می‌رسد که امکانات موجود بتواند این مشکل را حداقل به طور موقت حل کند. تخصیص مکان برای دانشکده‌های مختلف و گروه‌های هر دانشکده بر حسب نیازهای آموزشی و پرسنلی و نیز بر اساس امکانات موجود از وظیفه هیأت اجرایی ادغام خواهد بود. در این مورد محل دانشکده کشاورزی و دامپروری از پیش معین است. پردیز مامازن (ورامین) دانشگاه ابوریحان با توجه به امکانات و تأسیسات محل بسیار مناسبی برای این دانشکده است. به نظر می‌رسد که مکان فعلی مرکز علوم پزشکی ایران نیز می‌تواند به عنوان دانشکده پزشکی این دانشگاه مفید باشد. سایر دانشکده‌ها نیز می‌توانند به تناسب ارتباط در گروه‌های ۲ یا سه‌تایی در مکانهای جداگانه مستقر شوند در این حالت مسأله ساده‌تر است و ابتدا می‌توان عمل پیوستن از مدارس عالی کما بیش تک رشته‌ای آغاز کرد به نحوی که ابتداء مثلاً تمام دانشکده و مؤسسات که دست اندر کار آموزش هنر و مسائل مربوط هستند به دانشگاه بزرگ بپیوندند و در مکان مربوط به خود مستقر شوند. و در مرحله دوم و مراحل بعدی به تدریج به مؤسسات چند رشته‌ای و دانشگاه‌ها را به دانشکده‌های مورد نظر منفک و قسمتها را به دانشکده‌های مربوط در مکانهای در نظر گرفته شده منظم کرد.
۲ – ۲ – مسأله انتقال تدریجی وسایل و تجهیزات
این کار پس از تخصیص محل و تحت نظر هیأت اجرایی و یا کمیته‌ای که این هیأت مأمور خواهد کرد و با مشارکت و همکاری کارکنان مؤسسات مربوط انجام خواهد شد. ولی در این راه وجود وسایل حمل و نقل و نظارت دقیق بر انجام چنین کاری برای جلوگیری از بی‌نظمی که احتمال خطرناکی در این مورد است، ضروری است. وجود برنامه زمانی دقیق و تعیین مسئولین با شرح وظایف مشخص برای این قسمت از کار ضرورت حیاتی دارد.
۳ – ۲ – تعیین کمبودها و تهیه و تدارک وسایل و تجهیزات مورد نیاز از آنجا که ممکن است در مواردی مجموع تجهیزات آموزشی مؤسسات موجود تکافوی آموزشی بر مبنای برنامه‌های آموزشی جدید را نکند، تعیین کمبودها و تهیه آنها از ضروریات است. این کار با توجه به کمی وقت و عدم وجود احتمالی چنین وسایلی در ایران باید بر اساس برنامه دقیق و منظمی که از طرف کمیته مربوط تدوین می‌شود انجام پذیرد.
۳ – مسائل اداری و مالی
مشکلات اداری و مالی ناشی از ادغام به چند گونه است:
۱ – ۳ تهیه مقررات مالی و اداری یکسان
یکسان کردن حقوق در سطوح مختلف آموزشی و غیر آموزشی از ضرورت‌های مبرم ایجاد دانشگاه است. ولی احتمالاً تدوین این گونه مقررات و آیین‌نامه‌ها مدتی به طول خواهد انجامید. لذا برای مدتی کوتاه ناچار حقوق و مزایای کارکنان بر اساس مؤسسه سابق پرداخت خواهد شد. برای تهیه چنین مقرراتی کمیته‌ای مرکب از یک نماینده از اعضاء علمی یک نماینده از کارکنان امدادی نماینده‌ای از سازمان امور استخدامی و نماینده‌ای از وزارت علوم (دفتر حقوقی) تشکیل می‌شود. پس از تهیه پیش‌نویس اول، آیین‌نامه‌های مربوط در اختیار کارکنان دانشگاه برای کسب نظر قرار می‌گیرد و پس از گردآوری نظرات و تلفیق نظرات معقول آیین‌نامه‌ها به شورای دانشگاه جهت تکمیل و تصویب ارسال خواهد شد.
۲ – ۳ – بودجه
بودجه دانشگاه در سال اول برابر مجموع بودجه‌های تخصیص داده شده به تمام مؤسسات است و باید تغییر تخصیص مواد میسر باشد تا نبودن صرفه‌جویی احتمالی در مواردی را در موارد ضرور دیگر به کار گرفت.
برنامه پیشنهادی اجرایی
با توجه به عمق و وسعت عمل تشکیل دانشگاه بزرگ تمام مراحل اجرای کار باید حتی‌الامکان به طور دقیق روشن شده و برنامه‌ریزی شود. در این مسیر، تعیین مراحل انجام کار و تقسیم دقیق مسئولیتهای اجرایی و یافتن مدیران مناسب در تمام سطوح ضرورت تام دارد. با توجه به این مطلب مراحل اجرایی این طرح به صورت زیر پیشنهاد می‌شود:
۱ – تصویب اصل پیشنهاد:
تا هنگامی که اصل پیشنهاد مورد تصویب قرار نگیرد، آغاز کار برنامه‌ریزی و اجرای به طور جدی دشوار است. فقط پس از تصویب تفکر اصلی است که می‌توان توقع داشت افراد علاقمند در امر برنامه‌ریزی شرکت مستمر و کارآمد داشته باشند.
۲ – تعیین سرپرست موقت:
این فرد از بین دانشگاهیان با سابقه، خوشنام و خوشفکر از طرف وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب می‌شود.
۳ – تشکیل دبیرخانه موقت:
پس از تصویب اصل طرح دبیرخانه‌ای متشکل از یک کمیته اصلی بررسی طرح و معدودی افراد اداری و خدمات در وزارت علوم به کار می‌پردازد. وظیفه چنین کمیته‌ای بررسی راه کارهای مختلف برای اجرای طرح و انتخاب مناسبترین آنها و نیز ایجاد کمیته‌های مختلف عملیاتی است. تعیین وظایف اصلی کمیته‌های مختلف عملیاتی نیز به عهده کمیته اصلی بررسی طرح است، در عین حال کمیته بررسی طرح ایجاد هماهنگی در تصمیم‌گیری و نظارت بر اجرای اجزاء طرح را به عهده دارد. اعضاء چنین کمیته‌ای باید نه تنها از مدیریت دانشگاهی مطلع باشند بلکه باید اشخاصی باشند که به امور آموزش و نیز سیاستهای آموزش عالی کشور آشنا باشند این افراد باید برای مدتی تمام وقت خود را به این کار اختصاص دهند و حتی‌الامکان از کارکنان مطلع مؤسسات مشمول طرح انتخاب شوند.
۲ – کمیته عملیاتی
این کمیته‌ها جزییات کار تشکیل دانشگاه را برنامه‌ریزی می‌کنند، و خود بر اجرای چنین کارهایی نظارت دارند. این کمیته‌ها عبارتند از:
الف – کمیته طرح و برنامه‌ریزی
این کمیته با توجه به راه کار انتخاب شده توسط کمیته اصلی به برنامه‌ریزی جزییات اجرایی انجام راه کار مزبور می‌پردازد و نیز با توجه به نیازهای آموزشی کشور ساخت سازمانی آموزشی دانشگاه را تعیین می‌کند. این کمیته همچنین از طریق شرکت دادن کادر علمی مؤسسات در سر کمیته‌های برنامه‌ریزی، تدوین برنامه‌های تفصیلی آموزشی در هر رشته را به عهده می‌گیرد و با توجه به این برنامه‌ها نیازهای آموزشی از نظر فضا، تجهیزات و‌وسایل آموزشی را تعیین کرده و سپس برای تدارک و تهیه این نیازها به برنامه‌ریزی می‌پردازد.
ب – کمیته امور اداری و تسهیلات
این کمیته به حل مسائل اداری از قبیل مسائل پرسنلی و مدیریت می‌پردازد و در این راه با تدوین آیین‌نامه‌های مناسب و برنامه‌های کاری تسهیلات لازم را در جهت انجام امر ادغام فراهم می‌آورد.
تعیین ساخت سازمانی اداری دانشگاه نیز به عهده این کمیته است.
ج – کمیته امور مالی
وظیفه این کمیته علاوه بر ایجاد تسهیلات لازم در جهت انجام امر ادغام تدوین آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی دانشگاه است. برنامه‌ریزی بودجه دانشگاه بر اساس برنامه‌های آموزشی و اداری در کمیته بالا به عهده این کمیته است.
د – کمیته (های) اجرایی
این کمیته (ها) به اجرای برنامه‌های تدوین شده در سر کمیته بالا اقدام می‌کند و بر اساس برنامه‌ریزی دقیق زمانی و جداول مشابه با سیستم پرت (PERT) به انجام امور اقدام می‌کند.
۱ – دانشکده هنرهای زیبا
رشته مؤسسات مادر فوق فوق
دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
معماری دانشگاه فارابی
1 – دانشکده هنرهای تزئینی – ۱۷۴ ۲۱ –
معماری داخلی
2 – مدرسه عالی ساختمان ۲۱۵ – – –
طراحی ۱ – دانشکده هنرهای تزئینی – ۱۲۱ ۲ –
نقاشی ۱ – دانشکده هنرهای تزئینی – ۴۵ – –
پیکرسازی ۱ – دانشکده هنرهای تزئینی – ۲۸ – –
ادبیات
دراماتیک و نمایشنامه‌نویسی
۱ – دانشکده هنرهای دراماتیک – ۷۶ – –
دکورسازی و صحنه آرایی ۱ – دانشکده هنرهای دراماتیک – ۶۱ – –
سینما و رادیو تلویزیون ۱ – دانشکده هنرهای دراماتیک – ۱۱۰ – –
هنرپیشگی و کارگرانی ۱ – دانشکده هنرهای دراماتیک – ۹۹ – –
نمایش عروسکی ۱ – دانشکده هنرهای دراماتیک – ۳۱ – –
برنامه‌ریزی فرهنگی ۱ – دانشگاه فارابی – – ۶۵ –
مهمانداری هواپیما ۱ – مدرسه عالی
مهمانداری و خدمات ۲۰۲ – – –
۲ – دانشکده پزشکی
رشته مؤسسات مادر فوق فوق
دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – دانشکده علوم تندرستی – – – ۴۴
پزشکی ۲ – مرکز پزشکی – – – ۳۱
3 – مجتمع آموزش پزشکی – – – ۲۳۷
1 – دانشکده علوم تندرستی – – – ۱۲۱
تخصص پزشکی
2 – دانشگاه آزاد ایران – ۱۶۰ – –
3 – دانشکده پیراپزشکی و بهداشت
رشته مؤسسات مادر فوق فوق دیپلم لیسانس لیسانس
1 – مرکز پزشکی – ۱۰۱ ۸۹ –
پرستاری
2 – مجتمع آموزشی شیر و
خورشید ۴۰ – – –
3 – انستیتوی عالی علوم بیمارستانی – ۲۴۴ – –
پیراپزشکی (رادیولوژی لوازم آزمایشگاهی – نگهداری مدارک پزشکی) ۱ – مرکز پزشکی – ۷۸ – –
1 – انستیتوی علوم بیمارستانی ۱۷۰ ۸۸۸ – –
2 – مدرسه عالی تغذیه – ۱۶۲ ۵۹ –
بهداشت و تغذیه
3 – مدرسه عالی بهداشت کار ۱۱۰ – – –
4 – مدرسه عالی حفاظت محیط زیست ۴۷ – – –
5 – آموزشگاه عالی کمک مهندسی بهداشت ۱۲۷ – – –
6 – مدرسه عالی توانبخشی – – – –
توانبخشی ۱ – دانشکده
توانبخشی – ۱۳۲ ۲۹ –
۴ – دانشکده علوم تربیتی
رشته مؤسسات مادر فوق فوق دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – مدرسه عالی پارس – ۵۱۰ ۴۶ –
تعلیم و تربیت
2 – دانشکده دماوند – – ۴۱ –
آموزش و پرورش
قبل از دبستان ۱ – مدرسه عالی شمیران – ۳۲۳ ۱۷ –
مشاوره و راهنمایی ۱ – مدرسه عالی شمیران – ۲۴۳ ۲۰ –
کتابداری
1 – مدرسه عالی ایران زمین – ۱۰۸ – –
1 – مدرسه عالی ورزش
تربیت بدنی (دانشکده تربیت بدنی و ورزشی) ۴۴۷ ۸۴۶ – –
5 – دانشکده اقتصاد، علوم اداری و بازرگانی
رشته مؤسسات مادر فوق فوق دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی – ۱۷ – –
2 -مدرسه عالی ریاضیات کرج – ۵۰۱ – –
مدیریت
3 – مدرسه عالی شمیران (مدیریت رفاه) – ۲۹۶ ۲۴ –
4 – مرکز آموزش مدیریت دولتی – – ۱۵۲ –
5 – مرکز آموزش مدیریت
سازمان و مدیریت صنعتی – – ۳۲ –
1 – مرکز مطالعات مدیریت ایران – – ۷۸ –
مدیریت بازرگانی
2 – دانشکده علوم ارتباطات – ۱۲۲ – –
1 – مدرسه عالی بازرگانی – ۱۵۷۶ – –
بازرگانی
2 – دانشکده بین‌المللی امور اداری و بازرگانی – ۹۱ – –
3 -مدرسه عالی ایران زمین – ۱۴۲ – –
مدیریت خدمات اجتماعی
1 – آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی – – ۵۰ –
بیمه
بازرگانی ۱ – مدرسه عالی بیمه تهران – ۷۱۷ – –
رفاه و توسعه اجتماعی ۱ – مدرسه عالی بیمه تهران – ۴۹۶ – –
اقتصاد ۱ – مدرسه عالی بیمه تهران – ۳۶۰ – –
بانکداری ۱ – مدرسه عالی علوم بانکی – ۱۴۹۳ – –
حسابداری ۱ – مدرسه عالی حسابداری و امور مالی شرکت نفت – ۶۸۳ ۱۶۹ –
6 – دانشکده فنی
رشته مؤسسات مادر فوق فوق
دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – تکنیکوم نفیسی ۱۸۷ ۲۲۳ – –
برق
2 – مجتمع آموزش وزارت راه ۵۹ ۷۰ – –
3 – مدرسه عالی فنی تهران ۷۲ ۳۰ – –
1 – تکنیکوم نفیسی ۳۳۳ ۳۲۳ – –
ساختمان
2 – مجتمع آموزش و وزارت ترابری ۱۵۰ ۱۰۱ – –
3 – مدرسه عالی فنی تهران ۵۱ ۳۰ – –
4 – مدرسه عالی ساختمان ۳۵۴ ۲۲۶ – –
1 – تکنیکوم نفیسی ۲۵۸ ۲۲۰ – –
مکانیک
2 – مجتمع آموزشی وزارت راه و ترابری ۱۰۵ ۷۴ – –
مهندسی عمومی دانشکده مخابرات – ۲۶۴ – –
کمک مهندس
ارتباطات دانشکده مخابرات ۲۰۸ – – –
کاربرد کامپیوتر
و آنالیز سیستم مدرسه عالی کامپیوتر – ۴۴۵ – –
برنامه‌ریزی و تحقیق عملیات مدرسه عالی کامپیوتر – ۲۹۹ – –
الکترونیک مدرسه عالی فنی تهران ۵۰ ۳۰ – –
علوم سیستم‌ها مرکز آموزش
مدیریت صنعتی – – ۲۴ –
7 – دانشکده علوم
رشته مؤسسات مادر فوق فوق
دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – مدرسه عالی پارس – ۱۹۴ ۳ –
2 – ابوریحان بیرونی – – – –
الف – فیزیک ۳ – دانشگاه آزاد ایران – – – –
4 – دانشگاه علوم و فنون
ارتش – – – –
5 – دانشکده هواشناسی و علوم جو ۲۸ (هواشناسی)- – –
1 – مدرسه عالی پارس – ۳۱۳ ۹ –
2 – دانشگاه آزاد ایران – – – –
ب – شیمی ۳ – ابوریحان بیرونی – – – –
4 – دانشگاه علوم و
فنون ارتش – ۱۶۲ ۵۹ –
5 – دانشکده علوم تغذیه و
شیمی و مواد غذایی – ۱۶۲ ۵۹ –
1 – مدرسه عالی پارس – ۹۳ – –
ج – ریاضی ۲ – مدرسه عالی
ریاضیات کرج – ۳۹۹ – –
1 – ابوریحان بیرون – – – –
د – بیولوژی ۲ – علوم و فنون ارتش – – – –
3 – علوم تندرستی – ۱۸۳ – –
ه – زمین‌شناسی و هیدرولوژی
مؤسسه آبشناسی ایران ۵۱ – – –
آمار مؤسسه آموزش عالی آمار – ۱۸۷ ۱۸ –
انفورماتیک مؤسسه آموزش عالی آمار و انفورماتیک – ۱۴۰ – –
8 – دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی
رشته مؤسسات مادر فوق فوق
دیپلم لیسانس لیسانس دکتری
1 – مدرسه ادبیات و زبانهای خارجی – ۳۸۹ – –
زبان و ادبیات فارسی
2 – پژوهشکده فرهنگ ایران – – ۱۵ –
1 – مدرسه عالی ادبیات و زبانهای خارجی – ۴۶۹ – –
2 – مدرسه عالی پارس – ۴۳۳ – –
زبان و ادبیات انگلیسی
3 – مدرسه عالی ترجمه – ۱۳۹۹ – –
4 – دانشکده دماوند – ۱۲۹ (۵۷۳ جویند کالج)
5 – دانشکده علوم ارتباطات – – – –
ادبیات و
1 – مدرسه عالی ادبیات و زبان فرانسه زبانهای خارجی – ۱۰۳ – –
2 – مدرسه عالی ترجمه – ۱۸۴ – –
زبان آلمانی
1 – مدرسه عالی ادبیات و زبانهای خارجی – ۱۱۲ – –
2 – مدرسه عالی ترجمه – ۲۰۸ – –
زبان روسی مدرسه عالی ترجمه – ۶۲ – –
زبان ایتالیایی مدرسه عالی ترجمه – ۱۵۸ – –
زبان اسپانیایی مدرسه عالی ترجمه – ۹۳ – –
زبان عربی مدرسه عالی ترجمه – ۲۱۷ – –
فرهنگ و ادبیات تحقیقی دانشکده دماوند – ۲۱۵ – –
تاریخ و باستان‌شناسی
1 – دانشگاه فارابی – – ۲۴ –
2 – پژوهشکده فرهنگ ایران – – ۶ –
روزنامه‌نگاری دانشکده علوم ارتباطات و اجتماعی – ۸۳ – –
جغرافیا دانشکده نقشه‌برداری ۲۰۵
نقشه‌بردار کارتوگرافی ۱۳۷ ۱۹