ماده واحده – متن ماده یک و مواد یازده تا بیست و دو و بیست و چهار تا بیست و شش قانون تشکیل انجمنهای شهرستان و استان به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱ – به منظور مشارکت اهالی هر محل در اداره امور محلی و در اجرای اصل سپردن
کار مردم به مردم و تهیه موجبات آبادانی و عمران شهری و روستایی و تشخیص و تعیین
نیازمندیهای محلی و مراقبت در تأمین آن در مرکز هر شهرستان انجمن شهرستان و در
مرکز هر استان انجمن استان طبق مقررات این قانون تشکیل می‌شود و انجمنهای مزبور دارای شخصیت حقوقی خواهند بود.
ماده ۱۱ – پس از وصول دستور وزارت کشور مبنی بر شروع انتخابات فرماندار یا جانشین او و بخشدار یا جانشین او مکلف است حداکثر ظرف ۱۰ روز مراتب را جهت اطلاع داوطلبان نمایندگی انجمن شهرستان در حوزه انتخابیه آگهی نماید.
داوطلبان باید از تاریخ انتشار آگهی ظرف ۱۵ روز آمادگی خود را کتباً به فرمانداری
یا بخشداری محل انتخاب اطلاع دهند و برای این که داوطلب نمایندگی شناخته شوند باید
معرفی‌نامه‌ای به امضاء ۳۰ تا ۱۵۰ نفر اشخاصی که صلاحیت رأی دادن دارند به ترتیب زیر:
۱ – در نقاطی که تا سی هزار نفر جمعیت دارند ۳۰ نفر
2 – در نقاطی که از ۳۰ هزار نفر تا ۵۰ هزار نفر جمعیت دارند. ۵۰ نفر
3 – در نقاطی که از ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند. ۷۵ نفر
4 – در نقاطی که از ۱۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند. ۱۰۰ نفر
5 – در نقاطی که از ۲۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارند. ۱۲۵ نفر
6 – در نقاطی که از ۵۰۰ هزار نفر به بالا جمعیت دارند. ۱۵۰ نفر
ضمیمه نامه خود به فرمانداری و یا بخشداری محل انتخاب تسلیم و رسید دریافت نمایند.
برگ داوطلبی و معرفی‌نامه طبق نمونه‌ای است که از طرف وزارت کشور تهیه خواهد شد
معرفی کاندیدای احزاب قانونی برای عضویت در انجمن شهرستان از طرف احزاب مذکور به جای معرفی‌نامه قابل قبول خواهد بود.
ماده ۱۲ – پس از انتشار آگهی مذکور در ماده (۱۱) فرماندار بلافاصله کمیسیونی مرکب
از خود و رؤسای ادارات دادگستری و بهداری و آموزش و پرورش و در صورت غیبت یا نبودن
در محل قائم مقام آنان و یک نفر معتمد محل تشکیل می‌دهد. در نقاطی که هر یک از
ادارات مذکور در این ماده‌وجود نداشته باشد از رؤسای سایر ادارات یا معتمدین محل
برای تشکیل کمیسیون پنج نفری دعوت می‌شود. کمیسیون بدواً به صلاحیت
داوطلبان نمایندگی کلیه حوزه‌های انتخابیه آن شهرستان رسیدگی و پس از آن اسامی واجدین شرایط در حوزه انتخابیه را به تفکیک تهیه و به وسیله فرماندار یا بخشدار اعلام می‌نماید و رأی‌دهندگان فقط می‌توانند به آنان رأی دهند.
ماده ۱۳ – فرماندار یا بخشدار هر حوزه انتخابیه به محض وصول دستور وزارت کشور مبنی بر تشکیل انجمن نظارت ۱۵ نفر از طبقات زیر:
1 – علماء.
2 – استادان دانشکده‌ها و دبیران و پزشکان و مهندسین و وکلای دادگستری.
3 – بازرگانان و پیشه‌وران.
4 – کشاورزان.
5 – کارگران.
از هر طبقه سه نفر را که واجد شرایط انتخاب شدن باشند تعیین و دعوت می‌نماید در صورتی که یک یا چند طبقه از طبقات پنجگانه وجود نداشته باشد معادل کسری عده از سایر طبقات دعوت می‌شود.
ماده ۱۴ – دعوت‌شدگان در اولین جلسه از بین خود یا خارج هفت نفر را که واجد شرایط
انتخاب شدن باشند به رأی مخفی و اکثریت نسبی به عنوان عضو اصلی و هفت نفر را به
همین ترتیب به عنوان عضو علی‌البدل انجمن نظارت بر انتخابات تعیین می‌کنند برای
انجام انتخاب مزبور حضور دو ثلث از دعوت‌شدگان کافی خواهد بود.
ماده ۱۵ – اعضای انجمن نظارت پس از انتخاب بلافاصله تحت ریاست مسن‌ترین اعضاء
تشکیل جلسه داده و یک رییس و یک نایب رییس و لااقل سه منشی از بین خود با رأی مخفی
انتخاب می‌نمایند انتخاب رییس و نایب رییس فردی و با اکثریت تام خواهد بود و در
صورت عدم حصول اکثریت تام دفعه دوم انتخاب به اکثریت نسبی صورت می‌گیرد انتخاب منشی‌ها جمعی و به اکثریت نسبی است.
ماده ۱۶ – انجمن نظارت حوزه انتخابیه مکلف است برای تسهیل و تسریع در امر انتخابات و اخذ رأی به تعداد لازم شعب جداگانه مرکب از پنج نفر از اهالی همان محل که واجد شرائط انتخاب شدن باشند تشکیل دهند.
ماده ۱۷ – انجمن نظارت و شعب آن غیر قابل انحلال است مگر آن که موجبات تعطیل و
تعویق انتخابات را فراهم کنند و یا برخلاف وظائفی که بر طبق این قانون به عهده
انجمن گذاشته شده عمل نمایند در این صورت اگر اخلال از طرف شعبه باشد بنا بر رأی
اکثریت انجمن با موافقت فرماندار یا بخشدار‌شعبه مزبور منحل می‌شود و اگر از طرف
انجمن باشد فرماندار یا بخشدار یا موافقت کمیسیون پنج نفری موضوع ماده ۱۲ ضمن
تنظیم صورت مجلسی‌که حاکی از دلائل انحلال و کیفیت اخلال در انجمن باشد اعضاء
علی‌البدل را برای ادامه امر انتخابات دعوت می‌نماید در صورتی که از آن اقدام نیز نتیجه‌ای حاصل نشود بلافاصله به ترتیب مقرر در ماده ۱۳ مجدداً نسبت به تشکیل انجمن نظارت اقدام به عمل خواهد آمد.
ماده ۱۸ – انجمن نظارت باید آگهی که حاوی مطالب زیر باشد از ۳ تا ۵ روز قبل از روز اخذ رأی در حوزه انتخابیه منتشر کند.
1 – محل انعقاد انجمن و شعب آن و ساعات اخذ رأی که باید در تمام شعب در روز جمعه به عمل آید و کمتر از شش ساعت و بیش از هشت ساعت نباشد ساعات اخذ رأی از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ و از ساعت ۱۴ تا خاتمه مدت خواهد بود.
2 – شرایط انتخاب‌کنندگان.
3 – عده اعضایی که باید در آن حوزه انتخاب شوند.
4 – اسامی داوطلبان عضویت انجمن شهرستان که صلاحیت آنها مورد تأیید قرار گرفته و واجد شرایط مندرج در این قانون باشند با تصریح به این امر که رأی‌دهندگان فقط می‌توانند از میان داوطلبان معرفی شده از طرف انجمن نظارت اشخاصی را که مایل باشند انتخاب نمایند.
ماده ۱۹ – رأی‌گیری در یک روز به عمل خواهد آمد و دادن رأی باید مخفی باشد و نحوه اخذ رأی و استخراج آن و تشخیص حائزین اکثریت طبق آیین‌نامه‌ای است که از طرف وزارت کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۲۰ – هرگاه در اثناء جریان انتخابات یک یا چند نفر از اعضاء انجمن در آمدن
به جلسات تعلل یا از حضور استنکاف نماید مادام که اکثریت باقی است جریان امر تعقیب
و به عضو یا اعضاء مذکور اخطار می‌شود که حضور یابند چنانچه عضوی تا دو جلسه پس از
اخطار در استنکاف و تعلل خود باقی باشد انجمن با اطلاع فرماندار یا بخشدار یک یا
چند نفر از اعضاء علی‌البدل را به حکم قرعه برای عضویت انجمن دعوت می‌نماید و اگر
اکثریت‌اعضاء انجمن نظارت از حضور در انجمن استنکاف نمایند و یا پس از ختم
انتخابات از دادن اعتبارنامه خودداری کنند فرماندار یا بخشدار علل و‌موجبات آن را
تحقیق و در رفع محظور اهتمام می‌نماید و در صورتی که اهتمام فرماندار یا بخشدار
مؤثر نشود و اکثریت اعضاء انجمن یا تمام اعضاء انجمن اعم از اصلی و علی‌البدل
همچنان استنکاف و یا استعفا نمایند یا به واسطه فقدان اکثریت انجمن نتوانند به
وظائف قانونی خود عمل نماید کمیسیون مقرر در ماده ۱۲ در تجدید انتخاب اعضاء انجمن
نظارت به تعداد کسری اعضاء اقدام می‌نماید.
ماده ۲۱ – اگر کسی در جریان انتخابات شکایت یا ایرادی در امر انتخابات داشته باشد مانع سیر قانونی جریان انتخابات نخواهد بود ولی خلاصه شکایت یا ایراد در دفتر مخصوص انجمنهای نظارت ثبت می‌شود.
ماده ۲۲ – انجمن نظارت پس از خاتمه رأی‌گیری و شمارش و قرائت آراء بلافاصله اسامی
دارندگان رأی را جهت اطلاع عموم آگهی می‌نماید و از تاریخ انتشار این آگهی تا یک
هفته ایرادات و شکایات از انتخابات را می‌پذیرد و منتهی ظرف یک هفته دیگر به
شکایات یا ایرادات رسیدگی و نتیجه را اعلام می‌دارد.
شاکیان از انتخابات یا از انجمن نظارت می‌توانند پس از افتتاح انجمن شهرستان
شکایات خود را ظرف هفته اول به انجمن تسلیم نمایند و نظر انجمن که ظرف یک هفته از
تاریخ وصول شکایات اعلام خواهد شد قطعی است. حق اعتراض بر انتخابات را اشخاصی
دارند که حق انتخاب کردن را داشته باشند.
ماده ۲۴ – در صورتی که ایراد و شکایتی از انتخابات نشود و یا ایرادات و شکایتهای
رسیده پس از رسیدگی مورد تأیید واقع نگردد انجمنهای نظارت پس از تنظیم صورتمجلس
نهایی به نام کسانی که به عضویت انجمن شهرستان انتخاب شده‌اند اعتبارنامه را با
امضای اکثریت اعضاء انجمن و فرماندار‌یا بخشدار مربوطه در چهار نسخه صادر کرده
نسخه اول را به عضو منتخب تسلیم خواهد نمود نسخه دوم را به وزارت کشور و نسخه سوم
را به‌فرمانداری و نسخه چهارم را به انضمام دفاتر صورتجلسات و ثبت نام توسط
فرمانداری یا بخشداری مربوطه به انجمن شهرستان ارسال می‌دارد و در صورتی که منتخب
قبل از صدور اعتبارنامه فوت یا استعفا کند انجمن نظارت برای نفر بعدی که دارای رأی
بیشتری باشد به شرح فوق اعتبارنامه صادر می‌نماید.
ماده ۲۵ – پس از صدور اعتبارنامه اعضاء انجمن شهرستان با حضور اعضاء انجمن مزبور و رییس و اعضاء انجمن نظارت بر انتخابات و فرماندار و یا بخشدار اوراق آراء مأخوذه معدوم می‌شود و در این موقع رییس انجمن نظارت انحلال انجمن نظارت را اعلام می‌دارد.
ماده ۲۶ – ترتیب انتخابات نمایندگان بخشها بر اساس انتخابات انجمنهای شهرستان و به نحوی خواهد بود که در ماده ۱۱ اصلاحی منظور شده است.
اصلاح فوق مشتمل بر یک ماده به استناد تبصره یک ماده یک قانون تشکیل انجمنهای شهرستان و استان (مصوب ۱۳۴۹.۳.۲۴) پس از تصویب‌کمیسیون کشور مجلس سنا در تاریخ ۱۳۵۱.۴.۶ در تاریخ روز شنبه هفدهم تیرماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب کمیسیون کشور مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی