ماده ۱ – شهرداریها مکلفند هر سال قبل از تقسیم اعتبارات شهرداری یک و نیم درصد از کل درآمد خود را برای تأسیس کتابخانه عمومی و قرائتخانه و خرید کتاب و اداره کتابخانه هر شهر اختصاص دهند و اگر کتابخانه عمومی شهر در حال حاضر موجود باشد و به انجمن کتابخانه عمومی واگذار گردد صرف یک و نیم درصد مزبور با رعایت مفاد این قانون برای کمک و توسعه و تکمیل همان کتابخانه مجاز است.
تبصره ۱ – برای نظارت در ساختن کتابخانه و خرید کتاب و لوازم مربوط و اداره آن در هر شهر انجمن کتابخانه که دارای شخصیت حقوقی است تشکیل میشود. اعضای انجمن مرکب خواهند بود از رییس فرهنگ و هنر، نماینده انجمن شهر و نماینده شهرداری و چهار نفر از دانشمندان و معتمدین آن شهر که با پیشنهاد رییس اداره فرهنگ و هنر و تصویب هیأت امناء مذکور در ماده ۲ این قانون انتخاب میشوند. رییس فرهنگ و هنر سمت ریاست و دو نفر از اعضاء به سمت خزانهدار و دبیر انتخاب خواهند شد. تصمیمات انجمن که به تصویب اکثریت اعضاء رسیده باشد قابل اجرا خواهد بود. اداره امور انجمن در شهر تهران با هیأت امناء مذکور در ماده ۲ خواهد بود.
تبصره ۲ – خدمت چهار نفر منتخب که ممکن است در شورای آموزش و پرورش شهر نیز عضویت داشته باشند در انجمن کتابخانه افتخاری و برای مدت چهار سال است. هر گاه یکی از اعضاء فوت یا استعفا کند یا محکومیتی پیدا نماید که مستلزم محرومیت او از حقوق اجتماعی باشد جانشین وی برای بقیه مدت به ترتیب مقرر در تبصره ۱ انتخاب میشود.
تبصره ۳ – در هر شهر که عمارت مناسب برای کتابخانه فراهم نباشد اعتبار از محل یک و نیم درصد و سایر وجوه حاصله در حساب مخصوص نگاهداری میشود که زیر نظر انجمن کتابخانه منحصراً به مصارف تعیین شده در این قانون برسد.
انجمن کتابخانه مجاز است به طور امانی و یا از طریق مناقصه اقدام به ساختن بنای کتابخانه نماید.
انجمن میتواند برای تسریع در تأسیس کتابخانه عمومی به اعتبار مبلغی که از درآمد شهرداری محل جهت تأسیس کتابخانه اختصاص داده شده از بانکهای مجاز وام دریافت کند و به مصرف ساختن بنای کتابخانه برساند و از اعتبار مربوط مستهلک نماید.
تبصره ۴ – شهرداریها مکلفند مقدار مناسب از اراضی متعلق به خود را به تقاضای انجمن کتابخانه برای ساختمان کتابخانه عمومی با حفظ مالکیت بلاعوض در اختیار انجمن مذکور بگذارند و در نقاطی که شهرداری فاقد زمین باشد مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت میتوانند با تصویب هیأت وزیران زمین و ابنیه مورد تقاضا را برای کتابخانه عمومی بلاعوض واگذار نمایند.
انجمن کتابخانه میتواند با تصویب انجمن شهر زمین دریافتی از شهرداری را با زمین مناسبتر تعویض نماید. ساختن بنای کتابخانه عمومی در شهرهایی که پارک شهر دارد در پارک مجاز است و اگر شهرداریها در پارک شهر دارای ساختمان مناسب باشند باید به کتابخانه عمومی اختصاص دهند. (پارک شهر به باغات عمومی و ملی نیز اطلاق میشود).
تبصره ۵ – وزارت فرهنگ و هنر مکلف به بذل مساعدتهای مالی و معنوی برای توسعه کتابخانههای عمومی شهرستانها است و باید علاوه بر همکاری با هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور از کتب و مجلات که در اختیار دارد به همه کتابخانههای عمومی کشور به رایگان بفرستد.
تبصره ۶ – مؤلفین و ناشرین کتب و مجلات و روزنامههای شهر یک نسخه از نشریه چاپ شده خود را به رایگان در اختیار کتابخانه عمومی شهر و لااقل چهار نسخه در اختیار وزارت فرهنگ و هنر میگذارند که بین کتابخانههای عمومی شهرستانها تقسیم شود.
تبصره ۷ – هر گونه اعانه نقدی یا کتاب یا اشیاء دیگری که از طرف اشخاص یا مؤسسات به کتابخانه اهداء میشود به نام اهداکننده در دفاتر ثبت و جزو اموال و درآمد عمومی کتابخانه محسوب میشود.
تبصره ۸ – [الحاقی ۱۳۴۸/۱۱/۴]
هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور مجاز است در هر شهری که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مبادرت به تأسیس کتابخانه کودک نموده است سالانه تا میزان ۲۰% از درآمد حاصل از سهمیه ۱.۵% درآمد شهرداری آن شهر را از تاریخ تصویب این قانون به عنوان کمک به کتابخانه کودک در همان محل اختصاص دهد. و در صورتی که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان بعداً اقدام به تأسیس کتابخانه کودک کند از تاریخ تأسیس کتابخانه کودک مقررات این تبصره درباره آن کتابخانه اجرا خواهد شد.
ماده ۲ – برای راهنمایی و نظارت در انجام وظایف قانونی انجمنهای کتابخانه هیأتی به نام هیأت امناء مرکب از ۷ نفر که عضویت آنها افتخاری است به شرح زیر در تهران تشکیل میشود:
1 – وزرای فرهنگ و هنر و کشور با صدور فرمان همایونی.
2 – پنج نفر بنا به پیشنهاد وزیر فرهنگ و هنر و صدور فرمان همایونی برای مدت پنج سال.
هیأت امناء دبیرخانهای دارد که اعضاء مورد احتیاج آن را وزارتین فرهنگ و هنر و کشور از کارمندان خود بدون تحمیل هیچ گونه هزینهای به بودجه انجمن کتابخانه تأمین مینمایند.
هیأت امناء یک نفر را که واجد صلاحیت باشد از بین خود و یا از خارج به نام دبیر کل با اکثریت آراء برای مدت پنج سال انتخاب خواهند کرد.
مسئولیت اداره امور دبیرخانه با دبیر کل خواهد بود.
تبصره – آییننامههای اجرایی این قانون و طرز استفاده از کتب کتابخانه و مدتی را که متقاضی کتاب میتواند کتاب مورد تقاضا را نزد خود نگاهدارد و سایر مقررات مالی و اداری کتابخانه و نحوه تشویق اهداکنندگان کتب و اعانات و اموال دیگر به وسیله دبیر کل تهیه و پس از تصویب هیأت امناء به موقع اجرا گذارده میشود.
ماده ۳ – وزارتخانههای فرهنگ و هنر و کشور مأمور اجرای این قانون میباشند.
قانون بالا مشتمل بر سه ماده و هشت تبصره میباشد و در جلسه روز پنجشنبه دوم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی
قانون فوق در جلسه روز چهار شنبه ۱۳۴۴.۱۰.۲۹ به تصویب مجلس سنا رسیده است.