[به موجب ماده ۱۶۶ قانون خدمت نظام وظیفه عمومی، مصوب ۱۳۱۷ لغو شده است.]
ماده واحده – بجای قسمتی از مواد قانون خدمت نظامی مصوب 16 خرداد 1304 مواد ذیل تصویب میشود:
بجای ماده 4 – مملکت ایران مطابق تشکیلات قشونی به نواحی سربازگیری منقسم شده و افراد وظیفه در مراکز حوزه‌های سربازگیری خود بخدمت احضار و مطابق نظریه وزارت جنگ به قسمتهای قشونی تقسیم میشوند.
بجای ماده 5 – در تمام نواحی سربازگیری بموجب پیشنهاد وزارت جنگ و تصویب هیئت وزراء و صدور فرمان همایونی عمل سربازگیری از 15مهر ماه هر سال شروع و تا اخر اذر ماه همان سال خاتمه خواهد یافت.
بجای ماده 6 – در سه‌ماهه اخر هر سال دفاتر احصائیه و سجل احوال هر ناحیه سربازگیری صورتی از کلیه افرادی که در سال اتی به سن سربازی میرسند و در ثبت حوزه‌های جزء میباشند از دفتر سجل نفوس ان محل استخراج و بنواحی سربازگیری تسلیم و نواحی سربازگیری پس از تطبیق صورتهای مزبور با دفاتر نفوس محل بوسیله رؤسای مافوق خود بوزارت جنگ ارسال میدارند.
تبصره – تهیه و تحویل صورتهای مزبور به نواحی و تطبیق انها با دفاتر نفوس و ارسال بوزارت جنگ نباید از ماه اخر سال تجاوز نماید.
بجای ماده 7 – وزارت جنگ پس از وصول صورتهای مزبور در فروردین ماه هر سال عده نفراتی را که در ان سال لازم خواهد داشت با تعیین تقسیم ان بنواحی باضافه صدی بیست برای کسور احتمالی معین کرده و برای نواحی سربازگیری و حوزه‌های قشونی ارسال خواهد نمود.
بجای ماده 8 – مادامی که احتیاجات قشونی کمتر از میزان افرادی است که باید برای خدمت نظامی احضار شوند افراد لازم برای احتیاجات وزارت جنگ به ترتیب ذیل از بین واجدین شرایط خدمت نظامی معین خواهد شد.
1 – غیر متاهل
2 – متاهل بودن اولاد
3 – متاهل با اولاد.
برای تامین احتیاجات قشونی افراد وظیفه طبقه اول مقدم بر طبقه ثانی و طبقه ثانی مقدم بر‌طبقه ثالث خواهد بود در صورتی که تعداد هر طبقه اضافه بر احتیاج بوده باشد افراد لازم از بین انها مطابق تقدم تاریخ ولادت انتخاب و به بقیه موقتا مرخصی خانه داده میشود.
بجای ماده 9 – در صورتی که انتخاب از بین افرادی باید بعمل اید که تاریخ روز و ماه تولد انان در اوراق سجلی ذکر نشده یا ذکر شده و تاریخ تولدشان یک روز باشد تقدم با کسانی خواهد بود که نسبت به افراد دیگر ردیف خود دیرتر ورقه سجل گرفته‌اند.
بجای ماده 10 – افراد در چهار سال دوره احتیاط پس از سه سال اول احتیاط یک مرتبه و ذخیره مقدم هر دو سال یک مرتبه و افراد ذخیره تالی هر سه سال یک مرتبه در حوزه خود برای مدت یک ماه مشق نظامی باید حاضر شوند موعد و ترتیب ان مطابق نظامنامه که وزارت جنگ تهیه خواهد کرد معین خواهد شد.
بجای ماده 11 – اشخاصی که در سن سربازی و یا بعد از ان بخواهند داخل خدمت دولتی یا اجتماعی یا مشاغل ازادی که مستلزم اجازه رسمی دولت است بشوند باید تصدیق انجام خدمت تحت‌السلاح و یا معافیت از خدمت نظامی را در دست داشته باشند و بدون اوراق مزبور دوائر کشوری و مؤسسات از قبول انها باید خودداری نمایند.
بجای ماده 13 – اشخاصی که قبل از رسیدن به سن سربازی داوطلبانه دو سال تحت‌السلاح خدمت نموده‌اند پس از خاتمه خدمت تحت‌السلاح جزء ذخیره محسوب خواهند شد مشروط باینکه پس از رسیدن بسن لا اقل هیجده سالگی شروع بخدمت کرده باشند.
بجای ماده 15 – کسانی که از خدمت نظام وظیفه عمومی بواسطه علل مزاجی بتصدیق دو نفر از اطباء نظامی که عدم استعداد انها را برای خدمت نظامی تصدیق نمایند معاف میباشند:
1 – نابینا از یک یا 2 چشم.
2 – قوزی.
3 – کر.
4 – لال
5 – شل و چلاق
6 – یکدست.
7 – فاقدین شصت و سبابه دست راست
8 – اشخاص قصیرالقامه که قد ان ها از یک کز و نیم کمتر باشد.
9 – اشخاص مسلول و مبتلای به امراض غیر قابل علاج
10 – معیوبین از چشم که از عهده خدمات نظامی برنیایند.
تبصره 1 – اشخاص ضعیف البنیه یا مرضای قابل معالجه قبل از رفتن به خدمت تحت‌السلاح بخرج دولت معالجه خواهند شد.
تبصره 2 – در صورتی که دو نفر طبیب نظامی در محل تشکیل مجلس سربازگیری حاضر نباشند وظیفه مذکور در فوق بدو نفر طبیب غیر نظامی که از‌طرف اداره نظام وظیفه معین میشوند محول میگردد.
بجای ماده 16 – کسانی که بواسطه موقعیت خود ار خدمات نظامی معاف میباشند:
1 – حکام شرع مجاز به اجتهاد یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی و علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی و مدرسین علوم معقول و منقول
2 – یگانه پسر هر مرد یا زنی که بواسطه علت مزاج از اداره امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهده ان پسر باشد در تمام مدت کفالت.
3 – پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش در خدمت تحت‌السلاح بوده و در صورت داشتن پسر سوم ان پسر به سن 18 نرسیده باشد.
4 – پسر هر مرد یا زنی که یک پسرش بموجب قانون نظام وظیفه بخدمت احضار و در خدمت وفات کرده باشد.
در صورتی که ان مرد یا زن پسر‌دیکری هم داشته باشد این معافیت تا زمان رسیدن پسر دیکرش به سن هیجده سالگی خواهد بود.
5- هر جوانی که نفقه ده یک خانواده بوده و در محل پدر یا برادر. پدر زن و یا برادر زنی که وضعیت اعاشه انها اجازه کفالت امور خانواده مشمول را بدهد نداشته باشد مادام که این وضعیت باقیست. مشمولی که در سال احضار بخدمت تاهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان ضرورت تکفل از عیال خود نخواهد داشت.
6- دو نفری که مشترکا کفیل یک یا چند خانواده باشند و در یکسال هر دو برای خدمت سربازی دعوت شوند انکه بیشتر بعائله کمک میکند مادام که این وضعیت باقی است از خدمت معاف خواهد بود.
7- یکی از دو پسر پدر یا مادری که هر دو در یکسال بخدمت نظامی احضار میشوند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر به انتخاب مادر برای مدت دو سال معاف خواهد بود.
8 – بطور کلی مطابق مقررات فقره 7 این ماده از دو پسر یکی معاف و مطابق مقررات فقره 3 و 4 از سه پسر در صورت نرسیدن پسر سوم بسن 18 سالگی و یا بودن یک پسر در خدمت نظامی یک نفر معاف و از 4 پسر نیز یک نفر و از پنج پسر دو نفر معاف خواهد بود.
9 – هر جوانی که کفیل معیشت منحصر بفرد پدر یا مادر جد یا جده پیر و علیل از کار افتاده خود باشد مادام که حال بدین منوال است.
تبصره – در صورت ادامه تکفل مقرر در فقرات 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7 و 8 و 9 این ماده تا پنج سال متوالی در اخر پنج سال کلیه متکفلین بدون استثناء برای فرا کرفتن مقدمات تعلیمات نظامی برای 4 ماه بخدمت نظامی احضار و پس از خاتمه ان مرخص و جزء ذخیره محسوب خواهند شد.
بجای ماده 17 – محصلینی که در مدارس عالیه و سیکل دوم متوسطه داخله یا خارجه مشغول تحصیل باشند و بسن سربازی برسند تا موقع اتمام و اکمال تحصیلات خود از خدمت نظامی معاف هستند.
بجای ماده 18- مدت خدمت تحت‌السلاح دارندکان تصدیق نامه رسمی- دیپلم لیسانس و بالا – از مدارس عالیه داخله یا خارجه فقط یک سال و دارندکان تصدیقنامه دوره کامل مدارس متوسطه داخله یا خارجه 18 ماه خواهد بود.
تبصره – فارغ‌التحصیل‌های مدارس عالیه و متوسطه مخصوص تشکیل کادرهای صاحبمنصبی احتیاط هستند و وزارت جنگ با تشکیل مدارس صاحب منصبی احتیاط وسائل نیل انها را به مقام صاحب منصبی احتیاط در مدت خدمت تحت‌السلاح مقرر در این ماده فراهم خواهد نمود.
بجای ماده 19 – طلاب علوم دینیه در صورت اشتغال بتحصیل تا اکمال و خاتمه تحصیلات خود در صورتی که تحصیلات انها مطابق مدارس عالیه و یا متوسطه بوده باشد مشمول مقررات ماده 17 و 18 خواهند بود.
بجای ماده 20 – برای اجرای مقررات ماده 5 این قانون وزارت جنگ مقدمات جریان سربازگیری را در تمام مملکت از 15 فروردین ماه تا اخر شهریور‌ماه هر سال از حیث اعلان اسامی مشمولین که در 15 مهر ماه ان سال باید خود را برای خدمت نظامی حاضر نمایند و رسیدگی بوضعیت مشمولین و‌تهیه و تکمیل اوراق انهائی که مطابق فقرات 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7 و 8 و 9 ماده 16 قانون خود را معاف میدانند حاضر خواهد نمود که پس از صدور فرمان همایونی در احضار مشمولین بدون فوت وقت مجالس سربازگیری به اوراق متکفلین و اشخاص مذکور در ماده 15 و سوابق و مدارک انها که قبلا بوسیله حوزه‌های سربازگیری هر محل تهیه شده است رسیدکی و سربازان مسلم را به سربازخانه‌ها اعزام و برای اشخاص واجد شرایط معافیت سند معافیت صادر نمایند.
بجای ماده 21 – پس از صدور اوامر وزارت جنگ در باب احضار افراد بخدمت نظامی مامورین سربازگیری با صاحبمنصبان ساخلو که برای هر حوزه معین و از 15 فروردین تا اخر شهریور ماه هر سال مامور اجرای مقررات ماده فوق میباشند با دفاتر مذکور در ماده 6 بمراکز خود رفته باطلاع مامورین کشوری اسامی کلیه افراد ساکن ان حوزه را که واجد سن سربازی شده و یا معافیت موقت انها خاتمه یافته است اعم از مقیم یا مسافر یا دفاتر نفوس تطبیق مینمایند که در روز معین بمجلس سربازگیری محل دعوت شوند.
کلیه افراد مذکور در فوق مکلف میباشند که در موعد معین در مجلس سربازگیری حضور بهم رسانند و در عوض مسافرین و اشخاص علیل غیر قادر بحرکت باید پدر یا برادر یا یکی از اقوام نزدیک یا شخص دیکری را که به نمایندکی تعیین نمایند حاضر شوند.
بجای ماده 22 – برای اجرای عمل سربازگیری هر حوزه سربازگیری مجلسی مرکب از اعضاء مفصله ذیل تشکیل میشود:
1 – حاکم و رؤسای مالیه – بلدیه – نظمیه – امنیه مدعی عمومی و سجل احوال محل در صورت بودن رؤسای مزبوره در محل.
2 – از یک الی پنج نفر صاحبمنصب بانتخاب فرمانده ناحیه سربازگیری و یک یا دو نفر طبیب نظامی.
در صورت نبودن طبیب نظامی در محل مطابق تبصره 2 ماده 15 رفتار خواهد شد.
3 – پنج نفر از معاریف و معتمدین اهل محل که 3 نفر انها عضو اصلی و دو نفر عضو علی‌البدل خواهند بود یکنفر از اعضاء اصلی باید از طبقه علماء باشد.
انتخاب معتمدین فوق بنظر حاکم و فرمانده ساخلو و رئیس حوزه سربازگیری محل بعمل میاید.
تبصره – در صورتی که تشکیل مجالس سربازگیری در مدت مقرره در ماده 5 در تمام مملکت غیر مقدور باشد نواحی و حوره‌های سربازگیری مکلف خواهند بود مجالس سربازگیری را بمحض تهیه مقدمات یکی بعد از دیکری در طول سال تشکیل و باحضار افراد اقدام نمایند بطوری که افراد ان سال در همان سال احضار شوند.
بجای ماده 23 – ریاست مجلس سربازگیری بعهده حاکم و نظارت ان با رئیس حوزه سربازگیری محل و مسئولیت مشترکه متوجه کلیه اعضاء ان خواهد بود.
بجای ماده 25 – وظایف مجلس سربازگیری از قرار ذیل است:
1 – امر دولت در احضار افراد بخدمت نظامی و مواردی که مطابق قانون از خدمت نظامی دائما یا موقتا معاف میباشند برای حاضرین قرائت میشود.
2 – اسامی اشخاصی که در ان سال برای خدمت دعوت شده‌اند مطابق دفاتری که حوزه‌های سربازگیری استخراجا طبق صورتهای ارسالی دفاتر احصائیه و سجل احوال محل تهیه نموده‌اند یک یک بصدای بلند خوانده و حاضر و غایب معین شده و اشخاص حاضر معاینه گردیده انهائی که‌قابلیت سربازی ندارند خارج و سند معافیت بانها داده میشود.
3 – باسناد اشخاصی که مطابق فصل دوم این قانون معاف میباشند و طبق ماده 20 قبلا از طرف حوزه‌های سربازگیری با تحقیقات محلی تنظیم و تکمیل کردیده رسیدکی کرده پس از تصدیق حقانیت انها در مقابل اسامی انان در دفتر سربازگیری ذکر علل را نموده و سند معافیت بانها میدهند.
4 – اشخاصی که در دفتر اسامی نامشان ذکر شده ولی بواسطه مسافرت یا مرضی نتوانند حاضر شوند و نماینده فرستاده باشند از نماینده انها تحقیقات لازمه بعمل امده علل عدم حضور و لیاقت و عدم لیاقت و معافیت و عدم معافیت انها در مقابل اسمشان قید و سند مقتضی به نماینده انها داده خواهد شد.
5 – دفاتر اسامی که از طرف حوزه‌های سربازگیری تهیه و بمجلس سربازگیری تسلیم شده با دفتر نفوس محلی تطبیق و در صورت اختلاف علل و‌موجبات ان تحقیق شده و بر طبق ان تحقیقات عمل میشود و پس از اتمام عملیات دفاتر مذکوره بسته شده و بامضای تمام اعضاء مجلس خواهد‌رسید.
6 – پس از موضوع کردن معافین از خدمت نظامی عده مورد احتیاج از مجموع افراد قابل سربازی انتخاب و به بقیه افراد اضافه بر احتیاج مرخصی خانه تا احضار ثانوی داده خواهد شد
بدیهی است در مرخصی افراد اضافه بر احتیاج طبقات سه‌کانه مقرره در ماده 8 باید ملحوظ شود و طبقه سوم مقدم بر‌طبقه دوم و طبقه دوم مقدم بر طبقه اول خواهد بود.
بجای ماده 26 – رسیدگی به وضعیت افراد علنی و در حضور حاضرین در مجلس سربازگیری بعمل میاید.
بجای ماده 27 – وضعیت هر یک از افراد باید در مقابل اسم ان شخص در دفتر صورت‌مجلس سربازگیری ثبت و بامضای رئیس دفاتر و منشی مجلس سربازگیری برسد.
بجای ماده 28 – در صورت اختلاف اراء بین اعضاء مجلس سربازگیری رای اکثریت قاطع خواهد بود.
بجای ماده 29 – اشخاصی که بدون عذر موجه در مجلس سربازگیری حاضر نشوند و یا نماینده نفرستند برای استنکاف از حضور در مجلس سربازگیری یا فرار پس از ثبوت تقصیر در محکمه اداری جلب بخدمت سربازی شده و در عوض دو سال سه سال تحت‌السلاح خواهند ماند.
تبصره – در صورت ثبوت عذر موجه برای غیبت محکمه اداری با مشمول مزبور مطابق مقررات قانونی رفتار خواهد نمود.
بجای ماده 31 قانون خدمت نظامی مصوب 16 خرداد ماه 1304 که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه مصوب 23 مرداد ماه 1310 نسخ شده ماده ذیل تصویب میشود:
محکمه اداری مذکور در ماده 29 بریاست رئیس ناحیه یا رئیس حوزه سربازگیری و عضویت نماینده حکومت و سجل احوال و امنیه و نظمیه محل در مراکز نواحی و حوزه‌ها تشکیل میکردد.
بجای ماده 32 – هر یک از افراد ذخیره که در موقع احضار برای مشق نظامی بدون عذر موجه حاضر نشوند پس از ثبوت تقصیر در محکمه نظامی از یک ماه تا سه ماه محکوم بحبس می‌کردند.
بجای ماده 33 – حکم مذکور در ماده فوق در مورد افراد احتیاط نیز جاری است.
بجای ماده 34 – که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه نسخ شده ماده ذیل تصویب میشود:
مدتی را که مستخدمین رسمی و مستخدمین جزء قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت نظام وظیفه نموده و یا بعداً بنمایند جزو مدت خدمت انها محسوب شده وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه مکلفند انها را پس از دوره خدمت نظامی بخدمت خود بپذیرند.
و همینطور مستخدمین دیگر ادارات که بر اثر این قانون بخدمت نظام وظیفه دعوت میشوند پس از خاتمه خدمت تحت‌السلاح برای اشتغال بخدمت سابق خود یا خدمات دیگر دولتی بر سایرین مقدم خواهند بود.
بجای ماده 36 – این قانون از تاریخ دهم مهر ماه 1310 بموقع اجراء گذارده میشود – اشخاصی که بموجب قانون خدمت نظامی مصوب 16 خرداد 1304 مشمول بوده‌اند از حیث معافیت تابع مقررات مواد 15 16 – 17 – 18 – 19 این قانون خواهند بود.
نظامنامه اجرای این قانون توسط وزارتین جنگ و داخله تدوین و پس از تصویب هیئت وزراء بوسیله وزارت جنگ بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سی‌ام شهریور ماه یکهزار و سیصد و ده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی. دادگر