آیین‌نامه اجرایی قانون شکار [۱۳۳۸]

تاریخ انتشار: ۱۳۳۸/۰۵/۲۰

۳۷۴۰- ۱۳۳۸/۳/۳


فصل اول : توضیحات

ماده ۱ – منظور از کلمه (شکار) مذکور در مقررات مربوطه عبارتست از :

الف – تیراندازی به حیوانات شکاری با اسلحه گرم و یا تیر و کمان.

ب – گرفتن یا کشتن پستانداران و پرندگان و خزندگان شکاری و جانوران موذی با سگ یا قوش ( شاهین و امثال آن )

ج – صید ماهی با قلاب یا نیزه.


ماده ۲ – حیوانات شکاری عبارتند از

الف – پستانداران شکاری شامل :
مرال (گاو کوهی) شوکا. گوزن زرد. قوچ و میش وحشی . کل و بز وحشی. آهو. جیبیر . گور. خرس. ببر. پلنگ. یوز پلنگ سیاه گوش . گربه وحشی . انواع سمور . سگ آبی

ب – پرندگان شکاری شامل انواع مرغابی . غاز. قو. جنگر (پرلا) . طاووسک. مرغ سقا. مرغ آتشی (پاخلان) . درنا. اببا. نوک دراز. ( بوتیمار) قرقاول .دراج. جیرفتی. کبک. کبک دری. کبک چیل. تیهو. میش مرغ. هوبر. زنگوله مال. دودوک . انواع سیاه سینه ( با قرقره) . بلدر چین . یلوه. قمری. کبوتر فاخته. خروس کولی. سار انواع پرندگان گوشتخوار :

ج – خزندگان شکاری شامل تمساح – بزمجه.

د – جانوران موذی شامل گرگ . روباه. شغال. کفتار. خوک. خرگوش . تشی. قره غاز. کلاغ . کلاغ زاغی.

هـ – ماهیان شامل ، ماهیان آب شیرین ( رود خانه ها . مردابها .چشمه ها .دریاچه ها ) و ماهیان آب شور (دریاها)


ماده ۳ – کانون شکار ایران میتوانند در فهرست حیوانات مندرج در ماده ۲ لدی الاقتضا تغییراتی بدهد.


فصل دوم – سازمان

قسمت اول – سازمان مرکزی :

ماده ۴ – کانون شکار ایران دارای دو نایب رئیس – یک خزانه دار و دو منشی خواهد بود که در اولین جلسه از بین اعضاء انتخاب میشوند.


ماده ۵ – کانون شکار ایران از بین خود یا خارج یک دبیرکل و یک قائم مقام برای مدت سه سال بدون حقوق ثابت انتخاب مینماید.


ماده ۶ – احکام نواب رئیس خزانه دار و منشیها و دبیرکل و قائم مقام کانون به امضای رئیس کانون شکار ایران صادر خواهد گردید.


ماده ۷ – اشخاص زیر از طرف کانون حق امضاء خواهند داشت:

الف – رئیس کانون در کلیه امور به تنهائی

ب – یکی از نواب رئیس باتفاق دبیرکل ( و در غیاب او قائم مقام) در امور تعهدآور.

ج – دبیرکل کانون ( و در غیاب او قائم مقام) به اتفاق خزانه دار در امور مالی .

د – دبیرکل کانون ( و در غیاب او قائم مقام) در امور اداری و اجرائی بتنهائی .

تبصره – خزانه دار میتواند در صورت غیبت حق امضای خود را بطور موقت با تصویب کانون شکار به یک نفر دیگر از اعضاء کانون تفویض نماید.


ماده ۸ – دعوت برای تشکیل جلسات کانون توسط رئیس یا نایب رئیس بعمل خواهد آمد و حضور رئیس یا نایب رئیس و نصف اعضای کانون برای رسمیت جلسه کافی است. اتخاذ تصمیم و اخذ رأی در جلسات یا اکثریت سه چهارم حاضرین در جلسه خواهد بود


ماده ۹ – صورت جلسات کانون توسط منشی تهیه و به امضای حاضرین در جلسه خواهد رسید صورت جلسات مزبور در دفتر مخصوصی به امضای رئیس یا نایب رئیس و منشی جلسه ثبت خواهد گردید .


ماده ۱۰ – در صورت فوت یا استعفا هر یک از اعضای کانون و دبیرکل و قائم مقام جانشین عضو مزبور بهمان ترتیبی که در قانون شکار و آیین‌نامه پیش بینی شده است برای تتمه مدت عضویت تعیین خواهد گردید و نیز چنانچه هر یک از اعضاء کانون و دبیرکل و قائم مقام در انجام وظایف محوله مرتکب قصور و تعللی شوند بنا به پیشنهاد کانون و تصویب مقام ریاست عضو دیگری برای بقیه مدت تعیین خواهد گردید.


قسمت دوم – شعب:

ماده ۱۱ – کانون شکار ایران لدی الاقتضی شعبی در مراکز استانها و شهرستانها و بخشها تشکیل خواهد داد.


ماده ۱۲ – شعبه کانون شکار ایران در تهران که بجای شعبه کانون در مراکز استان و شهرستان تهران عمل خواهد نمود بریاست افتخاری استاندار وعضویت ۱۴ نفر بقرار زیر تشکیل میگردد.

الف – فرمانده ژاندارمری کل کشور- رئیس شهربانی کل کشور – دبیرکل و خزانه دار کانون شکار ایران.

ب – ده نفر از مطلعین به امور شکار طبق مفاد ماده ( ۲۷) این آیین‌نامه برای مدت ۲ سال انتخاب میشوند.


ماده ۱۳ – شعبه تهران دارای یک رئیس – دو نایب رئیس و یک دبیر و دو منشی خواهد بود که در اولین جلسه از بین اعضا مذکور در بند (ب) ماده (۱۲) این آیین‌نامه انتخاب میشوند.

تبصره – خزانه دار کانون شکار ایران که عضویت دائمی شعبه تهران را دارد خزانه دار شعبه مزبور نیز خواهد بود.


ماده ۱۴ – شعب استان در مراکز استان که برای شعبه مرکز شهرستان مربوط نیز عمل خواهد نمود به ریاست افتخاری استاندار و عضویت ده نفر به قرار زیر تشکیل میگردد.

الف – فرماندهان نیروی نظامی و ژاندارمری.

ب – هشت نفر از مطلعین بامور شکار که طبق مفاد ماده ( ۲۷) این آیین‌نامه برای مدت دو سال انتخاب میشوند.


ماده ۱۵ – شعبه استانداری یک رئیس – دو نایب – یک دبیر – یک خزانه دار و دو منشی خواهد بود که در اولین جلسه از بین اعضای مذکور در بند ( ب) ماده ۱۴ این آیین‌نامه انتخاب میشوند.


ماده 16 – شعب شهرستان در مراکز شهرستان بریاست افتخاری فرماندار و عضویت ۸ نفر به قرار زیر تشکیل میگردد.

الف – فرمانده نیروی نظامی محل و در صورت نبودن پادگان نظامی رئیس شهربانی شهرستان.

ب – فرمانده ژاندارمری محل.

ج – شش نفر از مطلعین بامور شکار که طبق مفاد ( ۲۷) این آیین‌نامه برای مدت دو سال انتخاب میشوند.

تبصره – چنانچه فرماندهی نیروی نظامی محل با یکی از امرای لشکر باشد فرمانده مزبور ریاست افتخاری شعبه شهرستان را خواهد داشت.


ماده ۱۷ – شعبه شهرستان دارای یک رئیس – یک نایب رئیس- یک دبیر – یک خزانه دار و دو منشی خواهد بود که در اولین جلسه از بین اعضای مذکور در بند (ج) ماده ۱۶ این آیین‌نامه انتخاب میشوند.


ماده ۱۸ – شعب بخش در مراکز بخش بریاست افتخاری بخشدار و عضویت شش نفر بقرار زیر تشکیل میگردد:

الف – فرمانده نیروی نظامی محل و در صورت نبودن پادگان نظامی شهردار بخش یادهبان.

ب – فرمانده ژاندارمری محل.

ج – چهار نفر از مطلعین به امور شکار که طبق مفاد ماده (۲۷) این آیین‌نامه برای مدت دو سال انتخاب میشوند.


ماده ۱۹ – شعبه بخشداری: یک رئیس. یک دبیر. یک خزانه دار و یک منشی خواهد بود که در اولین جلسه از بین اعضای مذکور در بند (ج) ماده (18) این آیین‌نامه انتخاب می شوند.

تبصره – دبیر شعبه بخش ضمنا سمت نیابت رئیس شعبه را خواهد داشت.


ماده ۲۰ – دبیران شعب متصدی کلیه امور اداری و اجرائی شعبه مربوطه خواهد بود.


ماده ۲۱ – مواد (8) و (۹) این آیین‌نامه در مورد کلیه شعب اعمال خواهد گردید.


ماده ۲۲ – در صورت فوت یا استعفاء و همچنین در صورت قصور هر یک از اعضاء شعب کانون از انجام وظایف محوله جانشین عضو مزبور توسعه کانون شکار ایران از بین سایر اعضاء پیشنهاد شده برای بقیه مدت عضویت تعیین خواهد گردید.


ماده ۲۳ – اشخاص زیر از طرف شعب کانون حق امضاء خواهند داشت.

الف – رئیس یا نایب رئیس باتفاق دبیر در امور اداری و اجرائی.

ب – دبیر باتفاق خزانه دار در امور مالی و تعهدآور.

تبصره – دبیران و خزانه داران شعب میتوانند در صورت غیبت حق امضای خود را بطور موقت به تصویب شعبه به یک نفر دیگر از اعضا تفویض نمایند.


ماده ۲۴ – عضویت شعب افتخاری خواهد بود.


ماده ۲۵ – احکام اعضای شعب بامضای رئیس یا نایب رئیس کانون شکار ایران صادر خواهد گردید.


ماده ۲۶ – شعب بخش تابع شعبه شهرستان مربوطه و سایر شعب مستقیما تابع کانون شکار ایران خواهند بود


ماده ۲۷ – اعضای انتخابی شعب از طرف کانون از بین دو برابر عده لازم که به طریق زیر انتخاب و پیشنهاد میشوند تعیین خواهد گردید :

الف – در نقاطی که باشگاههای شکار با توجه به تبصره(3) ماده (۲) قانون شکار تشکیل شده باشد توسط باشگاههای مزبور طبق آنچه در اساسنامه آنها پیش بینی شده است.

ب – در نقاطی که باشگاههای شکار تشکیل نشده باشد توسط جلسه ای از شکارچیان با سابقه محلی که بوسیله رئیس افتخاری شعبه دعوت شده و حداقل نصاب آن در شعبه تهران یکصد و پنجاه نفر و در شعبه استان چهل نفر در شعبه شهرستان سی نفر و در شعبه بخش بیست نفر خواهد بود.

تبصره ۱ – چنانچه پس از انتشار آگهی عمومی حداقل نصاب فوق الذکر حاصل نگردید جلسه دیگری بفاصله ده روز دعوت شده و در جلسه مزبور بدون رعایت حد نصاب اعضای لازم انتخاب خواهند گردید.

تبصره ۲ – حق حضور در جلسات مزبور منحصر است بشکارچیانی که با سابقه و مقیم محل بوده و دارای پروانه شکار یا پروانه تفکیک شکاری باشند .

تبصره ۳ – انتخاب شوندگان باید منحصراً از شکارچیان با سابقه و معتمد محلی باشند.


امور مالی:

ماده ۲۸ – خزانه دار کانون شکار ایران مسئول کلیه امور مالی کانون میباشد.


ماده ۲۹ – خزانه‌داری شعب استان و شهرستان تحت نظارت خزانه دار کانون شکار ایران مسئول امور مالی شعب مربوطه میباشند.


ماده ۳۰ – خزانه داران شعب بخش تحت نظارت خزانه دار شعبه شهرستان مربوطه مسئول امور مالی شعبه بخش خود خواهند بود.


ماده 31 – شعب بخش موظفند ترازنامه محاسبات سالیانه خود را منتهی تا پایان فروردین ماه سال بعد جهت شعبه شهرستان تابعه ارسال دارند.


ماده ۳۲ – شعب تهران و استان و شهرستان موظفند ترازنامه محاسبات سالیانه خود را به انضمام ترازنامه محاسبات هر یک از بخش های تابعه تا ۱۵ اردیبهشت ماه سال بعد جهت کانون ارسال دارند.


قسمت سوم – بازرسان:

ماده ۳۳ – کانون شکار ایران و شعب آن می توانند بازرسانی بطور افتخاری برای نظارت در حسن اجرای قانون شکار و آیین‌نامه ها و مقررات مربوطه تعیین نمایند.

تبصره – کارت های بازرسی از تاریخ صدور برای یک سال شمسی معتبر خواهد بود.


ماده ۳۴ – حوزه بازرسی بازرسان کانون تمام کشور بازرسان شعب طهران و استان و شهرستان و بخش فقط همان استان و شهرستان و بخش مربوطه خواهد بود.


فصل سوم – پروانه و مقررات

قسمت اول – پروانه شکار

ماده ۳۵ – مبادرت بشکار در تمام کشور بتحصیل پروانه از کانون شکار ایران است پروانه شکار بنام افراد صادر و ملصق بعکس صاحب آن بوده قابل انتقال به آن نیست.


ماده ۳۶ – مدت اعتبار پروانه شکار منتهی به پایان فروردین ماه سال بعد از صدور آن است.


ماده ۳۷ – بهای پروانه های شکار و انواع آن در فروردین ماه هر سال از طرف کانون شکار ایران تعیین و آگهی خواهد گردید.


ماده ۳۸ – کانون میتواند استثنائاً در موارد خاص پروانه های افتخاری صادر نماید.


ماده ۳۹ – مقامات مسئول فقط در صورتی مبادرت بصدور و یا تجدید پروانه های حمل اسلحه شکاری ( اعم از تفنگهای سوپر و گلوله زنی و ساچمه زنی و خفیف به استثنای اسلحه کمری) می نماید که متقاضی طبق مقررات این آیین‌نامه دارای پروانه شکار باشد و پروانه های حمل اسلحه شکاری نیز باید هر سال تجدید گردد.


قسمت دوم – مقررات شکار :

ماده ۴۰ – شکار بوسائل و در مناطق زیر ممنوع است.

الف – قرق های سلطنتی.

ب – مناطق حفاظت شده که از طرف کانون در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی شده باشد جز با اجازه مخصوص کانون.

ج – قرق های اختصاصی که طبق ماده ۴۷ این آیین‌نامه به تصویب کانون رسیده باشد جز با اجازه مالک یا اجازه مخصوص کانون.

د – تعقیب و شکار آهو – جیبیر – گور – قوچ و میش- دراج با وسائل نقلیه موتوری.

هـ – استعمال هرگونه سموم و مواد مخدر و منفجره.

و – بستن سد و کلهام در مسیر رودخانه ها برای انواع ماهی و صید ماهی قزل آلا جز با قلاب.

ز – استعمال هرگونه تله و دام و تور جزایری مرغابی و بلدرچین و ماهی (غیر از قزل آلا).


ماده ۴۱ – خرید و فروش شکار در فصول غیرمجاز که از طرف کانون آگهی میشود ممنوع است.


ماده ۴۲ – از بین بردن یا برداشتن تخم پرندگان غیراهلی و همچنین گرفتن یا شکار کردن جوجه پرندگان یا نوزادان شکار ممنوع است مگر با اجازه مخصوص کانون.


ماده ۴۳ – گرفتن هرنوع شکار زنده با دام یا به طریق دیگر مستلزم تحصیل اجازه مخصوص کانون میباشد و همچنین خارج کردن آنها از کشور.


ماده ۴۴ – شکار خوک – گرگ شغال – خرگوش – تشی که از جمله حیوانات موذی بوده و به خصوص برای مزارع و باغات و گله داران مضر هستند در هر فصل آزاد است.


فصل چهارم – متفرقه

ماده ۴۵ – کانون میتواند در موارد خاص پروانه موقت شکار به هر کیفیت صادر نماید.


ماده ۴۶ – منظور از وسائل شکار مذکور در تبصره (1) ماده (۵) قانون شکار هر تعداد اسلحه است که متخلف هنگام شکار همراه داشته باشد.


ماده ۴۷ – مالکین املاک مزروعی و مزارع و جنگل ها در مناطق مجاز شکار میتوانند املاک خود را با اجازه کانون به عنوان قرق های اختصاصی اعلام نمایند و بدین منظور باید پیشنهاد خود را با نقشه محل به نزدیکترین شعبه کانون ارسال دارند شعبه مزبور ضمن اعلام نظریه خود مراتب را باستحضار کانون خواهد رسانید در صورت موافقت کانون حدود قرق اختصاصی و معابر آن باید از طرف مالک با نصب تابلو هائی مشخص گردد.


ماده ۴۸ – کلیه سازمانهای کشوری و لشگری با کانون شکار ایران و شعب آن به منظور حسن اجرای قانون و مقررات شکار معاضدت و همکاری خواهند نمود.


ماده ۴۹ – وزارت دارائی یا هر وزارتخانه و سازمان دیگری که نظارت صید ماهی در دریاها و رودخانه های کشور را به عهده داشته باشد با کانون شکار ایران به منظور تنظیم مقررات صید بعضی از انواع ماهی که نسل آنها در خطر انقراض باشد همکاری خواهد نمود.


ماده ۵۰ – سازمانهای انتظامی کشور میتوانند به تقاضای کانون شکار ایران مأموریتی به منظور شکاربانی در اختیار کانون و شعب آن بگذرانند.


ماده ۵۱ – ادارات دولتی میتوانند به تقاضای کانون شکار ایران کارمندانی در اختیار کانون شعب آن بگذارند حقوق اینگونه مأمورین از محل ثابت آنان پرداخت خواهد شد.


ماده ۵۲ – تا موقعی که کانون شکار ایران و شعب آن بعلت فقدان بودجه لازم نمیتوانند محلی برای خود تهیه نماید وزارت کشور محلهائی برایگان در اختیار کانون و شعب آن خواهد گذارد.


ماده ۵۳ – نصف جرایم نقدی مورد محکومیت متخلفین از قانون و آیین‌نامه و مقررات شکار در هر مورد به عنوان جایزه به کاشفین مربوطه تعلق خواهد گرفت.


ماده ۵۴ – جنگلبانان و مستحفظین رودخانه ها و مأمورین شیلات ضمن انجام وظائف مربوطه به خود از تخلفات نسبت بقانون و آیین‌نامه ها و مقررات شکار جلوگیری به عمل خواهند آورد.


ماده ۵۵ – مأمورین کشف جرم و دادستانها و بازپرسان به وصول گزارش های مأمورین انتظامی و جنگلبانان و مستحفظین رودخانه ها و مأمورین شیلات و کلیه روساء و اعضاء و بازرسان کانون شکار ایران و شعب آن و همچنین شکاربانان چه آنهائی که مستقیما بدینمنظور استخدام شده و چه آنهائی که بطور مأمور انجام وظیفه مینمایند تحقیقات را شروع و در صورتی که نقصی در تحقیقات مشاهده نمایند پروانه را تکمیل و اقدام مقتضی خواهند نمود.


ماده ۵۶ – مأمورین انتظامی و جنگلبانان و مستحفظین رودخانه ها و مأمورین شیلات در هر مورد که جرمی در حدود مقررات قانون و آیین‌نامه و مقررات شکار ملاحظه نمایند رونوشتی از گزارش یا صورت جلسه مربوطه را برای نزدیکترین شعبه کانون ارسال خواهند داشت.


ماده ۵۷ – شکار در شب ممنوع است مگر در مورد جانوران موذی آن هم در باغات و کشتزارهای شخصی و یا توسط چوپانها برای حفظ حشم.

تبصره – منظور از شب در مقررات شکار نیم ساعت بعد از غروب آفتاب تا یک ساعت قبل از طلوع آفتاب است.


ماده ۵۸ – صدور حیوانات شکاری زنده یا کشته (باستثنای ماهیان) و یا اجزاء آن مانند گوشت . پوست. شاخ. مو. تخم. و پر از کشور ممنوع است مگر با اجازه مخصوص کانون شکار ایران.


ماده ۵۹ – کانون شکار ایران میتواند خرید و فروش زنده و کشته هر یک از حیوانات شکاری و یا اجزا آن را مانند گوشت . پوست. شاخ. مو. تخم . و پر ممنوع نماید.


ماده ۶۰ – کانون شکار ایران میتواند ورود و استعمال هرگونه اسلحه و مهمات شکاری و یا وسائل دیگر شکار را که جهت حفظ نسل مضر تشخیص دهد ممنوع نماید.


ماده ۶۱ – مقرراتی که کانون شکار ایران طبق اختیارات ناشی از قانون شکار و آیین‌نامه اجرائی آن وضع مینماید به نام مصوبات کانون شکار ایران پس از درج در روزنامه رسمی کشور و انتشار در یکی از جراید کثیرالانتشار تهران با رعایت ماده ۲ قانون مدنی و لازم الاجرا خواهد بود.


ماده ۶۲ – این آیین‌نامه در چهار فصل و ۶۲ ماده و ۱۰ تبصره تدوین و بطور آزمایش اجرا میگردد.