آیین‌نامه چاپخانه دولتی ایران

تاریخ انتشار: ۱۳۳۷/۰۳/۲۲

۵۷۴۸ – ۱۳۳۷/۳/۱۳


هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۳۷/۳/۵ بنا به پیشنهاد شماره 5183‏ـ24/2/337 وزارت دارائی و طبق تبصره (15) از قانون بودجه سال 1337 کل کشور آئین‏نامه چاپخانه دولتی ایران را که مشتمل بر 36 ماده 23 تبصره می‏باشد بشرح زیر تصویب نمودند:


فصل اول ـ مقررات عمومی

ماده 1 ـ وزارت دارائی بموجب تبصره (15) از قانون بودجه سال 337 کل کشور بهره برداری از چاپخانه سابق مجلس شورایملی را که از این ببعد چاپخانه دولتی نامیده میشود با رعایت مقررات این اساسنامه بعهده سازمان مستقل چاپخانه با شخصیت حقوقی واگذار مینماید که با اصول بازرگانی اداره و بهره برداری ‏شود.


ماده 2 ـ کلیه تاسیسات و دارائی چاپخانه دولتی اعم از منقول و غیر منقول و سایر حقوق مربوطه که متعلق بوزارت دارائی است برای بهره برداری در اختیار چاپخانه دولتی گذارده میشود و حق تملک وزارت دارائی همیشه محفوظ است.


ماده 3 ـ ایفای کلیه تعهدات وپرداخت دیون و همچنین وصول کلیه درآمدها و مطالبات مربوطه از اشخاص و موسسات دولتی و خصوصی از وظائف چاپخانه دولتی می باشد.


ماده 4 ـ چاپخانه دولتی باید پس از ابلاغ این اساس نامه اموالی را که جزء سرمایه چاپخانه محسوب می شود اعم از نقدی و منقول و غیر منقول زیر نظر کمیسیونی مرکب از متخصصین و بازرس چاپخانه ارزیابی نموده و محاسبه آنرا در دفتر مخصوص ثبت نماید و آنچه نیز بعدا ًبرای تاسیسات خریداری و یا بر آن اضافه میگردد ببهای تمام شده در همان دفتر ثبت و بحساب مربوطه علاوه نماید.

تبصره ‌الف ـ اشیاء و لوازم و ماشین‌الات که با نظر متخصصین ارزیابی و بازرسی فرسوده تشخیص شوند و ارزش انتقال بمحل جدید را نداشته باشند با رعایت مقررات مزایده حراج خواهند شد و وجوه حاصله از فروش اشیاء مزبور منحصراً باید بمصرف خرید و تکمیل ماشین‌الات و لوازم جدید برسد.

تبصره ب ـ ارزیابی اموال چاپ خانه اعم از منقول یا غیر منقول باید حداکثر در مدت ششماه از تصویب این اساسنامه انجام پذیرد.

تبصره ج ـ محاسبه اموال باید طوری نگاهداری شود که حساب آن بطور جمعی و با تفکیک نوع همواره معین و معلوم باشد.

تبصره د ـ صورت ارزیابی در پنج نسخه تنظیم و با گواهی مدیر عامل چاپخانه دو نسخه بوزارت دارائی تسلیم و سه نسخه دیگر در دفتر حسابداری و دفتر اموال چاپخانه نگاهداری میشود.

تبصره ه ـ بهای ماشین‌الات و اموال منقول در ترازنامه و حسابها و دفاتر بقیمت ارزیابی شده محسوب و استهلاک آنها بترتیب ذیل احتساب میگردد.

 1 ـ ماشین‌الات موجود که از طرف مجلس شورای ملی بوزارت دارائی واگذار شده بر طبق صورت ارزیابی سالیانه ده درصد (10%).

 2 ـ ماشین‌الات و لوازمی که منبعد خریداری خواهد شد از تاریخ نصب و شروع بهره برداری ظرف مدت ده سال.

تبصره و ـ حساب اموال باید همه ساله از دفتر مذکور در ماده 4 طبق مقررات مربوطه استخراج و بوزارت دارائی ارسال شود.

تبصره ز ـ وجوه حاصله از استهلاک ماشین‌الات و لوازم منحصراً بمصرف خرید ماشین‌الات ضروری جدید و تکمیل لوازم چاپخانه خواهد رسید.


ماده 5 ـ چاپخانه دولتی مکلف است ماشین‌الات چاپخانه را بر طبق اصول فنی و نیازمندیهای صاحبان عمده سفارشات از جمله وزارت پست و تلگراف ـ خزانه‌داریکل و بانکها توسعه داده و تکمیل نماید.


فصل دوم ـ سازمان

ماده 6 ـ سازمان چاپخانه دولتی مرکب از ارکان چهارگانه زیر خواهد بود:
 1 ـ شورای عالی
 2 ـ مدیر عامل
 3 ـ هیئت نظارت
 4 ـ بازرس


شورای عالی:

ماده 7 ـ شورای عالی از سه نفر بشرح زیر تشکیل میشود:
 1 ـ معاون امور مالی وزارت دارائی
 2 ـ خزانه دار کل
 3 ـ یکی از مدیران کل وزارت دارائی با نظر وزیر دارائی

تبصره ـ هر یک از اعضاء شورایعالی که بعلت مسافرت ـ بیماری و یا علل دیگر نتواند در جلسه شرکت نماید وزیر دارائی قائم مقامی بجای او تعیین و معرفی مینماید.


ماده 8 ـ شورای عالی هر ماه یکبار در تهران در محل چاپخانه تشکیل می شود.

تبصره ‌الف ـ شورایعالی ممکن است بطور فوق‌العاده بنا بر تقاضای مدیر عامل هیئت نظارت و یا بازرس تشکیل شود.

تبصره ب ـ دستور شورا را مدیر عامل شخصاً و یا با عطف بعللی که موجب تقاضا شده تعیین مینماید.

تبصره ج ـ مدیر عامل موظف است در ظرف مدت ده روز پس از دریافت تقاضائی از طرف یکی از مقامات فوق شورا را کتباً دعوت نماید.


ماده 9 ـ شورا با حضور کلیه اعضاء یا قائم مقام آنان رسمیت خواهد یافت.


ماده 10 ـ ریاست جلسه با معاون وزارت دارائی و در غیاب ایشان به انتخاب شورای است.


ماده 11 ـ تصمیمات شورا با اکثریت آراء قابل اجرا است.


ماده 12 ـ مدیر عامل در تمام جلسات و بازرس در جلساتی که شورا صلاح بداند میتوانند شرکت نمایند ولی حق رای ندارند.

تبصره ـ در جلسات فوق‌العاده مقامی که تقاضای تشکیل شورا را نموده حق شرکت در جلسه و مذاکرات را نخواهد داشت.


ماده 13 ـ وظایف شورای عالی بقرار ذیل است:

1 ـ انتخاب بازرس ـ قائم مقام مدیرعامل و ذیحساب چاپخانه برای پیشنهاد بوزیر دارائی برای تصویب.

2 ـ استماع گزارشات مدیرعامل ـ هیئت نظارت و بازرس و اتخاذ تصمیم درباره آن گزارشات.

3 ـ رسیدگی و تصویب بودجه و بیلان سالانه چاپخانه که بامضای ذیحساب و مدیرعامل رسیده است.

تبصره ـ تصویب نهائی بودجه سالیانه چاپخانه با وزارت دارائی است.

4 ـ بررسی و تنظیم طرح‌های کلی بمنظور حسن جریان کار و توسعه تاسیسات چاپخانه و همچنین تعیین خط مشی عمومی و آینده چاپخانه.

5 ـ رسیدگی و موافقت با پیشنهاد مدیرعامل چاپخانه نسبت بافزایش نرخ کارهای مطبوعاتی و چاپ اوراق بهادار.

6 ـ بررسی و تصویب سازمـان و آیین‌نامه مربـوط به اداره امــورقسمتهای تابعه اعم از فنی ـ مالی ـ اداری ـ استخدامی.

7 ـ تعیین و تصویب فوق‌العاده و پاداش حق مقام کارمندان چاپخانه مطابق مشاغل مختلفی که در بودجه سازمانی گذشته چاپ خانه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است یا در آینده به تصویب خواهد رسید.

8 ـ تصویب فوق‌العاده فنی کارگران و معاونین و مسئولین شعب که در آیین‌نامه کارگران پیش بینی نشده است.

تبصره ـ فوق‌العاده و پاداش کارگران بر حسب ضرورت با توجه بدستمزد ثابت و حکم کاری که انجام می دهند با نظر مدیر عامل تعیین و بطور غیر ثابت پرداخت خواهد شد که جزء حقوق و مزایای مستمر کارگران محسوب نشود.

9 ـ موافقت با استخدام کارگران جدید و یا انتقال کارمندان از موسسات دولتی بچاپخانه بنا بپیشنهاد مدیرعامل.

تبصره ‌الف ـ انتقال کارمندان از سایر مؤسسات دولتی بچاپ خانه ممنوع است و تنها در صورتی امکان پذیر است که کارمندی از کادر اداری فوت یا بازنشسته و یا اخراج شود و در هر حالت شرط اصلی انتقال کارمندان و یا استخدام کارگران آشنائی و سابقه در کاری است که مورد نیاز چاپخانه باشد.

تبصره ب ـ وضع استخدامی کارگران ـ کارمندان و مستخدمینی که از مجلس شورایملی بوزارت دارائی منتقل شده‌اند بموجب بند (3) از تبصره (2) ماده اول قانون بودجه سال 1336 چاپخانه که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است تائید و حقوق و مزایای آن ها کماکان مطابق بودجه های مصوبه پرداخت خواهد شد.

تبصره ج ـ کارمندانی که از سایر موسسات دولتی بچاپخانه منتقل میگردند با تصویب شورای عالی از تفاوت حقوق و مزایائی که کارمندان فعلی چاپخانه استفاده مینمایند برخوردار خواهند شد.

10 ـ رسیدگی بصورت درآمد و هزینه چاپ خانه که بطور آمار سه ماهه با ذکر موجودی بوسیله متصدیان امور مالی تهیه و توسط مدیرعامل در شورا مطرح خواهد شد.

تبصره ـ ذیحساب امور مالی مکلف است حداکثر تا ده روز بعد از انقضاء هر سه ماه این آمار را تهیه و پس از امضاء جهت طرح در جلسه شورای عالی بمدیرعامل تسلیم نماید.

11 ـ پیشنهاد تعیین حقوق سازمانی مدیرعامل ـ هیئت نظارت و بازرس بوزیر دارائی.

تبصره ـ حقوق هیئت نظارت در سال جاری کماکان از بودجه اداره مربوطه پرداخت خواهد شد و چاپخانه موظف است از سال آینده اعتبار حقوق آنها را در بودجه تنظیمی در نظر بگیرد.


ماده 14 ـ حق‌الزحمه و پاداش سالیانه اعضاء شورای عالی بر طبق آیین‌نامه ایکه بعداً تنظیم و به تصویب وزارت دارائی خواهد رسید پرداخت میشود.


2 ـ مدیرعامل:

ماده 15 ـ مسئولیت اداره کلیه امور چاپخانه و اهتمام در توسعه و تکمیل آن بعهده مدیر عامل میباشد.


ماده 16 ـ مدیر عامل از بین کارمندان با سابقه چاپخانه یا کارمندان عالیرتبه وزارت دارائی که در امور چاپ و اداره سازمان های کارگری تخصص داشته باشد بنا به پیشنهاد شورای عالی و تصویب وزیر دارائی انتخاب و منصوب می گردد.


ماده 17 ـ در غیاب مدیرعامل امور چاپخانه بعهده قائم مقام ایشان خواهد بود که بنا به پیشنهاد مشارالیه و تصویب شورای عالی از بین کارمندان چاپخانه انتخاب می شود.


ماده 18 ـ مدت تصدی مدیرعامل و قائم مقام او سه سال شمسی خواهد بود و یکماه قبل از اختتام دوره سه ساله مدیرعامل موظف است وزیر دارائی و شورایعالی را برای تجدید انتخاب مدیرعامل و قائم مقام او مطلع سازد.

تبصره الف ـ وزیر دارائی و شورایعالی حداکثر 15 روز پس از دریافت اطلاعیه مدیرعامل و قائم مقام او را تعیین و بچاپخانه معرفی خواهند نمود.

تبصره ب ـ مادام که اعضاء جدید انتخاب نشده‌اند مدیرعامل و قائم مقام او بکار خود ادامه خواهند داد.

تبصره ج ـ تعیین مجدد مدیرعامل و قائم مقام او بلامانع است.


ماده 19 ـ وظایف و اختیارات مدیرعامل به قرار زیر است.

1 ـ مسئولیت اداره کلیه امور چاپخانه.

2 ـ اجرای مصوبات شورایعالی.

3 ـ انجام امور استخدامی کارمندان و کارگران در حدود قوانین ـ آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوطه.

4 ـ امضاء کلیه قراردادها و صدور دستور خرج و خرید اشیاء لازم و انجام کلیه معاملات اعم از خرید یا فروش با رعایت کامل مقررات مناقصه و مزایده بر طبق تصویبنامه معاملات دولتی.

تبصره ـ در مواردی که به علل فنی و رعایت جنبه های انحصاری و اختصاصی خرید کالا و ماشین‌الات مورد نیاز از طریق مناقصه عملی نباشد پیشنهاد مدیرعامل دایر بر عدم انجام تشریفات مناقصه با ذکر دلایل در شورایعالی مطرح و پس از تصویب شورا عملی خواهد شد.

5 ـ صدور دستور وصول درآمدها و پرداخت بدهی‌ها و تقسیط مطالبات.

6 ـ امضاء صورت حساب‌ها ـ ترازنامه ـ اسناد هزینه ـ چکها و بطور کلی هر سندیکه بنحوی از انحاء برای چاپخانه تعهدات مالی ایجاد کند و قبلاً از طرف مسئولین مالی و ذیحساب چاپخانه امضاء شده باشد.

7 ـ مدیرعامل در مقابل اشخاص و مؤسسات دولتی یا خصوصی و دادگاهها و سایر مراجع قضائی نماینده چاپخانه است و میتواند شخصاً این حق نمایندگی را اعمال کند و یا نمایندگان و وکلائی انتخاب کند و بآنها اختیاراتی بدهد ولدی‌الاقتضاء آنها را عزل کند و نمایندگان دیگری انتخاب کند.

8 ـ مدیر عامل چاپخانه موظف است تا آخر اردیبهشت ماه هر سال ترازنامه سال قبل را تهیه و پس از تائید بازرس و تصویب شورایعالی بوزارت دارائی ارسال دارد.

9 ـ مدیرعامل چاپخانه نمیتواند بطور مستقیم و یا غیر مستقیم در معاملاتی که برای چاپخانه و یا بحساب چاپخانه انجام میدهد بنفع خود سهیم باشد.


3 ـ هیئت نظارت:

ماده 20 ـ هیئت نظارت چاپخانه از سه نفر بشرح زیر تشکیل میشود:

 1 ـ یکنفر از کارمندان عالیرتبه وزارت دارائی از طرف وزیر دارائی.

 2 ـ یکنفر از کارمندان عالیرتبه وزارت پست و تلگراف از طرف وزیر پست و تلگراف.

 3 ـ یکنفر از کارمندان عالیرتبه خزانه دارائی کل از طرف خزانه دار کل.


ماده 21 ـ مدت عضویت اعضاء هیئت نظارت دو سال خواهد بود.

تبصره ‌الف ـ یکماه قبل از اختتمام دوره دو ساله وزرای دارائی و پست و تلگراف و خزانه دار کل باید نمایندگان جدید خود را انتخاب و بموجب حکم رسمی بچاپخانه معرفی نمایند.

تبصره ب ـ انتخاب مجدد اعضاء هیئت نظارت بلامانع است.


ماده 22 ـ وظیفه هیئت نظارت کنترل و نظارت مستقیم و دقیق در امر چاپ اوراق بهادار دولتی است که چاپ آنها بموجب تبصره (15) از قانون بودجه سال 37 انحصاراً بچاپخانه دولتی واگذار شده است.
نحوه و چگونگی کنترل هیئت نظارت در امر چاپ اوراق بهادار بموجب آیین‌نامه ایکه بعداً به تصویب وزارت دارائی خواهد رسید تعیین میشود.


ماده 23 ـ ساعت کار هیئت نظارت تابع سرویس کار چاپخانه خواهد بود ونسبت بکار اضافی که انجام میدهند طبق مقررات مربوطه فوق‌العاده اضافه کار بآنها داده خواهد شد.


4 ـ بازرس

ماده 24 ـ بازرس چاپخانه را شورایعالی برای مدت یکسال از بین کارمندان با سابقه وزارت دارائی که ضمناً آشنائی بامور چاپخانه و حسابداری صنعتی داشته باشد انتخاب مینماید.


ماده 25 ـ مدیر عامل موظف است یکماه قبل از پایان ماموریت بازرس ـ شورای عالی را برای تجدید انتخاب او مطلع سازد.

تبصره ‌الف ـ بازرس میتواند پس از ختم دوره مأموریت خود مجدداً باین سمت انتخاب شود.

تبصره ب ـ مادام که بازرس جدید انتخاب نشده بازرس سابق بوظایف قانونی خود ادامه خواهد داد.


ماده 26 ـ بازرس موظف بانجام امور ذیل میباشد:
 1 ـ در هر سه ماه یکبار بازرسی دفاتر و حسابهای چاپخانه.
 2 ـ حداقل در هر شش ماه یکمرتبه رسیدگی بصندوق و موجودی و اوراق و اسناد محاسباتی چاپخانه.
 3 ـ رسیدگی به ترازنامه چاپخانه و تهیه گزارش از چگونگی عملیات چاپخانه برای تسلیم بشورایعالی و وزارت دارائی.

تبصره ـ بازرس موظف است حداکثر در مدت بیست روز ترازنامه سالیانه چاپخانه را که از طرف مدیرعامل باو تسلیم شده رسیدگی و گزارش خود را مشتمل بر اوضاع و احوال همگانی چاپخانه تهیه و تسلیم شورایعالی نماید شورایعالی نظریه خود را بر آن پیوست نموده بوزارت دارائی ارسال میدارد.


ماده 27 ـ در جلساتی که شورایعالی برای بررسی وضع چاپخانه و تعیین خط مشی آینده تشکیل میدهد بازرس میتواند بدون حق رأی شرکت نموده و نظرات خود را اعلام دارد.


5 ـ امور مالی:

ماده 28 ـ سال مالی چاپخانه از اول فروردین ماه آغاز و روز آخر اسفند ماه بپایان میرسد.


ماده 29 ـ چاپخانه دولتی که بصورت بازرگانی و انتفاعی اداره خواهد شد حساب مخصوصی در بانک ملی ایران باز و کلیه در آمدهای جاری خود را بحساب مزبور منظور نموده و تمام هزینه های مستمر و غیر مستمر چاپخانه را در حدود بودجه مصوب و اعتبارات مربوط با صدور چک از آن حساب برداشت و پرداخت خواهد نمود و مازاد حاصله طبق تبصره 15 قانون بودجه کل کشور تا استهلاک بدهی بابت اقسام وام دریافتی ببانکملی ایران داده خواهد شد.

تبصره ‌الف ـ کلیه چکهای صادره با امضاء ذیحساب و مدیر عامل قابل پرداخت خواهد بود.

تبصره ب ـ استفاده از وجوه درآمد قبل از تحویل بحساب بانک و صدور چک ممنوع است.

تبصره ج ـ وزارت دارائی برای مصارف جاری و ضروری تنخواه‏گردانی بمبلغ پانصد (500000) ریال در اختیار چاپخانه خواهد گذاشت.


ماده 30 ـ چاپخانه دارای یکنفر ذیحساب خواهد بود که از طرف شورای عالی از بین کارمندانی که در امور حسابداری تسلط کامل داشته باشد انتخاب و منصوب میگردد.


ماده 31 ـ کلیه لیستهای حقوق و مزایای کارکنان و اسناد هزینه های مستمر و غیر مستمر چاپخانه باید بنظر ممیز مستقل که از طرف وزارت دارائی تعین می گردد برسد.


ماده 32 ـ صورت محاسبات و ترازنامه هر سال باید منتهی تا آخر اردی بهشت ماه سال بعد از طرف مدیر عامل طبق مقررات ماده 19 تسلیم و پس از رسیدگی بازرس و تصویب شورای عالی بوزارت دارائی ارسال گردد. در ترازنامه تنظیمی باید تمام دارائی و بدهی چاپخانه بقیمت عادله روز تقویم گردد.
مطالبات مشکوک باید بارزش احتمالی قید شود و مطالبات لاوصول جزء دارائی منظور نشود.


ماده 33 ـ استهلاک اموال چاپخانه بترتیبی است که در تبصره (ه) از ماده 4 مقرر گردیده است.


ماده 34 ـ در پایان سال پس از تصویب بیلان چاپخانه از طرف شورای عالی ده درصد (10%) از سود خالص به تصویب شورایعالی بعنوان پاداش سالیانه بین اعضا شورا ـ مدیر عامل ـ هیئت نظارت ـ بازرس و کارمندان و کارگران چاپخانه بترتیب زیر تقسیم خواهد شد:
 1 ـ اعضاء شورای عالی ـ مدیر عامل هیئت نظارت و بازرس دو درصد (2%).
 2 ـ کارمندان اداری چاپخانه با نظر مدیر عامل دو درصد (2%).
 3 ـ کارگران چاپخانه با نظر مدیرعامل شش درصد (6%).


ماده 35 ـ نسبت بمواردی که در این اساسنامه پیش بینی نشده و یا ذکری از آن نرفته است طبق قانون تجارت و قوانین موضوعه رفتار خواهد شد.


ماده 36 ـ تجدید نظر یا هر گونه اصلاح و تغییری در مواد این اساسنامه موکول به پیشنهاد وزارت دارائی و تصویب هیئت دولت خواهد بود.

از طرف نخست وزیر