هیئت وزیران بنا بر پیشنهاد شماره ۱۰۰۴۳ /۲۰۱۷۰۳ مورخ ۱۳۳۲/۱۲/۱۸ وزارت کشاورزی در اجرای مقررات مواد ۶ و ۱۰ و ۱۱ قانون اجازه تأسیس بنگاه آبیاری مصوب ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲ مقررات زیر را در جلسه مورخ ۱۳۳۳/۱/۲۱ تصویب نمودند که در کلیه رودخانه های کشور بموقع اجراء گذاشته شود:
ماده اول) ـ بنگاه مستقل آبیاری میتواند آب اضافی رودخانه ها را که بر اثر عملیات آبیاری حاصل و زائد بر میزان حقابه قراء و مزارع حقابه براست بقیمت و با شرایطی که به تصویب هیئت مدیره بنگاه خواهد رسید بفروش میرساند.
ماده دوم) ـ نصب تلمبه در رودخانه ها با اجازه بنگاه مستقل آبیاری در مرکز یا نمایندگی آن در شهرستانها میباشد و در صورت اجازه بنگاه آب بهاء و سایر شرایط استفاده از تلمبه را تعیین خواهد نمود.
تبصره ـ بنگاه آبیاری درباره نصب تلمبه در هر یک از رودخانه‌های کشور با در نظر گرفتن وضع و شرایط رودخانه آیین‌نامه خاصی تهیه و بموقع اجراء خواهد گذاشت.
ماده سوم) ـ برای انتخاب اعضاء هیئت مالکین قراء حقابه بر هر رودخانه (موضوع ماده ۱۱ قانون آبیاری) به تناسب وضع رودخانه و تعداد حقابه بران بنگاه مستقل آبیاری از ۳ الی ۹ نفر بطریق زیر انتخاب خواهد نمود:
بنگاه مستقل آبیاری و یا نماینده بنگاه در شهرستانها از بین حقابه بران هر رودخانه بدوا تعداد پنج برابر عده که جهت تشکیل هیئت مالکین پیش بینی میشود با در نظر گرفتن صلاحیت آنها دعوت خواهد نمود و چنانچه عده حقابه بران رودخانه کمتر از پنج برابر تعداد مالکین ان رودخانه باشد بدعوت همان عده حقابه بر اکتفاء خواهد شد تا دعوت شدگان از بین خود عده لازم را برای تشکیل هیئت مالکین انتخاب نمایند. در صورتی که دعوت شدگان مزبور درد و نوبت اکثریت حاصل ننموده و یا نتوانند هیئت مالکین را از بین خود انتخاب نمایند بنگاه مستقل آبیاری راسا بانتخاب هیئت مالکین از بین حقابه بران اقدام خواهد نمود.
ماده چهارم ) ـ در رودخانه های بزرگ مانند سفید رود و زاینده رود و هیرمند و امثال آنها که انهار قابل ملاحظه از آنها منشعب میشود بنگاه مستقل آبیاری انهار مهمی را که احتیاج بهیئت مالکین بخصوص داشته باشد تعیین و طبق ماده ۳ این تصویبنامه برای انتخاب هیئت مالکین آن نهر اقدام خواهند نمود و هریک از هیئت های مالکین انهار عمده باید یکنفر از بین خود انتخاب و کتبا بنماینده بنگاه مستقل آبیاری معرفی نمایند و این اشخاص هیئت مالکین رودخانه را تشکیل خواهند داد هیئت اخیر در مرکز استان یا شهرستان یا بخش تشکیل شده و طبق قانون انجام وظیفه نموده و در مورد امور عمومی و هزینه و در آمد رودخانه مربوطه نظارت خواهد نمود.
ماده پنجم ) ـ اعضاء هیئت مالکین قراء حقابه بر برای مدت دو سال انتخاب میشوند.
ماده ششم ) ـ هیئت مالکین قراء حقابه بر هریک از رودخانه ها باید از بین خود یک نفر رئیس و یک نفر نایب رئیس و یک نفر منشی انتخاب نمایند.
ماده هفتم ) ـ در فصول آبیاری هیئت مزبور بایستی لااقل هر پانزده روز یکبار تشکیل جلسه داده و تصمیمات باکثریت آراء عده حاضر اتخاذ خواهد شد و چنانچه هر یک از اعضاء مزبور بدون اطلاع قبلی در سه جلسه متوالی غیبت نمایند مستعفی شناخته شده و بنگاه مستقل آبیاری یا نماینده آن میتواند یکنفر از مالکین بعدی را که حائز آراء بیشتری بوده بجای عضو مزبور انتخاب نماید و همچنین است در مورد فوت یا استعفاء هر یک از اعضاء هیئت مالکین.
تبصره ۱ ـ چنانچه اکثریت هیئت مالکین در سه نوبت متوالی حاضر برای تشکیل جلسه نشوند هیئته مزبور مستعفی شناخته میشود و بنگاه راسا اقدام بانتخاب هیئت مالکین جدید خواهد نمود.
تبصره ۲ ـ نماینده اداره رودخانه ها در مرکز و نماینده بنگاه مستقل آبیاری در شهرستانها در جلسات هیئت مزبور حضور یافته و با هیئت مالکین تشریک مساعی و معاضدت خواهد نمود.
ماده هشتم ) ـ برای تأمین هزینه های مربوطه برودخانه و تنظیم بستر رودخانه هر یک از مالکین قراء حقابه بر باید طبق سوابق و جزو جمع های موجود مبلغی را بتناسب حقابه مقرره پرداخت نمایند و میزان و مبلغ پرداختنی هر یک از مالکین بنابر پیشنهاد رئیس اداره رودخانه ها و تصویب هیئت مالکین مربوطه و تأئید هیئت مدیره بنگاه مستقل آبیاری برای مدت پنج سال تثبیت خواهد شد.
تبصره ـ هر یک از حقابه بران که در پرداخت حق الشربی که بترتیب فوق تعیین و بوسیله رئیس رودخانه یا نماینده بنگاه و رئیس هیئت مالکین ابلاغ میشود بیش از یکماه از موعد مقرر تأخیر در پرداخت نمایند رئیس رودخانه یا نماینده بنگاه با اطلاع رئیس هیئت مالکین از تحویل آب تا موقعیکه حق الشرب را تأدیه ننموده است خود داری نماید.
ماده نهم ) ـ برای رودخانه هائی که دارای جزو جمع قدیمی است بنگاه مستقل آبیاری موظف است در ظرف پنج سال بموجب دفاتر جز و جمع های موجود با درنظر گرفتن نقل و انتقالات و تقسیماتی که بموجب اسناد رسمی بعمل آمده است دفاتر جزو وجمع جدید تشکیل داده و دفاتر جز و جمع سابق را در محل محفوظی نگاهداری نماید و برای رودخانه هائی که دارای دفاتر جزو جمع نیست و جدیدا بنگاه شروع بنظارت مینماید بنگاه مزبور مکلف است با معاضدت هیئت مالکین و با رعایت اسناد مالکیت بر طبق عرف و عادت هر محل و با توجه بسطح کشت اراضی که از رودخانه مشروب میشود حقابه هر یک از قراء و مزارع و باغات حوزه هر روخانه را تعیین و دفتر مخصوص جز و جمع تشکیل داده و این دفاتر ملاک حقابه هر یک از مالکین حقابه بر خواهد بود.
ماده دهم ) ـ هیئت مالکین قراء حقابه بر هر یک از رودخانه ها در زمستان (منظور قبل از شروع فصل آبیاری ) باید طرح بودجه و اعتبارات لازم جهت اداره امور نظارت در تقسیم آب و همچنین برنامه عملیات فنی و اصلاحات اساسی سال جدید رودخانه مربوطه را که از طرف بنگاه مستقل آبیاری یا نماینده آن تهیه شده است بدقت مورد مطالعه قرار داده و تصویب نماید.
تبصره ـ هیئت مالکین چنانچه نظریات اصلاحی در بودجه داشته باشند میتوانند قبل از تصویب نظریات خودشان را با ادله به بنگاه مستقل آبیاری اعلام و اصلاح طرح بودجه را بخواهند.
ماده یازدهم ) ـ بعد از آنکه بودجه و اعتبارات آبیاری سال آتی به تصویب هیئت مالکین مربوط و بنگاه مستقل آبیاری رسید برای اجراء به اداره رودخانه ها ابلاغ خواهد شد.
تبصره ۱ ) ـ تا موقعی که بودجه رودخانه ای از طرف بنگاه به اداره رودخانه ها ابلاغ نشده بودجه سال قبل ملاک عمل خواهد بود.
تبصره ۲ ) ـ چنانچه بنگاه مستقل آبیاری در اقلام بودجه که بوسیله هیئت مالکین تصویب شده است تغییری لازم بداند بودجه مزبور را اصلاح نموده و برای تائید مجدد هیئت مالکین ارسال خواهد داشت و چنانچه توافق نهائی بین بنگاه و هیئت مالکین در اقلام اصلاحی حاصل نگردد نظر وزیر کشاورزی یا قائم مقام او قاطع خواهد بود.
ماده دوازدهم ) ـ مراقبت در طرز کار کارمندان و نظارت در کلیه هزینه های هر رودخانه از وظائف هیئته مالکین همان رودخانه میباشد.
تبصره ـ هیئت مالکین میتوانند در صورتی که از عملیات مأمورین شکایتی برسد بازرس مخصوص برای رسیدگی به محل اعزام و نتیجه رسیدگی و پرونده امر را به بنگاه مستقل آبیاری اعلام نمایند چنانچه برای بنگاه تخلف کارمند مورد شکایت ثابت شود نسبت بتعویض یا اخراج مامور متخلف در حدود مقررات و قوانین جاری کشور اقدام خواهد نمود.
ماده سیزدهم ) ـ در دیماه هر سال (پس از خاتمه دوره آبیاری ) هیئت مالکین هر رودخانه موظفند ترازنامه درآمد و هزینه دوره عملکرد رودخانه مربوطه را تنظیم و یک نسخه آنرا به بنگاه مستقل آبیاری ارسال و برای اطلاع مالکین حقابه بر حوزه آن رودخانه عین ترازنامه را در یکی از جرائد محلی یا جرائد مرکز درج و یا در محل آگهی نمایند.
ماده چهاردهم ) ـ برای نظارت در تقسیم آب رودخانه ها و چشمه سارهای عمومی موضوع ماده ۱۰ قانون آبیاری باید عده کافی سر آبیار و آبیار و مأمور بتناسب احتیاجات هر رودخانه بطور موقت و روز مزد با توجه بماده ۱۵ این آیین‌نامه استخدام و اجرت آنها را از محل در آمد رودخانه مربوطه تأمین و پرداخت گردد.
تبصره ۱ ) ـ در شهرستانها باید حق المقدور از کارمندان فنی کشاورزی محل استفاده شود.
تبصره ۲ ) ـ استخدام مالکین با مستأجرین قراء حقابه بر رودخانه برای سر آبیاری یا آبیاری در همان رودخانه اکیدا ممنوع است.
ماده پانزدهم ) ـ استخدام مأمورین موقت آبیاری اعم از سرپرست ـ سرآبیار ـ آبیار و غیره با پیشنهاد هیئت مالکین و تصویب بنگاه مستقل آبیاری در مرکز یا نمایندگی بنگاه در شهرستانها بعمل خواهد آمد این مأمورین در تمام مدت خدمت خود تابع دستورات بنگاه مستقل آبیاری در مرکز یا نمایندگی بنگاه در شهرستانها خواهد بود.
تبصره ـ بکارمندان فنی ادارات کشاورزی شهرستانها که در قسمت آبیاری انجام وظیفه مینمایند با تصویب هیئت مالکین و موافقت بنگاه مبلغی بنام فوق العاده از محل درآمد رودخانه مربوطه پرداخته خواهد شد و این مبلغ از دوسوم حقوق ثابت مأمور مربوطه تجاوز نخواهد نمود.
ماده شانزدهم ) ـ کلیه درآمدهای حاصله هر رودخانه باید در مقابل صدور قبوض رسمی درآمد که از طرف بنگاه مستقل آبیاری تهیه و شماره گذاری شده است بترتیب زیر وصول گردد:
الف ) ـ در رودخانه های اطراف تهران:
۱ ـ از قرائی که حقابه بهاره دارند در پانزده روز اول فروردین ماه هنگام تحویل حقابه بهاره.
۲ ـ از قرائی که حقابه دائم دارند در دو قسط قسط اول تا پانزدهم فروردین ماه و قسط دوم تا پانزدهم آبانماه هر سال.
۳ ـ مالکین قرائی که از انهار فرعی حقابه دارند و حق میرابی جنسی میپردازند حق میرابی جنسی دهکده ملکی خودشان را باید در شهریور ماه بدفتر رودخانه یا انباری را که اداره رودخانه ها در مرکز همان محل معرفی مینماید تحویل نمایند و بتشخیص هیئت مدیره بنگاه ممکن است بعوض جنس بهای تسعیری آن پرداخت شود.
ب ) ـ در رودخانه های واقع در شهرستانها:
موعد پرداخت حق میرابی با نظر هیئت مالکین محلی و نظر نماینده بنگاه تعیین خواهد شد.
ماده هفدهم ) ـ بنگاه مستقل آبیاری طبق مقررات قانون آبیاری موظف است برای نگاهداری کلیه وجوه آبیاری هر یک از رودخانه‌ها حسابی بنام صندوق مربوطه در بانک کشاورزی و پیشه و هنر یا بانک ملی شهرستان مربوطه محل طبق ماده نوزدهم بمصرف هزینه های پیش بینی شده در بودجه آبیاری برسد.
تبصره ـ وجوه مأخوذه قبل از منظور نمودن حساب بانکی قابل مصرف نخواهد بود.
ماده هجدهم ) ـ وجوه ماخوذه ماده ۱۷ این تصویبنامه که برای تأمین هزینه های فنی و اداری آبیاری رودخانه مربوطه از مالکین یا مستأجرین ذینفع اخذ میشود باید منحصرا صرف هزینه های فنی واداری حوزه مربوطه همان رودخانه بشود.
تبصره ۱ ) ـ پنج در صد از اصل درآمد هریک از رودخانه های شهرستانها باید بمرکز حواله شود که منحصرا بمصرف تأمین هزینه های اداری مربوطه برودخانه ها برسد و چنانچه مازادی باشد طبق قانون آبیاری صرف تهیه آب در کشور بشود.
تبصره ۲ ) ـ کلیه هزینه های مربوطه هر رودخانه باید با صدور سند هزینه انجام گیرد. اسناد هزینه تنظیمی در رودخانه های اطراف تهران (که مستقیما بوسیله اداره رودخانه ها اداره میشود باید بامضاء رئیس یا معاون و حسابدار اداره رودخانه ها و رئیس هیئت مالکین قراء حقابه بر رودخانه مربوطه و در شهرستانها بامضاء نماینده بنگاه مستقل آبیاری و رئیس هیئت مالکین قراء حقابه بر رودخانه مربوطه صادر شود و همچنین چکهای صادره بحساب هر رودخانه بهمین ترتیب یا دو امضاء باشد.
تبصره ۳ ) ـ بمنظور پیشرفت و جلوگیری از وقفه در امور فوری و فوتی بتشخیص بنگاه مستقل آبیاری از محل درآمد هر رودخانه مبلغی بعنوان تنخواه گردان در اختیار رئیس اداره کشاورزی یا نماینده بنگاه مستقل آبیاری محل گذارده میشود و پس از انجام هزینه لازم و فوری اسناد مربوطه باید بگواهی رئیس هیئت مالکین حقابه بربرسد.