فصل اول ـ در کلیات
ماده ۱) در هر شهر یا قصبه که جمعیت آن حداقل به ۵ هزار نفر بالغ باشد آنجا شهرداری تأسیس میگردد و انجمن شهر یا قصبه مطابق مقررات این لایحه قانونی تشکیل میشود.
تبصره ـ در نقاطی که از نظر موقعیت و اهمیت تشکیل شهرداری ضرورت داشته باشد ولو جمعیت آن بپنج هزار نفر بالغ نشود وزارت کشور میتواند در آن محلها دستور تشکیل انجمن و شهرداری بدهد. چنانچه پس از تشکیل شهرداری در نقاط مزبور در ضمن عمل معلوم شود عوارض وصولی تکافوی هزینه شهرداری را نمی نماید و با در نظرگرفتن وضع اقتصادی و مالی محل برای اداره امور شهرداری درآمد جدیدی نتوان تهیه نمود وزارت کشور مجاز است شهرداری این قبیل نقاط را منحل نماید.
ماده ۲) شهرداری دارای شخصیت حقوقی است.
ماده ۳) هر شهر و قصبه انجمنی خواهد داشت بنام انجمن شهر یا انجمن قصبه که اعضاء آن از طرف اهالی مستقیماً با انتخاب جمعی و رأی مخفی به اکثریت نسبی برای مدت ۴ سال انتخاب میشوند و هر شهر یا قصبه برای انتخاب نمایندگان انجمن بنسبت تقریبی جمعیت به حوزه‌ها تقسیم میشود و ساکنین هر حوزه ۳ تن نماینده برای تشکیل انجمن شهر انتخاب میکنند.
ماده ۴) نقشه تقریبی حوزه‌های انتخابی هر شهر یا قصبه بوسیله کمیسیونی مرکب از رؤساء ادارات کشوری به ریاست فرماندار یا بخشدار تهیه بشود رؤسای ادارات کشور که بعضویت کمیسیون مزبور تعیین میشوند عبارتند از:
1) رئیس دادگاه شهرستان در شهرها و رئیس دادگاه بخش در قصبات
2ـ رئیس دارائی
3ـ رئیس فرهنگ
4ـ رئیس راه
5ـ رئیس اداره کار
6ـ رئیس اداره اقتصاد
7ـ رئیس کشاورزی
8ـ رئیس پست و تلگراف
9ـ رئیس ثبت اسناد
10ـ رئیس آمار و ثبت احوال
11ـ رئیس شهربانی
12ـ رئیس ژاندارمری.
عده اعضای انجمن در شهرها و قصبات از ۷ تا سی تن بشرح ذیل خواهد بود:
1) طهران ۳۰ نفر (۱۰ حوزه).
2) تبریز و اصفهان و مشهد و همدان و شیراز و رشت و کرمانشاه ۲۷ نفر (۹ حوزه).
3) اردبیل و قم و قزوین و اراک و یزد و اهواز و کاشان و آبادان و زنجان و کرمان و رضائیه و دزفول و بندرپهلوی ۲۱ نفر (۷ حوزه).
4) بروجرد و خرمشهر و بابل و خوی و مراغه و سبزوار و سنندج و سمنان و نجف‌آباد و قوچان و ساری ۱۵ نفر (۵ حوزه).
(۵) سایر شهرها و قصباتی که از ۱۰هزار به بالا جمعیت دارد ۹ نفر (۳ حوزه).
6) نقاطی که کمتر از ده هزار نفر جمعیت دارد ۷ نفر بدون تقسیم محل به حوزه‌ها و انتخابات نقاط مزبور بطور جمعی انجام خواهد شد.
تبصره ۱) هرگاه در تقسیم حوزه‌های انتخابی اختلافی حاصل شود باید به وزارت کشور مراجعه شود و نظر وزارت کشور قاطع خواهدبود.
تبصره ۲) برای محلاتی که خارج از محوطه شهر باشد هرگاه وزارت کشور لازم بداند شهرداری جداگانه تشکیل خواهد شد.
تبصره ۳) جمعیتی که ملاک تعیین عده نمایندگان هر شهر یا قصبه است تا سه دوره مأخذ عمل خواهد بود پس از آن اگر اضافه یا نقصانی حاصل کند آن اضافه یا نقصان در انتخابات دوره چهارم رعایت خواهد شد.
تبصره ۴) هرگاه یکی از ادارات مذکور در فوق در محل تشکیل نشده باشد و یا یک یا چند نفر از رؤسای ادارات در محل نباشند حضور سایرین برای تهیه نقشه تقریبی حوزه‌های انتخابی شهر یا قصبه کافی خواهد بود.
ماده ۵) انتخاب‌کننده باید واجد شرایط زیر باشد:
1) تابعیت ایران.
2) داشتن لااقل هیجده سال تمام شمسی
3) داشتن سواد فارسی بقدری که بتواند بنویسد.
4) توطن در محل انتخاب و یا لااقل سکونت در آن از شش ماه قبل از انتخابات و یا آنکه شخصاً در آنحوزه بکسب و یا حرفه معینی اشتغال داشته باشد و در صورتی که محل سکنی و محل کسب یا حرفه مختلف باشد فقط محل سکنی معتبر است.
5) عدم محکومیت به جنایت یا جنحه‌ای که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی است.
6) محجور نبودن و عدم محکومیت به ورشکستگی بتقصیر.
ماده ۶) انتخاب شونده باید دارای شرایط زیر باشد:
1ـ تابعیت ایران.
2ـ داشتن سی سال تمام شمسی.
3ـ داشتن حسن شهرت در محل.
4ـ توانائی خواندن و نوشتن فارسی به اندازه کافی.
5 ـ لااقل سه سال ساکن شهر و یا قصبه محل انتخاب باشد.
6 ـ عدم محرومیت از حقوق اجتماعی.
7ـ محجور نبودن و عدم محکومیت به ورشکستگی به تقصیر.
ماده ۷) اشخاص زیر از انتخاب شدن محرومند:
1) نخست وزیر و وزیران و معاونین آنها در تمام کشور و استانداران و فرمانداران و شهرداران و بخشداران و معاونین آنها و رؤسای دادگاهها و دادستانان و بازپرسان و رؤسای ادارات در حوزه مأموریت خود.
2) افسران و نفرات شهربانی و ژاندارمری و ارتش و همردیفان آنها از هر دسته تا موقعی که در خدمت هستند از انتخاب کردن و انتخاب‌شدن محرومند.
3) نمایندگان مجلسین در تمام کشور.
4) اعضای انجمنهای ایالتی و ولایتی و اعضاء انجمن نظارت انتخابات انجمن شهر و قصبه در دوره‌ای که دارای این سمت هستند و کلیه کارمندان و کارگران ادارات و بنگاههای دولتی و شهرداری و بنگاههای وابسته به دولت و و صاحبان دفاتر رسمی در حوزه مأموریت خود که نمیتوانند انتخاب شوند مگر اینکه قبل از اعلان انتخابات منتظر خدمت شده یا استعفاء داده باشند که در این صورت انتخاب آنان مانعی ندارد.
5) رؤسا و اعضاء هیئت مدیره و مدیران عامل شرکتها در شهر یا قصبه‌ای که مرکز یا شعبه شرکت در آن واقع است حق انتخاب شدن ندارند.
تبصره ۱) چنانچه یکی از کارمندان پایه دار دولت یا شهرداری به عضویت انجمن انتخاب شود مدت نمایندگی جزء سابقه خدمت او محسوب میشود.
تبصره ۲) منظور از شرکتهای مذکور در ماده فوق شرکتهائی است که مربوط به یکی از حوائج شهر از قبیل خواربار و وسایط نقلیه و برق و آب و دارو و امثال آن باشد.
ماده ۸) از اشخاصی که با یکدیگر قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم دارند فقط آن کسی که رأی او بیشتر است میتواند عضویت یک انجمن را دارا باشد و در صورت تساوی آراء یکی از آنها بحکم قرعه معین خواهد شد و اگر قرابت پس از اتمام انتخابات و صدور اعتبارنامه معلوم گردد در نخستین جلسه انجمن شهر به حکم قرعه یک نفر ابقاء میشود و بجای شخص یا اشخاصی که خارج شده‌اند از شخص یا اشخاصی که بعد از آنها رأیشان بیشتر است دعوت خواهد شد.
ماده ۹) برای تعیین داوطلب ده روز قبل از دعوت اعضای انجمن انتخابات اعلانی از طرف فرماندار یا بخشدار در حوزه انتخابیه منتشر میشود به این مضمون:
داوطلبان عضویت انجمن شهرداری باید داوطلبی خود را برای یکی از حوزه ها شخصا یا بوسیله اشخاص دیگر به فرمانداری یا بخشداری کتباً اطلاع دهند و برای اینکه داوطلب نمایندگی حوزه شناخته شوند باید پنجاه نفر در شهرهائی که متجاوز از یکصد هزار نفر جمعیت دارد و بیست و پنج نفر در شهرهائی که متجاوز از پنجاه هزار نفر جمعیت و پانزده نفر در نقاطی که متجاوز از پانزده هزار نفر جمعیت دارد و ده نفر درنقاطی که از پانزده هزار نفر کمتر جمعیت دارد آنها را معرفی نمایند. معرفی باید کتبی بوده و معرفی کنندگان واجد شرایط انتخاب کنندگان باشند و با ذکر شماره شناسنامه و محل صدور آن معرفی نامه را امضاء نمایند فرماندار یا بخشدار بوسیله کمیسیون پنج نفری مقرر در ماده ۱۱ بوضع داوطلبان نمایندگی رسیدگی و پس از آن اسامی آنها را در حوزه انتخابیه اعلان میکند و رأی دهندگان در موقع رأی دادن فقط میتوانند بآنها رأی بدهند.
تبصره ـ چنانچه قبل از تشکیل انجمن نظارت یک یا چند نفر از داوطلبان نمایندگی استعفا بدهند مراتب از طرف فرماندار و یا بخشدار برای اطلاع رأی دهندگان اعلان میشود داوطلب مستعفی حق استرداد استعفا ندارد.
ماده ۱۰) قبول مشاغل دولتی از طرف رئیس و اعضاء انجمن در حکم استعفای آنان از عضویت انجمن خواهد بود همچنین رئیس یا اعضاء انجمن نمیتوانند ریاست و مدیریت عامل و عضویت هیئت‌مدیره شرکتها و بنگاههائی که مربوط بحوزه شهر یا قصبه و شهرداری است قبول نمایند و نیز یک نفر نمیتواند در آن واحد در انجمن شهر و انجمن ایالتی و یا ولایتی ریاست یا عضویت داشته باشد.
فصل دوم – در تشکیل انجمن نظارت
ماده ۱۱) در شهر فرماندار و در قصبه بخشدار بلافاصله پس از انتشار اعلان داوطلبان نمایندگی کمیسیونی مرکب از خود و مأمور اول دادگستری و رئیس دارائی و رئیس فرهنگ و یک نفر از معاریف اهالی شهر یا قصبه که شغلی در دوائر دولتی یا بنگاههای وابسته به دولت نداشته باشد تشکیل داده و برای هر حوزه انتخابیه ۲۱ نفر از طبقات هفتگانه علماء و رسته‌های علمی (از قبیل استادان و پزشکان و مهندسین و وکلاء دادگستری و امثال آن) مالکین و بازرگانان و کشاورزان و پیشه‌وران و کارگران از هر طبقه سه نفر و سه نفر از معتمدین حوزه که واجد شرایط انتخاب شدن باشند تعیین و دعوت میکند تا آنان هفت نفر از بین خود یا خارج بعنوان عضو اصلی و هفت نفر از بین خود یا خارج بعنوان عضو علی‌البدل فی‌المجلس برای تشکیل انجمن نظارت انتخابات به اکثریت نسبی و یا رأی مخفی انتخاب کنند در انتخاب مزبور حضور دو ثلث از مدعوین کافی خواهد بود، در صورتی که یک یا چند طبقه از طبقات هفتگانه وجود نداشته باشد کسر عده هر طبقه از سایر طبقات تکمیل خواهد شد و چنانچه در بخش مأمور دادگستری نباشد یکی از مأمورین قضائی از طرف رئیس دادگستری شهرستان به مرکز بخش یا قصبه اعزام میشود و نماینده مزبور تا خاتمه کار انتخابات در محل خواهد ماند و کمیسیون پنج نفری برای نظارت در حسن جریان انتخابات جهت هر حوزه انتخابیه یک نفر نماینده طرف اعتماد تعیین خواهد کرد که در جلسات انجمن نظارت حضور داشته باشد.
در محلی که انجمن ایالتی یا ولایتی باشد دو نفر از اعضاء انجمن بانتخاب انجمن ایالتی یا ولایتی جزء انجمن نظارت خواهند بود و بنابراین مدعوین فقط پنج نفر را انتخاب میکنند و هفت نفر هم برای عضویت علی‌البدل انتخاب میشود.
تبصره ۱ـ در شهرها و قصباتی که برطبق بند ۵ از ماده ۴ بسه حوزه تقسیم میشوند هر گاه دعوت ۲۴ نفر طبقات هفتگانه و معتمدین حوزه بمنظور انتخاب انجمن نظارت متعسر باشد کمیسیون میتواند به تشکیل یک انجمن نظارت برطبق ماده ۱۱ برای یک حوزه اکتفا نموده و برای سایر حوزه‌ها هفت نفر از معتمدین حوزه را که واجد شرایط انتخاب شدن باشند برای تشکیل انجمن نظارت آن حوزه دعوت نماید.
تبصره ۲ـ در نقاطی که دادگستری یا دارائی یا فرهنگ نباشد بجای مأمور اول دادگستری یا رئیس دارائی یا رئیس فرهنگ از معتمدین و معاریف شهر برای تشکیل کمیسیون ۵ نفری دعوت میشود تا وظائف مقرره را انجام دهند.
تبصره ۳ـ حضور هر پنج نفر اعضاء در کمیسیون مذکور در این ماده ضروری است و اخذ تصمیمات بدون حضور یکی اعضاء قانونی نخواهد بود.
ماده ۱۲) کسانی که داوطلب نمایندگی هستند نمیتوانند جزء مدعوین طبقات هفتگانه و معتمدین محل و انجمن نظارت و شعب آن باشند ولی هر داوطلب می تواند برای نظارت در اخذ وقرائت آراء نماینده ای به انجمن نظارت و شعب معرفی نماید.
ماده ۱۳) کسانی که برای عضویت انجمن نظارت انتخاب میشوند بلافاصله تحت ریاست مسن ترین اعضاء تشکیل جلسه داده یک رئیس و یک نایب رئیس و لااقل سه منشی از بین خود با رأی مخفی و باکثریت انتخاب مینمایند نظم جلسات انجمن با رئیس و در غیاب رئیس یا نائب رئیس خواهد بود و نوشتن صورتجلسات بعهده منشی ها است.
ماده ۱۴) انتخاب رئیس و نائب رئیس فردی است و باکثریت تام خواهد بود و در صورت عدم حصول اکثریت تام دفعه دوم انتخاب باکثریت نسبی صورت میگیرد انتخاب سه نفر منشی جمعی و باکثریت نسبی است.
ماده ۱۵) برای تسهیل و تسریع در امر انتخابات انجمنهای نظارت حوزه انتخابیه مکلفند بتعداد لازم شعب فرعی جداگانه مرکب از ۵ نفر از اهالی همان محل که واجد شرایط انتخاب شدن باشند تشکیل داده انتخاب حوزه‌های فرعی را انجام دهند.
تبصره ـ ترتیب شعب انجمن باید طوری داده شود که برای هر پنج‌هزار نفر جمعیت شعبه تشکیل شود.
ماده ۱۶) ورود در محوطه انتخابات با هر نوع اسلحه سرد و گرم جز برای مأمورین انتظامی ممنوع است کسانی که بر خلاف نظم و مقررات رفتار نمایند به امر رئیس بوسیله مأمورین انتظامی از انجمن خارج و در صورت لزوم بمراجع قانونی تسلیم خواهند شد.
ماده ۱۷) انجمن نظارت و شعب آن غیرقابل انحلال است مگر آنکه اسباب تعطیل و تعویق انتخابات را فراهم کنند و یا بر خلاف وظائفی که بر طبق این لایحه قانونی بعهده انجمن گذاشته شده عمل نمایند در این صورت اگر اخلال از طرف شعبه باشد بنابر نظر اکثریت انجمن با موافقت فرماندار یا بخشدار شعبه مزبور را منحل مینماید و اگر از طرف انجمن باشد فرماندار یا بخشدار با موافقت کمیسیون ۵ نفری و در ضمن تنظیم صورتمجلس که حاکی از دلائل انحلال و کیفیت اخلال در انجمن باشد اعضاء علی‌البدل را برای ادامه امر انتخابات دعوت بنماید و در صورتی که از آن اقدام نیز نتیجه حاصل نشود بترتیب مقرر در ماده ۱۱ اعضاء جدیدی برای تشکیل انجمن نظارت معین خواهد شد.
ماده ۱۸) هرگاه در اثناء جریان انتخابات یک یا چند نفر از اعضاء انجمن درآمدن بجلسات تعلل و یا از حضور استنکاف نمایند مادام که اکثریت باقی است جریان امر تعقیب و بعضو یا اعضاء مذکور اخطار میشود که حضور یابند.چنانچه عضوی تا دو جلسه پس از اخطار در استنکاف و تعلل خود باقی باشد انجمن با اطلاع فرماندار یا بخشدار یک یا چند نفر از اعضاء علی‌البدل را بحکم قرعه برای عضویت انجمن دعوت مینماید اگر اکثریت اعضاء انجمن نظارت از حضور در انجمن استنکاف نمایند یا پس از ختم انتخابات از دادن اعتبارنامه خودداری کنند فرماندار یا بخشدار علل و موجبات آن را تحقیق و در رفع محظور اهتمام مینماید.و در صورتی که اهتمام فرماندار مؤثر نشود و اکثریت اعضاء انجمن یا تمام اعضاء انجمن اعم از اصلی و علی‌البدل همچنان استنکاف و یا استعفا نمایند و یا بواسطه فقدان اکثریت انجمن منجر بانحلال شود کمیسیون مقرر در ماده ۱۱ در تجدید اعضاء انجمن نظارت اقدام مینمایند و اشخاصی که موجبات تعطیل و تعویق و انحلال انجمن را فراهم کرده باشند بر طبق ماده ۸۴ این لایحه قانونی مورد تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده ۱۹) همینکه انجمن های نظارت شهر یا قصبه محل انتخابات تشکیل شدند و در صورت لزوم شعب خود را تعیین نمودند هر یک از انجمن ها اعلانی ترتیب داده و نسبت باهمیت محل از سه تا پنج روز قبل از شروع باخذ رأی آنرا در تمام حوزه مربوط بخود منتشر میسازند و اعلان مزبور حاوی مطالب ذیل خواهد بود:
1ـ محل انعقاد انجمن و شعب آن و ساعات اخذ رأی که باید در تمام حوزه ها در یکروز جمعه بعمل آید و کمتر از شش ساعت و بیش از هشت ساعت نباشد ساعات اخذ آراء از ساعت ۸ صبح الی دوازده و بقیه ازساعت چهارده تا خاتمه مدت خواهد بود.
2ـ شرایط انتخاب کنندگان
3ـ عده نمایندگان که باید در آن حوزه انتخاب شوند.
4ـ اسامی داوطلبان آن حوزه قبلا کمیسیون ۵ نفری بوضع آنها رسیدگی نموده و اسامی آنها اعلان شده است.
ماده ۲۰) رأی باید مخفی باشد و همینکه رأی دهنده به اطاق انجمن یا شعبه وارد و وجود شرایط رأی دادن در او تشخیص داده شد باید رأی خود را شخصاً روی یک برگ از اوراقی که برای اینکار تهیه شده و در انجمن به او تسلیم میشود بنویسد و درحضور انجمن در صندوق انداخته خارج شود.
شناسنامه رأی دهنده که باید دارای عکس باشد پس از ثبت در دفتر انجمن مهر بوی پس داده میشود.
ماده ۲۱- در پایان آخرین ساعتی که برای اخذ رأی معین گردیده است در ورودی انجمن یا شعبه بسته میشود اگر عده‌ای از آنان که حق رأی دادن دارند در داخل محل حاضر باشند رأی خود را بترتیب مذکور در صندوق انداخته و انجمن یا شعبه برای گرفتن خاتمه میدهد و بعد از آن دیگر از کسی رأی قبول نمیشود.
ماده ۲۲ـ اگر انتخاب‌کنندگان و انتخاب شوندگان کسی در حین جریان انتخاب شکایت داشته باشد این امر مانع انجام انتخابات نخواهد شد ولی شرح آن باید در صورت مجلس نوشته شود.
ماده ۲۳ـ پس از ختم اخذ آراء انجمن مکلف است بلافاصله آراء را شماره و قرائت کند و مادامی که نتیجه استخراج آراء معلوم نشود حق تعطیل ندارد منشی مکلف است صورت مجلسی از نتیجه آراء قرائت شده تنظیم کند و پس از آنکه صورتمجلس بامضاء رئیس و اعضاء انجمن رسید نتیجه بلافاصله باید بوسیله فرماندار یا بخشدار اعلام شود.
ماده ۲۴ـ اوراق رأی را باید یک یک یکی از اعضاء بصورت بلند خوانده به یکنفر دیگر از اعضاء بدهد که علامت قرائت گذاشته شود و سه نفر دیگر از اعضاء اسامی را به ترتیبی که خوانده می شود در دفتری که برای این کار اختصاص داده شده ثبت مینمایند.- از اوراق رأی آنچه سفید و یا دارای اسامی لایقرء باشد یا اینکه انتخاب شده در آن درست معرفی نشده باشد یا اسم کسی که معرفی نشده در آن نوشته شده باشد و یا نام انتخاب‌کننده را داشته باشد باطل و عیناً ضمیمه صورت مجلس میشود. هرگاه در اوراق رأی علاوه بر عده‌ای که باید انتخاب شوند اسامی اضافه نوشته شده باشد عده زاید از آخر ورقه خوانده نمیشود.
ماده ۲۵ـ در حوزه‌هائی که بر طبق ماده ۱۵ برای تسریع اخذ رأی شعب انجمن در آن حوزه‌ها تشکیل میگردد صورت مجلس استخراج آراء هر شعبه در ورقه مخصوص با ذکر اسامی و عده آراء هر یک از اشخاصی که رأی دارند نوشته شده و اعضاء شعبه آن را امضاء مینمایند و بانضمام اوراق لازمه در پاکتی که لاک شده و بمهر شعبه رسیده باشد بانجمن نظارت فرستاده میشود اسامی مندرج در صورت مجلس شعب با آرائی که انجمن نظارت استخراج کرده در ورقه جداگانه جمع و کسیکه از مجموع آراء حائز اکثریت باشد معلوم میگردد. اوراق رأی هر حوزه تا گذشتن مدت اعتراض و خاتمه رسیدگی در صندوق انجمن که لاک میشود و بمهر اعضاء میرسد باقی می ماند و پس از گذشتن مدت اعتراض با حضور عده‌ای از رأی دهندگان آنها را معدوم میسازند (باستثناء آنچه در موارد قبل ذکر شده و باید ضمیمه صورت مجلس باشد).انجمن نظارت حق معدوم کردن و سوزاندن آراء را قبل از گذشتن مدت اعتراض و پایان رسیدگی در انجمن شهر ندارد.
ماده ۲۶ـ در ضمن انتشار صورت منتخبین انجمن نظارت تاریخ قبول شکایات را که باید از فردای همانروز شروع شود تعیین و اگر از انتخاب‌کنندگان و یا انتخاب‌شوندگان کسی از جریان انتخابات شکایت داشته باشد در ظرف یک هفته باطلاع انجمن نظارت میرساند و انجمن نظارت بعد از انقضاء یک هفته دیگر شکایتی نمی‌پذیرد و منتها در ظرف یک هفته بشکایات واصله با حضور کمیسیون پنج نفری رسیدگی میکند در صورتی که شکایت وارد باشد و ثابت شود که در انتخابات اعمالی بر خلاف قانون صورت گرفته و یا منتخب دارای شرایط مقرر در ماده شش نیست مراتب را در صورتمجلس ذکر میکند و آن را بوسیله فرماندار یا بخشدار بوزارت کشور اعلام مینماید و آن وزارت خانه بلافاصله ترتیب تجدید انتخابات منتخب و یا منتخبی را که مردود شناخته شده‌اند میدهد.
شاکیان از انتخابات در صورتی که با رسیدگی انجمن نظارت رفع شکایت شان نشده باشد میتوانند در ظرف یک هفته پس از تشکیل انجمن شهر شکایت خود را بانجمن مزبور تسلیم نمایند و انجمن شهر نسبت به پرونده مورد شکایت بدون حضور نماینده که انتخاب او مورد شکایت است به موضوع رسیدگی و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد کرد.
ماده ۲۷ـ کسانی که بعضویت انجمن شهر انتخاب میشوند باید اعتبارنامه بامضاء انجمن نظارت و اعضاء کمیسیون ۵ نفری دردست داشته باشند و آن را به دفتر شهرداری و در صورت نبودن شهرداری بدفتر فرمانداری یا بخشداری بدهند و رونوشت آن را بگیرند. کمیسیون مزبور همچنین اعضاء انجمن نباید بدون عذر موجه در صدور اعتبارنامه تأخیر کند و الا با آنها بر طبق ماده ۸۴ رفتار خواهد شد.
ماده ۲۸ـ منشی انجمن نظارت صورت مجلس انتخابات را در۳ نسخه حاضر کرده بامضاء فرماندار یا بخشدار و اعضاء انجمن نظارت میرساند .یک نسخه در فرمانداری یا بخشداری ضبط میشود و یک نسخه بوسیله فرماندار یا بخشدار بوزارت کشور ارسال میشود نسخه سوم با کتابچه ثبت اسامی در انجمن ولایتی و در صورت نبودن انجمن ولایتی در انجمن شهر ضبط میگردد.
فصل سوم – در تشکیل انجمن
ماده ۲۹ـ بمحض اینکه انتخابات خاتمه یافت و اعتبارنامه دو ثلث از عده نمایندگان صادر و بآنها داده شد فرماندار یا بخشدار مکلف است در ظرف مدت یک هفته وسائل تشکیل انجمن را فراهم سازد جلسات انجمن تا خاتمه رسیدگی به اعتبارنامه دو ثلث از نمایندگان تحت ریاست موقتی مسن‌ترین اعضاء و به منشیگری ۲ نفر از جوانترین اعضاء تشکیل می شود انجمن پس از تعیین هیئت رئیسه موقت منتهی در ظرف ۱۵ روز به شکایات مربوط بجریان انتخابات رسیدگی وتصمیم لازم اتخاذ خواهد کرد پس از خاتمه رسیدگی اقدام بانتخاب هیئت رئیسه دائم خواهد شد بدین ترتیب که یک رئیس و یک نایب رئیس و دو منشی با رأی مخفی و با اکثریت تام و هرگاه اکثریت تام حاصل نشد دفعه دوم باکثریت نسبی برای یک سال انتخاب میشوند.
هرگاه در مورد انتخاب رئیس تساوی آراء حاصل شود مسن‌ترین آنها بریاست انتخاب خواهد شد و در مورد سایرین انتخاب تجدید میشود.
تبصره ـ تجدید انتخاب رئیس و نایب رئیس و منشی‌ها در انقضاء مدت یکسال بلامانع است.
ماده ۳۰ـ نظم جلسات با رئیس و در غیاب او با نایب رئیس است و کسانی که مخل نظم باشند به امر رئیس اخراج میشوند و در صورت وقوع جرم مرتکب با صورت مجلس بمراجع قانونی تسلیم میگردد.
ماده ۳۱ـ برای رسمیت جلسات لااقل حضور دو ثلث از کلیه اعضاء لازم است و تصمیماتشان باکثریت بیش از نصف حاضرین معتبر است و در صورت تساوی آراء رأی طرفی که رئیس با آن موافقت دارد مناط اعتبار است هرگاه برای مذاکره و اخذ رأی در مطلبی عده لازم در جلسه حاضر نشدند در جلسه بعد برای طرح همان مطلب حضور نصف بعلاوه یک کلیه اعضاء کافی خواهد بود ولی در مسائل مهم از قبیل تصویب بودجه و تغییر نقشه شهر و احداث خیابان و لوله‌کشی آب و ساختن زیر اب ها و وضع عوارض و امور مشابه به آن لااقل حضور دو ثلث لازم است عده دو ثلث و نصف بعلاوه یک از عده‌ای است که بموجب ماده ۴ این قانون بایستی انتخاب شده باشند.
تبصره ۱- نسبت به انجمنهائی که به موجب قانون مصوب ۴/۵/۲۸ تشکیل گردیده حضور عده دو ثلث و نصف بعلاوه یک از عده ای است که بموجب قانون سابق انتخاب شده اند.
تبصره ۲- هرگاه یک یا چند تن از اعضاء پس از حضور در انجمن و رسمیت یافتن آن برای جلوگیری از انجام تکالیف ووظائف مقرره که بر طبق این لایحه قانونی برای انجمن ها تعیین گردیده جلسه را بقصد از اکثریت انداختن ترک کنند در حکم غایب در آن جلسه محسوب خواهند شد.
ماده ۳۲ـ عضویت انجمن افتخاری و بدون حقوق است چنانچه عضوی بدون عذر موجه دو جلسه متوالی یا سه جلسه متناوب در سه ماه غیبت نمود مستعفی محسوب میشود و از شخصی که در فهرست منتخبین حائز اکثریت و واجد شرایط باشد دعوت بعمل میآید و در صورت تساوی آراء عضو منظور بقید قرعه تعیین خواهد شد و در مورد فوت یا استعفاء تعیین جانشین بطریق فوق بعمل میآید و در صورتی که بعد از عضو متوفی یا مستعفی شخص دیگری صاحب رأی نباشد از همان حوزه تجدید انتخاب صورت میگیرد.
تبصره ـ چنانچه یکی از نمایندگان از عضویت انجمن شهر و یا قصبه استعفا بدهد استعفانامه در اولین جلسـه انجمن قرائت شـده و قطعی تلقی میگردد.
ماده ۳۳ـ بعد از تعیین هیئت رئیسه در جلسه رسمی و علنی رئیس و اعضاء انجمن قسم یاد خواهند کرد که وظائف خود را مطابق قانون با کمال راستی و درستی انجام دهند همچنین در هر موقع که عضو جدیدی وارد انجمن شود آن عضو در اولین جلسه انجمن قسم یاد خواهد نمود.
متن قسم‌نامه
امضاءکنندگان زیر خداوند را به شهادت میطلبیم و به قرآن مجید قسم یاد میکنیم که در انجام وظائف قانونی خود ساعی بوده مادام که در انجمن شهر عضویت داریم با نهایت جد و جهد و رعایت صرفه و صلاح در پیشرفت امور شهر و شهرداری اهتمام نمائیم.
ماده ۳۴ـ انجمن شهر ماهی دو بار در محل شهرداری تشکیل میشود مگر اینکه تشکیل جلسه بیش از ماهی دو دفعه ضرورت داشته باشد. تشکیل جلسه فوق‌العاده موکول بنظر رئیس انجمن یا تقاضای کتبی سه نفر از اعضاء انجمن یا تقاضای کتبی شهردار یا فرماندار یا بخشدار خواهد بود. جلسات انجمن در غیر محل و موعد مقرر رسمیت نداشته و تصمیماتش معتبر نخواهد بود.
ماده ۳۵ـ شهرداری موظف است تا آخر دیماه هر سال بودجه سال بعد را به انجمن پیشنهاد نموده و انجمن قبل از اسفند هر سال باید آن را رسیدگی کند و به تصویب برساند همچنین شهردار موظف است تفریغ بودجه هر سال را تا آخر اردیبهشت سال بعد بانجمن تقدیم کند و انجمن نیز باید تا آخر خرداد ماه سال بعد آن را رسیدگی نموده به تصویب برساند و نسخه‌ای از بودجه مصوب را بوسیله فرماندار یا بخشدار بوزارت کشور ارسال دارد وزارت کشور میتواند هرگاه مقتضی بداند شخص یا هیئتی را برای ممیزی حساب شهرداری مأمور کند و شهردار موظف است مساعدت کامل نموده و اطلاعات و مدارک لازمه را به اختیار آنان بگذارد.
ماده ۳۶) جلسات انجمن علنی و حضور مستمع مجاز خواهد بود ولی به تقاضای شهردار یا فرماندار یا بخشدار و موافقت ثلث اعضاء حاضر ممکن است جلسه سری تشکیل شود رأی در جلسات انجمن علنی است و با بلند کردن دست یا با ورقه اخذ میشود ولی بتقاضای ثلث اعضاء حاضر ممکن است رأی مخفی گرفته شود مگر در امور مالی لیکن در انتخابات حتماً باید رأی مخفی گرفته شود.
ماده ۳۷) نسبت به بودجه پرسنلی و هزینه اداری که از طرف شهرداری بانجمن پیشنهاد میگردد اعضاء انجمن حق پیشنهاد اضافه هزینه اداری و پرسنلی را ندارند.
ماده ۳۸) صورت مذاکرات و تصمیمات هر جلسه انجمن با تاریخ در دفتر مخصوصی که صفحات آن دارای شماره ترتیب باشد ثبت میشود و در موقع رسمیت یافتن جلسات بدواً منشی انجمن صورت حاضرین و غائبین را در دفتر قید و بعداً سایر تصمیمات انجمن نوشته میشود. هر یک از اعضاء حاضر انجمن که صورتمجلس فاقد امضاء او باشد در آنجلسه غائب محسوب است از طرف رئیس انجمن بعضو غائب اخطار خواهد شد تا در صورت تکرار غیبت بر طبق ماده ۳۲ با او رفتار شود.
فصل چهارم – در تشکیل شهرداری
ماده ۳۹) انجمن شهر پس از رسمیت یافتن بلافاصله یکنفر از بین اعضاء خود یا از خارج از انجمن با رأی مخفی و اکثریت تام و در صورتی که دفعه اول اکثریت تام حاصل نشود دفعه دوم با اکثریت نسبی برای ریاست شهرداری بمدت دو سال انتخاب و بوسیله فرماندار بوزارت کشور معرفی میکند.
انجمن قبل از نتخاب شهردار بهیچ امری نمیتواند مداخله نماید در قصبات شهردار از طریق بخشداری بوسیله فرمانداری بوزارت کشور معرفی میشود چنانچه از اعضاء انجمن کسی بعنوان شهردار انتخاب شد و قبول نمود از عضویت انجمن شهر مستعفی شناخته میشود و نفر بعد از همان حوزه که او در آن حائز اکثریت بوده بجای او عضو انجمن شهر خواهد شد و در صورتی که بعد از او شخص دیگری صاحب رأی نباشد برای تعیین جانشین او از همان حوزه تجدید انتخاب بعمل میآید.
تبصره ـ اشخاصی که از خارج از اعضاء انجمن بسمت شهردار انتخاب میشوند باید واجد شرایط مقرر در ماده ۶ این لایحه قانونی باشند.
ماده ۴۰) هر گاه یکی از کارمندان ادارات از طرف انجمن برای تصدی شهرداری پیشنهاد شود و خود او راضی باشد اداره متبوع او مکلف است که با انتقال او موافقت کند.
ماده ۴۱) شهرداران پس از پیشنهاد شدن از طرف انجمن بمعرفی فرمانداران و حکم وزارت کشور منصوب میشوند برای شهردار تهران و شهرداریهای مراکز استان و شهرهائی که بیش از یکصد هزار نفر جمعیت دارد به پیشنهاد وزارت کشور فرمان همایونی صادر خواهد شد.
تبصره) در صورتی که وزارت کشور انتصاب شخصی را که انجمن برای ریاست شهرداری پیشنهاد کرده است از نظر مقتضیات محل مصلحت نداند انجمن شهر ملزم خواهد بود شخص دیگری را که از حیث شهرت و صلاحیت مورد موافقت انجمن و وزارت کشور باشد انتخاب و بوسیله فرماندار یا بخشدار به وزارت کشور معرفی نماید.
ماده ۴۲) در صورتی که شهردار از بین مستخدمین رسمی انتخاب شده باشد و کسور بازنشستگی خود را بصندوق تقاعد بپردازد مدت خدمت او در شهرداری جزء سابقه خدمت او محسوب خواهد شد و همچنین سایر مستخدمین رسمی که در شهرداری مشغول خدمت هستند در صورتی که کسور تقاعد خود را مطابق مقررات قوانین بازنشستگی و استخدام کشوری بپردازند مشمول قوانین استخدامی کشور خواهند بود.
ماده ۴۳) نسبت بشهردارها و اعضاء شهرداری که سابقه خدمت رسمی ندارند در صورتی که از خدمت شهرداری معاف شوند وزارت کشور هیچگونه تعهدی نخواهد داشت.
ماده ۴۴) حقوق سالیانه شهرداران در شهرداریهائی که درآمد سالیانه آن تا یک میلیون ریال باشد نباید حداکثر از ۷ درصد تجاوز نماید.
شهرداری هائی که تا ۲ میلیون ریال علاوه بر مبلغ مذکور درآمد دارند ۲ درصد نسبت به مازاد و از ۲ ملیون ریال تا ۵ ملیون ریال علاوه بر مبلغ مذکور یک درصد نسبت به مازاد و بهمین نحو از ۵ میلیون ریال به بالا درصد نسبت به مازاد خواهد بود و بهر صورت جمع حقوق و مزایای شهرداران نباید از حقوق یک وزیر تجاوز کند.
تبصره ـ تعیین حقوق و مزایای شهرداران بمأخذ درآمد وصولی سال قبل شهرداری مربوط بتشخیص و با حکم وزارت کشور خواهد بود.
ماده ۴۵) حقوق شهردار و کارمندان شهرداری اعم از پزشکان و مستخدمین با پایه و جزء و غیر و منتظرین خدمت بجز مامورین رفت و روب و آتش‌نشانی و مأمورین جزء بهداری و مأمورین جزء آب یاری در موقع تنظیم بودجه سالیانه نسبت به شهرداری هائیکه درآمد غیر وصولی آنها تا یکمیلیون ریال است نباید از ۲۵ درصد تجاوز نماید و حداکثر بودجه کارگزینی از یک میلیون تا ده ملیون ریال صدی ۲۰ نسبت بمازاد و از ده میلیون ریال ببالا صدی ۱۵ نسبت بمازاد خواهد بود.
تبصره ـ شهرداری ها مکلفند معادل ۵ درصد از اعتبارات کارگزینی را برای پرداخت حقوق منتظرین خدمت منظور نمایند.
ماده ۴۶) در صورتی که انجمن شهر احتیاج باستخدام متخصصین خارجی داشته باشد به وزارت کشور مراجعه خواهد کرد تا بر طبق مقررات مربوط رفتار شود.
ماده ۴۷) چنانچه یک یا چند نفر از اعضاء انجمن شهر بعملیات شهردار اعتراض و یا ایرادی داشته باشند باید مطلب را کتباً به صورت استیضاح به اطلاع رئیس انجمن برسانند. رئیس آنرا در جلسه فوق‌العاده انجمن قرائت خواهد کرد و شهردار موظف است در جلسه عادی یا فوق‌العاده انجمن برای جواب استیضاح حضور بهمرساند فاصله طرح استیضاح با تشکیل جلسه عادی یا فوق‌العاده مذکور که از طرف رئیس انجمن تعیین خواهد شد نباید از ۱۰ روز تجاوز نماید انجمن پس از طرح استیضاح و جواب شهردار رأی مثبت یا منفی خواهد داد در صورتی که انجمن باکثریت تام رأی منفی بدهد شهردار از همان تاریخ بلافاصله از شغل خود برکنار و از طرف انجمن فوراً بر طبق ماده ۳۹ اقدام به انتخاب شهردار خواهد شد در فاصله بین صدور رأی عدم اعتماد و عزل شهردار تا صدور حکم شهردار جدید از طرف وزارت کشور معاون شهرداری و در صورت نبودن معاون کارمند مقدم تحت نظر انجمن عهده‌دار و مسئول اداره امور شهرداری خواهد بود.
ماده ۴۸) در شهرداری هائی که بودجه آن اقتضاء کند یک معاون که در امور اداری و شهرداری بصیر باشد به پیشنهاد شهردار و تصویب انجمن معین میشود و اگر بودجه شهرداری تکافو نکند عضوی که از لحاظ مشاغل اداری مقدم باشد سمت معاونت شهردار را خواهد داشت.
حکم معاونت شهرداری هائی که شهردار آن بفرمان همایونی منصوب میشود بامضاء وزیر کشور صادر و در نقاطی که شهردار به حکم وزارت کشور منصوب میشود حکم معاونت از طرف فرماندار محل صادر میشود.
ماده ۴۹) در صورتی که تصمیم انجمن با قوانین موضوعه و تصمیمات دولت تناقض پیدا کند و یا خارج از حدود وظائف انجمن باشد و یا آنکه بعضی از اعضاء انجمن شخصاً یا بنمایندگی در آن تصمیم ذینفع باشند و در رأی شرکت کرده باشند و یا آنکه انجمن در غیرموعد و یا در غیر محل رسمی تشکیل شده باشد فرماندار یا بخشدار بانجمن تذکر خواهد داد که در تصمیم متخذه تجدیدنظر شود چنانچه درنتیجه رسیدگی رفع اعتراض نشد به انجمن ولایتی و در صورت نبودن انجمن ولایتی به وزارت کشور مراجعه میشود و اتخاذ تصمیم قاطع با انجمن ولایتی یا با وزارت کشور خواهد بود.
ماده ۵۰) استاندار یا فرماندار حق بازرسی و رسیدگی به شهرداری و ادارات تابعه آن را دارد.
استاندار و فرماندار هرگاه در اعمال شهرداری تخلف یا عمل قابل اعتراضی مشاهده کنند مکلفند به شهرداری کتبا تذکر دهند و در صورتی که شهرداری متقاعد نشود موضوع باید بانجمن شهر اظهار شود چنانچه انجمن شهر با شهرداری هم رأی شد و دلائل آنها استاندار یا فرماندار را قانع نکرد موضوع به وزارت کشور گزارش خواهد شد. نظر وزارت کشور برای شهرداری لازم‌الاجراء است لیکن انجمن شهر میتواند به وسیله وزارت کشور بکمیسیونی مرکب از اعضاء مجلس شورای ملی و سنا بعهده متساوی شکایت کند و رأی آن ها را خواستار شود.
فصل پنجم – در وظائف انجمن
ماده ۵۱) وظائف انجمن بقرار ذیل است:
۱) نظارت درحسن اداره و حفظ سرمایه و دارائی نقدی و جنسی و اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهر یا قصبه و همچنین نظارت در حساب درآمد و هزینه آن ها. برای اینکه نظارت انجمن دقیقأ بعمل آید بنا بر احتیاج یک یا ۲ نفر از اعضاء انجمن برای نظارت در امور مالی به اکثریت تام انتخاب میشوند و حق‌الزحمه متناسبی بپیشنهاد شهردار و تصویب انجمن برای آن ها تعیین خواهد شد.
۲) تصویب بودجه سالیانه و اصلاح بودجه و متمم بودجه شهرداری و بنگاههای وابسته به شهرداری و تصویب برنامه ساختمانی که از طرف شهرداری پیشنهاد میشود و تصویب لایحه تفریغ بودجه.
۳) تصویب معاملات و نظارت در آنها اعم از خرید و فروش و مقاطعه و اجاره و استجار به نام شهر با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و با رعایت اصول مناقصه و مزایده.
۴) مراقبت در اقامه و جریان کلیه دعاوی مربوطه به شهرداری.
۵) رفع اختلافات صنفی در صورت مراجعه از طرف شهرداری یا اصناف جزء در مواردی که موضوع جنبه حقوقی نداشته باشد.
۶) مراقبت در اجراء وظائف شهرداری در امور بهداشت حوزه شهر و نظارت در امور بیمارستان ها و پرورشگاهها و سایر مؤسساتی که از طرف شهرداری ایجاد میشود.
۷) اظهارنظر برای تشریک مساعی شهرداری در دایر کردن نمایشگاه های کشاورزی و هنری و بازرگانی و غیره با ادارات و بنگاههای مربوط.
۸) تصویب لوایح برقراری یا الغاء عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن.
۹) تصویب آئین‌نامه‌های پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی بآنها.
۱۰) مراقبت برای ایجاد رختشوی خانه‌های عمومی و آبریزها و گورستان و مرده شوی خانه و حمل اموات مطابق اصول بهداشت.
۱۱) نظارت در امور تماشاخانه و سینما و امثال آن و همچنین تدوین مقررات مخصوص برای حسن ترتیب و نظافت و بهداشت این قبیل مؤسسات بر طبق پیشنهاد شهرداری و اتخاذ تدابیر احتیاطی برای جلوگیری از مخاطرات حریق و امثال آن.
۱۲) وضع مقررات و نظارت در حفر مجرا برای فاضل آب شهر یا لوله آب یا برق و تصویب قراردادهای مربوط بآنها.
۱۳) ایجاد یا اجازه تهیه وسائل اتوبوسرانی و برق برای شهر از طریق تاسیس شرکت ها و مؤسسات و سایر نیازمندیهای عمومی با رعایت قوانین کشور.
۱۴) مراقبت در فراوانی و ارزانی خواربار و اقدام در تامین و توزیع مواد غذائی در مواقع لازم مخصوصاً بهنگام قحطی و پیش‌بینی و جلوگیری از کمیابی خواربار و تهیه میدانهای عمومی برای خرید و فروش خواربار و همچنین نظارت در صحت اوزان و مقادیر و مقیاسها و ملزم ساختن اصناف به الصاق برگه قیمت بر روی اجناس.
۱۵) تصویب نرخ کرایه وسایط نقلیه در شهر با جلب نظر شهربانی.
۱۶) تصویب مقررات برای تنظیم آبهای شهری و اجاره و استجاره آبهائی که برای مصرف شهر ضروریست با رعایت قوانین و مقررات و جلوگیری از تجاوز نسبت به قنوات شهری.
۱۷) موافقت با ایجاد و توسعه معابر و خیابان و میدانها و باغهای عمومی بر طبق مقررات قانون توسعه معابر.
۱۸) اظهارنظر نسبت به موضوعاتی که که از طرف مقامات دولتی ارجاع میشود.
۱۹) تصویب مقررات لازم برای اراضی غیرمحصور شهر از نظر بهداشت و آسایش عمومی و عمران و زیبائی شهر.
۲۰) تشریک مساعی در نظارت در بیمارستانها و دبستانها و کلاسهای اکابر و کودکستانها و باغهای کودکان و سایر مؤسسات عام المنفعه با شهرداری و اظهارنظر در تأسیس مؤسسات مزبور از طرف شهرداری در حدود توانائی مالی و همچنین وضع مقررات بهداشتی و فنی برای بنگاه های خیریه‌ای که از طرف شرکتها یا افراد تأسیس میگردد.
۲۱) تصویب پرداخت یا قبول اعانه از طرف شهرداری.
ماده ۵۲- انجمن شهر یا هر یک از اعضاء آن حق ندارند در نصب و عزل اعضاء شهرداری مداخله کنند یا به کارمندان شهرداری مستقیماً دستور بدهند
هرگاه رسیدگی به امری ضرورت حاصل کند انجمن شهر یا اعضاء آن بوسیله شهردار اقدام خواهند کرد.
ماده ۵۳ـ هر گاه اعضاء انجمن یا شهرداران غیرکارمند دولت مرتکب جرائم مذکور در قانون اصلاح ماده ۱۹ اصلاحی قانون کیفر عمومی مصوب کمیسیون قوانین دادگستری مورخ هفتم تیر ماه ۲۸ شوند مانند کارمندان دولت درباره آنها عمل خواهد شد.
در صورتی که عضو انجمن به ارتکاب اعمال زیر متهم گردد و مورد تعقیب دادسرا قرار گیرد پس از صدور ادعانامه دادستان از عضویت انجمن معلق و در صورت ثبوت جرم علاوه بر مجازاتی که در قوانین برای اینگونه اعمال مقرر است مرتکب برای دو دوره از حق عضویت انجمن محروم میگردد.
1) در مورد تبانی با مقاطعه کاران و اشخاص طرف معامله با شهرداری اعم از این که تبانی مستقیم باشد با مع‌الواسطه.
2) در مورد اعمال اغراض شخصی در کارهای شهرداری که بالنتیجه باعث اخلال امور و موجب زیان شهر و شهرداری شود.
تبصره) رسیدگی دردو مورد اخیر در دادگاهها خارج از نوبت و فوری بعمل خواهد آمد.
ماده ۵۴- شهردار مکلف است مصوبات انجمن را بلافاصله اعلان نماید چنانچه استاندار یا فرماندار یا بخشدار نسبت به مصوبات انجمن اعتراض داشته باشند میتوانند در ظرف ده روز از تاریخ اعلان نظر خود را با نجمن اظهار و تقاضای تجدیدنظر نمایند و در صورتی که انجمن در رأی خود باقی بماند معترض میتواند با نجمن ایالتی یا ولایتی و در صورت نبودن انجمن های مزبور به وزارت کشور مراجعه کند و رفع اختلافات را بخواهد انجمن ایالتی یا ولایتی و یا وزارت کشور منتها در ظرف پانزده روز نظر خود را اعلام مینماید. اجراء مصوبات انجمن که مورد اعتراض واقع شده تا صدور رأی نهائی متوقف میماند.
تبصره ۱) هرگاه فرماندار یا بخشدار اعتراض به مصوبات انجمن نداشته باشند باید فوراً موافقت خود را با نجمن اعلام دارند.
تبصره ۲) تصمیمات انجمن شهر باید بوسیله شهردار بفرماندار یا بخشدار اعلام و آنچه که ضرورت داشته باشد در جراید محلی یا بوسیله انتشار و الصاق آگهی به اطلاع عموم برسد.
ماده ۵۵) در صورتی که وزارت کشور به جهاتی بقاء انجمنی را مقتضی نداند مراتب را در هیئت وزیران مطرح و در صورت تصویب دستور انحلال انجمن را صادر و مطابق ماده ۱۱ در تجدید انتخاب اعضاء انجمن اقدام خواهد نمود.
فصل ششم – در وظائف شهرداری
ماده ۵۶ـ وظائف شهرداری بشرح ذیل است:
۱) ایجاد خیابان ها و کوچه و میدانها و باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین موضوعه.
۲) تنظیف و نگاهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آبها و فاضل آب و تنقیه قنوات مربوط به شهر و تأمین روشنائی شهر بوسائل ممکنه.
۳) مراقبت و اهتمام کامل در تعیین نرخ و نصب برگه قیمت بر روی اجناس و اجرای تصمیمات انجمن نسبت به ارزانی و فراوانی خواربار و مواد مورد احتیاج عمومی و جلوگیری از فروش اجناس فاسد و معدوم نمودن آنها.
۴) مراقبت در امور بهداشت ساکنین شهر و تشریک مساعی با مؤسسات وزارت بهداری در آبله‌کوبی و تلقیح واکسن و غیره برای جلوگیری از امراض ساریه.
۵) جلوگیری از گدائی و واداشتن گدایان بکار و توسعه آموزش عمومی و غیره.
۶) اجرای تبصره ۱ ماده ۸ قانون تعلیمات اجباری و تأسیس مؤسسات بهداشتی و تعاونی و فرهنگی مانند نوانخانه و پرورشگاه یتیمان و درمانگاه و بیمارستان امراض ساریه و شیرخوارگاه و تیمارستان و کتابخانه و کلاسهای اکابر و کودکستان و باغ کودکان و امثال آن در حدود اعتبارات مصوبه و توانائی شهرداری و همچنین کمک به این قبیل مؤسسات و مساعدت مالی با نجمن تربیت بدنی و انجمنهای خانه و مدرسه.
شهرداری در این قبیل موارد با تصویب انجمن شهر میتواند از اراضی متعلق به خود با حفظ حق مالکیت شهر مجانی و با شرایط معین باختیار مؤسسات مزبور برای ساختمان بگذارد.
۷) حفظ و اداره کردن دارائی منقول و غیرمنقول متعلق بشهر و اقامه دعوی بر اشخاص و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری.
۸) تعیین میزان درآمد شهرداری و هزینه آن.
۹) برآورد و تنظیم بودجه درآمد و هزینه شهرداری و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر و ارسال نسخه‌ای از بودجه مصوب و برنامه ساختمانی بوسیله فرماندار یا بخشدار به وزارت کشور.
۱۰) خرید و فروش اموال منقول و غیرمنقول پس از تصویب انجمن شهر با رعایت صلاح و صرفه و اصول مزایده و مناقصه.
۱۱ ) قبول و دادن اعانه بنام شهر ( اعانه پرداختی به شهرداری یا مؤسسات خیریه باید از طرف وزارت دارائی جزء هزینه قابل قبول اعانه دهندگان پذیرفته شود و اعانه دهنده نسبت بمبلغ اعانه‌ای که داده است از مالیات بر درآمد معاف باشد.)
۱۲) نظارت در صحت اوزان و مقیاسها.
۱۳) تهیه آمار مربوطه بامور شهر.
۱۴) مراقبت در انتظام امور غسالخانه ها و گورستانها و مراقبت در نظافت آنها و تنظیم آمار مربوط به موالید و متوفیات.
۱۵) اتخاذ تدابیر موثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از سیل و حریق و همچنین رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک و پوشاندن چاهها و چاله‌های واقع در معابر عمومی و جلوگیری از گذاشتن هر نوع اشیاء در بالکنها و جلوی اطاقهای ساختمان های مجاور معابر عمومی که افتادن آنها موجب خطر برای عابرین است و همچنین جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام اینگونه بیماریها به وزارت بهداری و دامپزشکی و شهرداریهای مجاور هنگام بروز آنها و دور نگاهداشتن بیماران مبتلا بامراض ساریه، معالجه و دفع حیواناتی که مبتلا بامراض ساریه بوده و یا در شهر بلاصاحب و مضر هستند.
۱۶) تهیه و تکمیل مقررات صنفی و پیشنهاد آن به انجمن شهر و مراقبت در امور صحی آنها.
۱۷) پیشنهاد تغییر نقشه شهر و تعیین قیمت عادله اراضی و ابنیه متعلق به اشخاصی که مورد احتیاج شهر باشد بر طبق قانون توسعه معابر و تأمین محل پرداخت آن و ایجاد و توسعه معابر و خیابانها و میدانها و باغهای عمومی و اراضی مورد احتیاج برای لوله کشی و فاضل آب اعم از داخل یا خارج شهر و همچنین اراضی لازم برای ساختمان مخزن و نصب دستگاه تصفیه و آب گیری و متعلقات آنها بر طبق قانون توسعه معابر.
۱۸) تهیه و تعیین میدان های عمومی برای خرید و فروش ارزاق و توقف وسائط نقلیه و غیره.
۱۹) تصدی در جمع‌آوری عایدات و صرف هزینه در حدود بودجه مصوب.
۲۰) تهیه و تدوین آئین‌نامه برای فراوانی و مرغوبیت و حسن اداره فروش گوشت و نان شهر و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر و تعیین و تعدیل نرخ نان و گوشت و مصالح ساختمانی.
۲۱) جلوگیری از افتتاح و دایر نگاه داشتن دکانها و مراکزی که مواد محترقه میسازند در داخل شهر و همچنین ممانعت از دایر نگاه داشتن کوره پزخانه و دباغی و نظایر آن در داخل شهر یا نقاطی که انجمن شهر مخالف بهداشت و رفاه اهالی تشخیص دهد و همچنین جلوگیری از افتتاح و دایر نگاهداشتن کارخانه‌هائی که مزاحم اهالی شهر باشند در داخل شهر یا مجاور آن.
۲۲ـ ساختن رختشویخانه و مستراح و حمام عمومی و میدانها و باغ کودکان و ورزشگاه مطابق اصول صحی و فنی و اتخاذ تدابیر لازم برای ساختمان خانه‌های ارزان قیمت برای اشخاص بی‌بضاعت ساکن شهر و همچنین تشریک مساعی در ساختن کشتارگاه.
۲۳ـ تهیه لایحه برقراری یا الغاء یا تغییر عوارض شهرداری برای پیشنهاد با نجمن و تصویب آن و ارسال یک نسخه از تصویبنامه برای جلب موافقت وزارت کشور پیشنهاد مذکور تا اعلام نظر وزارت کشور قابل اجراء نیست.
۲۴ـ تشریک مساعی با وزارت فرهنگ در حفظ ابنیه و آثار باستانی شهر و ساختمان های عمومی و مساجد و غیره.
۲۵ـ اهتمام در مراعات شرایط بهداشت در کارخانه‌ها و مراقبت در پاکیزگی گرمابه‌ها و مراقبت در پاکیزگی گرمابه‌ها و نگاهداری اطفال بیصاحب و سرراهی.
ماده ۵۷) شهرداری مکلف است تأمین اعتبارات مربوط به نظافت و آب و روشنائی و بهداشت را بر سایر اعتبارات مقدم داشته در صرف اعتبارات با رعایت الاهم فالاهم اقدام نماید.
ماده ۵۸) شهرداری خارج از حوزه مصوب شهر تعهد تهیه و توزیع آب و برق و سایر تأسیسات شهرداری را ندارد و اگر وضع ساکنین خارج شهر اقتضا کند بر طبق تبصره ماده (۱) رفتار خواهد شد.
ماده ۵۹) کلیه پرداختهای شهرداری در حدود بودجه مصوب با اسناد مثبته بعمل خواهد آمد و این اسناد باید بامضاء رئیس حسابداری و شهردار که در مقابل انجمن ذی حساب است و یکی از اعضاء انجمن که برای نظارت در مخارج از طرف انجمن تعیین میشود رسیده باشد.
ماده ۶۰) در صورتی که برای رسیدگی به حساب شهرداریها لازم شود انجمن شهر یا شهرداری یا فرمانداری یا بخشداری میتوانند از وزارت کشور به هزینه شهرداری محل درخواست اعزام بازرس یا حسابدار متخصص بنمایند.
ماده ۶۱) اداره امور شهرداریها موظف است سازمان فنی خود را تکمیل و همواره مهندسین تحصیل کرده که دارای مدرک علمی در رشته‌های مختلف فنی و تخصصی باشند در اختیار داشته باشد تا بمنظور بازرسی شهرداریها و تهیه برنامه اصلاحات شهری و ساختمانی شهرها و قصبات راهنمائی‌‌های لازم فنی مورد استفاده قرار گیرند بعلاوه در مواقع لزوم برای بررسی امور مهم فنی و ساختمانی از قبیل تماشاخانه و سینما و حمام و لوله‌کشی و کارخانه برق و ایجاد خیابان و میدانهای جدید و اسفالتکاری و چاه عمیق و سایر امور فنی مهم چنانچه وزارت کشور مقتضی بداند با هزینه اداره امور شهرداریها و چنانچه از طرف شهرداری و شهرستانها تقاضای اعزام مامور فنی شود با هزینه شهرداری بمحل اعزام گردند و نیز اداره امور شهرداریها مکلف است برای اداره نمودن امور مالی و حسابداری شهرداریها از بین کارمندان شاغل یا منتظر خدمت وزارت کشور یا سایر وزارتخانه ها به اشخاصی که استعداد این کار را داشته و شخصا هم داوطلب باشند تعلیمات لازم بدهد که عنداللزوم به شهرداریهائی که نیازمند بحسابدار باشند اعزام شوند حقوق و مزایای این قبیل مأمورین در مدت کارآموزی اعم از حقوق اشتغال یا انتظار خدمت کماکان از بودجه وزارت به اداره مربوطه پرداخته خواهد شد و شهرداریها نیز موظفند برای اداره امور مالی و حسابداری خود در درجه اول از وجود این اشخاص استفاده نمایند.
ماده ۶۲) اجرای مقررات شهرداری که جنبه عمومی دارد و به تصویب انجمن رسیده پس از اعلام برای کلیه ساکنین شهر لازم‌الرعایه است و اگر تصمیمی در حدود قوانین و وظائف مربوط به انجمن شهر راجع به شخص یا اشخاص یا مؤسسات معین اتخاذ شده باشد پس از ابلاغ در صورتی که آنها بتصمیم متخذه تسلیم نباشند میتوانند ابتدا با نجمن شهر و در ثانی با نجمن ولایتی و در صورت نبودن انجمن ولایتی بوزارت کشور شکایت نمایند و نظر انجمن ولایتی با وزارت کشور قاطع است و چنانچه قبل از انجام تشریفات فوق اقدامی از طرف شهرداری شده باشد و پس از رسیدگی محقق شود که ضرورت نداشته و متضمن خسارتی باشد شهرداری باید خسارت ناشیه از آن اقدام را جبران کند.
ماده ۶۳) مأمورین ثبت اسناد مکلفند در مورد تقسیم اراضی داخل شهر اعم از مشجر یا غیرمشجر نظر شهرداری را که مبتنی بر آئین‌نامه مخصوص شهرسازی است جلب و در نقشه تقسیمات آن را رعایت نمایند.
ماده ۶۴) شهرداریها مکلفند ده درصد از کلیه درآمد سالیانه خود را بوزارت بهداری و پنج درصد درآمد مذکور را بوزارت فرهنگ تسلیم کنند وزارت بهداری و فرهنگ باید آن وجوه را بمصرف امور بهداشت و فرهنگ رسانیده و هر سال یک مرتبه برای اطلاع و استحضار اهل محل حساب آن را منتشر کنند.
تبصره ۱) میزان کمک نقدی شهرداری بفرهنگ موضوع تبصره یک ماده ۸ قانون تعلیمات اجباری و مواد مربوط از آئین‌نامه‌های اجرائی آن در هر حال جمعاً از ۵% درآمد وصولی شهرداری تجاوز نخواهد کرد.
تبصره ۲) در شهرداریهائی که قبل از اجرای این قانون دارای تأسیسات بهداری از قبیل بیمارستان، درمانگاه، تیمارستان و امثال آن بوده‌اند کماکان حقوق و هزینه‌های مربوط از محل ۱۰% بر کمک به بهداری پرداخت میشود در صورتی که پرداختی شهرداری از این بابت قبل از اجرای این قانون از ۱۰% تجاوز میگردد همان مبلغ پرداخت میشود و چنانچه کمتر از میزان ۱۰% بوده و مابه‌التفاوت بوزارت بهداری پرداخت میگردد ولی شهرداری‌هائیکه قبل از اجرای این قانون فاقد تأسیسات بهداشتی بوده‌اند نمیتوانند از این بابت راساً پرداختی بنمایند و بایستی تمام ۱۰% مذکور را باختیار وزارت بهداری بگذارند نظارت در هزینه ۱۰% مذکور برطبق آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارتکشور و وزارت بهداری تنظیم خواهد شد بعمل میآید.
ماده ۶۵) کلیه عوارض و درآمد شهرداری شهر یا قصبه منحصراً بمصرف همان شهر یا قصبه یا قسمتی از حومه شهر که شهرداری مستقلی دارد خواهد رسید و بوسیله مأمورین مخصوصی که از طرف شهرداری بنام مأمور وصول تعیین میشوند دریافت خواهد شد و تعیین مأمور وصول مستلزم تضمین کافی بر طبق مقررات امور مالی خواهد بود عوارضی که توأم با مالیاتهای دولتی اخذ میشود بوسیله دارائی وصول و همچنین عوارض کالاهائی که که باید شرکتها و موسسات بپردازند بر طبق دفاتر رسمی آنها بوسیله همان مؤسسات دریافت میگردد. کلیه وجوهیکه جمع‌آوری میشود باید در صورت وجود بانک در بانک متمرکز و در صورت نبودن بانک در محل با نظارت انجمن و اطلاع فرماندار یا بخشدار در صندوق شهرداری متمرکز شود اداره دارائی موظف است هر پانزده روز یکبار صورت درآمد شهرداری را که ببانک یا صندوق شهرداری تودیع کرده است به شهرداری ارسال دارد.
ماده ۶۶) شهرداریهائی که درآمد سالیانه آنها از پانصدهزار ریال متجاوز باشد موظفند برای تأمین اعتبار مربوط به وظائف فنی اداره امور شهرداریها مذکور در ماده ۶۱ و همچنین سایر وظائف آن اداره صدی دو درآمد خود را نسبت بکلیه منابع در آخر هر ماه به اداره امور شهرداریها بپردازند و اگر شهرداریها نسبت بپرداخت صدی دو درآمد تعلل با تأخیر نمودند وزارت کشور میتواند از محل عوارض توأم با مالیات یا سایر منابعی که بوسیله ادارات وابسته بوزارت دارائی وصول و ایصال میشود استیفای حق نموده و ادارات مذکور ملزم به اجرای دستور وزارت کشور میباشند.
آئین‌نامه وظائف و اختیارات اداره امور شهرداریها باید در مدت یک ماه پس از تصویب این لایحه قانونی از طرف وزارت کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران برسد و تجدیدنظر در آئین‌نامه مذکور با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیئت وزیران صورت پذیر است.
ماده ۶۷) در نقاطی که تاکنون شهرداری تشکیل نشده و بر طبق مقررات این لایحه قانونی باید تشکیل شود هزینه انتخابات انجمن شهر از صندوق مرکزی اداره امور شهرداریها بطور وام پرداخت خواهدشد و پس از تشکیل شهرداری وام مزبور جزء دیون در بودجه شهرداری منظور و مسترد خواهد شد.
ماده ۶۸) شهرداریهائی که اشخاص جذامی و مسلول و دیوانه و هارگزیده برای نگاهداری یا معالجه بتهران یا سایر شهرها می‌فرستند مطابق معمول باید هزینه نگاهداری و مداوا و بازگشت آنها را از اعتبارات شهرداری همان محل پرداخت نمایند و این مخارج باید از حدود متعارف تجاوز نکند و در صورت تعلل اداره امور شهرداریها میتواند مستقیماً یا بوسیله ادارات دارائی از محل عوارض توأم با مالیات برداشت و به شهرداری مربوط اطلاع دهد.
ماده ۶۹) شهرداری هر سه ماه یکبار منتها تا پانزدهم ماه بعد صورت جامعی از درآمد و هزینه شهرداری را که به تصویب انجمن شهر رسیده برای اطلاع عموم باید منتشر و سه نسخه از آنرا بوزارت کشور ارسال دارد و همچنین شهرداری مکلف است هر ۶ ماه یکدفعه آمار کلیه عملیات انجام شده از قبیل خیابان‌سازی و پل سازی و ساختمان عمارات و سایر امور اجتماعی و بهداشتی و امثال آن را برای اطلاع عموم منتشر نموده نسخه‌ای از آن را به وزارت کشور بفرستد.
ماده ۷۰) کارکنان شهرداری حتی‌المقدور از بین کارمندان رسمی و مستخدمین دون پایه و جزء و مأمورین تنظیف و رانندگان وسایط نقلیه شهرداری و غیره مطابق پیشنهاد شهردار با تصویب انجمن شهر تعیین میشوند. شهرداریها رونوشت ابلاغ کارمندان رسمی و دون پایه و جزء را بوسیله وزارت کشور برای اداره بازنشستگی ارسال می‌دارند تا از حقوق کارمندان مزبور که مشمول مقررات قانون استخدام میباشند کسور بازنشستگی دریافت و بوسیله دارائی محل بصندوق بازنشستگی فرستاده شود و خدمت آنها در شهرداریها جزء ایام خدمت محسوب خواهد شد.
تبصره ۱) به مهندسین و پزشکان و دندان‌پزشکان و پزشکیاران و داروسازان و ماماها و متخصصین فنی آتش‌نشانی که در شهرداریهای کشور خدمت مینمایند میتوان تا معادل حقوق و مزایائی که از بودجه دولت به کارمندان نظیر آنان در همان نقاط داده میشود با پیشنهاد شهرداری و موافقت انجمن شهر و حکم وزارت کشور پرداخت کرد.
تبصره ۲) اداره امور شهرداریها مجاز است برای ایفای وظایف مندرج در ماده ۶۱ در صورتی که انتقال مأمورین ذیصلاحیت از سایر وزارتخانه‌ها و بنگاهها دولتی میسر نباشد بتعداد کافی مهندسین تحصیل کرده که دارای مدارک علمی باشند برای اداره مرکزی و شهرداریها و شهرستانها از محل ۲% وصولی با اعتبار منظور در بودجه شهرداریهای محل بعنوان کارمند قراردادی استخدام کند و در صورت اقتضاء از اعتبار شهرداری مربوطه فوق‌العاده ویژه‌ای برطبق آئین‌نامه مخصوصی که به تصویب وزارت کشور خواهد رسید بمأمورین فعلی پایه‌دار که به شهرداریهای خارج از مرکز اعزام میشوند پرداخته میشود.
فصل هفتم -در امور متفرقه
ماده ۷۱) در مواقع رسمی و تشریفاتی شهردار و در غیاب او معاون شهرداری نماینده شهر خواهد بود.
ماده ۷۲) در قصباتیکه فقط در بعضی از فصول برقراری شهرداری لازم باشد برای فصل مزبور و همچنین برای چند قصبه که بیکدیگر نزدیک باشند میتوان یک شهرداری تأسیس کرد در صورت اخیر تقسیم هزینه به نسبت درآمد هر یک از قصبات میباشد.
ماده ۷۳) انجمن شهر در هر محل میتواند بر ذبایح و مستغلات نیز عوارضی به نفع شهر تصویب کند حداقل و اکثر از طرف وزارت کشور پیشنهاد و در کمیسیون کشور مجلسین باید تصویب گردد.
ماده ۷۴) برای تکمیل عده اعضاء انجمن هائی که بموجب قانون شهرداریها مصوب ۴/۵/۱۳۲۸ تشکیل شده‌اند از حائزین اکثریت انتخابات سابق دعوت خواهد شد و در صورتی که بشخص دیگر جزء اعضاء فعلی رأی داده نشده باشد برای همان عده کسری مطابق این لایحه قانونی در محل منظور بدون تقسیم به حوزه‌ها انتخاب به عمل خواهد آمد.
ماده ۷۵) وزارت کشور برای راهنمائی شهرداریها نقشه‌های ساختمانی و آئین‌نامه‌های لازم را در هر قسمت تهیه و شهرداری ها را آگاه خواهد ساخت وظائف انجمن شهر و چگونگی ارتباط با وزارت کشور و جزئیات دیگر ضمن آئین‌نامه از طرف وزارت کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
ماده ۷۶) شهرداری باید با تصویب انجمن شهر آئین‌نامه اجرائی وصول عوارض شهرداری و آب بها و بهای برق و امثال آن را که از اهالی دریافت مینماید تدوین و تنظیم نماید.
ماده ۷۷) وزارت کشور میتواند در صورت لزوم مجمع عمومی با حضور نمایندگان انجمن های شهر کشور تشکیل دهد که در مورد کارهای عمومی شهر و ارتباطات لازمه آنها مذاکره و تصمیمات مقتضی اتخاذ نمایند دوره اجلاسیه این مجمع یکهفته و هزینه مسافرت نماینده هر انجمن بعهده شهرداری مربوط خواهد بود.
ماده ۷۸) حوزه شهرداری عبارت از محوطه شهر است و اگر اختلافی حاصل شد کمیسیونی مرکب از فرماندار و شهردار و رئیس دارائی و رئیس شهربانی و رئیس اداره آمار و رئیس اداره ثبت اسناد و نماینده انجمن شهر (درصورت وجود) تشکیل میشود و به اختلافات رسیدگی و حدود شهر را معین میکند و صورت مجلس را برای تصویب بوزارت کشور ارسال میدارد.
ماده ۷۹) نوشتن هر نوع مطلبی یا الصاق هر نوشته‌ای بر روی دیوارهای شهر ممنوع است مگر در محل هائی که شهرداری برای نصب و الصاق اعلانات معین میکند و در این محلها فقط باید به نصب و الصاق آگهی اکتفا کرد و نوشتن بر آن نیز ممنوع است متخلف علاوه بر تأدیه خسارت مالکین بر طبق آئین‌نامه امور خلافی تعقیب میشود.
ماده ۸۰) چنانچه بعللی شهرها و یا قصبات فاقد انجمن قانونی باشند اعم از اینکه انجمن مطلقاً وجود نداشته باشد یا آن که عده اعضاء آن بحد نصاب مقرر در این لایحه قانونی نرسد تا تشکیل انجمن وزارت کشور جانشین آن خواهد بود.
ماده ۸۱) فرمانداران و بخشداران موظفند دو ماه قبل از انقضاء دوره چهارساله انجمن شهر یا قصبه وسایل انتخابات دوره بعد را از هر جهت فراهم نمایند بنحوی که قبل از پایان دوره انجمن انتخابات دوره بعد در محل خاتمه پذیرد.
ماده ۸۲) وزارت کشور موظف است پس از تصویب این لایحه قانونی در ظرف ۳ ماه آئین‌نامه‌ای بمنظور تثبیت و رسمی شدن خدمت کاردانهای فنی و آتش‌نشانی و سایر مأمورین فنی و درجه‌بندی آنها تهیه و برای اجرا به شهرداری ها ابلاغ نماید.
فصل هشتم -در مقررات جزائی
ماده ۸۳) هر یک از اعضاء انجمن نظارت از مرکزی و شعب و متصدیان صندوق در اوراق آراء تقلب نمایند از قبیل آنکه آنها را کم یا زیاد کنند یا در اوراق تغییر اسم دهند و یا هنگام استخراج آراء اسم داوطلبان را عوضی خوانده یا در دفاتر عوضی ثبت نمایند یا بدفاتر چیزی الحاق کنند یا آنها را به قصد تقلب بتراشند و جعل و تزویر کنند در مراجع قضائی مورد تعقیب واقع و از شش ماه تا سه سال زندانی و بپنج هزار تا پنجاه هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد. در مورد تعویض تمام یا قسمتی از آراء صندوق و یا از بین بردن صندوق و دستبرد به آراء مرتکب بحداکثر مجازات محکوم خواهد شد. این حکم شامل شرکاء و معاونین جرم نیز خواهد بود.
ماده ۸۴) هر یک از اعضاء انجمن نظارت از مرکزی و شعب که بدون علت موجه باعث تعطیل یا تعویق جریان انتخابات بشوند و یا صورت مجلس نتیجه انتخابات را در مدت مقرر قانونی به انجمن نظارت مرکزی نفرستند و یا معلوم شود که موجبات انجام نشدن انتخابات را در قلمرو خود بهر نحو که بوده باشد فراهم کرده باشند در مراجع قضائی مورد تعقیب واقع و به شش ماه تا سه سال زندانی و بپنج هزار تا پنجاه هزار ریال جزای نقدی محکوم میشوند.
ماده ۸۵) انتخاباتی که مبنی بر تطمیع یا تهدید (جانی ـ مالی ـ شرفی) باشد از درجه اعتبار ساقط است تهدید یا تطمیع کننده اگر از مأمورین دولتی یا از اعضاء انجمن اعم از مرکزی یا شعب یا از داوطلبان نمایندگی باشد به شش ماه تا سه سال زندانی و به تأدیه پنج هزار تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهد شد هر گاه تهدید یا تطمیع کننده غیر از اشخاص مذکور باشد به زندانی تأدیبی از سه ماه تا یک سال و جزای نقدی از یکهزار ریال تا ده هزار ریال محکوم میشود.
همین مجازاتها به کسانی که آراء انتخابیه را خرید و فروش نمایند تعلق میگیرد و قبول کنندگان تطمیع نیز شریک جرم محسوب میشوند.
ماده ۸۶) هر کس با شناسنامه‌ای که متعلق باو نباشد و یا با شناسنامه مجعول رأی بدهد و یا از شناسنامه خود بیش از یک نسخه داشته باشد و به استناد آن بیش از یکدفعه رأی بدهد از یک ماه تا شش ماه زندانی و بجزای نقدی از پانصد ریال تا پنج هزار ریال محکوم خواهد شد مجازات فوق درباره هر کس که بنحوی از انحاء در یک دوره انتخابیه بمیزان یکمرتبه رأی بدهد نیز مقرر است.
تبصره – در موارد مذکوره فوق انجمن نظارت مرکزی و شعب باید صورت مجلس تهیه و فوراً نزد مقامات صالحه بفرستند.
ماده ۸۷) کسانی که بموجب مقررات این لایحه قانونی محکومیت قطعی پیدا کنند از حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در دو دوره محروم خواهند شد.
ماده ۸۸) در نقاطی که انجمن قانونی وجود ندارد و یا تشکیل آن بعلتی متوقف مانده وزارت کشور مکلف است که تاریخ شروع انتخابات جدید را پس از فراهم شدن وسایل اعلان کند.
ماده ۸۹) از تاریخ تصویب این لایحه قانونی، لایحه قانونی شهرداری مصوب یازدهم آبانماه ۱۳۳۱ و لوایح متمم آن و همچنین کلیه قوانینی که با این لایحه قانونی مغایرت دارد ملغی است.
ماده ۹۰ـ وزارت کشور و دادگستری و بهداری و فرهنگ مأمور اجرای این لایحه قانونی میباشند.
بر طبق قانون تمدید مدت اختیارات مصوب سی‌ام دیماه ۱۳۳۱ لایحه قانونی شهرداری مشتمل بر (۹۰) ماده و بیست و هشت تبصره تصویب میشود.
بتاریخ بیست و پنجم خرداد ماه ۱۳۳۲
نخست وزیر ـ دکتر محمد مصدق