فصل نخستین: نام ـ مرکز اصلی ـ موضوع بانک
ماده ۱ ـ مطابق قانون مصوب ٢۵ دیماه ١٣١٧ [قانون تأسیس بانک رهنی ایران] شرکت سهامی به نام بانک رهنی ایران تاسیس میشود.
مرکز اصلی این بانک تهران است و در صورت اقتضاء میتواند در هر یک از نقاط ایران باز نماید.
ماده ۲ ـ موضوع اصلی بانک انجام معاملات ذیل است:
الف ـ دادن وام در برابر رهن اموال غیرمنقول برای مدتی که از ده سال تجاوز نکند بحساب ثابت یا در حساب جاری
ب ـ پذیرفتن پول به حساب جاری یا بحساب سپردة ثابت با سود یا بدون سود
ج ـ صدور ضمانت نامة در برابر رهن املاک یا وثیقه‌های معتبر دیگر
د ـ دادن وام کم مدت در برابر سندها و برگ های بهادار
هـ ـ انتشار اوراق وام باسود در مواقعیکه مقتضی بداند
و ـ مشارکت در بنگاه های ساختمانی یا بنگاههائی که مفید برای آبادانی و اقتصاد ملی است و یا مساعدت مالی به آنها
زـ انجام سایر معاملات بانکی با تصویب مجمع عمومی بانک ، هیئتمدیره باید آیین‌نامه معاملات بانک را بطوری که شامل تمام شرایط و مختصات اساسی هر نوع از معاملة باشد تهیه نموده به تصویب مجمع عمومی برساند.
فصل دوم- سرمایه بانک
ماده ۳ ـ سرمایه بانک دویست میلیون (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال است که به بیست‌هزار سهم نقدی با نام ده هزارریالی تقسیم میگردد.
ماده ۴ ـ تمام سهام بانک خریداری شده و ۳۵ درصد از بهای هر سهم پرداخت گردیده است.
پرداخت ۶۵% ماندة بهای هر سهم یا قسمتی از آن به درخواست هیئتمدیره و منتها یک ماه پس از مطالبة کتبی بانک بایستی از طرف دارندگان سهام بعمل آید.
ماده ۵ ـ مادام که تمام ۶۵% مانده بهای اسمی هر سهم پرداخت نشده سهام منتشر نمیگردد و بجای آن گواهی‌نامه موقت بانام به دارندگان سهام داده میشود.
ماده ۶ ـ گواهینامه‌های موقت و برگهای سهام باید بامضای دو نفر از مدیران بانک رسیده و در موقع صدور در دفتر مخصوص ب‌شماره ترتیب وارد و زیر هر صفحه دفتر را دو نفر از اعضای هیئتمدیره و رئیس حسابداری بانک امضاء نمایند.
فصل سوم- سازمان بانک
ماده ۷ ـ سازمان بانک عبارت است از:
الف ـ مجمع عمومی دارندگان سهام
ب ـ هیئتمدیره
ج ـ هیئت بازرسی
الف ـ مجمع عمومی:
ماده ۸ ـ مجمع عمومی بانک بر دو قسم است:
1) مجمع عمومی عادی
2) مجمع عمومی فوق‌العاده.
ماده ۹ ـ مجمع عمومی عادی دارندگان سهام لااقل سالی یکمرتبه منتها تا آخر تیر ماه هر سال برای شور و اتخاذ تصمیم در امور جاری و عادی بانک بنا به دعوت هیئتمدیره در مرکز اصلی بانک تشکیل خواهد گردید تاریخ و محل انعقاد مجمع در آگهی مربوطه تعیین خواهد شد.
ماده ۱۰ ـ مجمع عمومی عادی بطور فوق‌العاده در موارد زیرین از طرف هیئتمدیره بانک دعوت میشود:
1) هر وقت لااقل دارندگان یک پنجم کلیة سهام بانک تشکیل آنرا درخواست کنند.
2) در موقعیکه هیئت‌مدیرة تشکیل آنرا لازم بداند.
3ـ هرگاه هیئت بازرسی درخواست تشکیل آن را بنماید دستور جلسه را اشخاصی که تقاضای تشکیل جلسه را کرده‌اند تعیین و به هیئتمدیره بانک تسلیم مینمایند.
ماده ۱۱ ـ هیئتمدیره بانک مکلف است آگهی مربوط بدعوت مجمع عمومی را منتها ده روز پس از وصول درخواست منتشر نماید.
دعوت مجمع عمومی عادی یا فوق‌العاده باید در مجله رسمی دادگستری و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران منتشر شود.
تاریخ تشکیل مجمع عمومی نباید زودتر از دو روز و دیرتر از بیست روز از تاریخ انتشار آگهی باشد.
دستور جلسه مجمع عمومی و تاریخ (روز و ساعت) و محل انعقاد آن باید در آگهی ذکر شود.
ماده ۱۲ ـ بهرسهمی از سهام بانک یک سهم تعلق میگیرد لیکن فقط دارندگان لااقل ده سهم حق حضور در مجمع عمومی را خواهند داشت مگر در مواردی که قانون تجارت ترتیب دیگر پیش‌بینی نموده است.
ماده ۱۳ ـ دارندگان کمتر از ده سهم میتوانند باندازه‌ای که جمع عده سهام آنها کافی برای داشتن حق حضور و رأی در مجمع عمومی باشد با یکدیگر متفق شده یک نفر را برای حضور و رأی در مجمع عمومی تعیین نمایند دارندگان سهام بایستی لااقل ۵ روز پیش از تاریخ تشکیل جلسه به دفتر بانک مراجعه و با ارائه مدارک برای حضور در جلسه مجمع عمومی برگ ورود دریافت نمایند.
ماده ۱۴ ـ هیئتمدیره از کسانی که طبق ماده فوق برگ ورود دریافت داشته‌اند قبل از تشکیل مجمع عمومی صورتی ترتیب میدهد.- صورت مزبور پس از تصدیق رئیس و منشی مجمع در مرکز بانک حفظ خواهد شد.
ماده ۱۵ ـ جز در مواردی که قانون تجارت حدنصاب خاصی پیش‌بینی نموده مجمع عمومی وقتی رسمیت خواهد داشت که دارندگان یا نمایندگان نصف سهام شرکت اقلا در جلسه حضور داشته باشند.
ماده ۱۶ ـ در صورتی که در نخستین دعوت مجمع عمومی حدنصاب حاصل نشود مجمع عمومی مجددی بفاصله منتها بیست روز بطریق مذکور در ماده یازده دعوت میشود.
مجمع مجدد ولو بحد نصاب فوق نرسد رسمیت خواهد داشت ولی فقط حق شور و رأی در مسائلی دارد که جزو دستور مجمع نخستین بوده است.
ماده ۱۷ ـ جلسه مجمع عمومی را رئیس هیئتمدیره و در غیبت او یکی از مدیران افتتاح نموده و بلافاصله دارندگان سهام از بین خود یک نفر رئیس و یک نفر منشـی انتخاب خواهنـد نمود رئیـس و اعضای هیئـت‌مدیره و هیئت‌بازرسی بانک را نمیتوان بسمت رئیس یا منشی مجمع انتخاب نمود.
ماده ۱۸ ـ تصمیمهای مجمع عمومی در دفتر مخصوص صورتمجلس قید و بامضای رئیس و منشی مجمع و رئیس هیئتمدیره یا در غیاب او یکی از مدیران بانک خواهد رسید- دفتر مزبور در صندوقی که رئیس و منشی مجمع درب آن را مهر میکنند در بانک بایگانی میشود. رونوشتی از صورت مجلس مجمع عمومی بامضای رئیس و منشی برای هیئتمدیره بانک فرستاده میشود.
ماده ۱۹ ـ وظایف مجمع عمومی به قرار ذیل است:
1) شنیدن گزارش هیئتمدیره و بازرسان بانک و گرفتن تصمیم در موضوع آنها
2) تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان
3) انتخاب اعضای هیئتمدیره و هیئت بازرسی
4) شور و اخذ تصمیم نسبت به پیشنهادهای هیئتمدیره راجع به روش بانک و آئیننامهها
هیئتمدیره صورت برآورد هزینه بانک را به پیشنهاد مزبور اضافه خواهد نمود.
5 ـ تصمیم در کارهای مربوط به بانک که در دستور جلسه ذکر و در صلاحیت مجمع عمومی عادی باشد.
ب ـ هیئتمدیره
ماده ۲۰ ـ هیئتمدیره مرکب است از سه نفر که از طرف مجمع عمومی برای مدت دو سال انتخاب می‌شوند اعضاء هیئتمدیره ممکن است پس از انقضاء مدت مأموریت مجدداً انتخاب شوند.
ماده ۲۱ ـ مجمع عمومی از اعضاء هیئتمدیره یک نفر را به سمت رئیس و یک نفر دیگر را بسمت نایب رئیس انتخاب خواهد نمود.
ماده ۲۲ ـ هر یک از اعضاء هیئتمدیره بانک باید دارای ده سهم از سهام بانک بوده که در صندوق بانک سپرده خواهد شد و مادام که عضو هیئتمدیره بانک میباشد حق انتقال سهام مزبور را ندارد.
ماده ۲۳ ـ جز در مواردی که تصمیم مجمع عمومی بانک لازم است هیئتمدیره دارای همه گونه اختیار برای اداره کردن امور بانک میباشد بخصوص عهده‌دار انجام امور ذیل است:
1ـ تهیه آیین‌نامه‌ها و پیشنهادهائیکه بایسـتی به تصویب مجمـع عمومی برسد.
2ـ تنظیم ترازنامه و گزارش سالیانه و بودجه بانک.
3ـ انتخاب کارمندان بانک و تعیین حقوق و وظایف آنها.
4ـ تهیه وضع و حسابهای بانک لااقل در آخر هر شش ماه و تسلیم آن به هیئت بازرسی.
ماده ۲۴ ـ هیئتمدیره میتواند قسمتی از اختیارات خود را که در این اساسنامه مندرج است به یک یا چند نفر دیگر از کارمندان بانک محول نماید.
ماده ۲۵ ـ اسناد و نوشته‌های صادره از بانک وقتی بانک را ملزم مینماید که بامضای دو نفر از اعضای هیئتمدیره یا دو امضای مجازی که از طرف هیئتمدیره قبلاً تعیین و معرفی شده است رسیده باشد.
ماده ۲۶ ـ اعضای هیئتمدیره نمیتوانند به حساب خود یا بانک معامله نمایند مگر با موافقت هیئت بازرسی.
ج ـ هیئت بازرسی
ماده ۲۷ ـ مجمع عمومی بانک سه نفر را از بین دارندگان سهام یا از خارج بسمت بازرس برای مدت یک سال انتخاب مینماید و بازرسان ممکن است پس از انقضای مدت مأموریت دوباره انتخاب شوند.
ماده ۲۸ ـ حق‌الزحمة بازرسان در ابتدای هر سال از طرف مجمع عمومی تعیین میگردد.
ماده ۲۹ ـ بازرسان میتوانند در تمام جلسه‌های مجمع عمومی حضور بهمرسانیده و طرف شور قرار گیرند لیکن حق رأی ندارند.
ماده ۳۰ ـ وظائف بازرسان بقرار ذیل است:
1) نظارت در اجرای مقررات اساسنامه و آئیننامههای بانک.
2) رسیدگی بحسابها و صورتهای شش ماهه و ترازنامه سالیانه بانک و تهیة گزارش لازم جهت تقدیم بمجمع عمومی.
3) دعوت مجمع عمومی عادی بطور فوق‌العاده در مواردی که لازم بدانند.
4ـ اخذ تصمیم نسبت بمعاملاتی که طرف آنها یکی از اعضای هیئتمدیره است.
ماده ۳۱ ـ بازرسان میتوانند برای انجام وظایف خود در هر موقع بکلیه دفاتر و اسناد و دارائی بانک رسیدگی نموده و هرگونه اطلاعی را که لازم بدانند از هیئتمدیره بانک مطالبه کنند و هیئتمدیره بانک مکلف است تمام وسائل لازم را برای انجام این امر فراهم نماید.
ماده ۳۲ ـ در مواردی که بازرسان برای انجام وظایف خود مراجعه به متخصص را لازم بدانند میتوانند به هزینة بانک یک یا چند نفر متخصص موقتاً دعوت نمایند.
ماده ۳۳ ـ هیئت بازرسی حق مداخله مستقیم در امور بانک ندارد ولی میتواند نظریات خود را کتباً به هیئتمدیره اطلاع دهد.
ماده ۳۴ ـ هیئت بازرسی لااقل هر ماه یک مرتبه باید تشکیل شود بعلاوه هیئتمدیره میتواند هر موقع لازم بداند آن را دعوت کند تصمیمات هیئت بازرسی به اکثریت آراء گرفته میشود.
هیئت بازرسی مذاکرات و تصمیمات خود را در دفتر مخصوص نوشته و ذیل آن را امضاء میکنند.
فصل چهارم- ترازنامه و حساب سود و زیان
ماده ۳۵ ـ سال مالی بانک از یکم فروردین تا آخر اسفند هر سال خواهدبود و نخستین سال مالی از روز تأسیس بانک تا آخر اسفند ۱۳۱۸ است.
ماده ۳۶ ـ حساب ها و دفاتر بانک درآخر سال بسته شده و ترازنامه و پیوست های لازم وسط هیئت مدیره بانک لااقل چهل روز قبل از انعقاد جلسه مجمع عمومی به هیئت بازرسی تسلیم میگردد.
هیئت بازرسی بایستی لااقل بیست روز قبل از تاریخ انعقاد مجمع عمومی نظریات خود را نسبت به آن کتباً بهیئت‌مدیره بدهد.
ماده ۳۷ ـ اقلام دارائی بانک بایستی به ارزشی که در موقع تنظیم ترانامه دارد تعیین گردد.
اموال غیرمنقولی که برای رفع حوائج بانک خریداری شده به همان بهائی که جهت بانک تمام شده در ترازنامه منظور میگردد مشروط بر اینکه از بهای روز بستن ترازنامه بیشتر نباشد والا بارزش آن روز محسوب میشود.
ماده ۳۸ ـ بستان کارهای مشکوک بانک به ارزش احتمالی روز ترازنامه محسوب میشود و بستانکاری‌های لاوصول نباید جزء دارائی منظور شود.
ماده ۳۹ ـ برای استهلاک اموال غیرمنقول که برای رفع احتیاج بانک خریداری شده سالیانه مبلغی که از ده درصد بهای تمام شده کمتر نباشد محسوب خواهد شد.
هزینه تأسیس و اثاثیه سالیانه بیست درصد مستهلک می گردد ملزومات و تعمیر آن تماماً در همان سال خرید مستهلک خواهد شد.
ماده ۴۰ ـ از کلیه سود بانک هزینه اداری و استهلاک‌ها کسر و مانده که سود ویژه بانک را تشکیل میدهد پس از وضع مالیات‌ها بترتیب ذیل تقسیم میگردد:
1) همه ساله لااقل ۱۰ درصد از سود ویژه برای اندوخته احتیاطی کنار گذارده میشود تا وقتی که اندوخته مزبور معادل سرمایه بانک شود هیئتمدیره میتواند تشکیل اندوخته‌های دیگری را نیز بمجمع عمومی پیشنهاد کند.
2) پنج درصد بعنوان پاداش برای هیئتمدیره و کارکنان بانک به تصویب مجمع عمومی.
3) پس از برداشت ارقام فوق مانده سود ویژه بین دارندگان سهام تقسیم میشود.
ماده ۴۱ ـ بانک مکلف است پس از تصویب ترازنامه در مدت ۱۰ روز بعد از جلسه مجمع عمومی بوسیله مجله رسمی دادگستری و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار مرکز صاحبان سهام را برای دریافت سودی که به‌آنها تعلق میگیرد دعوت نماید.
فصل پنجم- مقررات مختلف
ماده ۴۲ ـ تغییر اساسنامه یا برچیدن بانک با تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده و رعایت مقررات این اساسنامه و قانون تجارت بعمل خواهد آمد.
ماده ۴۳ ـ هیچیک از اعضای هیئتمدیره بانک نمیتواند عضویت شرکت‌ها یا بنگاههای تجارتی را قبول کند مگر با تصویب مجمع عمومی.
ماده ۴۴ ـ مواردی که در این اساسنامه پیش‌بینی شده است طبق قانون تجارت عمل خواهد شد.