[به موجب ماده ۴۲ قانون گذرنامه، مصوب ۱۳۵۱ لغو شده است.]
مصوب ۱۳۱۱/۱۰/۲۰
فصل اول – اطلاعات عمومی
ماده اول – تذکره سندی است که از طرف مامورین صلاحیت دار برای تعیین تابعیت و اجازه مسافرت اتباع ایران به ممالک خارجه و اقامت در ممالک مزبوره یا مسافرت از خارجه به ایران داده میشود.
ماده دوم – مامورین سرحدی ایران به هیچ یک از اتباع ایران بدون ارائه تذکره قانونی اجازه خروج نخواهند داد.
ماده سوم – بهیچ کس غیر از تبعه مسلم ایران نباید تذکره ایرانی داده شود و صدور تذکره منوط بوجود اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضاکننده را ثابت کند.
ماده چهارم – هر یک از اتباع ایران برای مسافرت به ممالک خارجه و یا اقامت در خارجه باید تحصیل تذکره نمایند.
ماده پنجم – تذکره بر دو قسم است: تذکره عادی و تذکره غیر عادی.
فصل دوم – تذکره عادی
ماده ششم – اقسام تذکره عادی که بطور مطلق تذکره نامیده می شود و نمونه آن ها بر طبق نظامنامه معین خواهد شد به قرار ذیل است:
1 – تذکره که برای مسافرت از ایران بممالک خارجه یا از خارجه به ایران داده می شود مدت اعتبار آن از تاریخ صدور تذکره 1 سال و تا چهار‌سال دیگر سال به سال قابل تمدید است و دارنده آن می تواند در مدت اعتبار تذکره بیش از یکبار مسافرت نماید.
2 – تذکره سرحدی که به سرحدنشینان ایرانی برای عبور و مرور بین نقاط سرحدی ایران و نقاط سرحدی ممالک مجاور اعم از سرحدات خاکی یا آبی مطابق قراردادهای عبور و مرور سرحدی بین ایران و دول مجاور یا بر حسب تصویب دولت داده می شود.
3 – تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیمین خارجه که مدت اعتبار آن با رعایت مقررات فقره اول این ماده پنج سال است.
4 – تذکره محصلی که بمحصلین داده می شود و اعتبار آن تا اختتام دوره تحصیلی دارنده آن خواهد بود مشروط بر این که در انقضای هر سال به امضاء مامور ایران مقیم محل تحصیل یا نزدیک ترین محل برسد.
فصل سوم – ترتیب صدور تذکره عادی
ماده هفتم – صدور تذکره عادی در داخله با نظمیه و در خارجه با مامورین قنسولی ایران و با مامورین سیاسی عهده دار امور قنسولی می باشد و در محل‌هائی که نظمیه نباشد صدور تذکره با مامورینی خواهد بود که دولت به آن ها اجازه مخصوص بدهد.
ماده هشتم – گیرنده تذکره برای مسافرت به ممالک خارجه باید معادل میزان متوسط مخارج معاودت خود و همراهانش را از مقصد مسافرت تا محل صدور تذکره وجه نقد یا تعهدنامه بانک یا تجارتخانه یا ضامن معتبر دایر بتادیه مخارج مزبور بدفتر صدور تذکره بطور ودیعه سپرده قبض دریافت نماید که موقع ضرورت بوسیله مامورین دولت ایران بمصرف مخارج معاودت او برسد چنانچه صاحب ودیعه برای مراجعت محتاج باخذ وجه مزبور نشود یا مسلم گردد که اقامت دائمی در خارجه اختیار کرده یا فوت شده ودیعه در مقابل قبض باو یا بورثه‌اش مسترد میشود
مامورین دولتی و ایرانیانی که اقامتگاه دائمی آنها ممالک خارجه باشد و محصلینی که ترتیب مسافرت آنها تابع مقررات مخصوص می باشد از سپردن ودیعه معاف خواهند بود.
زائرین بیت الله علاوه بر ودیعه مذکور در فوق مبلغ پنجاه ریال برای تامین مخارج مراقبتهای لازمه صحی و غیره که از طرف دولت بعمل می آید بدفتر صدور تذکره باید بپردازند و قبض رسید دریافت دارند.
ماده نهم – با اشخاص ذیل تذکره برای مسافرت ایران داده نمیشود:
الف – اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند با تحت ولایت یا قیمومت می باشند مگر با اجازه کتبی ولی یا قیم.
ب – کسانی که بموجب امر کتبی مقامات قضائی حق خروج از مملکت ندارند.
ج – مشمولین نظام وظیفه مگر اینکه از طرف اداره نظام وظیفه مجاز در مسافرت باشند.
ماده دهم – ترتیب صدور تذکره جمعی اعضاء و اجزاء کشتیها بر طبق نظامنامه معین میشود.
ماده یازدهم – برای یک خانواده (زن و شوهر و یا هر یک از آنها) با اولاد کمتر از 18 سال میتوان یک تذکره صادر نمود و معادل قیمت یک تذکره دریافت داشت. صدور تذکره علیحده برای زوجه بتنهائی یا با اولاد کمتر از 18 سال منوط باجازه زوج خواهد بود.
ماده دوازدهم – [لغو ۱۳۱۴/۱۲/۵]
[به ایرانیانی که در خارجه مقیم و مشمول نظام وظیفه می باشند برای توقف یا مسافرت در خارجه تذکره و ویزا داده نخواهد شد و مامورین ایران باید به آنها شهادتنامه مجانی فقط برای مراجعت به ایران بدهند مگر اینکه ورقه معافیت از خدمت نظام داشته باشند. همچنین مامورین ایران در خارجه در مواردی که وزارت امور خارجه اجازه بدهد برای معاودت اتباع دولت شاهنشاهی به ایران شهادت نامه مجانی صادر خواهند نمود.]
فصل چهارم – ویزای تذکره
ماده سیزدهم – ایرانیانی که به ممالک خارجه مسافرت یا به ایران مراجعت می کنند باستثناء اشخاصی که در نقاط سرحدی اقامت دارند و در نقاط مزبور عبور و مرور میکنند باید بر طبق نظامنامه تذکره خود را لدی الورود یا در موقع مراجعت به ویزای نماینده ایران برسانند.
ماده چهاردهم – ویزای تذکره‌ها و اوراق اتباع خارجه که قصد مسافرت بایران را دارند تابع مقررات قانون ورود و اقامت اتباع خارجه مصوب 19 اردیبهشت 1310 میباشد و قیمت ویزای هر یک بر طبق معامله متقابله دریافت میشود.
ماده پانزدهم – هر گاه مامورین ایران در خارجه تذکره و شهادتنامه را که در دست بعضی از تقاضاکنندگان ویزا میباشد برسمیت نشناسند در صورتی که برای ورود آنها بایران ممنوعیتی نباشد شهادتنامه مخصوص برای مدت معینی مطابق نمونه که در نظامنامه تعیین خواهد شد به انها خواهند داد.
فصل پنجم – تذکره غیر عادی تذکره سیاسی – تذکره خدمت
تذکره سیاسی
ماده شانزدهم – مدت اعتبار تذکره سیاسی تا خاتمه ماموریت دارنده آن خواهد بود و برای ماموریت جدید قابل تمدید است صدور تذکره سیاسی فقط با وزارت امور خارجه و مامورین سیاسی ایران مقیمین خارجه میباشد.
ماده هفدهم – بطبقات ذیل تذکره سیاسی داده میشود:
1-اعضاء بلافصل خانواده سلطنت اعم از ذکور و اناث.
2 – [اصلاحی ۱۳۱۲/۶/۱۵]
اعضای رئیسه دربار سلطنت.
3 – مامورین سیاسی و ژنرال قنسولها و قنسولها و ویس قنسولهای رسمی و خانواده آنها.
4 – وزراء ورؤسای مجلسین و خانواده آنها.
5 – وزراء و سفراء و وزرای مختار سابق و روسای سابق مجلسین و همچنین معاونین وزارتخانه ها وکلای مجلسین و رؤسای ادارات وزارت امور خارجه در دوره تصدی و خانواده انها با تصویب هیئت وزراء.
6 – اشخاصی که از طرف دولت نزد دولت دیگر یا موسسه رسمی بین‌المللی بماموریت مخصوص اعزام میشوند.
ماده هیجدهم – صدور ویزای سیاسی با مقامات ذیل است:
1 – در پایتخت با وزارت امور خارجه.
2 – در ایالات و ولایات با ولاة و حکام.
3 – در ممالک خارجه با نمایندگیهای سیاسی دولت شاهنشاهی با ژنرال قنسولکریها و قنسولکریهائی که از طرف وزارت امور خارجه اجازه مخصوص داشته باشند.
تذکره خدمت
[اصلاحی ۱۳۱۲/۶/۱۵]
ماده نوزدهم – به طبقات ذیل تذکره خدمت داده میشود:
۱- [لغو ۱۳۱۲/۶/۱۵]
2 – اعضاء رسمی ژنرال قنسولکریها و قنسولکریها و به سقنسولکریها و خانواده آنها.
3 – مامورین دولت غیر از طبقات مذکور در ماده 17 که برای انجام ماموریتی بخارجه اعزام می شوند و خانواده آنها.
4 – اشخاصیکه بموجب تصویبنامه هیئت وزراء اجازه داده می شود.
ماده بیستم – مدت اعتبار تذکره خدمت تا خاتمه ماموریت یا مسافرت دارنده آن خواهد بود.
ماده بیست و یکم – تذکره خدمت در ایران از طرف وزارت امور خارجه بمعرفی و تقاضای مقامات مربوطه صادر می شود و در خارجه صدور آن با اجازه وزارت امور خارجه بعهده مامورین سیاسی با قنسولی ایران خواهد بود.
فصل ششم – تفتیش تذکره
ماده بیست و دوم – بازرسی و رسیدگی به اسناد و مدارک مسافرت و گذرنامه اتباع داخله و خارجه با رعایت مقررات این قانون و قانون ورود و خروج اتباع خارجه مصوب 19 اردیبهشت ماه 1310 در دفاتر گمرکی محل ورود و خروج بعهده مأمورین شهربانی واگذار میشود بدون اینکه در امور گمرکی یا فرودگاه دخالتی نمایند و در نقاطی که مأمورین شهربانی نباشند این وظیفه بعهده مأمورین گمرک مرزی است.
فصل هفتم – قیمت تذکره
ماده بیست و سوم – قیمت تذکره بقرار ذیل است:
1 – قیمت تذکره عادی یک پهلوی است و اعتبار آن بعد از سال اول تا چهار سال دیگر در داخله هرسالی در ازاء نیم پهلوی و در خارجه مجانا تمدید میشود.
2 – قیمت تذکره قراء سرحدی: یکساله بیست و پنج ریال – ششماهه پانزده ریال – سه‌ماهه ده ریال.
3 – تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیمین خارجه مجانی خواهد بود.
4 – تذکره سیاسی و تذکره خدمت مجانی.
5 – تذکره محصلین مجانی.
ماده بیست و چهارم – قیمت ویزای تذکره‌ها بقرار ذیل است:
1 – ویزای تذکره عادی ایرانیان برای مراجعت به ایران 15 ریال.
2 – ویزای تذکره‌های سیاسی و خدمت و تذکره محصلین و تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیمین خارجه کلیتا و ویزای تذکره عادی در موقع ورود بمقصد یا در موقع مسافرت بین ممالک خارجه مجانی است.
[الحاقی ۱۳۱۲/۶/۱۵]
مامورین وزارت امور خارجه میتوانند بتذاکر طیاره‌چی و معاون او و شوفر و شاگرد او و مکاری و همچنین به تذکره عادی انفرادی و جمعی ملاحین در ازاء مبالغ ذیل ویزای کثیرالمسافره صادر نمایند:
برای مدت سه ماه 20 ریال
برای مدت شش ماه 30 ریال
برای مدت یک سال 40 ریال
ماده بیست و پنجم – دولت مجاز است در هر یک از نقاط ممالک خارجه که مقتضی بداند نسبت به قیمت تذکره و ویزای تذکره ایرانیان تخفیف بدهد.
فصل هشتم – جرائم
ماده بیست و ششم – هر ایرانی که بدون تذکره وارد ایران یا خارج شود به تادیه قیمت تذکره که باید دارا باشد به اضافه یک برابر آن بعنوان جریمه ملزم خواهد بود و در صورت تکرار جرم علاوه بر جزای نقدی از یک ماه تا شش ماه نیز محکوم بحبس تادیبی خواهد شد.
ماده 27 – [اصلاحی ۱۳۱۶/۳/۲۰]
هر ایرانی که در خارجه گذرنامه خود را مطابق قانون تمدید یا تجدید نکند، باید در صورت عدم تمدید برای هر سال ده ریال و در صورت عدم تجدید در آخر سال پنجم از تاریخ صدور گذرنامه علاوه بر قیمت گذرنامه معادل یک برابر آن نیز بعنوان جریمه تادیه نماید.
ماده بیست و هشتم – اتباع ایران مقیمین خارجه که تا تاریخ اجرای این قانون تذکره خود را تجدید نکرده‌اند در صورتی که از تاریخ مزبور الی دو سال تقاضای تجدید تذکره نمایند از پرداخت جرائم گذشته معاف میشوند و الا نسبت به مدت گذشته نیز جرائم مقرره به آن ها تعلق خواهد گرفت.
تبصره – وزارت امور خارجه در موقع لزوم مجاز است با شرایط مقرره در نظامنامه مشمولین این جرائم را از پرداخت تمام یا قسمتی از وجه جریمه و یا از تعقیب جزائی معاف نماید.
ماده بیست و نهم – هر ایرانی که تذکره خود را بو یزاهائی که در ماده 13 این قانون مقرر شده نرسانده باید نسبت بهر ویزای مجانی پنج ریال و نسبت بهر ویزای غیر مجانی علاوه بر قیمت ویزا یک برابر آن را بعنوان جریمه بپردازد.
ماده سی‌ام – ایرانیانی که از مناطق سرحدی سابقا بخارجه مهاجرت کرده‌اند تا دو سال دیگر در موقع مراجعت به ایران از جرائم و مجازات های مقرره برای دارا نبودن تذکره و ویزا معاف میباشند.
ماده سی و یکم – بمامورین دفتری گمرکات سرحدی که متصدی تفتیش تذکره می باشند معادل صدی ده از عایدات جرائمی که وصول مینماید بطور انعام پرداخته می شود.
تبصره – صدی ده مزبور که تا کنون بموجب تصویبنامه دولت برای حق‌الکشف تادیه شده است اجازه داده می شود که بخرج منظور دارند.
ماده سی و دوم – نظامنامه‌های مربوطه به این قانون به تصویب هیئت وزراء رسیده و از اول خرداد ماه 1312 بموقع اجرا گذاشته می شود.
این قانون که مشتمل بر سی و دو ماده است در جلسه بیستم دی ماه یکهزار و سیصد و یازده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر