[به موجب تبصره الحاقی ۱۳۵۹/۲/۲۳ به لایحه قانونی واگذاری اداره امور زندانها به وزارت دادگستری، در قسمتهای مغایر لغو شده است.]
مصوب ۱۳۵۶/۱۱/۱۵
ماده 1 – در اجرای قانون تأسیس سازمان اقدامات تأمینی و تربیتی مصوب تیرماه 2536 شاهنشاهی سازمان اقدامات تأمینی و تربیتی وابسته به وزارت دادگستری که از این پس سازمان نامیده میشود تشکیل و طبق این اساسنامه اداره خواهد شد.
ماده 2 – سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و میتواند طرف هرگونه قرارداد واقع شود.
ماده 3 – وظایف اصلی سازمان عبارت است از:
الف – بررسی علل ارتکاب جرائم و تهیه برنامه ها و طرح‌های اساسی به منظور پیشگیری از آن.
ب – حمایت قانونی و اجتماعی از اطفال کمتر از 18 سال که سلامت و امنیت و اخلاق آنان بواسطه محیط زندگی خانوادگی و پرورشی که در آن پرورش یافته اند یا به سبب نوع کار و حرفه یا اعمال و کردار خود در معرض خطر بزهکاری قرار گرفته اند با همکاری سازمانهای مربوط.
ج – ایجاد و اداره کانونهای اصلاح و تربیت.
د – بررسی و اظهارنظر درباره تأسیس و محل و ظرفیت و سایر خصوصیات ساختمانی و تجهیزات تبعیدگاه و زندان و بیمارستان مجرمین معتاد و‌تیمارستان مجرمین مجنون و مختل المشاعر و کارگاههای کشاورزی و صنعتی موضوع قانون اقدامات تأمینی و نحوه اداره آنها با همکاری سازمانهائیکه وظیفه احداث و تأسیس و اداره مؤسسات مذکور را به عهده دارند.
هـ – بررسی و تعیین نظام مؤسسات فوق الذکر و اصول مربوط بنگاهداری مجرمین و رفتار با زندانیان و تنظیم برنامه های تهذیب و تربیت مجرمان و آموزش آنان و نظارت در اجرای اصول و ترتیبات مذکور.
و – راهنمائی لازم به دادسراهای شهرستان و استان یا واحدهای تابع برای نظارت در زندانها و سایر مؤسساتیکه سازمان طبق این اساسنامه تکلیف نظارت بر آنها را دارد و بررسی گزارش دادسراها یا واحدهای مذکور در این باره و سایر امور و مسائل مؤسسات مزبور.
ز – دادن دستورالعمل و راهنمائی لازم بدادسراهای شهرستان یا واحدهای تابع در زمینه مراقبت بعد از خروج و بررسی گزارشهای مربوط.
ح – پی گیری هدفهای قانون اقدامات تأمینی مصوب سال 1339 (2519 شاهنشاهی) و ارشاد دادسراها در این زمینه و هرگونه اقدام لازم دیگر بمنظور حسن اجرای قانون مزبور.
ط – صدور اجازه تأسیس انجمنهای حمایت از زندانیان و خانواده آنان و نظارت بر کار انجمنهای مزبور.
ی – تهیه و تنظیم سجل کیفری مجرمان و تنظیم پرونده شخصیت آنها در موارد لزوم که متضمن اطلاعات لازم از قبیل وضع اجتماعی، روانی و‌اخلاقی آنان خواهد بود.
ک – جمع آوری آمارهای لازم از جرائم و بررسی و نتیجه گیری از آنها.
ل – رسیدگی به تقاضای عفو و بخشودگی و تهیه فهرست اسامی افراد واجد شرایط.
م – نظارت بر رفتار مجرمان بعد از آزادی مشروط یا تعلیق تعقیب یا تعلیق مجازات و اقدامات لازم با استفاده از امکانات سازمان برای هدایت و کمک آنان در زمینه های اخلاقی و اجتماعی.
ن – تأسیس مراکز مراقبت بعد از خروج به منظور راهنمائی، کمک به اشتغال و بازپذیری اجتماعی مجرمان بعد از آزادی یا در شرایط محکومیت به تبعید یا اقامت اجباری و تعلیق و آزادی مشروط.
س – تنظیم و اجرای برنامه های لازم بمنظور بالابردن آگاهی عمومی در زمینه مقررات جزائی با استفاده از وسائل ارتباط جمعی.
ع – تهیه طرح‌های کارآموزی مددکاران اجتماعی کارکنان اداره دادگاههای اطفال و کانونهای اصلاح و تربیت و آموزش ضمن خدمت کارکنان مزبور و قضات دادگاههای اطفال و اجرای این طرحها.
تبصره – احداث و اداره تبعیدگاه و زندان و کارگاههای کشاورزی و صنعتی موضوع این اساسنامه با شهربانی کشور شاهنشاهی و مؤسسات درمانی مذکور با وزارت بهداری و بهزیستی با رعایت نظر سازمان اقدامات تأمینی و تربیتی خواهد بود.
ماده 4 – سازمان دارای یک رئیس و یک شورا و تشکیلات لازم است، مسئولیت اداره امور سازمان و اجرای مصوبات شورا به عهده رئیس سازمان است.
ماده 5 – شورای سازمان تشکیل میشود از:
1 – وزیر دادگستری که ریاست شورا را بر عهده دارد.
2 – وزیر امور اقتصادی و دارائی یا معاون او.
3 – وزیر کشور یا معاون او.
4 – وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه یا معاون او.
5 – وزیر بهداری و بهزیستی یا معاون او.
6 – وزیر آموزش و پرورش یا معاون او.
7 – وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون او.
8 – دادستان کل.
9 – رئیس شهربانی کشور شاهنشاهی.
10 – مدیرعامل سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران.
11 – یک نفر روانشناس بانتخاب رئیس شورا.
12 – یک نفر متخصص علوم اجتماعی بانتخاب رئیس شورا.
13 – یک نفر جامعه شناس بانتخاب رئیس شورا.
14 – یک نفر روانکاو بانتخاب رئیس شورا.
15 – چهار نفر از اشخاص بصیر و علاقمند از بین صاحبان مشاغل غیردولتی به پیشنهاد رئیس شورا و با صدور فرمان همایونی برای مدت 3 سال منصوب میشوند.
16 – یک نفر نماینده از دانشگاهی که در این زمینه سازمان تحقیقاتی دارد.
رئیس سازمان بدون حق رأی در جلسات شورا شرکت و اظهارنظر میکند.
ماده 6 – وظایف شورا بقرار زیر است:
1 – تعیین خط مشی کلی سازمان.
2 – تصویب آئین نامه های مالی و معاملاتی سازمان با تأیید وزارت امور اقتصادی و دارائی و تصویب تشکیلات و آئین نامه های استخدامی سازمان پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
3 – بررسی و تصویب برنامه ها و طرح‌های مربوط به پیشگیری از ارتکاب جرائم و اصلاح و تربیت و مراقبت مجرمین.
4 – بررسی و تصویب نظام مؤسسات تأمینی و تربیتی و زندانها.
5 – بررسی و تصویب بودجه پیشنهادی سازمان.
6 – اتخاذ تصمیم راجع به هر مسئله دیگری در حدود این اساسنامه که رئیس شورا ضروری بداند.
ماده 7 – جلسات شورا در موارد لازم به دعوت رئیس شورا تشکیل میشود و برای بررسی و تصویب بودجه و تعیین خط مشی سازمان نیز در مهر‌ماه هر سال تشکیل جلسه میدهد. تصمیمات شورا با اکثریت آراء مناط اعتبار خواهد بود.
ماده 8 – ذیحساب سازمان از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی تعیین خواهد شد.
ماده 9 – اعتبارات سازمان از طرف دولت در بودجه سالانه کل کشور منظور و پس از تصویب بصورت کمک در اختیار سازمان قرار خواهد گرفت.
اساسنامه فوق مشتمل بر نه ماده و یک تبصره به استناد قانون تأسیس سازمان اقدامات تأمینی و تربیتی پس از تصویب کمیسیونهای امور استخدام و دادگستری و امور اقتصادی و دارائی مجلس سنا در جلسه روز سه شنبه 15 /9 /2536، به ترتیب در جلسات شنبه هشتم، چهارشنبه دوازدهم و شنبه پانزدهم بهمن ماه دو هزار و پانصد و سی و شش شاهنشاهی به تصویب کمیسیونهای امور استخدام و سازمانهای اداری، امور اقتصادی و دارائی و دادگستری مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی