هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۴۶/۱۰/۴ بنا به پیشنهاد شماره ۲۲۰۳۷ – ۱۴ /۹ /۴۶ وزارت کشاورزی و به استناد ماده ۲۴ قانون حفظ نباتات آیین‌نامه اجرائی قانون حفظ نباتات مصوب ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۶ را که مشتمل بر ۴ فصل و ۵۹ ماده ۲۶ تبصره است بشرح ضمیمه تصویب نمودند که بموقع اجرا گذارده شود.
فصل اول – کلیات:
ماده ۱) از تاریخ تصویب این آیین‌نامه عملیات مربوط به دفع آفات نباتی تابع مقررات این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده ۲) منظور از آفات مندرج در ماده ۱ کلیه عوامل زنده و غیر زنده‌ای هستند که در صحرا، جنگل مزارع و باغات بطورمستقیم یا غیرمستقیم به محصولات کشاورزی یا گیاهان زراعی و یا اشجار در انبار و اماکن و کارگاهها و وسائل نقلیه موجب تقلیل کمّی و کیفی فرآورده های کشاورزی میشوند.
ماده ۳) منظور از دفع آفات انجام عملیاتی است که با استفاده از انواع مواد و وسائل و روشها از ورود بروزه انتشار و توسعه و زیان آفات جلوگیری نماید.
ماده ۴) فرآورده های کشاورزی اعم بوده و شامل محصولات گیاهی و حیوانی بصورت اولیه یا تغییر شکل یافته میباشد.
ماده ۵) مواد و وسائل دفع آفات شامل کلیه عوامل، لوازم و افزاری است که بنحوی از انحاء در امر دفع آفات مورد استفاده قرار گیرد.
فصل دوم – مقررات قرنطینه نباتی
ماده ۶) هرگونه نبات و قسمتهای نباتی که با رعایت مفاد ماده ۱۱ قانون حفظ نباتات بکشور وارد میشود باید دارای گواهی بهداشت نباتی و عنداللزوم بنا به تشخیص سازمان حفظ نباتات گواهی ضدعفونی کشور مبداء باشد.
ماده ۷) نباتات و قسمتهای نباتی وارده بکشور قبل از ترخیص از گمرکات بوسیله مامورین قرنطینه نباتی مورد معاینه قرار خواهد گرفت در صورتی که سالم باشد به صاحبش مسترد میگردد و چنانچه آلوده به آفات و یا امراض باشد طبق مفاد ماده ۱۲ این آیین‌نامه رفتار خواهد شد.
تبصره- در مورد نباتات یا قسمتهای مختلف نباتی که بعنوان هدیه بصورت بسته های پستی یا بوسیله مسافرین بدون اجازه قبلی سازمان حفظ نباتات وزارت کشاورزی و گواهی بهداشت نباتی وارد کشور میشود در صورتی که جزء اقلام غیر مجاز نبوده بمنظور غیر تجارتی و مصرف شخصی باشد ترخیص آن با اطلاع و معاینه مامور قرنطینه انجام خواهد گرفت. چنانچه اینگونه محصولات آلوده بآفات و بیماریهای نباتی باشد طبق مفاد ماده ۱۲ این آیین‌نامه رفتار خواهد شد.
ماده ۸) سازمان حفظ نباتات مناطق ورود اقلام مذکور در ماده ۱۱ قانون را با توجه بامکانات و توسعه مبادلات تعیین و بوسیله آگهی باطلاع عموم میرساند.
ماده ۹) برای جلوگیری از ورود و سرایت آفات و بیماریهای خطرناک نباتی سازمان حفظ نباتات از صدور پروانه مواد مشروحه در زیر خودداری خواهد نمود:
۱) پنبه (تخم ،وش، پنبه محلوج و کلیه قسمتهای مختلف این نبات)
۲) انواع سیب زمینی
۳) انواع بذر چغندر
۴) شلتوک
۵) نهال، قلمه و پیوند مرکبات
۶) نهال، قلمه و پیوند انواع اشجارمیوه
۷) نهال و قلمه و میوه زیتون
۸) نهال و قلمه مو
۹) قلمه نیشکر
۱۰) نهال انواع سوزنی برگیها
۱۱) نهال موز و انبه واواکادو
۱۲) نشاء توت فرنگی
۱۳) بذور کنف، کاهو، ذرت خوشه ای، لوبیا، سوژا و یونجه
۱۴) بذور توتون و تنباکو
۱۵) انواع حشرات زنده و قارچها و باکتریهای مضر
۱۶) انواع میوه و مرکبات
تبصره ۱) اگر موسسات وابسته بوزارت کشاورزی یا موسسات دولتی که بامر کشاورزی اشتغال دارند و یا موسسات تحقیقاتی خصوصی که صلاحیت آنها به تصدیق وزارت کشاورزی رسیده باشد بخواهند نوع بخصوصی از بذور یا نهال را بکشور وارد نمایند باید با اجازه قبلی سازمان حفظ نباتات و رعایت شرایطی که برای هریک از بذور و یا نهال از طرف اداره کل قرنطینه تعیین میشود بورود آن بمقدار محدود اقدام نمایند. در صورتی که نباتات و یا بذور وارده در مدت رشد و نمو گیاهی آلوده بآفات و امراض قرنطینه ای تشخیص داده شود بلافاصله معدوم خواهد شد.
تبصره ۲ ـ [اصلاحی ۱۳۵۸/۱۰/۵]
در مواردی که ورود یک یا چند قلم از اقلام مذکور در ماده ۹ به استثناء بذر چغندرقند از نظر غذائی یا صنعتی یا کشاورزی لازم تشخیص داده شود، رفع ممنوعیت ورود موکول به پیشنهاد وزارت کشاورزی و موافقت وزارت بازرگانی و تصویب هیئت وزیران خواهد بود.
در مورد ورود بذر چغندرقند ابتدا موافقت کشاورزی و عمران روستائی (بنگاه اصلاح و تهیه بذر چغندرقند) و وزارت امور اقتصادی و دارائی جلب و سپس متقاضی نسبت به گشایش اعتبار و سفارش خرید بذر اقدام نموده و پس از و‌صول بذر به گمرکات کشور دستور ترخیص و انجام عملیات مربوط به قرنطینه از طرف وزارت کشاورزی و عمران روستائی (سازمان حفظ نباتات) صادر خواهد شد.
تبصره ۳) موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی و دانشکده های کشاورزی و موسسات تحقیقاتی کشاورزی میتوانند در صورت احتیاج با رعایت نکات فنی و با اطلاع قبلی سازمان حفظ نباتات به ورود حشرات و انگلهای مفید و یا حشرات و انگلهای مرده جهت کلکسیون مربوطه اقدام نمایند.
ماده ۱۰) برای جلوگیری از ورود آفات موجود در خاک مانند لاروهای حشرات، حلزونها،….. قارچها و باکتریها و غیره جز در موارد علمی و تحقیقاتی و صنعتی به تشخیص سازمان حفظ نباتات ورود هرگونه خاک زراعتی گلدانی، خاک رس و شن به تنهائی یا همراه با قسمتهای نباتی ممنوع است.
ماده ۱۱) سازمان حفظ نباتات در مورد محصولاتی که آلوده بآفات و بیماریهای قرنطینه تشخیص داده میشوند در صورتی که امکان ضد عفونی آنها نباشد مکلف است به وارد کننده کتباً اخطار نماید که محصول را در حداقل مدت ممکنه از تاریخ اخطار از کشور خارج نماید و الا مأمورین قرنطینه نسبت به امحاء آن اقدام خواهند نمود.
تبصره – در صورتی که اخطار بصاحب کالا و یا نماینده او در گمرکات به تشخیص مأمور قرنطینه امکان نداشته باشد اخطاریه با سریعترین وسیله به نشانی گیرنده مندرج در بارنامه ارسال و یک نسخه آن روی کالا الصاق و اخطاریه مذکور بمنزله ابلاغ قانونی محسوب و پس از انقضای یک هفته از تاریخ ارسال یا الصاق اخطاریه مأمور قرنطینه کالا را معدوم خواهد نمود.
ماده ۱۲) در مورد نباتات و قسمتهای نباتی که بدون اجازه قبلی وارد کشور میشوند در صورتی که سالم تشخیص داده شوند در مدت حداکثر یک ماه و چنانچه آلوده به آفات و بیماریهای نباتی باشند ظرف مدتی که از طرف مأمور قرنطینه نباتی تعیین میشود باید از کشور خارج گردد و الا طبق مفاد ماده ۱۳ قانون حفظ نباتات نسبت به انهدام آنها اقدام خواهد شد.
ماده ۱۳) مقررات مربوط ببازرسی فرآورده های کشاورزی در بنادر و گمرک خانه های مرزی بوسیله کارشناسان یا مامورین قرنطینه نباتی سازمان حفظ نباتات که دارای کارت رسمی و یا نشان مخصوصی خواهند بود بموقع اجراء گذارده خواهد شد.
ماده ۱۴) مأمورین قرنطینه نباتی مجازند بمنظور اجرای وظائفی که بموجب قانون بعهده آنها برگذار شده اقدامات زیر را معمول دارند:
الف – به اسکله، بندر، فرودگاه، ایستگاه راه آهن، سیلو، انبارهای دولتی که محصولات نباتی و دانه های غذائی را نگهداری مینمایند و همچنین به کشتیهای تجارتی و واگنهای باری و مسافری و بطورکلی به موسسات کشاورزی و تولید گل و نهال و انبارهای خصوصی با اجازه صاحبان انبار و موسسات و در غیر این صورت با کسب اجازه دادستان داخل شده از نظر کشف آفات و بیماریهای قرنطینه نباتی بازرسی و نمونه برداری نمایند و در صورت مشاهده آفات و بیماریهای نباتی دستورات لازم برای ضدعفونی و در صورت عدم امکان ضدعفونی انهدام محصول آلوده را صادر نمایند.
ب – عنداللزوم بسته و توشه مسافرین باید بوسیله مأمورین گمرک بازرسی و در صورتی که بذور و نباتات مشاهده شود برای معاینه و بازدید مأمور قرنطینه در نقاطی که وزارت کشاورزی قرنطینه دارد ارائه شود تا طبق مقررات رفتار نمایند.
ج – خروج هرگونه مواد مذکور در ماده ۱۱ قانون حفظ نباتات از حدود گمرک فقط با اجازه مأمور قرنطینه نباتی مجاز خواهد بود.
ماده ۱۵) ادارات گمرک، بنادر، فرودگاهها، راه آهن، صاحبان وسائط نقلیه‌ای که کالا حمل میکنند و موسسات کشاورزی موظفند در مواقع مراجعه مأموران قرنطینه نباتی مدارک و اطلاعات لازم را در مورد محصولات کشاورزی در اختیار گذارده موجبات تسهیل بازرسی آنها را فراهم سازند.
ماده ۱۶) ترانزیت محصولات نباتی مندرج در ماده ۱۱ قانون حفظ نباتات از طریق خاک ایران بایستی با اطلاع و موافقت سازمان حفظ نباتات صورت گیرد.
اداره کل گمرک موظف است ترانزیت محصولات مزبور را در هر یک از گمرکات به اداره قرنطینه نباتی محل اعلام کند.
ماده ۱۷) محصولات نباتی ترانزیتی باید دارای گواهی بهداشت کشور مبدء بوده و در مورد ترانزیت پنبه و تخم پنبه علاوه بر گواهی بهداشت نباتی و گواهی ضدعفونی محموله ها باید در دو لفاف سالم بسته بندی شده باشند.
ماده ۱۸) فرآورده های نباتی که از ایران به کشورهای خارج صادر میشود بوسیله کارشناسان قرنطینه معاینه و در صورت سلامت کالا گواهی بهداشت نباتی صادر میشود.
ماده ۱۹) در مناطقی که سازمان حفظ نباتات قبلاً تعیین و اعلام مینماید کلیة موسسات باغبانی و تولیدکنندگان بذر و نهال که به تکثیر و ازدیاد بذور و نهال اشتغال دارند باید کارت بهداشت نباتی از سازمان حفظ نباتات دریافت نمایند این موسسات سالیانه حداقل دوبار مورد بازرسی و بازدید کارشناسان مربوطه قرار خواهند گرفت تا در صورت مشاهده آفات و بیماریهای قرنطینه ای بلافاصله نسبت بمعدوم کردن آنها اقدام نمایند.
ماده ۲۰) سازمان حفظ نباتات عندالاقتضا میتواند در هر نقطه از داخل کشور که طبق نظر کاشناسان آفات قرنطینه داخلی مشاهده شود مقررات مربوط به منع ورود و خروج قلمه و بذر و نهال و میوه و سایر فرآورده های کشاورزی به منطقه را در داخله کشور بمورد اجرا بگذارد.
کلیه مسافرین و دارندگان وسائط نقلیه از هر قبیل ملزم و مکلف برعایت نکات مزبور میباشند.
فصل سوم – مقررات مربوط به شرکتهای خصوصی دفع آفات و مصرف کنندگان سموم دفع آفات
ماده ۲۱) شرکت های خصوصی دفع آفات موسساتی هستند که بمبارزه با هرگونه آفات نباتی و همچنین فومیکاسیون و ضدعفونی فرآورده های نباتی در صحرا، مزارع، باغات، انبارها، کارگاهها و اماکن و اصطبلها اقدام مینمایند.
تبصره ۱) موسسات مذکور در ماده ۲۱ برای اقدام بعملیات فوق باید صلاحیت فنی نداشته و برای تحصیل پروانه منظور در قانون تقاضای کتبی خود را که حاوی اطلاعات مربوط به نوع عملیات و وسائل و ادوات کار باشد در فرمهای چاپی نوشته بسازمان حفظ نباتات تسلیم دارند.
تبصره ۲) شرکتها و موسسات دفع آفات علاوه بر مدارک بالا باید یکنفر مسئول فنی که دارای لااقل درجه لیسانس در کشاورزی و یا شیمی باشد به سازمان حفظ نباتات معرفی نمایند.
تبصره ۳) کسانی که فاقد مدارک تحصیلی مذکور بوده ولی دارای اطلاعات کافی در امور دفع آفات و ضدعفونی و حداقل ۵ سال سابقه در این رشته باشند در صورتی که صلاحیت فنی آنان از طریق گذراندن امتحان و دریافت گواهی از طرف سازمان حفظ نباتات کافی تشخیص داده شود بعنوان مسئول فنی شرکت میتوانند معرفی گردند.
ماده ۲۲) صلاحیت فنی موسسات دفع آفات نباتی بوسیله کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت بهداری، سازمان حفظ نباتات، موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی و اداره کل دامپزشکی تشخیص داده میشود و در صورت احراز صلاحیت پروانه بنام شرکت یا موسسه از طرف سازمان حفظ نباتات صادر میگردد.
تبصره – شرکت ها و موسساتی که در استانها به عملیات مندرج در ماده ۲۱ مبادرت میورزند برای دریافت پروانه منظور در قانون باید تقاضای خود را با رعایت مفاد تبصره ۱ و ۲ و ۳ ماده ۲۱ این آیین‌نامه تهیه و به اداره حفظ نباتات استان تسلیم دارند. اداره مذکور به صلاحیت متقاضی رسیدگی کرده نظریه خود را همراه مدارک مربوطه برای رسیدگی نهائی و صدور پروانه به سازمان حفظ نباتات ارسال میدارد.
ماده ۲۳) موسسات و شرکتهای خصوصی دفع آفات مکلفند کلیه دستورات و توصیه های فنی مربوط به دفع آفات و استفاده از سموم و نحوه کار و کارگران و مسمومیت آنها را که بوسیله سازمان حفظ نباتات صادر میشود عیناً بموقع اجراء بگذارند و الا پروانه آنها لغو خواهد شد. و در هر صورت مسئول هرگونه عواقب ناشیه از مسمومیت و خطراتی که ممکن است متوجه انسان و دام گردد خواهند بود.
تبصره – شرکت ها و موسسات مزبور مکلفند کارگران خود را طبق دستورات سازمان حفظ نباتات در موارد ضروری مجهز بکلیه وسائل استحفاظی از قبیل ماسک، عینک، دستکش و غیره نمایند.
ماده ۲۴) موسسات و شرکتهای مذکور در ماده ۲۱ باید به تناسب تعداد سمپاش های موتوری دستی و یا سایر وسائل لازم که در اختیار دارند مربیان با سواد که حداقل دارای گواهی نامه ۶ ساله ابتدائی باشند بسازمان حفظ نباتات و یا بادارات تابعه آن در مراکز استانها و شهرستانها معرفی نمایند تا پس از اخذ تعلیمات لازم در صورتی که صلاحیت فنی آنها مورد گواهی واقع گردد حق شرکت در انجام عملیات دفع آفات به آنان داده شود.
تبصره ۱) موسسات و شرکتهای دفع آفات در موقع استخدام و بکارگماردن کارگران باید گواهی بهداری محل را که مؤید دارا بودن صلاحیت جسمانی لازم باشد مطالبه نمایند.
تبصره ۲) موسسات مذکور موظفند کارگران خود را که در امر سمپاشی و یا ضدعفونی دخالت دارند در فصل کار لااقل هر سه ماه یکبار جهت معاینه پزشکی به بهداری محل معرفی نمایند و گواهی صلاحیت جسمانی را از نظر بهداشتی برای آنان اخذ نمایند.
تبصره ۳) شرکتهای مذکور موظفند در صورت بروز اولین علائم و آثار مسمومیت فوراً مسموم را به نزدیکترین بهداری یا پزشک رسانیده و مراتب را ضمن تعیین نوع و ترکیب سموم و علل و نحوه مسمومیت به بهداری محل اطلاع دهند تا موقعیکه اداره بهداری و یا پزشک معالج شروع بکار کارگر معالجه شده را تجویز ننموده است حق بکار گماردن او را نخواهند داشت ولی حقوق کارگر مسموم تا پایان معالجه از طرف کارفرما باید پرداخت گردد.
ماده ۲۵) شرکتها و مؤسسات دفع آفات موظفند در پایان هرسال صورت خلاصه ای از آمار عملیات انجام شده در هر شهرستان را به تفکیک با ذکر آفاتی که با آنها مبارزه شده گیاهان زراعی و اشجاری که مبارزه روی آنها انجام گرفته، نتیجه عملیات و سایر مواردی که سازمان حفظ نباتات تعیین خواهد نمود تهیه و بسازمان حفظ نباتات تسلیم نمایند.
ماده ۲۶) سازمان حفظ نباتات میتواند با ملاحظه بهای سموم و موادی که در انجام عملیات دفع آفات بمصرف میرسد و در نظرگرفتن استهلاک وسائل حدود هزینه این قبیل کارها را تعیین و اعلام دارد. راهنمائی کتبی بصاحبان مزارع، باغات، اماکن و انبارها از نظر طول مدت اجتناب از خوردن میوه و محصول و منع ورود به انبارها و اماکن از وظائف شرکتهای دفع آفات میباشد.
ماده ۲۷) سازمان حفظ نباتات با همکاری موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی در اوایل هر سال فهرست سموم مجاز و قابل مصرف و توصیه های لازم را از طرف انتشار اطلاعیه های رسمی اعلام مینماید.
کلیه موسسات ملی و دولتی و مصرف کنندگان سموم موظف و ملزم باجرای موارد توصیه شده میباشند این توصیه ها شامل موارد زیر است:
الف – ممنوعیت از استفاده پاره ای از سموم منجمله سموم فسفره در دوره های مختلف سال بعلل گوناگون جهت حفاظت زنبورعسل و فرآورده های مواد غذائی و غیره.
ب – نحوه استفاده از سموم و ظروف مربوط بآنها.
ج – دستورالعمل لازم در مورد طرز تصحیح و بهداشتی مصرف سموم و رعایت نکات مهم بمنظور حفظ سلامت انسان و دام.
ماده ۲۸) بهداری های هر منطقه موظفند میوه جات و سیفی جات و تره بار و سایر مواد مصرفی خوراکی سمپاشی شده را قبل از عرضه به بازار معاینه و در صورت موجود بودن بقایای سم موضوع را به شهرداری و یا سایر مقامات مربوطه اعلام و از فروش آنها جلوگیری نمایند.
تبصره – تعیین مقدار باقیمانده مجاز هریک از سموم بر حسب مورد بعهده موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی است.
ماده ۲۹) سازمان حفظ نباتات با کمک وزارت بهداری صورت پادزهر سموم متعارف و مجاز را در هر سال تهیه و به ادارات حفظ نباتات استانها ارسال میدارد تا جهت تأمین پادزهر مورد لزوم در اختیار ادارات بهداری محل گذارده شود.
شرکتها و موسسات فروشنده سموم موظفند نظریه کامل و صحیحی برای سموم خطرناک با ذکر پادزهر آن ها تهیه و در موقع فروش به خریدار تسلیم و رسید دریافت دارند صحت مفاد این نشریه بایستی بتائید سازمان حفظ نباتات رسیده و دارای نکات مشروحه زیرین باشد: موارد و طرز استعمال سم، مواد ممنوعه استعمال سم، آفات و بیماریهائیکه بوسیله این سم مبارزه میشوند، احتیاطهای لازم و معالجه مسمومین و پادزهر سم.
تبصره – شرکتها و موسسات دفع آفات دولتی و خصوصی بر حسب نوع سمی که مصرف مینمایند پادزهر لازم را بایستی همیشه ذخیره داشته باشند تا در موارد ضروری در اختیار پزشک معالج قرار دهند.
فصل چهارم
الف – مقررات سموم
ماده ۳۰) سموم دفع آفات نباتی و حیوانی اعم بوده و شامل کلیه ترکیبات آلی معدنی و غیره است که بمنظور دفع آفات نباتی، حیوانی، انباری و خانگی بصورت جامد مایع و گاز بکار برده میشود.
الف- مقررات مربوط به ورود، ساخت، فرموله کردن و تغییر بسته بندی سموم
ماده ۳۱) ورود، ساخت، فرموله کردن و تغییر بسته بندی سموم، هورمونهای نباتی و علف کشها مستلزم اخذ پروانه قبلی از سازمان حفظ نباتات میباشد.
تبصره – وارد کردن حشرات مفید، انگلها،شکاریها و میکروارگانیسم های مورد استفاده در مبارزه بیولوژیکی با آفات نباتی با اجازه قبلی سازمان حفظ نباتات مجاز خواهد بود.
ماده ۳۲) سازمان حفظ نباتات همه ساله فهرست سموم، هورمونهای نباتی و علف کشهای مجاز را که به تصویب هیئت نظارت بر سموم رسیده باشد حداکثر تا پایان مهرماه هر سال جهت اطلاع وارد کنندگان منتشر مینماید تا برای سفارشات سال بعد مورد استفاده قرار گیرد.
ماده ۳۳) [اصلاحی ۱۳۸۲/۸/۴]
هیئت نظارت بر سموم از نمایندگان ذیصلاح سازمان حفظ نباتات، موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی، موسسه تحقیقات بهداشتی، انستیتوی تغذیه اداره کل دامپزشکی، اداره پزشکی قانونی و سازمان حفاظت محیط زیست و دو نفر کارشناس وارد با مورد دفع آفات بنا به پیشنهاد سازمان حفظ نباتات و تصویب وزیر کشاورزی تشکیل میشود.
تبصره ۱) اداره جلسات هیئت نظارت با نماینده سازمان حفظ نباتات بوده و در غیاب ایشان نماینده موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی عهده دار این امر خواهد بود.
تبصره ۲) هیئت نظارت بر سموم بر طبق دعوت سازمان حفظ نباتات حداقل سالی دوبار و همچنین در مواقع لزوم تشکیل جلسه خواهد داد.
ماده ۳۴) جلسات هیئت نظارت با شرکت دوسوم اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات متخذه با رأی اکثریت حاضرین معتبر خواهد بود.
ماده ۳۵) وظائف هیئت نظارت بر سموم عبارتند از:
الف – تصویب فهرست سموم مجاز و تجدیدنظر در آن متضمن فرمول شیمیائی، نوع فرمولاسیون حداکثر غلظت ماده موثره سم، حداکثر حجم و وزن بسته بندی، نوع ظروف و سایر مشخصات ضروری.
ب – تصویب مشخصات لازم برای برچسب سموم
ج – رسیدگی به پیشنهادات سازمان حفظ نباتات درباره مسائل فنی مربوط بسموم.
ماده ۳۶) وارد کنندگان، سازندگان، فرموله کنندگان و اشخاصی که بسته بندی سموم را تغییر میدهند موظفند یکنفر مسئول فنی را که حداقل دارای درجه تحصیلی مهندسی یا لیسانس در رشته های کشاورزی، شیمی، داروسازی، پزشکی، دامپزشکی و یا رشته های مشابه باشد بسازمان حفظ نباتات معرفی نمایند. صلاحیت مسئولین فنی باید به تصویب هیئت نظارت برسد.
ماده ۳۷- نمونه های سموم جدید از طریق سازمان حفظ نباتات جهت انجام آزمایش به یکی از مؤسسات تحقیقاتی تک محصولی، مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی یا مؤسسات دانشگاهی معتبر ارسال می گردد تا پس از آزمایش های مربوط ضمن اظهارنظر نهایی توسط سازمان حفظ نباتات، برای تصویب به هیأت نظارت تسلیم گردد.
تبصره ۱ – هزینه انجام آزمایش های مربوط به عهده متقاضی خواهد بود.
تبصره ۲) نمونه های جدید سموم دفع آفات خانگی بوسیله موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی پس از بررسی لازم جهت انجام آزمایش تکمیلی بموسسه تحقیقات بهداشتی ارسال خواهد شد.
تبصره ۳) درباره سمومی که بکشور وارد نشده ولی به تشخیص سازمان حفظ نباتات یا موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی بررسی تطبیقی آن در شرایط آب و هوای ایران لازم بنظر برسد سازمان یا موسسه مزبور به ورود نمونه آن جهت آزمایش اقدام مینماید. در صورت اخذ نتیجه مثبت و پس از تصویب هیئت نظارت ورود آن به کشور مجاز خواهد بود.
تبصره ۴ ـ [الحاقی ۱۳۸۵/۱/۲۰]
به سازمان حفظ نباتات اجازه داده می شود در صورت نیاز بخش کشاورزی به آفت کشهای جدید که در کشور به ثبت نرسیده‌اند ولی در کشورهای تولیدکننده این سموم و یا کشورهایی که شرایط اقلیمی مشابه ایران را دارند به مصرف رسیده و اثرات آن مورد ارزیابی مثبت قرار گرفته است، مجوز ورود و مصرف را پس از تأیید هیئت نظارت بر سموم و رعایت قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ایمنی زیستی ـ مصوب ۱۳۸۲ ـ، برای حداکثر دو فصل زراعی صادر نماید.
ماده ۳۸) گمرک مکلف است از هر محموله سموم مجاز وارد بکشور نمونه برداری نموده و نمونه را بسازمان حفظ نباتات ارسال دارد. سازمان مزبور عنداللزوم نمونه سم را برای تطبیق با مشخصات تجزیه خواهد کرد.
ماده ۳۹) وارد کنندگان، سازندگان، فرموله کنندگان و بسته بندی کنندگان موظفند همه ساله گزارش عملیات خود را از نظر نوع و میزان ورود و یا ساخت و یا فرموله کردن سموم و همچنین تغییر بسته بندی سموم تا پایان خرداد ماه سال بعد بسازمان حفظ نباتات ارسال دارند.
ماده ۴۰) صدور پروانه ساخت یا فرمولاسیون و بسته بندی سموم در داخل کشور موکول برعایت شرایط زیر است:
الف- مورد مصرف در دفع آفات داشته باشد.
ب- ساخت سمومی که امکان تهیه تمام یا قسمتی از مواد اولیه آن در داخل کشور میسر باشد رجحان خواهد داشت.
ج- تأسیس کارخانه و کارگاه به تصویب وزارت اقتصاد رسیده باشد.
ماده ۴۱) سازندگان سموم، فرموله کنندگان و بسته بندی کنندگان موظفند سموم را با رعایت کلیه مشخصات تعیین شده در فهرست سموم مجاز و سایر مشخصات فنی با نظارت سازمان حفظ نباتات ببازار عرضه نمایند.
تبصره ۱) فرموله کنندگان میتوانند سموم مورد احتیاج خود را که در داخل کشور ساخته نمیشود بدون رعایت حداکثر غلظت و بسته بندی مندرج در فهرست سموم مجاز با اجازه قبلی سازمان حفظ نباتات به کشور وارد نمایند ولی مجاز بفروش و عرضه آن بمصرف کننده نمیباشند.
تبصره ۲) وارد کردن حلالها، امولکاتورها و سایر موادیکه در ساختن و فرمولاسیون سموم دفع آفات بکار میروند با اجازه سازمان حفظ نباتات و به تناسب حجم کار سازندگان و فرموله کنندگان مشمول مقررات مربوط به ورود سموم میباشد.
ماده ۴۲) سازندگان و فرموله کنندگان و بسته بندی کنندگان سموم مکلفند کارگاه و کارگران عامل را از هر حیث به وسائل استحفاظی و بهداشتی مجهز سازند.
ماده ۴۳ـ [اصلاحی ۱۳۸۶/۱۲/۱۹]
سازندگان، فرموله کنندگان و بسته‌بندی کنندگان سموم باید مطابق ضوابط و دستورالعملهای سازمان حفظ نباتات نسبت به انجام آزمایش از هر پارتی سم ساخته شده یا فرموله شده و یا بسته‌بندی شده جهت تطبیق با مشخصات، اقدام و نتیجه را به سازمان حفظ نباتات اعلام نمایند.
تبصره ۱ـ سازندگان، فرموله کنندگان و بسته‌بندی کنندگان سموم باید نمونه‌ای از هر پارتی سم آزمایش شده را مطابق ضوابط و دستورالعملهای سازمان در قرنطینه نگهداری نمایند.
تبصره ۲ ـ مسئولیت حقوقی و قضائی سموم شناخته شده، فرموله شده و یا بسته‌بندی شده به عهده سازندگان، فرموله کنندگان و بسته‌بندی کنندگان میباشد.
تبصره ۳ ـ نظارت بر نحوه عملکرد و چگونگی مطابقت نمونه سموم با مشخصات ثبت شده با سازمان حفظ نباتات میباشد و سازمان میتواند در هر مرحله اعم از پیش تولید، تولید، بسته‌بندی، انبار، برچسب‌زنی، حمل و نقل، فروش، مصرف و پس از آن نسبت به نمونه‌برداری و تطبیق آن با مشخصات ثبت شده اقدام نماید.
ماده ۴۴) مسئولین فنی موسسات وارد کننده، سازنده یا فرموله کننده و بسته بندی کننده سموم مسئولیت هرگونه عواقب ناشیه از غفلت یابی احتیاطی و بالاخره عدم رعایت مقررات مربوطه را داشته و مسئول حوادث ناشیه خواهند بود.
تبصره – سازمان حفظ نباتات در صورت تخلف و تخطی مسئولین فنی از اجرای مقررات نسبت بلغو صلاحیت مسئول فنی و عنداللزوم لغو پروانه موسسات مزبور اقدام مینماید.
ب – مقررات مربوط به فروشندگان سموم دفع آفات
ماده ۴۵) فروشندگان سموم باید از سازمان حفظ نباتات پروانه اخذ نمایند. صلاحیت فروشندگان توسط کمیسیونی مرکب از نمایندگان سازمان حفظ نباتات و شهرداری محل و در صورت نبودن شهرداری نماینده بخشداری تعیین میشود.
ماده ۴۶) فروشندگان سموم باید دارای صلاحیت فنی برای فروش سموم دفع آفات باشند و یا اینکه شخصی را که دارای صلاحیت فنی باشد بعنوان مسئول فنی فروشگاه خود تعیین نمایند.
ماده ۴۷) اشخاصی که دارای شرایط زیر باشند میتوانند مبادرت بفروش سموم دفع آفات نمایند و یا در صورت اشتغال به کسب خود ادامه دهند و یا مسئولیت فنی فروشگاه را بعهده بگیرند.
الف- دکترها و یا مهندسین کشاورزی، دکترهای دامپزشکی، دکترها و مهندسین و لیسانسیه های شیمی و داروسازی و علوم طبیعی و دارندگان تحصیلات مشابه و همچنین دیپلمه های کشاورزی اعم از دبیرستان یا دانشسراهای کشاورزی و دیپلمه های دامپزشکی
ب- اشخاصی که حداقل دارای تحصیلات سیکل اول متوسطه بوده و پنجسال سابقه خدمت در رشته های اجرائی دفع آفات و یا حداقل سه سال سابقه فروشندگی سموم را داشته باشند به شرط آنکه تعهد بسپارند در مدت معینی که از طرف سازمان حفظ نباتات اعلام خواهد شد در کلاسهای فنی که از طرف سازمان حفظ نباتات تشکیل میشود شرکت نموده و گواهی دریافت دارند.
ج- شرکت های تعاونی روستائی مشروط بر اینکه در آن شرکت ها مروج کشاورزی یا افراد واجد صلاحیت مندرج در بند الف و ب ماده ۴۷ وجود داشته باشد.
د- در استان سیستان و بلوچستان تا مدت ۵ سال باشخاصی که تحصیلات دوره اول دبیرستان را گذرانده و مدت دو ماه طبق برنامه که از طرف سازمان حفظ نباتات تنظیم و در محل اجرا میگردد. مبادرت بکارآموزی نمایند پروانه فروش سموم مورد مصرف دفع آفات نباتی داده خواهد شد.
ماده ۴۸) فروشندگانی که علاوه بر سموم دفع آفات نباتی و حیوانی در مغازه و محل کسب و کار خود مواد غذائی بفروش برسانند پروانه آنها لغو و مراتب بمامورین انتظامی اطلاع داده خواهد شد.
تبصره- در مورد سموم و حشره کشهای خانگی فروشندگان فقط میتوانند بسته های کوچک و آماده بمصرف را که از طرف سازمان حفظ نباتات و با وزارت بهداری گواهی شده است بدون تغییر و دست خوردگی در محل جداگانه ای دور از مواد خوراکی و داروئی در معرض فروش قرار داده و عین بسته را بفروش برسانند.
ماده ۴۹) فروشگاههای سموم دفع آفات از طرف مامورین سازمان حفظ نباتات بازدید خواهد شد تا چنانچه از لحاظ تهویه و سایر شرایط بهداشتی و احتیاطی مناسب تشخیص داده نشوند مراتب جهت رفع نقص بفروشندگان ابلاغ شود و اگر ظرف مدت حداکثر دوماه رفع نقص ننمایند پروانه آنها لغو میگردد.
ماده ۵۰) فروشندگان سموم دفع آفات موظفند بسته های ساخته شده و یا وارده را بدون تغییر بمعرض فروش بگذارند.
ماده ۵۱) سموم دفع آفات نباتی و خانگی فقط در بسته بندیهای مجاز که دارای برچسب تصویب شد.طبق نظر سازمان حفظ نباتات باشد بایستی بمصرف کننده بفروش برسد. درمورد بسته بندی های کوچک بر چسب باید ضمیمه شود.
ماده ۵۲) فروشندگان موظفند از خریداران سموم تعهد بگیرند که ظروف محتوی سم را پس از مصرف معدوم یا مدفون سازند و در صورت عدم انجام تعهد عهده دار مسئولیت عواقب ناشیه خواهند بود.
ماده ۵۳) فروشندگان موظفند بهر مصرف کننده سموم ورقه های شامل اطلاعات، طرز مصرف، احتیاطات لازم و مشخصات پادزهر که قبلاً به تصویب مقامات صلاحیتدار رسیده باشد تسلیم و دفتر رسیدی برای فروش سموم در محل فروش داشته باشند که اسم و آدرس خریدار و مورد و محل مصرف سم خریداری شده را در دفتر مزبور ثبت کنند و در مقابل آن از خریدار امضاء و رسید دریافت دارند.
ماده ۵۴) حمل سموم با کامیون یا واگن های حامل مواد غذائی و اتومبیلهای حامل مسافر و یا موادی که پس از تغییرات مکانیکی یا شیمیائی یا فیزیکی بمصرف تغذیه انسان و یا دام میرسد اکیداً ممنوع است.
ماده ۵۵) مسئولین فنی موضوع تبصره ۲و۳ ماده ۲۱ و مواد ۴۷ و۴۸ این آیین‌نامه فقط میتوانند مسئولیت یک شرکت یا مؤسسه دفع آفات خصوصی یا شرکت وارد کننده یا سازنده یا فرموله کننده و تغییر بسته بندی کننده. یک فروشگاه را بعهده داشته و مقیم محل نیز باشند.
تبصره – کارمندان شاغل وزارت کشاورزی نمیتوانند مسئولیت فنی شرکت یا مؤسسه و یا فروشگاه سم را بعهده گرفته و بنحوی از انحاء در دستگاههای مزبور مشغول خدمت باشند.
ماده ۵۶) فروشندگان سموم موظفند حداکثر ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ اجرای این آیین‌نامه وضع خود را با مفاد مقررات بالا تطبیق نمایند.
ماده ۵۷) متخلفین از مواد موضوعه در این آیین‌نامه طبق قانون حفظ نباتات و سایر قوانین مربوطه مورد تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده ۵۸) از تاریخ اجرای این آیین‌نامه کلیه آیین‌نامه‌هائی که تاکنون در مورد سموم آفات نباتی و سایر موارد موضوعه تصویب گردیده ملغی است.
ماده ۵۹) هرگونه اصلاح و تغییر و تکمیل این آیین‌نامه که لازم باشد و بنا به پیشنهاد وزارت کشاورزی و تصویب هیئت وزیران انجام خواهد شد.