در اجرای ماده هشت قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب مردادماه سال 1353 آئین‌نامه زیر به تصویب میرسد:
ماده 1 ـ هنرجویان مؤسسات آموزش عالی هنری و دانشجویانی که از آموزش رایگان موضوع ماده هفت قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی استفاده میکنند مکلفند دو برابر مدت آموزش عالی رایگان خود همچنین کسانی که طبق ماده هشت قانون مذکور تحصیلات عالی میکنند باندازه مدت تحصیلات عالی فوق جهت ادای دین خود در هر محلی که دولت تعیین کند در وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها و یا در صورت عدم احتیاج مؤسسات بمعرفی دولت در بخش خصوصی خدمت کنند.
تبصره 1 ـ دانشجویان و هنرجویان مذکور در این ماده که مایل باستفاده از مزایای آموزش رایگان موضوع ماده هفت قانون فوق نباشند باید شهریه اعلام شده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی را هنگام ثبت نام بپردازند.
تبصره 2 ـ شهریه هنرجویان مؤسسات آموزش عالی هنری و دانشجویان مشمول آموزش رایگان در هر مؤسسه آموزش عالی خصوصی پس از بررسی وزارت علوم و آموزش عالی تعیین و پرداخت خواهد شد و افزایش یا کاهش آن نیز با وزارت مذکور خواهد بود.
تبصره 3 ـ مدت خدمت سپاهی یا وظیفه عمومی یا خدمت در بیمارستانها جهت کسب تخصص در رشته های پزشکی و رشته های مربوط به پزشکی در داخل کشور بعد از تحصیلات موضوع مواد 7 و 8 قانون فوق جزء خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه محسوب میشود.
ماده 2 ـ دانش آموختگانی که آز آموزش رایگان استفاده کرده اند و یا کسانیکه طبق ماده هشت قانون فوق تحصیل کرده اند چنانچه طبق مقررات آموزشی جهت تکمیل تحصیلات در دوره های بالاتر در کشور پذیرفته شوند خدمت مربوط به آموزش رایگان یا ادای دین را پس از خاتمه تحصیلات انجام خواهند داد.
ماده 3 ـ دانش آموختگان دوره های دانشگاهی و مؤسسات آموزش عالی مشمول مواد 7 و 8 قانون فوق قبل از انجام خدمت مذکور در قانون با رعایت کلیه مقررات مربوط و ضوابطی که وسیله وزارت علوم و آموزش عالی تعیین خواهد شد میتوانند برای ادامه تحصیلات بالاتر بخارج از کشور‌عزیمت نمایند و خدمت مربوط به آموزش رایگان را بعد از اتمام تحصیلات انجام دهند.
ماده 4 ـ هر یک از دانشجویان و هنرجویان مشمول ماده هفت قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی در صورتی که تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه را انجام ندهد باید هزینه تحصیلات رایگان و کمکهای دریافتی را کلاً یا بتناسب مدتی که خدمت خود را انجام نداده است به دولت بپردازد.
ماده 5 ـ هر یک از دانشجویان و هنرجویان مشمول ماده 8 قانون فوق در صورتی که تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه را‌انجام ندهد باید مابه التفاوت شهریه پرداختی خود و هزینه ای که دولت برای آموزش آنان کرده است کلاً یا بتناسب مدتی که خدمت خود را انجام نداده است به دولت مسترد کند.
ماده 6 ـ هزینه تحصیلی مدت تحصیل هر دانشجو یا هنرجو اعم از شهریه یا مابه التفاوت شهریه و کمکهای دریافتی که دانشجو یا هنرجوی فوق در صورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه مکلف به پرداخت آن خواهد بود وسیله وزارت علوم و آموزش عالی تعیین دریافت خواهد شد.
ماده 7
هر یک از دانشجویان و هنرجویان مشمول مواد 4 و 5 این آیین‌نامه چنانچه مستخدم یکی از وزارتخانه ها یا مؤسسات یا شرکتهای دولتی یا شهرداریها باشد و از طرف مؤسسه متبوع خود منحصراً برای ادامه تحصیلات بدون انجام خدمات، اداری موظف خود مأمور شده باشد در صورت استنکاف از انجام خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه باید وجوه مذکور در ماده 6 این آیین‌نامه را پرداخت کند و نسبت به حقوق و مزایای دریافتی ایام تحصیل طبق قانون و مقررات مربوط به آنان رفتار خواهد شد.
ماده 8
در تمام موارد فوق هیچگونه مدرک تحصیلی یا ریز نمرات یا گواهینامه فراغ از تحصیل از طرف دانشگاهها یا مؤسسات آموزش عالی به مشمولین مواد هفت و هشت قانون مربوط به تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی قبل از پایان خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه یا پرداخت مخارج تحصیلات و کمکهای دریافتی موضوع این آیین‌نامه تسلیم نخواهد شد لکن برای مؤسسه ای که مشمولین ماده 1 این آیین‌نامه در آن مؤسسه مجاز به خدمت یا تحصیل میباشند از طرف وزارت علوم و آموزش عالی یا مؤسسه محل تحصیل تأییدیه تحصیلی خاص ارسال خواهد شد. این تأییدیه منحصراً برای استخدام یا ادامه تحصیل در مؤسسه ایکه ارسال شده است معتبر خواهد بود و برای استفاده سایر سازمانها یا هرگونه منظور دیگری معتبر نخواهد بود دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی با اعلام وزارت علوم و آموزش عالی دائر به پرداخت هزینه ها و کمکها و یا انجام خدمت موضوع این آیین‌نامه مدارک تحصیلی را تسلیم مینمایند.
ماده 9 ـ مشمولین ماده یک این آیین‌نامه پس از فراغ از تحصیل در دوره عالی یا ترک تحصیل یا انجام خدمت وظیفه عمومی یا معافیت از آن مکلفند ظرف مدت دو هفته آمادگی خود را جهت انجام خدمت بوزارت علوم و آموزش عالی اعلام دارند.
تبصره ـ افراد مذکور در این ماده در صورت تغییر نشانی مکلفند بلافاصله نشانی جدید خود را بوزارت علوم و آموزش عالی کتباً اعلام دارند و در غیر این صورت کلیه اخطاریه ها و مکاتبات به نشانی قبلی آنان ارسال خواهد شد و آنان نمیتوانند به عذر عدم اطلاع متعذر شوند.
ماده 10 ـ دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی مکلفند فهرست فارغ التحصیلان مشمول مواد 7 و 8 قانون فوق را جداگانه و به تفکیک رشته تحصیلی و تقدم میانگین کل نمرات امتحانات با ذکر آخرین نشانی دانشجو ظرف 5 روز پس از فارغ التحصیل شدن بوزارت علوم و آموزش عالی بفرستند و وزارت علوم و آموزش عالی مکلف است در آخر هر ماه بر اساس فهرست های دریافت شده در آن ماه صورت جامعی از فارغ التحصیلان به تفکیک رشته های تحصیلی و تقدم میانگین کل نمرات امتحانات با ذکر آخرین نشانی دانشجو به سازمان امور اداری و استخدامی کشور ارسال نماید.
ماده 11 ـ سازمان امور اداری و استخدامی کشور حداکثر ظرف یکماه از تاریخ وصول فهرستهای موضوع ماده 10 با توجه برشته تحصیلی محل و مؤسسه ایکه هر یک از آنان باید در آن خدمت کنند کتباً بنشانی وی ابلاغ و رونوشت آنرا جهت بکار گماردن وی بوزارتخانه یا مؤسسه مربوط ارسال میکند و نیز صورت افراد زائد بر احتیاج بخش دولتی را جهت اشتغال در بخش خصوصی بوزارت کار و امور اجتماعی ارسال مینماید.
ماده 12 ـ وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است محل خدمت هر یک از افراد معرفی شده را ظرف بیست روز تعیین نموده بنشانی آنان ابلاغ و رونوشت آن را به بخش خصوصی مربوط ارسال دارد.
تبصره ـ سازمان امور اداری و استخدامی کشور دانشجویان و هنرجویانی را که بمنظور انجام خدمات خاص در مؤسسات دولتی تربیت میشوند پس از اتمام تحصیل برای انجام همان خدمات بوزارتخانه ها یا مؤسسه دولتی مربوط معرفی مینماید و درباره تعیین محل خدمت فارغ التحصیلان دانشگاهها و همچنین مؤسسات آموزش عالی وابسته بوزارتخانه ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و غیردولتی ابتدا احتیاجات وزارتخانه ها و سازمانهای فوق را تأمین خواهد نمود.
ماده 13 ـ سازمان امور اداری و استخدامی کشور و وزارت کار و امور اجتماعی برای تعیین محل خدمت مشمولین مواد هفت و هشت قانون فوق بتعداد مورد نیاز در وزارتخانه ها و مؤسسات نقاط مختلف کشور با رعایت تقدم میانگین کل نمرات امتحانات آخرین دوره تحصیلی تمایل آنان را نیز‌در صورت امکان مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده 14 ـ در صورتی که حداکثر ظرف چهار ماه از تاریخ اعلام کتبی آمادگی دانشجو و هنرجو محل خدمت وی از طرف سازمان امور اداری و استخدامی کشور برای خدمت در وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و یا وسیله وزارت کار و امور اجتماعی جهت خدمت در بخش خصوصی بنشانی وی ابلاغ نشود دانشجو و هنرجوی مزبور تکلیفی برای انجام خدمت در مؤسسات دولتی یا بخش خصوصی مورد نظر سازمان یا وزارتخانه فوق نخواهد داشت و میتواند مستقیماً در بخش خصوصی اشتغال ورزد و یا رأساً به شغل آزاد بپردازد. در این صورت مدت خدمت وی جزء ادای دین او محسوب خواهد شد و هرگاه بهیچ یک از راههای فوق با توجه به رشته تحصیلی و تشخیص وزارت علوم و آموزش عالی امکان اشتغال فراهم نشود دانشجو و هنرجو مشمول مفاد ماده 8 این آیین‌نامه نخواهد بود.
ماده 15 ـ مشمولان مواد 7 و 8 قانون فوق در صورتی که بخواهند قبل از پایان مدت خدمت مذکور در ماده یک این آیین‌نامه و یا بدون پرداخت کلیه هزینه های تحصیلی و کمکهای دریافتی موقتاً بخارج عزیمت نمایند و احتیاج به تأیید مدرک تحصیلی آنان از طرف وزارت علوم و آموزش عالی باشد باید معادل دینی که برای خدمت بعهده دارند با تنظیم سند رسمی و سپردن وثیقه یا ضمانت اشخاص معتبر تعهد نمایند که پس از انقضاء مدتی که در هر مورد به تشخیص وزارت علوم و آموزش عالی تعیین خواهد شد جهت انجام خدمت بایران مراجعت و در صورت عدم مراجعت در رأس انقضاء مدت مذکور وزارت مزبور مطالبات دولت را از محل وثیقه و یا از ضامن وصول نماید.
ماده 16 ـ دانشجویان و هنرجویانی که قبل از فراغ از تحصیل از دانشگاه یا مؤسسه آموزش عالی ترک تحصیل کنند و یا اخراج شوند در صورتی که از مزایای آموزش رایگان استفاده نموده باشند از لحاظ انجام خدمت و یا استرداد هزینه ها و شهریه و کمکهای دریافتی و سایر موارد مشمول این آیین‌نامه خواهند بود.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر شانزده ماده و پنج تبصره به استناد ماده 8 قانون تأمین وسایل و امکانات اطفال و جوانان ایرانی پس از تصویب کمیسیونهای امور استخدام و سازمانهای اداری و امور اقتصادی و دارائی و علوم و آموزش عالی و کار و امور اجتماعی مجلس شورای ملی در جلسات 3 و 4 خردادماه 1354 به ترتیب در جلسات روز دوشنبه دوم و روز چهارشنبه چهارم و روز پنجشنبه دوازدهم تیرماه یکهزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی به تصویب کمیسیونهای کار و امور اجتماعی و علوم و آموزش عالی و استخدام و امور اقتصادی و دارائی مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا ـ جعفر شریف امامی