ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا مشتمل بر یک مقدمه و هفده ماده و یک جدول مسیر که در تاریخ دوازده بهمن ۱۳۵۱ برابر با اول فوریه ۱۹۷۳ در تهران به امضاء رسیده تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده میشود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن موافقتنامه ضمیمه پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۳۵۲ در جلسه روز دوشنبه چهاردهم آبان ماه یکهزار و سیصد و پنجاه و دو شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا – جعفر شریف امامی
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت ایران و دولت ممالک متحده آمریکا
دولت ایران و دولت ممالک متحده آمریکا
نظر به تمایل متقابل به انعقاد موافقتنامه‌ای بمنظور تأسیس و بکار انداختن سرویسهای هواپیمائی بین سرزمینهای مربوطه خود بشرح زیر موافقت نمودند:
ماده ۱ – تعاریف
بجز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید از لحاظ این موافقتنامه:
الف – عبارت «مقامات هواپیمائی» در مورد ایران اطلاق میشود به «سازمان هواپیمائی کشوری» و هر شخص یا مقامی که مجاز بانجام وظایف فعلی آن سازمان و یا وظایف مشابه آن باشد و در مورد ممالک متحده آمریکا به «هیئت هواپیمائی کشوری» و هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی هیئت هواپیمائی کشوری یا وظایف مشابه آن باشد.
ب – اصطلاح «شرکت هواپیمائی تعیین شده» اطلاق میشود بیک شرکت هواپیمائی که بموجب ماده ۳ موافقتنامه حاضر تعیین شده و اجازه فعالیت یافته باشد.
ج – اصطلاح «سرویس هوائی» اطلاق میگردد بهر سرویس هوائی برنامه‌ای که بوسیله هواپیما – برای حمل و نقل عمومی مسافر و پست یا بار مجتمعاً یا بطور جداگانه انجام گیرد.
د – اصطلاح «سرویس هوائی بین‌المللی» اطلاق میشود بهر سرویس هوائی که از فضای هوائی بیش از یک دولت عبور نماید.
هـ – اصطلاح «توقف بمنظورهای غیر ترافیکی» اطلاق میشود بفرود آمدن هواپیما برای هر منظوری جز پیاده و سوار کردن مسافر و بار و یا پست.
و – اصطلاح «موافقت نامه» اطلاق میشود به موافقتنامه حاضر و جدول مسیر ضمیمه و کلیه اصلاحات وارده بر آن.
ماده ۲ – حقوق ترانزیت و ترافیک
الف – هر یک از طرفین متعاهد – حقوق تصریح شده در موافقتنامه حاضر را بمنظور انجام سرویسهای هواپیمائی بین‌المللی منظم بوسیله شرکت یا شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر- بشرح ذیل بطرف متعاهد دیگر اعطاء مینماید:
1 – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر.
2 – توقف در سرزمین مذکور بمنظورهای غیر ترافیک – و
3 – توقف در سرزمین مذکور در نقاطی که برای آن مسیر در جدول مسیر (پیوست به موافقتنامه حاضر) بمنظور پیاده و سوار کردن مسافر و بار و پست در ترافیک بین‌المللی خواه مجتماً یا بطور جداگانه مشخص گردیده است.
ب – هیچیک از مفاد موافقتنامه حاضر بنحوی تلقی نخواهد شد که در نتیجه شرکت هواپیمائی تعیین شده یکی از طرفین متعاهد محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر در قبال مزد یا کرایه مسافر و بار و پست بمقصد نقطه دیگری در سرزمین آن طرف متعاهد دیگر حمل کند.
ج – در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی که این عملیات در جریان است انجام این قبیل سرویسها مشمول مقررات ماده ۹ کنوانسیون بین‌المللی هواپیمائی کشوری منعقده در شیکاگو در ۷ دسامبر ۱۹۴۴ و ماده یک موافقتنامه حاضر ترانزیت سرویسهای هوائی بین‌المللی مورخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ خواهد بود.
ماده ۳ – تعیین و اجازه‌های لازم.
الف – هر یک از طرفین متعاهد حق دارد یک یا چند شرکت هواپیمائی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخصه تعیین و مراتب را کتباً از مجرای دیپلماتیک بطرف متعاهد دیگر اعلام نماید.
ب – پس از دریافت اعلامیه تعیین – طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد بندهای (ج) و (د) مادة حاضر – بشرکت یا شرکتهای هواپیمائی تعیین شده بدون تأخیر غیر موجه اجازه مربوطه را اعطاء خواهد نمود.
ج – مقامات هواپیمائی یکطرف متعاهد میتواند از شرکت یا شرکتهائی که توسط طرف متعاهد دیگر تعیین شده بخواهد که مقامات مزبور را قانع سازد که شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی که معمولا برای انجام سرویسهای هواپیمائی بین‌المللی – توسط مقامات مزبور بر اساس مقررات کنوانسیون بین‌المللی هواپیمائی کشوری شیکاگو مورخ هفتم دسامبر ۱۹۴۴ اعمال میگردد حائز میباشد.
د – هر یک از طرفین متعاهد در هر مورد که قانع نشده باشد که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمائی مربوطه در دست طرف متعاهد یا اتباع طرف متعاهدی است که شرکت یا شرکتهای مذکور را تعیین نموده یا در صورتی که شرکت هواپیمائی مزبور بموجب قوانین و مقررات معموله توسط مقامات طرف متعاهد مذکور واجد شرایط لازم نباشد – حق دارد از اعطای اجازه بهره‌برداری موضوع بند (ب) مادة حاضر امتناع ورزد و یا هر شرطیکه برای اعمال حقوق مشخصه در مادة ۲ موافقتنامه حاضر توسط آن شرکت هواپیمائی تعیین شده لازم بداند تحمیل نماید.
ماده ۴ – تعلیق و لغو
الف – هر یک از طرفین متعاهد حق دارد در موارد مشروحه ذیل – اجازه بهره‌برداری صادره را لغو یا استفاده از حقوق مشخصه در ماده ۲ موافقتنامه حاضر را – در مورد شرکتی که توسط طرف متعاهد دیگر تعیین گردیده – معلق کند یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از این حقوق لازم باشد تحمیل نماید:
1 – در هر موردی که قانع نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر آن شرکت هواپیمائی در دست طرف متعاهد یا اتباع طرف متعاهدی است که شرکت مذکور را تعیین نموده – یا
2 – در موردیکه شرکت هواپیمائی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی را که این حقوق را بشرح مندرج در مادة ۵ اعطاء نموده است – رعایت نکند.
ب – جز در مواردی که لغو – تعلیق یا تحمیل شرایط مذکور در بند (الف) مادة حاضر بصورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات لازم باشد – اعمال این حق فقط پس از مشاوره با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت.
ماده ۵ – شمول قوانین و مقررات
الف – قوانین و مقررات یکطرف متعاهد ناظر بورود و خروج هواپیماهائی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند یا ناظر بعملیات و هوانوردی چنین هواپیماهائی که حین پرواز بر فراز یا در داخل سرزمین طرف متعاهد مذکور میباشند – نسبت به هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مجری خواهد بود.
برنامه‌های پرواز که طبق قوانین و مقررات مذکور مورد نیاز خواهد بود حداقل سی روز قبل از شروع سرویسها در مسیرهای مشخصه توسط شرکت هواپیمائی یکطرف متعاهد به مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد گردید – مگر آنکه بین طرفین بنحو دیگر موافقت شود.
ب – قوانین و مقررات یکطرف متعاهد ناظر بورود یا خروج مسافران و کارکنان و محمولات هواپیما از سرزمین طرف متعاهد مذکور از قبیل مقررات مربوط به ورود و ترخیص و مهاجرت و گذرنامه و گمرک و قرنطینه توسط یا بنمایندگی از طرف مسافرین و کارکنان و بار هواپیما هنگام ورود یا خروج یا توقف در سرزمین آن طرف متعاهد مورد رعایت قرار خواهد گرفت.
ج – شرکت هواپیمائی تعیین شده یکطرف متعاهد حق دارد نمایندگی خود را جهت امور فروش مربوط بحمل و نقل هوائی در سرزمین متعاهد دیگر دائر نماید.
د – انتقال وجوه دریافتی توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده طرفین متعاهد بموجب مقررات ارزی مورد عمل در سرزمین طرف متعاهد مربوطه انجام خواهد شد. طرفین کلیه مساعی خود را جهت تسهیل انتقال این قبیل وجوه مبذول خواهند داشت.
هـ – هر یک از طرفین متعاهد نسخه‌هائی از قوانین و مقررات مربوطه در این ماده را بنا بر تقاضا – در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت.
ماده ۶ – معافیت از حقوق گمرکی و سایر عوارض
الف – هواپیماهای شرکت یا شرکتهای تعیین شده یکطرف متعاهد که در سرویسهای بین‌المللی پرواز مینمایند و همچنین مواد سوخت و روغنهای مخصوص روغنکاری و سایر مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی منجمله موتور هواپیما و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار که در هواپیماهای شرکت هواپیمائی یکطرف متعاهد مجاز باستفاده از مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر بهنگام ورود و خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر- بر اساس عمل متقابل و تا میزان حداکثر ممکنه طبق قوانین داخلی آن طرف متعاهد از محدودیتهای کمی و پرداخت حقوق گمرکی و هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهد بود. حتی اگر مواد مذکور زمانی بمصرف برسد که این هواپیماها در آن سرزمین در پرواز باشند.
ب – سوخت و روغنهای مخصوص روغنکاری و مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی منجمله موتورهای هواپیما – و لوازم مورد نیاز جاری از جمله وسایل زمینی که انحصاراً در محدوده یک فرودگاه بین‌المللی مورد استفاده قرار میگیرد و خواربار وارد شده به سرزمین یکطرف متعاهد توسط طرف متعاهد دیگر یا اتباع او که صرفاً بمنظور استفاده در هواپیمای شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد اخیرالذکر میباشد بر اساس عمل متقابل و تا حداکثر ممکنه طبق قوانین داخلی طرف متعاهد اول – از محدویتهای کمی و پرداخت حقوق گمرکی و هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهد بود.
ج – سوخت و روغن مخصوص روغنکاری و مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی منجمله موتورهای هواپیما و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار که در سرزمین یکطرف متعاهد بار هواپیمای شرکت هواپیمائی طرف متعاهد دیگر میشود و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار میگیرد بر اساس عمل متقابل و تا حداکثر ممکنه طبق قوانین داخلی طرف متعاهد اول – از پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و مالیات و هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهند بود.
د – لوازم جاری هوانوردی و همچنین مواد و لوازم نگاهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمائی تعیین شده هر یک از طرفین متعاهد – تنها با موافقت مقامات گمرکی طرف متعاهد دیگر در قلمرو آن طرف متعاهد قابل تخلیه است – در این صورت میتوان این مواد را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً صادر و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود – تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
هـ – معافیتهای مقرر در این ماده همچنین شامل مواردی است که شرکت هواپیمائی یکطرف متعاهد با شرکت یا شرکتهای هواپیمائی دیگری برای وام یا انتقال اقلام مشخصه در بند (ب) در سرزمین طرف متعاهد دیگر توافق کرده باشد. مشروط بر آنکه شرکت یا شرکتهای اخیرالذکر نیز از معافیتهای مشابهی در سرزمین طرف متعاهد دیگر برخوردار باشند.
ماده ۷ – تسهیلات و عوارض فرودگاه.
هر یک از طرفین متعاهدین میتواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تسهیلات تحت کنترل خود عوارض عادلانه و مناسبی را وضع نموده یا اجازه وضع آن را بدهد معهذا هر یک از طرفین متعاهد موافقت دارد که این عوارض از آنچه هواپیماهای ملی آن طرف متعاهد که در سرویسهای مشابه بین‌المللی اشتغال دارند برای استفاده از این فرودگاهها و تسهیلات میپردازند تجاوز نکند.
ماده ۸ – مقررات طرفیت.
الف – شرکتهای هواپیمائی تعیین شده بوسیله طرفین متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی برخوردار خواهند شد تا بتوانند برای انجام سرویسها در مسیرهای مشخص از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
ب – شرکت یا شرکتهای هواپیمائی تعیین شده هر یک از طرفین متعاهد در انجام سرویسها – منافع شرکت هواپیمائی طرف متعاهد دیگر را منظور نظر خواهند داشت تا من غیر حق در سرویسهای طرف دیگر در تمامی یا قسمتی از همان مسیرها – اثر نامطلوب ایجاد نشود.
ج – هدف اصلی سرویسهای شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفین متعاهد – تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب برای حمل ترافیک بین سرزمین طرف متعاهد تعیین‌کننده شرکت هواپیمائی و کشورهای مقصد نهائی ترافیک خواهد بود.
علاوه بر این شرکتهای هواپیمائی طرفین متعاهد میتوانند برای موارد زیر نیز تأمین ظرفیت نمایند.
1 – ضروریات ترافیک بین نقاطی در سرزمین طرف متعاهد دیگر و نقاطی در سرزمین کشورهای ثالث – و
2 – ضروریات ترافیک بین نقاطی واقع در مسیر در سرزمین کشورهای ثالث که در جدول مسیر موافقتنامه حاضر مشخص گردیده است با در نظر گرفتن سرویسهای هوائی محلی و منطقه‌ای.
د – چنانچه بنظر یکی از طرفین متعاهد عملیات یک شرکت هواپیمائی طرف متعاهد دیگر با استانداردها و اصول مذکور در فوق مغایر باشد – میتواند طبق مقررات مورد توافق بمنظور بررسی عملیات مورد بحث و تشخیص مطابقت یا عدم مطابقت آن با اصول و استانداردهای مذکور – از طرف متعاهد دیگر تقاضای مشاوره نماید.
ماده ۹ – شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها.
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هائی که توسط یک طرف متعاهد صادر یا تسجیل شده و هنوز بقوت خود باقی باشد برای بهره‌برداری مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته خواهد شد – مشروط بر آنکه شرایط صدور یا تسجیل این گواهینامه‌ها و پروانه‌ها – مساوی یا بیش از حداقل استانداردهای فعلی یا آتی باشد که بموجب کنوانسیون بین‌المللی هواپیمائی کشوری منعقده در شیکاگو در‌هفتم دسامبر ۱۹۴۴ وضع شده یا خواهد شد. در هر حال هر یک از طرفین متعاهد این حق را برای خود محفوظ میدارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسائی گواهینامه صلاحیت و پروانه‌هائی که بنام اتباع او توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر یا تسجیل شده باشد – خودداری نماید.
ماده ۱۰ – تعرفه‌های حمل و نقل هوائی.
الف – نرخهای مورد اجراء توسط شرکت هواپیمائی یک طرف متعاهد برای حمل ترافیک به سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین در سطح معقول با توجه بکلیه عوامل مربوط از قبیل هزینه عملیات و سود معقول و نرخهای مورد عمل شرکتهای هواپیمائی دیگر و همچنین خصوصیات هر سرویس برقرار خواهد گردید.
اجرای این نرخها مشروط به تصویب مقامات هواپیمائی طرفین متعاهد میباشد که بموجب تعهدات ناشی از موافقتنامه حاضر – و در حدود صلاحیت قانونی خود اقدام خواهند کرد.
ب – نرخهای پیشنهادی شرکت هواپیمائی یک طرف متعاهد برای حمل ترافیک بسرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین – در صورت تقاضا حداقل سی روز قبل از تاریخ اجرای نرخ توسط شرکت هواپیمائی مذکور برای تصویب بمقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد گردید مگر آنکه طرف متعاهدی که نرخها به او تسلیم میشود مدت کوتاهتری را برای تسلیم اجازه دهد.
مقامات هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهد اهتمام کامل خواهند نمود تا نرخهائیکه اعمال و وصول میگردد با نرخهای تعیین شده توسط هر یک از طرفین متعاهد هماهنگ باشد و هیچ شرکت هواپیمائی بطور مستقیم یا غیر مستقیم بهیچوجه تخفیفی در نرخهای مذکور قائل نشده و بنمایندگیها، کمیسیون فروش بیش از حد مقرر پرداخت ننمایند.
ج – طرفین متعاهد قبول دارند طی هر دوره‌ای که هر یک از طرفین متعاهد مقررات مربوط به کنفرانس ترافیک «اتحادیه حمل و نقل هوائی بین‌المللی (یاتا)» یا اتحادیه‌های حمل و نقل هوائی دیگری را تصویب نموده باشد – توافقهائی که طبق این مقررات درباره نرخ بعمل میآید و شرکت یا شرکتهای هواپیمائی یک طرف متعاهد را شامل شود – منوط به تصویب مقامات هواپیمائی همان طرف متعاهد خواهد بود.
د – چنانچه یکی از طرفهای متعاهد هنگام دریافت اطلاعیه مذکور در بند (ب) فوق از نرخهای پیشنهادی راضی نباشد – مراتب را حداقل پانزده روز قبل از تاریخ اجرای نرخهای مذکور باطلاع طرف متعاهد دیگر خواهد رسانید و طرفین متعاهد اهتمام خواهند نمود نسبت بنرخ مناسب توافق حاصل نمایند.
هـ – چنانچه یکی از طرفهای متعاهد در نتیجه بررسی یکی از نرخهای موجود برای حمل ترافیک بسرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین – از نرخ مزبور ناراضی باشد – مراتب را بطرف متعاهد دیگر اطلاع خواهد داد و طرفین متعاهد اهتمام خواهند نمود تا نسبت بنرخ مناسب توافق حاصل نمایند.
و – چنانچه طبق مقررات بند (د) و (هـ) توافق حاصل شود هر یک از طرفین متعاهد سعی و اهتمام کامل خواهد نمود که این نرخها را بمورد اجرا بگذارد.
ز – چنانچه:
1 – تحت شرایط مذکور در بند (د) تا قبل از تاریخی که قرار است نرخ مذکور بمرحله اجرا درآید توافقی حاصل نگردد – یا
2 – تحت شرایط مذکور در بند (هـ) تا قبل از انقضای ۶۰ روز از تاریخ اعلام نرخ – توافقی حاصل نگردد.
در این صورت طرف متعاهد معترض بنرخ پیشنهادی میتواند اقداماتی را که لازم بداند برای جلوگیری از افتتاح یا ادامه سرویس مورد بحث با نرخ مورد اعتراض بعمل آورد – مشروط بر آنکه طرف متعاهد معترض تقاضای اعمال نرخی را نکند که از کمترین نرخ معمول شرکت یا شرکتهای هواپیمائی آن طرف متعاهد در سرویسهای مشابه بین همان نقطه پرواز بالاتر باشد.
ح – چنانچه در موارد مشمول بندهای (د) و (هـ) این ماده طرفین متعاهد نتوانند ظرف مدت معقولی پس از مشاوره‌ایکه در اثر اعتراض یکطرف متعاهد درباره نرخ پیشنهادی یا نرخ موجود شرکت یا شرکتهای هواپیمائی طرف متعاهد دیگر بعمل آمده نسبت به نرخ مناسب توافق کنند طبق تقاضای هر یک از طرفین مقررات مادة ۱۳ این موافقتنامه بمورد اجراء گذارده خواهد شد.
ماده ۱۱ – تسلیم آمار
مقامات هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهد – گاه بگاه و طبق تقاضا اطلاعات و آمار مربوط بترافیک حمل شده – توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد اول را بسوی سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین در اختیار مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد. جزئیات مربوط به اطلاعات آماری ترافیک مزبور که مقامات هواپیمائی یکطرف متعاهد از مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر درخواست مینماید – بین مقامات هواپیمائی طرفین متعاهد مورد مذاکره و توافق قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۲ – مشاوره و اصلاحات
الف – هر یک از طرفین متعاهد میتواند در هر زمان – در مورد تفسیر و اجرا یا اصلاح این موافقتنامه از طرف متعاهد دیگر تقاضای مشاوره نماید. این مشاورات ظرف شصت روز از تاریخ تقاضا انجام خواهد شد.
ب – تغییر در جدول مسیر – بین مقامات مربوطه طرفین متعاهد توافق خواهد شد و پس از مبادله یادداشتهای دیپلماتیک بین طرفین لازم‌الاجراء خواهد گردید.
ماده ۱۳ – حل اختلافات
الف – هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای موافقتنامه بین طرفین متعاهد اختلافی بروز نماید طرفین اهتمام خواهند نمود تا اختلاف را از طریق مذاکرات حل و فصل نمایند.
ب – هر گاه طرفین متعاهد نتوانند اختلاف را طبق بند (الف) فوق‌الذکر حل و فصل نمایند – در مورد انتخاب راه حل مناسب دیگر مشاوره خواهند نمود.
ماده ۱۴ – فسخ
هر یک از طرفین متعاهد میتواند در هر موقع – قصد خود را مبنی بر فسخ موافقتنامه حاضر بطرف دیگر اعلام کند. این اعلام همزمان باطلاع سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری خواهد رسید. در این صورت موافقتنامه دوازده ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ خواهد شد مگر آنکه اعلام فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفین پس گرفته شود.
در صورت عدم اعلام وصول از طرف متعاهد دیگر – اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری – دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۵ – مطابقت با کنوانسیونهای چند جانبه
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چند جانبه‌ای درباره حمل و نقل هواپیمائی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجراء گردد موافقتنامه حاضر بمنظور تطابق با مفاد کنوانسیون یا موافقتنامه مزبور اصلاح شده تلقی خواهد گردید.
ماده ۱۶ – ثبت
این موافقتنامه و کلیه اصلاحات وارده بر آن در سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۷ – لازم‌الاجرا شدن
این موافقتنامه – از تاریخ مبادله یادداشتهای دیپلماتیک مبنی بر تصویب آن طبق مقررات قوانین اساسی هر یک از طرفین متعاهد – لازم‌الاجرا خواهد گردید.
بنا بمراتب نمایندگان امضاء‌کننده زیر که از طرف حکومت متبوعه خود مجاز میباشند موافقتنامه حاضر را امضاء نمودند.
این موافقتنامه در دو نسخه در تاریخ ۱۲ بهمن ماه ۱۳۵۱ در تهران به زبانهای فارسی و انگلیسی که هر دو متن متساویاً معتبر میباشند تنظیم گردید.
از طرف دولت ایران
از طرف دولت ممالک متحده آمریکا
موافقتنامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و هفده ماده و یک جدول مسیر منضم به قانون موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا میباشد.
رئیس مجلس سنا – جعفر شریف امامی
جدول مسیر
۱- شرکت یا شرکتهای هواپیمائی تعیین شده توسط دولت ممالک متحده آمریکا حق خواهند داشت در مسیرهای مشخصه در هر دو جهت سرویسهای هواپیمائی دائر نموده و طبق برنامه در نقاط مشخصه در این بند – در ایران فرود آیند:
الف – از ممالک متحده از طریق نقاطی (۱) در: پرتغال – اسپانیا – ایرلند – انگلستان – فرانسه – بلژیک – هلند – دانمارک – نروژ – سوئد – فنلاند -جمهوری فدرال آلمان – لهستان – اتحاد جماهیر شوروی – چکسلواکی – اطریش – سوئیس – مجارستان – ایتالیا – یوگسلاوی – رومانی – یونان -بلغارستان – ترکیه – لبنان – سوریه و عراق به تهران و به نقاط ماوراء در (۱) افغانستان – پاکستان – هند – سیلان – بنگلادش – برمه – تایلند – لائوس- کامبوج – ویتنام – هنکگ کنگ – سرزمین اصلی چین – مالزی – سنگاپور – فیلیپین – اندونزی – ژاپن – استرالیا – زلاند جدید – گوام – جزایر اقیانوس آرام جنوبی (منجمله ساموای آمریکا – کالدونیای جدید – تاهیتی و فیجی) و ممالک متحده (بدون حق حمل ترافیک بین ایران از یک طرف و لهستان – روسیه شوروی – چکسلواکی – مجارستان – رومانی – بلغارستان و سرزمین اصلی چین از طرف دیگر).
۲ – شرکت یا شرکتهای هواپیمائی تعیین شده توسط دولت ایران حق خواهند داشت در مسیرهای مشخصه در هر دو جهت سرویس هوائی دائر نموده و طبق برنامه در نقاط مشخصه در این بند در ممالک متحده فرود آیند:
الف – از ایران از طریق نقاطی در (۱) لبنان، ترکیه، اسرائیل، مصر، ایتالیا، سوئیس، اتریش، جمهوری فدرال آلمان، فرانسه، مراکش، پرتغال و انگلستان به نیویورک یا دیترویت (۲).
۳- نقاط واقع در هر یک از مسیرهای مشخصه ممکن است باختیار شرکت هواپیمائی تعیین شده در یک یا کلیه پروازها حذف گردد – باستثنای این که مبداء یا مقصد هر پرواز باید در موطن شرکت باشد.
1- در هر کشور فقط یک نقطه مورد استفاده خواهد بود – باستثنای جمهوری فدرال آلمان – سوئیس – ترکیه – هند (فقط کلکته و دهلی نو ممکن است مورد استفاده قرار گیرد) سرزمین اصلی چین، استرالیا، ژاپن (حق ترافیک بین ایران و ژاپن تا قبل از اول مارس ۱۹۷۵ فقط در یک نقطه از ژاپن مورد استفاده قرار خواهد گرفت).
2- در سرویسهائی که از نیویورک استفاده میشود دیترویت مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
جدول مسیر فوق منضم به قانون موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده امریکا میباشد.
رئیس مجلس سنا – جعفر شریف امامی