در اجرای قانون تشکیل شورای داوری مصوب نهم تیرماه ۱۳۴۵ آیین‌نامه ذیل در (۲۷) ماده بشرح زیر تصویب میگردد.
الف – سازمان مرکزی شوراهای داوری
ماده ۱- بمنظور تمرکز امور اداری شوراهای داوری و ایجاد هم آهنگی بین آنها سازمانی بنام سازمان مرکزی شوراهای داوری در تهران تشکیل میگردد.
ماده ۲- سازمان مرکزی با توجه به اوضاع اجتماعی و حوائج قضائی ساکنان شهرهای کشور بتدریج صورت نقاطی را که موجبات تشکیل شورای داوری در آنها فراهم میگردد تنظیم نموده و با اظهار نظر به وزارت دادگستری گزارش میدهد.
ب – انتخابات شورای داوری و تنظیم دفاتر نام نویسی
ماده ۳- وزارت دادگستری براساس اطلاعاتی که سازمان مرکزی شوراهای داوری درمورد هر شهر کسب کرده است یک یاچند حوزه برای شروع انتخابات آن شهر تعیین و حدود هر حوزه را برای اطلاع عموم منتشر میکند- در آگهی مذکور حدود هرحوزه ومحل و تاریخ شروع نام نویسی انتخاب کنندگان و مدت قبول تقاضای داوطلبان عضویت شورای داوری قیدمیگردد.
ماده ۴- از روزی که در آگهی وزارت دادگستری تعیین میگردد در شهرها در هر محل که رئیس دادگاه مقتضی بداند و در مرکز در هر محل که سازمان مرکزی مناسب تشخیص دهد دفتری تحت نظر متصدی مسئول و برای نام نویسی انتخاب کنندگان قرار داده می شود.
ماده ۵- رئیس دادگاه درشهرها و سازمان مرکزی شوراهای داوری در مرکز سه نفر از بین کارمندان دولت یا معتمدان محل یا هر دو را برای هر حوزه شورای داوری بمنظور تشخیص صلاحیت انتخاب کنندگان تعیین مینمایند و متصدی دفتر مکلف است نام واجدین صلاحیت را در دفتر نام نویسی ثبت و شماره ردیف و نام دفتر مربوط و شماره حوزه را در روی ورقه ای که به مهر و امضای متصدی دفتر رسیده است قید و به آنان تسلیم نماید.
دفاتر نام نویسی دو جلد است:
جلد اول- مخصوص ثبت نام افرادی است که در حوزه شوری سکونت دارند.
جلد دوم- مخصوص افرادی است که در حوزه شوری اشتغال به شغلی دارند.
کلیه تغییرات حاصله دروضع سکونت و اشتغال افراد در داخل یا خارج حوزه شوری قبل از انجام انتخابات برحسب اعلام انتخاب کنندگان در دفاتر منعکس میگردد.
ماده ۶- پس ازانقضاء مدت مقرر در ماده (7) این آیین‌نامه رئیس دادگاه اعضاء کمیسیون تشخیص صلاحیت موضوع ماده (9) قانون تشکیل شورای داوری را دعوت مینماید. کمیسیون بکلیه تقاضاهای واصله و دلائلی که هریک از داوطلبان برای اثبات صلاحیت خود تقدیم کرده اند رسیدگی نموده و صورت اسامی انتخاب شوندگان واجد صلاحیت را تهیه و تسلیم رئیس دادگاه مینماید.
در صورت عدم تکافوی تعداد داوطلبان کمیسیون مراتب را برای تجدید دعوت بوسیله سازمان مرکزی به اطلاع وزارت دادگستری میرساند.
ماده ۷- رئیس دادگاه پس از اتمام کار کمیسیون آگهی انتخابات را منتشر و در آن تاریخ شروع و مدت اخذ رأی ومحل آن و اسامی داوطلبانی که کمیسیون صلاحیت آنها را تأیید کرده است درج مینماید.
انتخابات در هر حوزه دریک روز انجام میشود و مدت اخذ رأی ده ساعت خواهد بود.
ماده ۸- رئیس دادگاه با مشورت کمیسیون مذکور در ماده (9) قانون سه نفر با سواد را که حداقل دارای شرایط انتخاب کنندگان باشند بعنوان معتمد و دو نفر دیگر را با همان شرایط بعنوان علی البدل درنظر گرفته و از آنان برای نظارت در امر انتخابات دعوت مینماید.
دعوت از علی البدل در صورت غیبت ناظر اصلی بعمل خواهد آمد.
ماده ۹- استخراج آراء بلافاصله پس از خاتمه اخذ آراء بعمل میآید و ناظران انتخابات پس از شمردن و قرائت آراء صورت مجلسی حاکی از پایان انتخابات و حائزین اکثریت تهیه و ذیل آن را امضاء کرده نزد رئیس دادگاه ارسال میدارند.
آراء قرائت شده مجدداً در صندوق ریخته شده و پس از لاک و مهر بدفتر دادگاه یا محلی که رئیس دادگاه تعیین نماید ارسال میگردد و تا صدور دستور گشایش شورای داوری حفظ خواهد شد.
داوطلبانی که صلاحیت آنان گواهی شده حق حضور در جلسات اخذ و قرائت آراء را دارند.
ماده ۱۰- اعتراض بر جریان انتخابات و نتایج آن باید ظرف ۴۸ ساعت بعد از تاریخ اعلام حائزین اکثریت کتباً بدادگاه تسلیم گردد.
ماده ۱۱- وزارت دادگستری در صورتی که گزارش رئیس دادگاه مبتنی بر صحت انتخابات باشد دستور گشایش شورای داوری را صادر والا دستور تجدید انتخابات را خواهد داد.
اعتبارنامه اعضاء شورای داوری در مراسم افتتاح شوری به آنان تسلیم خواهد گردید.
ج – گشایش شورای داوری و تشکیل جلسات.
ماده ۱۲- پس از صدور اجازه ازطرف وزارت دادگستری شورای داوری با حضور اهالی حوزه شوری و طبق تشریفات متناسبی بنام نامی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر افتتاح میگردد.
محل تشکیل شوری و روز افتتاح آن قبلا به اطلاع اهالی خواهد رسید. پس از افتتاح شورای داوری یکی از اعضاء در مقابل کتاب آسمانی سوگندنامه زیر را به صدای بلند قرائت مینماید و دیگران عبارات آن را تکرار میکنند. سپس متن سوگندنامه را که در صفحه اول دفتر تصمیمات درج شده امضاء میگردد.
(سوگندنامه)
«اکنون که با تأییدات الهی و در پرتو عنایات و توجهات پادشاه دادگستر و عدالت‌پرور اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر شورای داوری در حوزه ما افتتاح میگردد و افتخار عضویت آن از طرف مردم این حوزه به من اعطاء گردیده به خداوند متعال و کتاب آسمانی او که نزد من مقدس است سوگند یاد میکنم که در خدمت به خلق و حل اختلاف مردم کوشا باشم و در رسیدگی و داوری و اخذ تصمیمات جانب عدالت و انصاف را نگاه داشته و خداوند را در همه حال ناظر و شاهد اعمال خود بدانم و در اجرای این وظیفه خطیر وجدان پاک خود را حاکم بر اعمال خود قرار داده از احکام الهی و قوانین و سنت های ملی پیروی نمایم».
اعضائی که طبق ماده (11) قانون شورای داوری آغاز بکار مینمایند باید در اولین جلسه متن سوگندنامه را قرائت نمایند و مراتب در صورتجلسه مربوطه درج و به امضاء آنها برسد.
ماده ۱۳- اعضاء شورای داوری پس از پایان مراسم در اولین جلسه طبق ماده (2) قانون اقدام به انتخاب رئیس و اعضاء نموده و آمادگی خود را برای انجام کار اعلام میدارد.
ماده ۱۴- در جلسه اول محل و اوقات تشکیل شورای داوری بر اساس مقررات ماده (19) قانون تعیین و به اطلاع عموم خواهد رسید و هرگاه تغییری در آن حاصل گردد باید اعلام شود.
اوقات تشکیل جلسات عادی شورای داوری در لوحه‌ای که در کنار در ورودی شوری یا محل مناسب دیگری نصب خواهد شد درج میگردد.
ماده ۱۵- هر شورای داوری دارای تابلوئی خواهد بود که در بالای در ورودی با قید شماره حوزه نصب خواهد شد.
ماده ۱۶- تمثال اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در اطاق تشکیل جلسات شوری بالای سر رئیس شوری نصب میشود.
ماده ۱۷- ورود تماشاچی به محل انعقاد جلسات علنی در حدود گنجایش محل آزاد است. تماشاچیان باید رعایت نظر و سکوت را بنمایند در غیر این صورت به دستور رئیس شوری از جلسه اخراج خواهد شد.
از ورود کسانی که مخل نظم جلسات شوری باشند به دستور رئیس جلوگیری بعمل خواهد آمد.
ماده ۱۸- ترتیب طرح شکایات و تعیین نوبت رسیدگی و اداره جلسات بنظر رئیس شورای داوری است و مأموران انتظامی مکلف به اجراء دستورهائی که رئیس در حدود صلاحیت خود میدهد میباشند.
ماده ۱۹- شوراهای داوری همه ماهه آمار کارکرد خود را به سازمان مرکزی ارسال خواهند داشت.
د – ترتیب تحویل وجوه حاصله از اجرای قانون.
ماده ۲۰- وجوه حاصله از اجرای ماده (18) قانون به کارمندی که از طرف وزارت دادگستری تعیین شده تحویل میگردد.
کارمند مذکور مکلف است کلیه وجوه وصولی را مرتباً در تهران به حسابداری وزارت دادگستری و در شهرها به اداره دارائی محل تحویل داده و رسید آن را ضمیمه پرونده مربوط بنماید و روز اول هر هفته مراتب را به رئیس شوری و مشاور گزارش دهد.
هرگاه در وصول وجوه یا پرداخت آن بی ترتیبی بوجود آید مشاور و رئیس شوری باید فوراً مراتب را باطلاع رئیس دادگاه برسانند.
ه- دفتر شورای داوری
ماده ۲۱- تعیین کارمندان لازم برای اداره دفتر هر شورای داوری با در نظر گرفتن مقدار کار و جهات دیگر بعهده وزارت دادگستری است.
ماده ۲۲- دفتر شورای داوری مسئول تنظیم و حفظ دفاتری است که برای انجام امور شورای داوری ضرورت دارد.
ماده ۲۳- هر شورای داوری برای امور اداری خود دارای دفاتر زیر خواهد بود:
۱- دفتر ثبت شکایات (مدنی و کیفری)
۲- دفتر تصمیمات.
۳- دفتر امور مالی.
۴- دفتر بازرسی.
طرز تنظیم و استفاده از دفاتر فوق از طرف سازمان مرکزی تعیین و بموجب دستور جداگانه ابلاغ خواهد گردید.
و – رسیدگی به تخلف مشاور و کارمندان دفتر شورای داوری
ماده ۲۴- تقصیر و سهل انگاری و غفلت در انجام وظیفه از طرف مشاوران باز نشسته و یا کارمندان بازنشسته و سردفتران و وکلاء دادگستری موضوع ماده (4) قانون در امور مربوط بوظایف محوله تخلف محسوب و مستوجب مجازاتهای زیر خواهد بود:
الف- اخطار کتبی.
ب- توبیخ کتبی.
ج- کسر تمام یا قسمتی از پاداش استحقاقی
د- انفصال موقت یا دائم از مشاور بودن و یا کارمندی دفتر شورای داوری.
ماده ۲۵- رئیس دادگاه محل بموضوع رسیدگی وپس از احراز وقوع تخلف با در نظر گرفتن میزان اهمیت آن یکی از مجازاتهای مندرج در ماده (۲۴) این آیین‌نامه را در باره متخلف تعیین و مراتب را جهت تائید بوزارت دادگستری اعلام مینماید.
سازمان مرکزی شورای داوری در صورت تایید وزارت دادگستری مجازات را در باره متخلف اجرا خواهد کرد.
ماده ۲۶- در صورتی که مشاور و یا کارمند دفتری بازنشسته در یک سال سه بار به مجازتهای مندرج در ماده (۲۴) آئین‌نامه محکوم گردد وزارت دادگستری میتواند به خدمت او در شورای داوری خاتمه دهد.
ماده ۲۷- تعقیب مشاور شاغل و کارمندان دفتری شاغل تابع آئین‌نامه‌های تخلف انتظامی قضات و محاکمات اداری میباشد.
وزیر دادگستری