فصل یکم ـ نام ـ موضوع
مرکز بانک
ماده ۱ـ بانکی که به موجب قانون ۲۱ سال ۱۳۱۲ [قانون اجازه تاسیس بانک فلاحتی و صنعتی و سهامی] تأسیس یافته شرکت سهامی است و از این تاریخ بنام (بانک کشاورزی ایران) نامیده میشود.
ماده ۲ـ منظور از تأسیس بانک کمک به توسعه و پیشرفت کشاورزی و آبیاری در کشور است. بانک برای انجام منظور فوق میتواند به عملیات ذیل مبادرت کند:
الف ـ دادن وامهای کشاورزی
ب ـ کمکهای اعتباری به شرکتها و بنگاههای کشاورزی در حال تأسیس
ج ـ کمک به تأسیس و پیشرفت شرکتهای صندوق روستائی برای کمک به کشاورزان جزء و برزگران و تأمین وسائل کار وکمکهای جنسی و نقدی به آنها به وسیله دادن وام همچنین کمکهای بلاعوض به صورت استرداد تمام یا قسمتی از بهره دریافت شده.
د ـ کمک به تاسیس و پیشرفت شرکتهای تعاونی آبیاری و قنائی و تولید و مصرف بوسیله دادن وام و همچنین کمکهای بلاعوض بصورت استرداد تمام یا قسمتی از بهره دریافت شده.
هـ ـ پذیرفتن پول به حساب اعم از جاری و سپرده و غیره با بهره یا بدون بهره.
و ـ انتشار اوراق وام با بهره و جایزه
ز ـ انجام معاملات و عملیات بانکی مربوط به امور کشاورزی
ح ـ دادن اعتبار جهت عملیات عمرانی و توسعه کشاورزی اعم از دولتی یا شخصی
تبصره ۱ـ در هر مورد انتشار اوراق وام با اجازه شورای عالی خواهد بود.
تبصره ۲ـ عملیات مذکور در این ماده برطبق آیین‌نامه‌هائی خواهد بود که از طرف هیئت مدیره تهیه و به تصویب شورای عالی بانک خواهد رسید.
ماده ۳ـ مرکز اصلی بانک در تهران است و در صورت اقتضاء میتواند به تشخیص هیئت مدیره در داخله کشور به تأسیس شعبه اقدام کند.
فصل دوم ـ سرمایه و سهام
ماده ۴ـ سرمایه بانک یک میلیارد و پانصد میلیون ریال است که به پانزده سهم با نام یکصدهزارریالی تقسیم میشود. هرسهم ممکن است به پانصد قطعه دویست ریالی تقسیم شود تمام سهام متعلق به دولت است به جز سه سهم که از طرف اعضاء هیئت مدیره خریداری خواهد شد و در مدت مأموریت آنان غیر قابل انتقال خواهد بود.
ماده ۵ ـ افزایش سرمایه به پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجمع عمومی با انتشار سهام جدید صورت خواهد گرفت.
ماده ۶ ـ کلیه سهام بانک تعهد شده و ثلث بهای آنها پرداخت گردیده است پرداخت گردیده است پرداخت بقیه بهای سهام به تدریج و به تناسب احتیاج بانک صورت خواهد گرفت. برگهای سهام و قطعات آن و دفاتر ثبت آنها از طرف هیئت مدیره و حسابدار کل بانک امضاء میشود.
فصل سوم ـ سازمان بانک
ماده ۷ـ ارکان بانک عبارتست از:
1 ـ مجمع عمومی
2 ـ شورایعالی
3 ـ هیئت مدیره
4 ـ بازرسان
ماده ۸ ـ سازمان بانک به دو قسمت تقسیم میشود:
قسمت بانکی ـ قسمت توسعه کشاورزی
قسمت ۱- مجمع عمومی
ماده ۹ـ نمایندگی سهام دولت در بانک کشاورزی ایران بطور تساوی با وزیران دارائی و کشاورزی و مدیرعامل سازمان برنامه یا قائم مقام آنان خواهد بود.
ماده ۱۰ـ تشکیل مجامع عمومی برطبق مقررات قانون تجارت صورت خواهد گرفت.
ماده ۱۱ـ مجمع عمومی تحت ریاست وزیر دارائی تشکیل خواهد شد مذاکرات و تصمیم فقط راجع به دستور خواهد بود.
ماده ۱۲ـ مجمع عمومی سالیانه باید در نخستین شش ماه هرسال تشکیل شود.
ماده ۱۳ـ مجمع عمومی علاوه بر وظائف قانونی در امور ذیل بررسی و تصمیم اتخاذ میکند:
1ـ گزارش سالیانه هیئت مدیره و بازرسان و اوضاع مالی و برنامه‌های کشاورزی بانک.
2ـ ترازنامه سالیانه
3ـ تقسیم سود ویژه وپاداش کارکنان و مدیران بانک در صورت اقتضاء
4ـ انتخاب اعضاء هیئت مدیره که مدت مأموریت آنان پایان یافته است.
5ـ انتخاب اعضاء شورایعالی
6ـ انتخاب بازرسان
7ـ پیشنهادهای هیئت مدیره و خط مشی سال بعد
8ـ مسائل دیگری که در دستور قرار دارد.
قسمت ۲ – شورایعالی
ماده ۱۴ـ شورایعالی بانک مرکب از پنج نفر به ترتیب ذیل خواهد بود.
1ـ نماینده وزارت دارائی به انتخاب وزیر دارائی
2 ـ نماینده وزارت کشاورزی به انتخاب وزیر کشاورزی
3 ـ نماینده سازمان برنامه به انتخاب مدیرعامل سازمان برنامه
4ـ دو نفر شخص بصیر و با صلاحیت در امور بانکی و کشاورزی به انتخاب مجمع عمومی صاحبان سهام.
ماده ۱۵ـ جلسات شورا لااقل ماهی یک بارتشکیل خواهد شد. برای رسمیت یافتن جلسات حضور سه نفر ضروری است تصمیمات شوری وقتی قابل اجرا است که لااقل سه نفر اعضاء شورا به آن رأی داده باشند در صورت تساوی آراء رأی هر طرفی که رئیس در آن شرکت دارد قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۱۶ـ اعضاء هیئت مدیره میتوانند در جلسات شوری شرکت کنند ولی حق رأی ندارند.
ماده ۱۷ـ وظائف شورای عالی به قرار زیر است:
1ـ تصمیم به گرفتن اعتبار از بانکهای داخلی یا دادن اعتبار به آنها.
2ـ تصویب تعرفه معاملات بانک.
3ـ تصویب آیین‌نامه‌های معاملات و استخدام و سایرآیین‌نامه‌های داخلی بانک.
4ـ تصویب بودجه کل سالیانه بانک.
5ـ تأیید انتخاب معاونین اعضاء هیئت مدیره (در صورت ضرورت).
6ـ تصویب خرید اموال غیر منقول(در حدود حوائج اداری بانک).
7ـ تصمیم راجع به مطالبات مشکوک با مطالبات لاوصول.
8ـ تصمیم درباره مسائلی که ازطرف هیئت‌مدیره پیشنهاد و تقاضای اخذ تصمیم میشود.
ماده ۱۸ـ شورای عالی میتواند در باره امور بانک از رئیس هیئت‌مدیره اصلاحات بخواهد و هر موقع لازم بداند از اشخاصی که خود انتخاب میکند هیئت مشاوره تشکیل دهد و نظرآن هیئت را بپرسد.
ماده ۱۹ـ معامله بانک با اعضای هیئت مدیره در حدود مقررات عمومی صورت خواهد گرفت و درصوت بروز اختلاف رسیدگی به اینگونه معاملات و قطع و فصل آن برطبق مقررات با شورای عالی بانک خواهد بود.
اعضاء هیئت مدیره حق ندارند بطورمستقیم یا غیرمستقیم معاملات بازرگانی با بانک انجام دهند.
ماده ۲۰ـ اعضاء شورای عالی قبل از شروع به کار در حضور هیئت‌مدیره و بازرسان سوگند یاد خواهند کرد که منافع و اسرار بانک را محفوظ دارند.
ماده ۲۱ـ پاداش اعضاء شورایعالی بصورت حق حضوردر جلسات به تصویب مجمع عمومی تعیین و پرداخت خواهد شد.
قسمت ۳- هیئت مدیره
ماده ۲۲ـ بانک به وسیله هیئت مدیره‌ای مرکب از ۳ نفر اداره خواهد شد که یک نفر از آنها سمت ریاست هیئت مدیره و مدیرعامل را خواهد داشت.
اعضاء هیئت مدیره به وسیله مجمع عمومی انتخاب یا عزل می‌شوند مدت خدمت اعضاء هیئت‌مدیره سه سال است انتخاب مجدد آنان مانعی ندارد.
ماده ۲۳ـ مدیرعامل میتواند یک و در مواقع ضروری دو نفر معاون داشته باشد معاونین مذکور به پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب شورای عالی انتخاب خواهند شد.
ماده ۲۴ـ اعضاء هیئت مدیره قبل از شروع به کار در حضور اعضاء شورای عالی سوگند یاد خواهندکرد که منافع و اسرار بانک را محفوظ بدارند.
ماده ۲۵ـ جز در مواقعی که تصمیم مجمع عمومی با شورای عالی لازم است هیئت مدیره دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور بانک میباشد تصمیمات هیئت مدیره در صورتی قابل اجراست که رئیس هیئت‌مدیره و یکی از اعضاء هیئت مدیره به آن رأی دهند.
ماده ۲۶ـ نامه‌ها و اسناد بانک وقتی الزام آور است که دو نفر از اعضاء هیئت مدیره یا صاحبان امضای مجاز آنرا امضاء کرده باشند.
ماده ۲۷ـ رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل بانک بالاترین مرجع اجرای امور بانک است و موافق این اساسنامه امور بانک را اداره خواهد کرد و میتواند قسمتی از اختراعات خود را به اعضاء هیئت مدیره و نمایندگان مختار بانک محول نماید.
استخدام و معلق نمودن و تعیین شعل و ترفیع کارکنان بانک و کلیه امور اداری و داخلی بانک در حدود آیین‌نامه‌های بانک و بودجه سالیانه که به تصویب شورایعالی خواهد رسید با رئیس هیئت مدیره است ولی انفصال کارکنان رسمی پیشنهاد رسمی هیئت‌مدیره و تصویب شورای عالی خواهدبود در کلیه معاملات و دعوت نمایندگی بانک با رئیس هیئت مدیره است که مستقیماً یا بوسیله نمایندگانی که تعیین میکند اقدام خواهد کرد.
قسمت ۴ – بازرسان
ماده ۲۸ـ برای رسیدگی به حسابها و ترازنامه بانک و نظارت در امور آن ۲نفر بازرس به مدت یک سال از طرف مجمع عمومی انتخاب می‌شوند که برطبق مقررات قانون انجام وظیفه خواهند کرد.
ماده ۲۹ـ هیئت مدیره وسائل کار بازرسان را برای انجام وظائف آنان فراهم خواهد کرد و چنانچه سؤالاتی از هیأت مدیره بنمایند یا اصلاحاتی راجع به امور بانک بخواهند با اسناد مربوط در اختیار آنان خواهند گذاشت.
ماده ۳۰ـ بازرسان قبل از شروع به کاردر حضورشورای عالی سوگند یاد خواهند کرد که منافع و اسرار بانک را حفظ کنند.
ماده ۳۱ـ بازرسان مکلفند تا ده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی صورتحساب‌ها و ترازنامه سالیانه بانک را رسیدگی کرده و گزارش خود برای تقدیم به مجمع عمومی تهیه نمایند.
ماده ۳۲ـ بازرسان در طی سالها میتوانند نظریات خود را راجع به جریان اموربانک کتباً به هیئت مدیره اطلاع دهند هیئت مدیره نظریات بازرسان را مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده ۳۳ـ پاداش سالیانه بازرسان به وسیله مجمع عموم تعیین و از طرف بانک پرداخت خواهد شد.
فصل چهارم ـ حسابداری و سود و زیان
ماده ۳۴ـ ابتدای سال حسابداری اول فروردین و انتهای آن آخر اسفند هر سال است.
ماده ۳۵ـ صورتحساب سالیانه بانک که از طرف هیئت مدیره تهیه میشود باید ۴۰ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی در اختیار بازرسان و ۱۰ روز قبل از تشکیل آن در اختیارصاحبان سهام قرار گیرد.
ماده ۳۶ـ در ترازنامه سالیانه اموال به بهای تاریخ تنظیم ترازنامه (به استثنای اموال مستهلک شده) ذکر خواهد شد و مطالبات مشکوک به ارزش تقریبی قابل وصول (مطابات لاوصول نباید به عنوان دارائی ذکر شود) منظور خواهد گردید.
ماده ۳۷ـ خلاصه وضع دارائی و بدهی بانک در آخر هر ماه تهیه و منتشر خواهد شد.
ماده ۳۸ـ از سود ویژه بانک پس از کسر کلیه هزینه‌ها و استهلاکها و مالیات و اندوخته قانونی و غیره مبلغی بعنوان پاداش هیئت مدیره و کارکنان بانک به مجمع عمومی پیشنهاد خواهد شد و پس از تصویب پرداخت خواهد گردید.
ماده ۳۹ـ پس از پرداختهای فوق ۵۰% سود ویژه به حساب اندوخته احتیاطی بانک منظور و ۵۰% دیگر در ظرف ۱۰ روز به صاحبان سهام پرداخته خواهد شد.
بر طبق قانون تمدید مدت اختیارات مصوب سی‌ام دی ماه ۱۳۳۱ لایحه قانونی اساسنامه بانک کشاورزی ایران مشتمل بر ۳۹ ماده و ۲ تبصره تصویب میشود.
به تاریخ ۷ خرداد ۱۳۳۲
نخست وزیر ـ دکتر محمد مصدق