[به موجب اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، مصوب ۱۳۴۸ نسخ شده است.]
فصل اول – کلیات
ماده 1- به استناد ماده 3 قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران که در این اساسنامه سازمان نامیده میشود بصورت شرکت سهامی و بموجب این اساسنامه اداره میشود.
ماده 2 – سازمان برای مدت نامحدود تشکیل شده و مرکز اصلی آن در تهران است و هر جا لازم بداند میتواند شعبه یا نمایندگی تأسیس نماید.
ماده 3 – هدف‌های اصلی سازمان تأمین موجبات پیشرفت و توسعه و تقویت تعاون در روستاها است و برای رسیدن به این مقاصد عملیات را انجام‌میدهد:
1 – آموزش اصول تعاون و روش اداره شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستائی.
2 – تربیت کارمند برای سرپرستی این شرکت‌ها و اتحادیه‌ها.
3 – توسعه شبکه تعاونی در روستاها.
4 – کمک اعتباری بشرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی بمنظور افزایش محصول و درآمد دهقانان.
5 – بازاریابی برای فروش محصول کشاورزان.
6 – توسعه و تقویت صنایع روستائی.
7 – ایجاد ارتباط با شرکت‌های تعاونی مصرف و کارگری.
8 -ایجاد ارتباط با سازمانهای بین‌المللی تعاونی.
9 – حسابرسی شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستائی.
10 – تحصیل اعتبار از بانکها و سایر مؤسسات مالی و بازرگانی.
11 – تضمین اتحادیه‌ها و شرکت‌ها در مقابل مؤسسات داخلی.
12 – باز کردن حسابجاری نزد بانکها.
13 – انجام معاملات بازرگانی مورد لزوم.
14 – فراهم آوردن موجبات توسعه عملیات بازرگانی شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی.
15 – اقدام بتشکیل شرکت – مشارکت در سرمایه‌گذاری و همچنین کمک اعتباری بشرکت‌هائی که تمام یا قسمتی از عملیات آنها در بهبود‌وضع کشاورزان عضو شرکت‌های تعاونی مؤثر باشد.
16 – دفاع از منافع صنفی اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی روستائی.
17 – همکاری با انجمن‌های ده و مأموران وزارت آبادانی و مسکن بمنظور آبادانی و نوسازی روستاها.
18 – بررسی و فراهم کردن تسهیلات و یا عقد قرارداد با مؤسسات بیمه بمنظور:
الف – بیمه نمودن دام و محصولات کشاورزی.
ب – بیمه نمودن کشاورزان در مقابل امراض و ازکارافتادگی و بازنشستگی.
19 – همکاری و تشریک مساعی با شرکت‌های سهامی زراعی بر اساس برنامه‌هائی که از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی تهیه‌خواهد شد.
ماده 4 – سرمایه اولیه سازمان یک میلیارد و هفتاد و سه میلیون و نهصد و نود هزار ریال است که بیکصد و هفت هزار و سیصد و نود و نه سهم ده‌هزار ریالی تقسیم و تمام پرداخت شده است و با تصویب مجمع عمومی عادی ممکن است میزان سرمایه اضافه گردد.
ماده 5 – وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی میتواند هر قدر از سهام متعلق بخود را که مقتضی بداند در معرض فروش بگذارد و‌اتحادیه‌های تعاونی خواهند توانست به ترتیبی که آن وزارت اعلام مینماید سهام مذکور را خریداری کنند.
در مورد ازدیاد میزان سرمایه پیش‌بینی شده در ماده 4 نیز سهام جدید توسط سازمان باتحادیه‌ها فروخته میشود.
ماده 6 – کلیه سهام سازمان بانام است و باید بامضای رئیس هیئت مدیره و یکی از اعضای هیئت مدیره برسد. وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی همواره دارای ده برگ سهم غیر قابل انتقال خواهد بود.
مادام که سهام سازمان منتشر نشده بخریداران سهام گواهی نامه موقت بانام داده میشود.
ماده 7 – برگ‌های سهام سازمان بصورت برگ یک سهمی – پنج سهمی – ده سهمی – یکصد سهمی – پانصد سهمی – یک هزار سهمی خواهند‌بود.
ماده 8 – سهام سازمان را فقط اتحادیه‌های تعاونی روستائی و همچنین وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به ترتیب مذکور در ماده 5میتوانند خریداری نمایند.
ماده 9 – الف – وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی با رعایت ماده 5 این اساسنامه میتواند سهام خود را بقیمت اسمی منحصراً باتحادیه‌های تعاونی روستائی که از طرف سازمان معرفی شوند انتقال دهد.
ب – اتحادیه‌های تعاونی روستائی که هیچگونه بدهی به سازمان نداشته باشند میتوانند با موافقت سازمان سهام خود را بقیمت اسمی به اتحادیه‌های تعاونی روستائی دیگر واگذار نمایند.
ماده 10 – تملک هر یک از سهام سازمان متضمن قبول مقررات این اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی سازمان است.
ماده 11 – مسئولیت صاحبان سهام فقط محدود بمبلغ سهامی است که مالک آن هستند.
فصل دوم – ارکان سازمان
ماده 12 – ارکان سازمان عبارتست از: مجمع عمومی، شوری، هیئت مدیره و بازرسان.
ماده 13 – مجمع عمومی از صاحبان سهام تشکیل میشود. نمایندگی سهام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در مجمع بعهده وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی یا قائم مقام او خواهد بود.
مجمع عمومی ممکن است عادی و یا فوق‌العاده باشد.
مجمع عمومی عادی حداقل سالی یکبار دعوت میشود.
ماده 14 – مجمع عمومی عادی را هیئت مدیره باید حداکثر تا پایان تیر ماه هر سال دعوت نماید. بعلاوه در هر موقع ضرورت داشته باشد هیئت‌مدیره و یا بازرسان میتوانند مجمع عمومی را دعوت نمایند.
صاحبان لااقل (5).(1) سهام میتوانند با ذکر منظور از هیئت مدیره خواستار شوند. مجمع عمومی عادی را دعوت نماید و هیئت مدیره مکلف است ظرف یک ماه این تقاضا را انجام دهد.
ماده 15 – وظائف مجمع عمومی عادی بقرار زیر است:
1 – استماع گزارش سالانه هیئت مدیره و بازرسان راجع بامور سازمان و اظهار نظر راجع بآن.
2 – تصویب یا رد یا تصحیح اقلام ترازنامه و حساب سود و زیان بر اساس گزارش بازرسان و توضیحات هیئت مدیره.
3 – اتخاذ تصمیم نسبت ببرنامه پیشنهادی هیئت مدیره برای دوره عملکرد سال بعد و تعیین خط مشی مربوط.
4 – عزل و نصب و یا تجدید انتخاب اعضای هیئت مدیره و اعضای شوری و بازرسان.
5 – تعیین حقوق و مزایا و پاداش اعضاء هیئت مدیره و شوری و بازرسان.
6 – تصویب و یا اصلاح بودجه سالانه سازمان که از طرف هیئت مدیره پیشنهاد میشود.
7 – اخذ تصمیم نسبت بهر گونه پیشنهادی که در دستور جلسه بوده و در صلاحیت مجمع عمومی فوق‌العاده نباشد.
ماده 16 – تغییر مواد اساسنامه از وظایف مجمع عمومی فوق‌العاده است و این مجمع بنا بدعوت هیئت مدیره و یا بازرسان تشکیل میشود.صاحبان سهامی که مجموع بهای سهام آنها لااقل معادل (5).(1) سرمایه سازمان باشد میتوانند با ذکر منظور از هیئت مدیره خواستار شوند مجمع عمومی فوق‌العاده را ظرف یک ماه از تاریخ دریافت تقاضانامه دعوت نماید و هیئت مدیره نیز مکلف به انجام این دعوت میباشد. چنانچه مواد تغییریافته اساسنامه طبق تبصره 30 قانون بودجه سال 1344 کشور به تصویب برسد از تاریخ تصویب اجرا خواهد شد.
ماده 17 – دعوت مجامع عمومی اعم از عادی و فوق‌العاده بوسیله درج آگهی در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران و در یک روزنامه کثیرالانتشار تهران در یک نوبت بعمل میآید و علاوه بر این برای هر یک از دارندگان سهام نیز دعوتنامه جداگانه بوسیله نامه سفارشی فرستاده‌خواهد شد.
در آگهی و دعوت نامه باید روز و ساعت و محل انعقاد مجمع ذکر گردد.
ماده 18 – دستور جلسه باید در آگهی دعوت بطور خلاصه ذکر شود و مطالبی که در دستور جلسه پیش‌بینی نشده باشد میتواند با تصویب اکثریت (4).(3) آراء لازم در مجامع عمومی مطرح شود.
ماده 19 – فاصله دعوت و انعقاد مجامع عمومی حداقل بیست روز خواهد بود.
ماده 20 – در مجمع عمومی هر سهم دارای یک رأی است.
ماده 21 – اتحادیه‌های تعاونی روستائی میتوانند نمایندگی سهام خود را در مجمع عمومی سازمان باعضای هیئت مدیره یا بمدیر عامل و یا بیکی دیگر از نمایندگان صاحبان سهام بموجب وکالت کتبی واگذار کنند.
تبصره) معرفی نامه و وکالتنامه‌های نمایندگان اتحادیه‌های تعاونی که برای شرکت در جلسه مجمع عمومی سازمان معرفی می‌شوند قبلاً بوسیله اداره مرکزی سازمان رسیدگی و اعتبار نامه های مربوط صادر میگردد.
ماده 22 – رئیس مجمع عمومی با اکثریت آراء از طرف عده حاضر در مجمع انتخاب میشود.
ماده 23 – رئیس مجمع، منشی را از بین صاحبان سهام و یا از خارج تعیین مینماید.
ماده 24 – مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی در دفتر صورتجلسه‌ها ثبت و بامضای رئیس و منشی مجمع میرسد.
ماده 25 – مجمع عمومی که طبق مقررات این اساسنامه تشکیل گردد نماینده عموم سهامداران است و تصمیمات آنها برای کلیه صاحبان سهام الزام‌آور میباشد.
ماده 26 – الف – مجمع عمومی عادی باید مرکب از صاحبان سهامی باشد که بیش از پنجاه درصد سرمایه سازمان را بعنوان صاحب سهم و یا بنمایندگی و یا وکالت دارا باشند و اگر در دفعه اول این نصاب حاصل نشد مجمع عمومی جدیدی تشکیل و تصمیمات این مجمع قطعی خواهد بود. ولو اینکه حد نصاب فوق حاصل نشود.
ب – در مجمع عمومی فوق‌العاده باید عده‌ای از صاحبان سهام که لااقل سه ربع سرمایه سازمان را دارا باشند حاضر گردند و اگر این عده حاضر نشدند باید مجمع عمومی جدیدی دعوت شود و این مجمع در صورتی رسمیت خواهد داشت که نماینده بیش از نصف سرمایه سازمان باشد و اگر این حد نصاب حاصل نشد مجمع عمومی دیگری با حضور صاحبان بیش از ثلث سرمایه سازمان حق اتخاذ تصمیم خواهد داشت.
ماده 27 – تصمیمات مجمع عمومی عادی به اکثریت نصف بعلاوه یک آراء حاضر خواهد بود و تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده به اکثریت لااقل دو ثلث آراء حاضر گرفته میشود.
ماده 28 – اعضای هیئت مدیره و شوری و بازرسان در مجمع عمومی سازمان حضور خواهند یافت. ولی حق رأی نداشته و نظر آنها مشورتی است.
ماده 29 – شورای سازمان مرکب از پنج نفر است که دو نفر آنها از بین کارمندان عالیرتبه وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و یکنفر از‌کارمندان عالیرتبه وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و یکنفر از کارمندان عالیرتبه سازمان برنامه و یک نفر از افراد بصیر و مطلع و مجرب‌در امور اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و کشاورزی برای مدت سه سال بوسیله مجمع عمومی با جلب موافقت سازمانهای مربوط تعیین و‌انتخاب می‌شوند و قبل از پایان مدت مأموریت قابل عزل و بعد از پایان آن تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره 1 – از میان دو نفر نمایندگان وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در این شورا یکنفر از طرف وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی با سمت معاون وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی بریاست شورا منصوب خواهد شد.
تبصره 2 – پس از خاتمه مدت مأموریت اعضای شورا مادام که مجمع عمومی جانشین آنها را تعیین ننموده است مسئولیت ادامه وظایف مربوط را خواهند داشت.
تبصره 3 – اعضای شوری حق دریافت حقوق و مزایا از سازمان نداشته و برای شرکت در جلسات فقط حق حضور که میزان آن از طرف مجمع عمومی تعیین میشود با رعایت مقررات تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 کل کشور از سازمان دریافت خواهند داشت.
تبصره 4 – هیئت مدیره به تقاضای شورا باید در جلسات شورا شرکت نمایند.
ماده 30 – جلسات شوری وقتی رسمیت خواهد داشت که لااقل سه نفر از اعضای شوری حضور داشته باشند و تصمیمات شوری هنگامی معتبر خواهد بود که لااقل سه نفر از اعضای حاضر به آن رأی موافق داده باشند.
ماده 31 – شوری بر حسب تقاضای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی یا مدیر عامل سازمان یا قائم مقام او توسط رئیس شورا دعوت میشود.
وظائف شورا بقرار زیر است:
الف – تصویب و یا اصلاح آئین‌نامه مالی – معاملات – استخدام – امضاهای مجاز و سایر آئین‌نامه‌های داخلی که از طرف هیئت مدیره پیشنهاد میشود.
ب – تصویب و یا اصلاح تعرفه معاملات سازمان که از طرف هیئت مدیره پیشنهاد میشود.
ج – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیئت مدیره جهت تحصیل اعتبار از بانکها و مؤسسات مالی و بازرگانی.
د – اتخاذ تصمیم نسبت بمطالبات مشکوک‌الوصول و یا مطالباتی که وصول آنها بنظر سازمان مقدور نمیباشد.
ه – اتخاذ تصمیم نسبت بساختمان و یا خرید محل کار سازمان و شعب و نمایندگی‌ها آن.
و – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیئت مدیره جهت تشکیل شرکت‌ها و یا مشارکت در شرکت‌هائی که موضوع آنها تأمین حوائج کشاورزی و یا تبدیل و یا بسته‌بندی محصولات کشاورزی است.
ز – اتخاذ تصمیم نسبت بهر موضوعی که هیئت مدیره طرح آن را در شوری لازم تشخیص دهد مگر در مواردیکه اتخاذ تصمیم مربوط داخل در وظایف مجامع عمومی باشد.
ح – در مواردی که هیئت مدیره در استنباط مفهوم مواد این اساسنامه مواجه با ابهام بشود نظر شوری معتبر خواهد بود.
ط – اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهادهائی که از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به شورا ارسال میگردد.
ماده 32 – هیئت مدیره سازمان مرکب از سه نفر عضو اصلی و یک عضو علی‌البدل است که بوسیله مجمع عمومی معین شده و قابل عزل و تجدید انتخاب میباشند. رئیس هیئت مدیره عهده‌دار سمت مدیر عامل سازمان نیز میباشد.
تبصره – مجمع عمومی صاحبان سهام یکی از دو نفر اعضای هیئت مدیره را بسمت قائم مقام رئیس انتخاب مینماید تا در مواقع غیبت رئیس بجای وی انجام وظیفه نماید.
ماده 33 – مدت مأموریت هیئت مدیره سه سال است و قبل از پایان مدت مأموریت قابل عزل و بعد از پایان آن تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره – مادام که مجمع عمومی پس از خاتمه مدت مأموریت جانشینی برای اعضای هیئت مدیره تعیین ننموده است مسئولیت ادامه وظایف مربوطه را خواهند داشت.
ماده 34 – تصمیمات هیئت مدیره هنگامی معتبر و قابل اجرا است که لااقل دو نفر از اعضای هیئت مدیره با آن موافق باشند.
ماده 35 – تصمیمات هیئت مدیره باید در دفتر مخصوص عیناً ثبت و بامضای مدیران حاضر در جلسه برسد مدیری که نظر مخالف دارد نظریه او باید عیناً در دفتر مزبور منعکس شود.
ماده 36 – وظایف هیئت مدیره بشرح زیر است:
1 – تهیه برنامه ارشاد و رهبری اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی روستائی.
2 – تهیه برنامه توسعه شبکه تعاونی در مناطق روستائی کشور در حدود بودجه و اعتبارات مصوب.
3 – تهیه و تنظیم آئین‌نامه‌ها و طرح‌های مورد لزوم.
4 – بررسی و تهیه طرح‌های مربوط بسرمایه‌گذاری و شرکت در هر گونه تأسیساتی که نتیجه تمام یا قسمتی از عملیات آنها مستقیم یا غیر مستقیم در بهبود وضع کشاورزان عضو شرکت‌های تعاونی مؤثر باشد.
5 – تهیه و بررسی طرح‌های مربوط بتحصیل اعتبار و یا اخذ وام از بانکها و مؤسسات مالی و بازرگانی.
6 – اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات درخواستی اتحادیه‌های تعاونی روستائی با رعایت مقررات این اساسنامه و آئین‌نامه‌های مربوطه.
7 – اتخاذ تصمیم نسبت بصدور ضمانتنامه بنفع اتحادیه‌های تعاونی روستائی با رعایت مقررات آئین‌نامه مربوط.
8 – تهیه و تنظیم تعرفه معاملات سازمان و تغییراتی که در آن ضرورت پیدا میکند.
9 – تهیه و تنظیم گزارش فعالیت‌های انجام شده سالانه سازمان برای طرح در مجمع عمومی.
10 – تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان سالانه سازمان برای تسلیم ببازرسان و طرح در مجمع عمومی.
11 – تهیه و تنظیم خط مشی و برنامه‌های سال بعد سازمان جهت طرح در مجمع عمومی.
12 – حسابرسی سازمان بوسیله عقد قرارداد با حسابداران قسم‌خورده مشروط بر اینکه سمتی در سازمان نداشته باشند یا مؤسسات حسابرسی واجد صلاحیت و گزارش نتیجه آن بمجمع عمومی صاحبان سهام.
13 – اتخاذ تصمیم نسبت به تشکیلات اداری و فنی و احتیاجات استخدامی سازمان.
14 – اتخاذ تصمیم نسبت به بخشودن جریمه دیرکرد و یا بهره مطالبات معوق در موارد استثنائی.
ماده 37 – وظائف و اختیارات مدیر عامل سازمان بشرح زیر میباشد:
1 – نمایندگی سازمان در برابر اشخاص ثالث و مراجع قضائی و کلیه ادارات دولتی و مؤسسات خصوصی با حق توکیل غیر.
2 – تصمیم در مورد استخدام با رعایت بند 13 ماده 36 این اساسنامه و نصب و عزل و مأموریت و انتقال و تعلیق کارکنان سازمان و تعیین شغل و حقوق و مزایا و ترفیع آنان طبق آئین‌نامه استخدام و در حدود بودجه تصویبی.
3 – افتتاح حساب جاری بنام سازمان نزد شعب بانکها.
4 – اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات و وام‌های درخواستی شرکت‌های تعاونی روستائی با رعایت مقررات این اساسنامه و آئین‌نامه‌های مربوط.
5 – اجرای مصوبات مجامع عمومی و شوری و هیئت مدیره.
6 – نظارت بر اجرای اساسنامه و آئین‌نامه‌های سازمان.
7 – امضای قراردادهائی که به تصویب هیئت مدیره رسیده است.
8 – انجام کلیه اموری که برای اداره سازمان لازم است در حدود مقررات مربوط باستثنای ساختمان و یا خرید محل کار سازمان که باید با تصویب شوری باشد.
9 – مراقبت کامل در اینکه واحد حسابرسی داخلی سازمان وظائف مرجوعه را بنحو اکمل انجام دهد.
10- مدیر عامل سازمان میتواند قسمتی از اختیارات خود را بهر یک از اعضای هیئت مدیره و یا کارمندان سازمان تفویض نماید.
11- حق امضاء کلیه اسناد و اوراق بهادار و نامه‌ها و مکاتبات سازمان با رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل سازمان است که طبق اساسنامه آنچه که مربوط بوظائف و اختیارات شخص او است امضاء و آنچه که اتخاذ تصمیم درباره آن در صلاحیت هیئت مدیره سازمان باشد پس از تصویب هیئت‌مدیره مبادرت به امضاء مینماید.
تبصره 1- مدیر عامل سازمان میتواند طبق آئین‌نامه مربوط به اعضاء هیئت مدیره و کارکنان واجد صلاحیت سازمان حق امضاء مجاز اعطاء نماید.
تبصره 2 – در صورتی که افراد مذکور در بند 10 این ماده در انجام وظائف محوله مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند برابر مقررات مملکتی مورد تعقیب قانونی قرار میگیرند.
ماده 38 – حقوق و مزایای هیئت مدیره از طرف مجمع عمومی تعیین میشود.
تبصره – رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل سازمان از حقوق و مزایای معاونین وزارتخانه‌ها استفاده خواهد کرد.
ماده 39 – هیئت مدیره در حفظ اموال و دارائی سازمان و هم چنین حسن اداره امور آن در مقابل صاحبان سهام مسئولیت مشترک داشته و نیز مسئولیت فردی آنان همان مسئولیت وکیل در مقابل موکل است.
ماده 40 – مجمع عمومی عادی سالانه برای هر دوره عملکرد چهار نفر بازرس که به امور حسابداری و یا فنی آشنائی کامل داشته باشند تعیین مینماید. مسئولیت و وظائف بازرسان قبلی تا تجدید انتخاب و یا تعیین بازرسان جدید ادامه خواهد داشت.
ماده 41 – میزان حقوق و مزایا با رعایت تبصره 29 قانون بودجه سال 1344 کل کشور یا حق حضور پاداش بازرسان از طرف مجمع عمومی صاحبان سهام تعیین و از محل بودجه سازمان پرداخت میشود.
ماده 42 – وظائف بازرسان بشرح زیر میباشد:
1 – حسابرسی حساب‌های سازمان اعم از حساب‌های ماهانه و ترازنامه سالانه.
2 – تنظیم گزارش سالانه حسابرسی سازمان و ارسال یک نسخه از آن جهت صاحبان سهام حداقل ده روز قبل از تاریخ انعقاد مجمع عمومی عادی سالانه.
3 – در هر مورد که وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی رسیدگی بامور مربوط بسازمانرا لازم بداند میتواند موضوع را بیک یا چند نفر از بازرسان ارجاع نماید. بازرس یا بازرسان موظفند در مدت تعیین شده اقدام لازم معمول داشته و نتیجه رسیدگی یا اطلاعات خواسته شده و نظر خود را بوزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی گزارش دهند.
تبصره 1 – بازرسان میتوانند اطلاعات لازم را برای انجام وظائف خود از مدیر عامل سازمان بخواهند و مدیر عامل مکلف است اطلاعات خواسته شده را با اسناد و مدارک مربوط در اختیار آنان قرار دهد.
تبصره 2 – بازرسان حق دخالت در امور جاری سازمانرا ندارند.
ماده 43 – چنانچه بازرسان در انجام وظائف محوله مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند بر حسب مورد برابر مقررات و قوانین موضوعه مملکتی تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده 44 – تا زمانی که سهام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی بیش از 80% سرمایه ثبت شده سازمان باشد در موارد ضروری از نظر تسریع در انجام امور مربوط وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی بعنوان نماینده اکثریت صاحبان سهام سازمان بدون رعایت تشریفات مندرج در مواد 14 – 15 و 17 الی 24 این اساسنامه میتواند وظائف مجمع عمومی را ایفا و تصمیم متخذه را برای اجرا به سازمان ابلاغ نماید.
فصل سوم – مقررات مالی و متفرقه
ماده 45 – سال مالی سازمان روز اول فروردین هر سال آغاز و در روز آخر اسفند ماه همان سال بپایان رسید.
ماده 46 – مدیر عامل سازمان باید هر ماه یک نسخه از خلاصه حساب‌های دفتر کل و 20 روز قبل از انعقاد مجمع عمومی عادی سالانه یک نسخه از ترازنامه سالانه با کلیه ضمائم مربوط را جهت حسابرسی ببازرسان تسلیم نماید.
ماده 47 – ارزیابی اقلام ترازنامه بطریق ذیل خواهد بود:
1 – اموال منقول و غیر منقول بقیمت خرید یا قیمت تمام شده پس از وضع استهلاک.
2 – مدت استهلاک در صورتی که در قوانین مربوط پیش‌بینی نشده باشد در مورد اموال منقول از یک تا سه سال بر حسب نوع مال و مدت استهلاک ساختمان‌ها بر حسب دوام و استحکام آنها تعیین و در هر حال نباید از بیست سال تجاوز نماید.
3 – برای مطالبات مشکوک‌الوصول باید اندوخته کافی از محل سود ویژه تأمین گردد و هرگاه مطالبات مذکور غیر قابل وصول تشخیص شود از اندوخته مزبور باید برداشت و واریز شود.
ماده 48 – الف – در حساب سود و زیان سازمان بهره وامها متناسب با مدت محسوب و بهره متعلق سال مالی مربوط بدرآمد همان سال احتساب و منظور خواهد شد.
ب – سود ویژه سازمان عبارتست از جمع درآمدها پس از کسر کلیه هزینه‌ها و استهلاکها.
ماده 49 – سود ویژه با تصویب مجمع عمومی بطریق زیر تقسیم میشود:
الف – پانزده درصد آن بحساب سرمایه احتیاطی منتقل میگردد. مشروط بر اینکه این مبلغ کمتر از یک درصد سرمایه پرداخت شده نباشد. منظور کردن این قسمت از سود ویژه به سرمایه احتیاطی تا زمانی که سرمایه مزبور معادل سرمایه پرداخت شده سازمان بشود اجباری است.
ب – به پیشنهاد هیئت مدیره قسمتی از سود ویژه برای تشکیل اندوخته مطالبات مشکوک‌الوصول تخصیص مییابد.
ج – به پیشنهاد هیئت مدیره ممکن است قسمتی از سود ویژه برای نقل به سال بعد تخصیص یابد.
د – ممکن است مبلغی از سود ویژه برای پاداش هیئت مدیره و بازرسان و کارکنان سازمان اختصاص داده شود.
ه – بقیه سود ویژه بین صاحبان سهام تقسیم خواهد شد.
تبصره – مادام که کمک دولت برای جبران هزینه‌های سازمان ادامه داشته و دارد و بنظر هیئت مدیره تشخیص سود ویژه عملیات اعتباری و بازرگانی از خدمات ارشادی سازمان مقدور نباشد اقلام مذکور در بندهای (الف – ب – ج – د – ه) ماده 49 از محل مازاد کل درآمد سازمان (اعم از درآمد اختصاصی و منابع عمومی) برداشت میشود.
ماده 50 – هیچ یک از اعضای شوری و هیئت مدیره و بازرسان نمیتوانند در معاملاتی که با سازمان و یا بحساب سازمان میشود بطور مستقیم و یا غیر مستقیم سهیم شوند مگر با تصویب مجمع عمومی.
ماده 51 – اعضای شوری و هیئت مدیره و بازرسان باید قبل از شروع بکار در اولین جلسه شورای سازمان حاضر شده سوگند یاد نمایند که ضمن حفظ سرمایه و منافع و اسرار سازمان حداکثر کوشش و فعالیت را برای پیشرفت نهضت تعاونی و بثمر رساندن برنامه اصلاحات ارضی و افزایش تولیدات کشاورزی بکار برند.
ماده 52 – مواردی که در اساسنامه حاضر صراحتاً پیش‌بینی نشده است بر اساس مقررات قانون تجارت خواهد بود.
اساسنامه فوق مشتمل بر پنجاه و دو ماده و سیزده تبصره به استناد ماده 3 قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تبصره 30 قانون بودجه سال 1344 کل کشور در تاریخ روز چهارشنبه نهم اسفند ماه یکهزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب کمیسیون مشترک دارائی مجلسین رسیده و صحیح است.
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر حسین خطیبی
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی