شماره: 62 – 1336/01/11
فصل اول ـ ساختمان
ماده 1ـ اشخاصی که بخواهند کارخانه یا کارگاهی تاسیس نموده و یا توسعه بدهند بایستی قبلاً نقشه و مشخصات ساختمانی کارخانه یا کارگاه را با رعایت مفاد این آیین‌نامه تهیه و برای اخذ پروانه حفاظت و بهداشت صنعتی بوزارت کار تسلیم نمایند.
ماده ۲ـ ساختمان کارخانه یا کارگاه باید مطابق نقشه مصوبه و مفاد این آیین‌نامه باشد و پس از اتمام ساختمان و قبل از شروع بکار صاحب کارخانه یا کارگاه مکلف باخذ گواهی نامه رعایت مقررات این آیین‌نامه از وزارت کار میباشد.
ماده ۳ـ ساختمان کارگاهها و کارخانه‌ها باید با وضع آب و هوای محل متناسب باشد.
ماده ۴ـ ارتفاع داخلی محل کار باید حداقل ۳ متر باشد مگر در مواردی که بنا بملاحظات فنی ارتفاع کمتری را لازم داشته باشد
ماده ۵ ـ برای هر کارگر در کارگاه حداقل باید ده متر مکعب فضا منظور گردد.
ماده ۶ـ فضای اشغال شده بوسیله ماشین آلات یا ابزار و اثاثیه مربوط بکار همچنین فضای بالاتر از ارتفاع ۳ متر جزء فضای مزبور حساب نمی شود.
ماده ۷ـ سقف و بدنه کارگاه باید با مصالحی ساخته و اندود شود که از نفوذ رطوبت بداخل جلوگیری نماید و حتی الامکان مانع نفوذ گرما یا سرمای خارج گردد.
ماده ۸ـ کف کارگاه و راهرو باید بنحو مناسبی مفروش شود که تولید گرد و غبار ننموده وقابل شستشو باشد و همچنین موجب لغزیدن کارگران نگردد. و در مواردی که در محل کار آب ریخته می شود کف سالن دارای شیب مناسب ومجرای مخصوص خروج آب باشد بطوری که آب در کف سالن جمع نشود.
ماده ۹ ـ در کارگاهی که راهرو کف پلکان واطاق کار از سطح زمین پائین تر است باید با وسائل لازم از نفوذ رطوبت جلوگیری گردد.
ماده ۱۰ ـ در محلهائی که مواد شیمیائی و سمی بکار میبرند باید بدنه دیوار تا ارتفاع یکمتر و شصت سانتیمتر از کف زمین قابل شستشو باشد.
ماده ۱۱ ـ کلیه حفره‌هائی که ممکن است تولید خطر سقوط اشخاص را نماید باید بوسیله طارمی بارتفاع حداقل ۶۰ سانتیمتر با پنجرههای مشبک و یا پوششهای فلزی محکم محصور و محافظت گردد.
ماده ۱۲ ـ پلکانهای عمومی کارگاه باید دارای پا کردهائی باشد که عرض آن کمتر از یکمتر و ۲۰ سانتیمتر نباشد و همچنین دو طرف پله با میله دستگیره و عنداللزوم با طارمی محفوظ گردد.
تبصره ـ هیچ مانعی در مسیر پلکانها نباید وجود داشته باشد.
ماده ۱۳ ـ در کلیه کارگاهها باید باندازه کافی در و پنجره نصب شود و بطور کلی سطح پنجره‌ها باید یکدهم سطح کف محل کار باشد و هر سالن کار باید لااقل مجموعاً دارای دو در ورودی و خروجی باشد.
ماده ۱۴ـ سقف کارگاه هائی که وسائل کار و نوع محصول آن طوری است که بیشتر در معرض خطر حریق واقع میشود حتی‌الامکان از مصالح نسوز باشد.
فصل دوم ـ روشنائی
ماده ۱۵ـ در هر کارگاه بایستی روشنائی کافی (طبیعی و یا مصنوعی) متناسب با نوع کار و محل پیش بینی شود
در صورتی که برای روشنائی از نور مصنوعی قوی استفاده شود باید برای دریافت ممانعت از خیرگی چشم حباب‌های مخصوصی نصب گردد.
ماده ۱۶ـ کلیه پنجرههای بدنه و سقف که جهت روشنائی اطاق‌ها تعبیه شده و کلیه چراغها و حبابها باید نظیف نگاهداشته شود.
فصل سوم ـ تهویه و حرارت
ماده ۱۷ـ محل کاردر هر کارگاه باید بخوبی تهویه شود بقسمی که کارگران همیشه هوای سالم تنفس نمایند و برای محلهای کار پوشیده مقدار حداقل هوای لازم برای هر کارگر بر حسب نوع کار در هر ساعت ۲۰ الی ۵۰ متر مکعب میباشد.
ماده ۱۸ـ در هر کارگاههائی که دود ویا گاز ویا گرد و غبار ایجاد می شود باید با وسائل فنی مۇثر این مواد از محل تولید بخارج کارگاه هدایت شود بطوریکه مزاحمت و خطری برای کارگران ایجاد ننماید.
ماده ۱۹ـ هر گاه وضعیت کارگاه بنحوی باشد که تهویه آن بطور طبیعی کافی نباشد باید از وسائل تهویه مصنوعی استفاده نمود.
ماده ۲۰ ـ هر کارگاه باید دارای وسائلی باشد که در زمستان و تابستان درجه حرارت داخلی آن را بوضع قابل تحملی نگاهدارد.
فصل چهارم ـ جلوگیری از آتش سوزی
قسمت اول ـ درهای خروج و راهروها
ماده ۲۱ ـ بین درهای هر سالن کار یکی از آنها درب احتیاطی تلقی و باید رو بخارج باز شود.
ماده ۲۲ ـ درهای خروجی احتیاطی هیچوقت نباید قفل باشد و باید بوسیله علایم و یا چراغهای مشخص نشان داده شود
ماده ۲۳ ـ پلکانهای کارگاه باید با مصالح ساختمانی نسوز ویا فلزی ویا طارمی ساخته شود.
ماده ۲۴ ـ درهائی که بجانب پلکان باز میشود باید لااقل فاصله‌ای باندازه عرض در تا نخستین پله برای توقف داشته باشد.
قسمت دوم ـ وسائل مبارزه با آتش سوزی
ماده ۲۵ ـ کلیه کارخانه‌ها و کارگاهها باید دارای وسائل عادی آتشنشانی باشند و نیز باید دائما مقدار لازم آب و شن برای خاموش کردن آتش سوزی‌های ساده و معمولی در دسترس داشته باشند.
ماده ۲۶ ـ کارخانه‌هائی که بمناسبت وسائل کار و نوع محصول بیشتر در معرض خطر حریق هستند علاوه بر وسائل مندرج درماده فوق باید دارای مأمورین ورزیده آتش نشانی و وسائل کافی از قبیل لوله کشی آب تحت فشار با شیرهای متعدد و نرده‌های نجات و غیره باشند و این وسایل باید لااقل ماهی یکبار بازدید شوند تا در موقع لزوم قابل استفاده فوری باشند.
قسمت سوم ـ وسائل اعلام خطر و تمرین آتش نشانی
ماده ۲۷ ـ کلیه کارگاهها باید با وسائل کافی اعلام خطر مجهز شوند بطوری که وقوف بر آن در همه جای محوطه کار مقدور گردد.
ماده ۲۸ ـ تمرین و خروج کارگران اقلا یک مرتبه در هر سه ماه باید انجام گیرد تا در موقع حدوث خطر تخلیه کارگاه از کارگران بآسانی و بدون ازدحام صورت گیرد.
ماده ۲۹ ـ انجام تمرینات ضد آتش سوزی در محلهائی که دسته‌های مرتب آتش نشانی موجود است حداقل هر سه ماه یکبار لازم است.
ماده ۳۰ ـ در کارخانه‌هائی که مامورین آتش نشانی وجود ندارد باید بعده‌ای از کارگران دائمی سرایدارها و نگهبانان بکاربردن وسائل ضدآتش سوزی و شناسائی انواع آتش سوزی را تعلیم داد.
قسمت چهارم ـ مواد منفجره و محترقه
ماده ۳۱ ـ مقررات موضوعه آیین‌نامه طرز نگهداری و حمل و نقل و استعمال مواد محترقه وزارت پیشه و هنر مصوب مردادماه ۱۳۱۷ مراعات شود.
ماده ۳۲ ـ کار فرما موظف است که مواد محترقه مورد نیاز کارخانه در مخازنی که حتی المقدور زیرزمین تعبیه میشود یا در ساختمانهای نسوز کارخانه را نگاهداری نماید و در هر حال این مخازن باید از محل کار به اندازه کافی فاصله داشته باشد.
ماده ۳۳ـ استعمال دخانیات ـ روشن کردن یا حمل کبریت ـ فندک و مانند آنها در انبار مواد منفجره و محترقه و کارگاههائی که با مواد فوق کار میکنند مخصوصاً (در پالایشگاههای نفت) اکیداً ممنوع است.
قسمت پنجم ـ رعد و برق
ماده ۳۴ ـ در موارد زیر تعبیه و نصب برق گیر الزامی است .
الف ـ ساختمانهائی که در آن مواد محترقه ومنفجره تولید و یا ذخیره و انبار میشوند.
ب ـ تانکها و مخازنی که بنزین نفت و روغن و یا مواد قابل اشتعال دیگر در آنها نگهداری میشود.
ج ـ کوره‌های مرتفع و دود کشهای بلند.
فصل پنجم ـ ماشین آلات
روپوش و حفاظ ماشین آلات
ماده ۳۵ ـ کلیه قسمتهای انتقال دهنده نیرو (ترانسمیسیون) از قبیل تسمه فلکه زنجیر و چرخ دنده و امثال آن و همچنین قسمت‌هائی از ماشینها که امکان ایجاد سانحه برای کارگر داشته باشند باید دارای روپوش و یا حفاظ باشند.
تعمیرات ماشین
ماده ۳۶ ـ هنگام تعمیر ماشینها نکات زیر را باید در نظر گرفت.
الف ـ قسمتهای متحرک ماشین را که ممکن است ایجاد خطر نماید قبل از شروع بتعمیر باید متوقف گردد و جریان برق را بطور اطمینان بخش قطع نمود و یا هر نوع وسیله محرکه دیگر را از کار انداخت.
ب ـ قبل از پایان تعمیر و کارگذاشتن حفاظ‌های مربوطه نباید ماشین را بکار انداخت.
فصل ششم ـ وسائل الکتریکی
ماده ۳۷ـ وسائل و ادوات الکتریکی باید دارای حفاظ بوده و طوری ساخته و نصب و بکاربرده شود که خطر برق‌زدگی و آتش سوزی ایجاد نکند.
ماده ۳۸ـ مسئول فنی کارگاه موظف است اشخاصی را که صلاحیت فنی آنها محرز باشد در نصب و امتحان و یا تنظیم وسائل ادوات الکتریکی بکار گمارد.
ماده ۳۹ـ هنگامی که نصب هر دستگاه الکتریکی پایان یابد با تعمیرات و اصلاحات و یا تعمیرات کلی در آن انجام شده باشد باید دستگاه مزبور توسط متخصصین قبل از شروع بکار مورد آزمایش قرار گیرد.
ماده ۴۰ـ ابزار وسائل تعمیر دستگاههای الکتریکی باید از هر حیث قابل اطمینان باشد و قبل از استعمال از طرف متخصصین مربوط آزمایش گردد.
ماده ۴۱ـ مسیر جریان برق متناوب (غیر از فشار قوی) باید از لوله‌های مخصوص عایق دار عبور داده شود و بطوری نصب گردند که اشخاص بسهولت به آن ها دسترسی نداشته باشند ضمناً محل نصب ترانسفورمارتورها و کندانساتورها خارج از دسترس عموم قرار گیرد
ماده ۴۲ـ از بکار بردن کابلها و سیمهای متحرک و آزاد با فشارهای بالاتر از ۱۱۰ ولت از قبیل کابل مته‌های دستی و غیره باید حتی الامکان خودداری و در صورت ضرورت فقط باید توسط اشخاص صلاحیتدار و مجاز بکار برده شود. این قبیل کابل ها باید قبل از بکار بردن معاینه دقیق شده و در مسیر عبور اشخاص قرار نگیرد.
تبصره ـ برای جلوگیری از ازدیاد طول سیمهای متحرک و آزاد لازم است بمقدار کافی پریز در محلهای مناسب نصب گردد تا بسهولت بتوان از آنها استفاده نمود.
ماده ۴۳ـ در هر کارگاه مسیر سیمهای برق و همچنین کلید‌ها و جعبه تقسیم‌ها و پریزها باید برنگ معین و با طریق دیگر بهمین نحو مشخص کرد تا از ایجاد خطر جلوگیری شود.
ماده ۴۴ـ در انجام کارهای الکتریکی و غیره الکتریکی که از جریان برق استفاده میشود بدنه دستگاههای الکتریکی باید دارای اتصال زمینی باشد.
ماده ۴۵ـ سیمهای پل گردان (جراثقال) و سایر سیم هائی را که نمی‌توان عایق نمود باید طوری در حفاظ قرار داد که از اتصال احتمالی جلوگیری شود.
ماده ۴۶ـ سایر سیمها و کابل های برق باید دارای روپوش عایق مناسب با فشار و سایر شرایط موجود (رطوبت و گرما و غیره) بوده و از روی اصول فنی نصب و حتی الامکان در لوله یا کانال قرار گرفته باشند.
ماده 47ـ فیوزها و کلید‌ها باید کامل و متناسب با جریان و بی‌عیب باشد.
ماده ۴۸ـ دستگاههای کنترل که با فشارهای ۵۰ ولت ببالا کار میکنند باید بوسیله جعبه‌های ثابت در بسته محفوظ باشد و سرپوش آنها را فقط اشخاص مجاز میتوانند باز کنند.
ماده ۴۹ ـ در کارگا هائی که مواد منفجره و یا گازهای قابل احتراق و مواد قابل اشتعال تولید می شوند بایستی جریان و کیفیت اتصال های برقی بنحوی باشند که ایجاد احتراق ننموده و از موتورهائی که طبق اصول فنی برای این قبیل کارگاهها ساخته شده استفاده کنند.
ماده ۵۰ ـ دستگا ههای باطری آکومولاتور که اختلاف پتانسیل بین دو قطب آنها بیشتر از ۱۵۰ ولت باشد و یا آنکه ظرفیت آن برای یک دشارژ ( ) ۸ ساعته متجاوز از ۱۵ کیلو وات ساعت باشد باید در محلهای مخصوصی قرار گیرند که دارای دستگاه تهویه قوی و کافی بوده و ضمناً کف محلی که این باطریها قرار دارد طوری مجهز شود که دارای مقاومت کافی در مقابل اسیدها بوده و از آسیب کاملا مصمون باشند.
ماده ۵۱ ـ در صورتی که دستگاههای باطری در محلی قرار گرفته باشند که از این محل استفاده دیگری نیز بشود باید
الف ـ دارای روپوش و یا دستگاه حفاظتی لازم مربوطه باشد.
ب ـ دارای وسایلی باشد که از تراکم گازهای قابل اشتعال جلوگیری نماید.
ماده ۵۲ ـ ظروف باطریهای الکتریکی باید روی تکیه گا ههای عایق قرار گیرند مگر آنکه از شیشه و یا کائوچوو یا اشیاء عایق دیگر ساخته شده باشند.
ماده ۵۳ ـ سیم های برقی غیر ثابت و نرم در صورتی که در معرض رطوبی و سائیدگی واقع باشند باید روپوش محکم و لاستیکی داشته باشند که در مقابل ضربت مقاومت کند و یا با سلاح فلزی قابل انعطاف مجهز باشند و هیچوقت پریزها و اتصالات معیوب بکار برده نشوند.
ماده ۵۴ ـ استعمال چراغهای دستی برقی در صورتی مجاز است که دارای حفاظ محکم سیمی بوده و سیم جریان آن دارای روپوش عایق‌دار و سر پیچ آن کاملا محفوظ باشد.
ماده ۵۵ ـ انبردست ـ آچار ـ فیوزکش . روغندان ـ پرس و سایر ابزاری که برای پاک کردن دستگاههای الکتریکی و یا تعمیر آنها استعمال میشوند باید دسته‌های عایق متناسب داشته و از طرف متصدی مسئول معاینه شوند.
ماده ۵۶ ـ در محلی که جریان برق موجود است وسائل آتش نشانی نباید از نوع مواد‌هادی جریان برق (مانند آب و سایر مایعات) باشد بلکه باید از دستگا ههای مجهز بمواد مخصوص که برای آتش نشانی برق لازم است از قبیل انیدرید کربنیک و غیره استفاده نمود ضمناً نیز برای اطفاء این حریق‌ها میتوان خاک و شن را بکار برد..
ماده ۵۷ ـ تعمیرات را نباید روی رشته‌های حامل برق صورت داد مگر در موارد خیلی ضروری و در این صورت باید طبق دستور مستقیم از طرف شخص صلاحیتداری بوسیله متخصص انجام شود.
ماده ۵۸ ـ قبل از شروع بتعمیرات دستگاههای برق متصدی کار باید اطمینان حاصل کند که سیم با دستگاه و یا ماشین قطعاً در یک نقطه و در صورت امکان در بیشتراز یک نقطه از شبکه برق جدا شده باشد و کلید‌هائی که دستگاه را کنترل میکند در وضعیت قطع در جریان باشد و تمام اقدامات لازم از لحاظ پیش بینی بمنظور جلوگیری از امکان جریان مجدد برق در حین تعمیرات بعمل آمده باشد بعلاوه باید در تابلوئی که در محل قطع جریان برق نصب میشود با خط درشت نوشته شده باشد (خطر: وصل جریان برق ممنوع است.
الکتریسته ساکن
ماده ۵۹ ـ در محیطی که خطر حریق وجود دارد و یا در نزدیکی مواد قابل اشتعال باید پیش بینی‌هائی برای خنثی نمودن و از بین بردن جرقه‌های الکتریسته ساکن که تولید آتش سوزی مینماید بعمل آورده شود.
ماده ۶۰ـ برای جلوگیری از تجمع الکتریسته ساکن در کارخانجات باید دستگاه‌ها را مستقیماً بزمین اتصال دهند.
ماده ۶۱ـ در هر کارگاه کارفرما مکلف است تعمیرات و رسیدگی به امور الکتریکی مربوطه را به اشخاصی که صلاحیت فنی ندارند واگذار ننمایند.
فصل هفتم
ماده ۶۲ـ بکارانداختن هر نوع جراثقال اعم از برقی و مکانیکی و دستی مستلزم تحصیل برگ معاینه از مؤسسات صلاحیت داری که شورای عالی حفاظت فنی تعیین خواهد کرد می باشد برگ معاینه باید حاوی حداکثر قدرت مجاز جراثقال در شرایط معین بر حسب کیلوگرم و اجازه بکار انداختن آن باشد بعلاوه این معاینه میباید هر سال یکبار تجدید شود هر نوع تغییر و تبدیلی در دستگاه جراثقال مستلزم تحصیل برگ معاینه جدید میباشد.
دستگا ههای مزبور باید در حین کار مرتباً تمیز و هفته‌ای یکبار از طرف شخص صلاحیتدار کارگاه معاینه گردد..
ماده ۶۳ـ حداکثر بار مجاز درشرایط معینی که جراثقال میتواند تحمل نماید باید بر حسب کیلوگرم و یا خط درشت و خوا نا در روی قسمت نمایان جراثقال نوشته شود بطوری که از کف کارگاه بتوان آن را به آسانی خواند.
ماده ۶۴ـ
الف- هیچگاه جراثقال و سایر دستگاههای انتقال نباید اضافه بر بار مجاز بارگیری شود.
ب ـ بلند کردن و پائین آوردن بار باید بآهستگی انجام گیرد و همچنین از بلند کردن و نگاه داشتن و پائین آوردن ناگهانی خودداری شود.
ماده ۶۵ـ سرطناب و یا کابل نقاله باید بطورمحکم از داخل قرقره جراثقال بسته شده و موقعی که قلابهای بارگیری در پائین ترین نقطه میباشند روی قرقره اقلا دو دور طناب و با کابل پیچیده شده باشد و همچنین محل اتصال طناب یا کابل یا قفل قلاب باید محکم و هر ماه یکبار از طرف متصدی مربوطه باز و پس از معاینه و اطمینان از سالم بودن آن مجدداً بسته شود.
ماده ۶۶ ـ کلیه قسمتهای مورد کشش و فشار دستگاه جراثقال باید هرروز که جراثقال بکار برده میشود از طرف متصدی مربوطه معاینه دقیق شده و اطمینان حاصل گردد که تمام قطعات بدون عیب ومحکم ومستقر باشند.
ماده ۶۷ ـ پائین آوردن و جابجا کردن بار جراثقال باید با علائم مشخص که خوب تمرین شده باشند انجام گیرد برای هر عمل باید علامت مقتضی بکار برده شود و علائم بهتر است بوسیله اشاره دست باشد.
ماده ۶۸ ـ متصدیان جراثقال باید حتی المقدور از بردن بار از بالا سر اشخاص احتراز نموده و موقعی که بار به جراثقال آویخته است متصدی جرثقیل نباید آن را ترک نماید.
فصل هشتم ـ مواد خطرناک و محترق
ماده ۶۹ ـ در مورد عملیات خطرناک که موجب احتراق یا انفجار و تصاعد گازها و یا دود سمی میگردد باید از کارگران خبره استفاده کرد و پیش بینی حفاظت کارگران بتناسب نوع مواد گازهای سمی و محترقه بعمل آید تا خطری متوجه آنان نگردد و همچنین از تماس اشخاص متفرقه با گازها ممانعت و از سرایت دود بخارج جلوگیری شود.
ماده ۷۰ـ گردـ دود و گازهای سمی حتی الامکان باید توسط دستگاههای مکنده بخارج هدایت شوند و در صورت اجبار استعمال ادوات حفاظت از قبیل ماسک و لباسهای مخصوص ضروری است.
ماده ۷۱ـ پوشش کف و دیوارهای اطاقهائی که انواع گازهای مضردر آنها وجود دارد باید همواره غیرقابل نفوذ باشد.
ماده ۷۲ـ در موقع تعمیر تانکها و مخازن مواد خطرناک و قابل احتراق از قبیل مخازن بنزین و نفت و روغن و غیره باید مخازن تخلیه و سپس بخوبی شستشو شود بطوری که هرگونه مواد زائد و خطرناک از جدار داخلی آن زائل گردد. و برای آنکه گازهای موجوده احتمالی بکلی خارج گردد باید دریچه‌های مخازن باز بوده و بوسائل لازم تهویه گردد.
ماده ۷۳ـ کارگران مخصوص تعمیر تانکها و مخازنی که گازهای خطرناک ممکن است در آنها ایجاد شود با وسائل مقتضی مجهز باشند و همچنین دارای لباس مخصوص کمربندی باشند که بخارج از تانک ارتباط داشته باشد و برای جلوگیری از وقوع خطر باید شخص مورد اطمینانی در خارج تانک مراقب اعمال کارگر داخلی باشد تا در صورت لزوم اقدامات احتیاطی را انجام دهد و ضمناً باید هوای مناسب بقدر کافی بکارگری که درون تانک است داده شود.
ماده 74ـ در صورتی که برای کار در مخازن و تانکها جریان برق مورد استفاده قرار گیرد باید دقت کرد که اختلاف سطح جریان برق از 50 ولت تجاوز ننماید و همواره از چراغ دستی مخصوصی استفاده شود و در صورتی که برای هر نوع کاری در روی وسائل فلزی ولتاژ بیش از پنجاه ولت لازم باشد وسائل استحفاظی لازم را از نظر حفاظت کارگر بکار برد.
فصل نهم ـ آب آشامیدنی
رفاه و بهداشت
ماده ۷۵ـ در کلیه کارگاهها کارفرما مکلف است آب آشامیدنی گوارا و سالم بمقدار کافی در ظروف سر بسته و محفوظ در دسترس کارگران بگذارند.
ماده ۷۶ـ در کارگاههائی که کارگران مدت مدیدی در مجاورت حرارت یا نقاطی که تعریق فوق العاده است کار میکنند کار فرما باید قرصهای نمک طعام در دسترس کارگران بگذارند.
ماده ۷۷ـ استعمال لیوان عمومی برای آشامیدن آب اکیداً ممنوع است.
ماده ۷۸ـ آب غیر آشامیدنی که برای مصرف صنعتی و یا آتش نشانی بکار میرود باید بوسیله تابلوهای مخصوص عدم قابلیت شرب آب اعلان شده باشد.
ماده ۷۹ـ در صورتی که برای آب آشامیدنی از چاههای سطحی استفاده میشود باید چاه آب از مجاری و چاههای فاضل آب و مستراحها بمسافت کافی دور باشد بطوری که از آلودگی آن جلوگیری بعمل آید.
ماده ۸۰ـ مخازن آب آشامیدنی باید پیوسته تمیز نگاهداشته شود.
فصل دهم ـ نظافت و نظم
ماده ۸۱ـ معابر انبارها و سالنهای کار باید مطابق اصول صحیح تمیز گردد.
ماده ۸۲ـ سطح دیوارها ـ کف سالنها ـ سقف ـ پنجره‌ها ـ درها و شیشه‌ها در کارگاهها باید پاکیزه باشند.
ماده ۸۳ـ انداختن اخلاط و آب دهان در روی زمین و پلکان و دیوارها اکیداً ممنوع است.
ماده ۸۴ـ در هر محل کار باید بتعداد کافی ظروف مخصوص زباله و همچنین ظروفی برای اخلاط و آب دهان موجود باشد این ظروف باید قابل پاک کردن بوده و در شرایط مناسب بهداشتی نگهداری شوند.
ماده ۸۵ـ برای دفع آبهای مصرف شده و فضولات نکر باید در داخل و خارج از کارخانجات فاضلآبها (اگو) در نظر گرفته شود این فاضل آب ها بایستی از مصالح غیر قابل نفوذ تعبیه و قطر داخلی و شیب آنها طوری منظور شود که با کمال سهولت و بدون وقفه ور کود آبهای مصرف شده و فضولات را بچاهها و یا حوضچه‌های تصفیه دفع نماید.
تبصره 1 ـ در محلهائی که شیب کافی وجود ندارد بوسایل مکانیکی با یستی حسن جریان فاضل آب تامین کردد.
تبصره 2 ـ در صورت لزوم برای تسریع و تسهیل دفع فضولات مزبور باید در محلهای لازم بوسائل مناسب جریان آب از خارج پیش‌بینی شود. (مثلا شاش دو و غیره)
ماده ۸۶ ـ کارخانجات میتوانند فقط آبهای بیضرر خود را به مسیر رودخانه‌ها و مسیر سیلها و مجاری آب و محل آبهای راکد بریزند
ماده ۸۷ ـ در کارخانجاتی که فضولات حاصله آنها ممکن است موجب مسمومیت یا بروز بیماریها گردد باید فضولات مزبور با فعل و انفعالات فیزیکی یا شیمیائی در حوضچه‌های مخصوص تصفیه گردد در هر حال در دفع فضولات باید از نظر حفظ سلامت و بهداشت و جلوگیری از خطرات ممکنه نهایت دقت و پیش بینی‌های لازم بعمل آید.
ماده ۸۸ـ مواد اولیه و محصول کارگاه باید طوری در داخل انبارها و یا کارگاه گذارده شود که معبری برای خروج و عبور کارگران و وسائط نقلیه وجود داشته باشد و ضمناً از برخورد کارگران به آنها که موجب سقوط و بروز سوانحی ممکنست جلوگیری بعمل آید.
ماده ۸۹ـ وضعیت محل کار باید بنحوی باشد که کارگر بتواند براحتی و به آسانی کار خود انجام دهد.
فصل یازدهم ـ شستشو و نظافت
ماده ۹۰ـ در هر کارگاه باید لااقل برای هر ۳۵ نفر یک مستراح ساخته شود و مستراح زنها باید مجزا باشد در ساختمان مستراحها باید رعایت اصول بهداشتی بعمل آید وسایل تهویه برای آن فراهم و بوسیله هواکش یا وسائل دیگری از عفونت آن جلوگیری شود مرتباً باید شستشو و بوسائل شیمیائی ضد عفونی کردند و آب مستراحها بوسیله شیرآب تامین و آفتابه باید در مستراحها بحد کافی موجود باشد.
ماده ۹۱ـ در هر کارگاه باید یکدستگاه وسیله روشوئی با آب جاری برای هر۲۰ نفر کارکرد در دسترس کارگران گذارده شود و روشوئیها باید همیشه طبق اصول بهداشتی تمیز باشند.
ماده ۹۲ـ کار فرما مکلف است حداقل در ماه معادل ۲۰۰ گرم صابون در اختیار هر کارگر برای تامین نظافت آنها بگذارد.
ماده ۹۳ـ کار فرما مکلف است وسائل خشک کردن دست و رو را مجانا برای کارگران تهیه نماید.
ماده ۹۴ـ برای کارگرانی که در محلهای آلوده بگرد و خاک با مواد سمی و کثافات از قبیل کارخانجات چرمسازی روده پاک کنی و معادن ذغال وغیره کارمیکنند کار فرما مکلف است حداقل برای هر بیست نفر از این قبیل کارگران یک دستگاه وش باآب گرم و سرد ساخته و در دسترس آنها بگذارد باین قبیل کارگران ماهیانه معادل ۲۰۰ گرم صابون و دو متر پارچه داده شود.
فصل دوازدهم ـ ناهارخوری
ماده ۹۵ـ در هر کارگاه باید محلی متناسب با تعداد کارگران بمنظور صرف غذا اختصاص داده شود.
ماده ۹۶ـ ناهار خوری باید دارای تعداد کافی میز و صندلی و یا نیمکت باشد.
ماده ۹۷ـ ناهار خوری باید کاملا تمیزو روشن بوده و سایر اصول بهداشت در آن رعایت شده باشد.
ماده ۹۸ـ در کارگاههائی که بوفه و آشپزخانه وجود دارد نکات زیر باید رعایت شود.
الف ـ کارکنان نهارخوری و همچنین بوفه چیها و آشپزها باید ارای روپوش تمیز بوده و در هر ماه معاینه پزشکی شوند و نسبت به نظافت شخصی آنها مراقبت کافی بعمل آید.
ب ـ ظروف مورد استعمال در غذا خوری باید لااقل با آب گرم و صابون مرتباً تمیز شوند.
ج ـ تهیه و فروش و مصرف هر نوع نوشابه الکلی در کارگاه ممنوع است.
فصل سیزدهم ـ وسائل استحفاظی فردی
ماده ۹۹ـ کار فرما موظف است در هر سال دو دست لباس کار مجاناً در اختیار هر کارگر بگذارد لباس کار باید مناسب با نوع کار باشد و طوری تهیه شود که کارگر بتواند براحتی وظائف خود را انجام دهد و موجب بروز سوانح نگردد.
ماده ۱۰۰ـ به کارگرانی که با مواد شیمیائی کار میکنند بنابر احتیاج علاوه بر لباس کار باید وسائل استحفاظی از قبیل پیشبند مخصوص ـ دستکش ـ عینک و غیره داده شود که آنان را از آسیب مواد مزبور مصون دارد.
ماده ۱۰۱ـ به کارگرانی که در مجاورت کوره‌های ذوب فلزات و آهنگری کار میکنند باید لباس با پیش بند نسوز نقاب با عینک داده و به کارگرانی که مستقیماً با مواد گداخته کار میکنند باید اضافه بر وسائل فوق دستکش و کفش نسوز داده شود.
ماده ۱۰۲ـ به کارگرانی که بکارهای از قبیل سیم کشی ـ پی سازی و بطور کلی در معرض خطر سقوط میباشند باید کمربند اطمینان داده شود.
ماده 103ـ کار فرما مکلف است لباس کار کارگرانی را که با مواد سمی کار میکنند هر هفته شستشو و بی خطر نماید و محل مخصوصی برای لباس اینگونه کارگران جدا از محل لباس کن عمومی تهیه نماید.
ماده ۱۰۴ـ برای کارگرانی که در معرض سقوط اجسام قرار گیرند باید کلاه مخصوص لبه دار از فلز و یا ماده سخت دیگری تهیه گردد.
ماده ۱۰۵ـ کار فرما مکلف است مراقبت نماید کارگرانی که در نزدیکی قسمتهای گردنده ماشین آلات مشغول میباشند موهای خود را کوتاه نموده و یا بوسیله سربند نگهداری نمایند.
ماده ۱۰۶ـ برای کارگرانی که نوع کار آنها طوری باشد که احتمال خطراتی برای چشم آنها ایجاد نماید (از قبیل سمباده و یا جوشکاری و ماشین‌های تراش و نظائر آن) کارفرما مکلف است عینکهای مخصوص متناسب با همان کار در دسترس کارگران بگذارد.
ماده ۱۰۷ـ در محیطهای آلوده بگرد و خاک با مواد شیمیائی که مضر برای ریه‌ها باشد کار فرما موظف است ماسک و یا وسائل دیگری تهیه و در دسترس کارگران مربوطه قرار دهد.
ماده ۱۰۸ـ در محیطهای مرطوب یا کارهائی که در آب انجام میشود کار فرما باید به تناسب نوع کار کفش یا چکمه‌های لاستیکی غیر قابل نفوذ و غیره تهیه و در دسترس کارگران بگذارد.
ماده ۱۰۹ـ کلیه لوازم استحفاظی باید هر چند مدت یکبار بوسیله سرویس‌های بهداشتی و بازرسی کار کنترل شود.
ماده ۱۱۰ـ در هر کارگاه کار فرما مکلف است محل معینی را برای رخت کن اختصاص دهند تا کارگران بتوانند لباس و یا کفش و یا اشیاء شخصی خود را در آن محفوظ دارند محل رخت کن کارگران زن باید مجزا باشد.
فصل چهاردهم ـ پست امدادی
ماده ۱۱۱ـ در کلیه کارگاهها کارفرما مکلف است یک قفسه حاوی دارو و لوازم برای کمک‌های اولیه در قسمتی از کارگاه که تعداد کارگران از همه قسمتها بیشتر و احتمال خطر و آسیب دیدن کارگران زیادتر است نصب نماید و شخصی را که در کار کمک‌های اولیه آشنائی داشته باشد معین نماید تا در صورت لزوم مورد استفاده قرار دهد.
تبصره 1ـ صورت داروها و لوازم پست امدادی را سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران تعین خواهد نمود.
تبصره 2ـ محل پست امدادی و شخص مسئول را باید بنحو مقتضی باطلاع کارگران رسانیده و در راهروها با علامت مخصوص (فلش) محل این قفسه مشخص گردد.
تبصره ۳ـ در کارگاههائی که دارای ساختمان متعدد بوده و فاصله آنها با هم زیاد باشد در ساختمان باید قفسه مزبور جداگانه تهیه شود.
ماده ۱۱۲ـ در کارگاههائی که تعداد کارگران آن بیش از ۵۰ نفر میباشد پست امدادی باید بوسیله یک نفر پزشکیار تصدی گردد و اطاق مخصوص مجهز (حداقل یک تختخواب درنظر گرفته شود و ترتیبی داده شود که یک نفر پزشکیار مسئول در تمام مدت کار در کارگاه حاضر باشد.
ماده ۱۱۳ـ کارفرما مکلف است بمحض اطلاع ابتلای یکی از کارگران بامراض واگیردار مراتب را باولین پست وزارت بهداری و همچنین سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران اطلاع دهد و در صورت تائید بیماری واگیردار از آمیزش او با سایر کارگران ممانعت بعمل آورند.
تبصره ـ در اینگونه موارد متصدیان بهداری و پست‌های امدادی موظفند دستورهای بهداشتی لازم را با خط درشت و خوانا برای اطلاع کارگران در جاهای مناسب در کارگاه آگهی نمایند.
ماده ۱۱۴ـ کارفرما موظف است آمار بیماران و حادثه دیدگان کارگاه خود را در آخر هر ماه بادارات کار و شعب سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران ارسال دارد.
ماده ۱۱۵ـ در موقع استخدام کارگر جدید کار فرما باید برگ گواهی تندرستی از سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران یا پزشک معتمد کارگاه از کارگر بخواهد.
تبصره ـ گواهی مزبور بایستی در ظرف ۴۸ ساعت پس از مراجعه در اختیار کارگر گذاشته شود.
ماده ۱۱۶ـ کار فرما مکلف است ترتیبی بدهد که کارگران شاغل بکار از تاریخ تصویب این آیین‌نامه بتدریج در مدت یک سال معاینه عمومی شوند و برک گواهی تندرستی کسب نمایند بطوری که بهر کارگر پس از یک سال کارت بهداشتی بدهد.
ماده ۱۱۷ـ بازرسان فنی کار موظفند در بهداشت عمومی کارگاهها نطارت دقیق نموده وسائل رفاهیت کارگران را از قبیل آب آشامیدنی ـ مستراحها و روشوئیها ـ سالن غذا خوری ـ لباس کنی ـ ماسکها ـ لباس کار و عینکها و غیره را از نظر بهداشت مرتباً آزمایش و کنترل نمایند و نواقص را بکار فرمای مربوطه اطلاع دهند و کار فرما مکلف برفع نواقص خواهد بود.
ماده ۱۱۸ـ کار فرما مکلف است یک نسخه از این آیین‌نامه را برای استفاده کارگران همیشه در دسترس بگذارد.
ماده 119ـ کارگاههای مشغول بکار در تاریخ تصویب این آیین‌نامه باید وضع کارگاه را با مقررات این آیین‌نامه در مهلتی که توسط بازرسان کار کتباً اخطار میشود و از یک ماه الی 12 ماه بیشتر خواهد بود تطبیق نماید پس از مهلت مقرره صاحبان کارگاههائی که مطابق دستور عمل نکرده باشند متخلف شناخته میشوند.
ماده ۱۲۰ـ در صورتی که عمل ارتکابی علاوه بر تخلفات و جزاهای نقدی مقرر در این آئینن نامه مستلزم مجازات دیگری هم باشند مرتکب علاوه بر محکومیت در حدود این آیین‌نامه بمجازات جرمی هم که مرتکب شده محکوم خواهد شد.
ماده ۱۲۱ـ متخلفین از مواد ۸ ـ ۹ـ ۱۰ ـ ۱۱ ـ ۱۲ ـ ۱۳ ـ ۱۸ ـ ۲۱ ـ ۲۲ ـ ۲۳ ـ ۲۸ ـ ۲۹ ـ ۳۰ ـ ۳۴ ـ ۳۸ ـ ۳۹ ـ ۴۰ ـ ۴۳ ـ ۴۴ ـ ۴۶ ـ ۴۷ ـ ۴۸ ـ ۵۲ ـ ۵۳ ـ ۵۴ ـ ۵۵ ـ ۵۶ ـ ۵۷ ـ ۵۸ ـ ۶۳ ـ ۶۴ ـ ۶۵ ـ ۶۶ ـ ۶۸ ـ ۷۱ ـ ۷۲ ـ ۷۴ ـ ۷۵ ـ ۷۶ ـ ۷۷ ـ ۷۸ ـ ۸۰ ـ ۸۱ ـ 72 ـ ۸۳ ـ ۸۴ ـ ۸۵ ـ ۸۶ ـ ۸۸ ـ ۹۰ ـ ۹۱ ـ ۹۲ ـ ۹۳ ـ ۹۴ ـ ۹۵ ـ ۹۶ ـ ۹۷ ـ ۹۸ ـ ۹۹ ـ ۱۰۰ ـ۱۰۱ ـ ۱۰۲ ـ ۱۰۳ ـ ۱۰۴ ـ ۱۰۵ ـ ۱۰۶ ـ ۱۰۷ ـ ۱۰۸ ـ ۱۱۰ ـ ۱۱۱ ـ ۱۱۲ – ۱۱۴ این آیین‌نامه بتجویز ماده سوم لایحه مربوط به محافظت فنی مصوب ۸ مرداد ماه ۳۴ کمیسونهای مشترک مجلسین، که بموجب آن متخلفین از ماده مزبور طبق آئین‌نامه‌ای که وزارت کار تهیه و به تصویب وزارت دادگستری برسد مجازات خواهند شد و به استناد ماده ۱۱ قانون کیفر عمومی به حبس تکدیری از سه روز تا ده روز با غرامت از پنجاه ریال تا دویست ریال محکوم میشوند.
ماده ۱۲۲ـ چون بموجب ماده سوم لایحه قانونی مربوط به حفاظت فنی مصوب ۱۳۳۴/۵/۸ کمیسیون مشترک مجلسین ـ صاحبان مؤسسات و اشخاص مذکور در ماده 2 و بکار برندگان لوازم و وسائل فنی در دستگاههای عمومی موظفند آیین‌نامه‌های شورای حفاظت فنی را رعایت نمایند و با لحاظ آنکه مطابق ذیل ماده مزبور در صورتی که تخلف از قبیل امور جنحه باشد اشخاص مزبور بجزای نقدی از پنج هزار ریال تاصد هزار ریال محکوم خواهند شد، بنابراین شورای عالی حفاظت فنی مواد 25 ـ 26 ـ 27 ـ 32 ـ 35 ـ 36 ـ41 ـ 42 ـ 45 ـ 49 ـ 50 ـ51ـ 59 ـ 60 ـ 61 ـ 62 ـ 69 ـ 70 ـ 73 ـ 79 ـ 87 ـ 119 ـ 115 را با اجازه ماده مزبور در پنجاه و یکمین جلسه مورخ 18/12/35 تصویب نمود و متخلفین از مواد مزبور مشمول قسمت اخیر ماده سوم لایحه حفاظت فنی میباشند.
وزیر دادگستری – وزیر کار