فصل اول – کلیات
ماده ۱ – بانک ساختمانی که بموجب این قانون برای مدت نامحدودی بمنظور تهیه مسکن و تنزل اجاره بها تشکیل میشود شرکتی است سهامی که مرکز اصلی آن در طهران است و میتواند عنداللزوم به تصویب مجمع عمومی در هر یک از نقاط کشور شعبه باز نماید.
فصل دوم – سرمایه
ماده ۲ – سرمایه اولیه بانک عبارتست از یکصد و پنجاه میلیون ریال یعنی یکهزار و پانصد سهم یکصد هزار ریالی با نام که کلاً متعلق به دولت و غیرقابل انتقال بغیر خواهد بود بشرح زیر:
الف – هفده قطعه اراضی موات اطراف طهران بمساحت ۱۵ میلیون متر مربع بارزش یکصد و بیست میلیون ریال که ثبت آن بعمل آمده بانضمام چاه عمیق که در آن احداث گردیده است.
ب – اراضی نازی آباد بمساحت دو میلیون و سیصد و شصت و نه هزار متر مربع و چاه عمیق و قنات موجود در آن جمعاً بارزش سی میلیون ریال.
ج – بانک مکلف است معادل وجوه حاصله از قسمت های مندرج در بند (د) و ماده سه را که بتدریج وصول میشود بسرمایه خود بیافزاید.
د – آن قسمت از اراضی مواتی که در تهران و شهرستانها بنام دولت تقاضای ثبت شده یا بشود بعنوان سرمایه در اختیار بانک ساختمانی گذارده شود. (انجام کلیه تشریفات ثبتی اراضی مذکور بعهده بانک ساختمانی خواهد بود).
ماده ۳ – سالیانه مبلغ دویست میلیون ریال برای مدت سه سال از اول سال ۱۳۳۴ از محل اعتبارات عمرانی کشور بعنوان سرمایه اضافی به بانک ساختمانی پرداخت خواهد شد.
فصل سوم – موضوع
ماده ۴ – موضوع و وظایف بانک بشرح زیر است:
الف – خرید و فروش و واگذاری و تقسیم زمین و ساختن خانه و بنا و نقشه برداری و فروش آنها.
ب – تأسیس کارخانجات بمنظور تهیه هرگونه مصالح ساختمانی مرغوب و ارزان قیمت و همچنین خرید و تهیه مصالح ساختمانی.
ج – فروش مصالح ساختمانی به نقد و اقساط.
د – اقدام بساختن خانه و ابنیه در اراضی متعلق ببانک و اراضی دولتی و شهرداری ها با شرایط معین و واگذاری عین یا منافع آنها به اشخاص.
ه – فروش بنا و مصالح ساختمانی برای ساختمان در اراضی واگذاری بانک به اقساط طویل المدة که حداکثر از ۱۵ سال تجاوز نکند در قبال وثیقه گرفتن تمام مورد معامله.
و – تأسیس دفاتر فنی جهت تهیه نقشه های شهرسازی و ساختمانی و راهنمائی های فنی و نظارت در ساختمان در مقابل حق الزحمه.
ز – گرفتن وام و قبول وجوه بحساب ثابت و جاری با بهره یا بدون بهره و انجام معاملات بانکی منحصراً بمنظور خرید و فروش اراضی و عملیات ساختمانی.
ح – ساختمان ابنیه در اراضی تقسیم شده متعلق ببانک و یا متعلق به دولت و دستگاههای وابسته به دولت و شهرداری ها بطور حق العمل کاری و همچنین در اراضی واگذار شده از طرف بانک به افراد.
فصل چهارم – تشکیلات
ماده ۵ – بانک دارای ارکان زیر است:
1 – مجمع عمومی صاحبان سهام.
2 – هیئت مدیره.
3 – هیئت بازرسی.
اول – مجمع عمومی صاحبان سهام
ماده ۶ – مجمع عمومی تشکیل میشود از صاحبان سهام.
نمایندگی سهام دولت در بانک ساختمانی با وزیر کشاورزی و دو نفر از وزراء به انتخاب هیئت وزیران خواهد بود و در کلیه مجامع عمومی هر سهم دارای یک رأی میباشد.
ماده ۷ – مجمع عمومی ممکن است عادی یا فوق العاده باشد.
مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی سالی دو بار تشکیل میشود یکی در آذر ماه هر سال برای تصویب برنامه عمل و بودجه سال بعد و دیگری در خرداد ماه هر سال برای تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان.
ماده ۸ – وظایف مجمع عمومی بقرار ذیل است:
1 – تصمیم درباره گزارش سالیانه و تصویب برنامه عمل و بودجه بانک.
2 – تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان.
3 – تعیین افراد هیئت مدیره و هیئت بازرسی بر طبق این اساسنامه.
4 – بحث و تصمیم در کلیه مسائلی که جزء دستور جلسه باشد.
5 – تصویب آئین نامه های مربوط باین اساسنامه که از طرف هیئت مدیره تهیه و پیشنهاد میشود.
6 – تعیین حقوق و مزایای اعضای هیئت مدیره .
مجمع عمومی فوق‌العاده
ماده ۹ – مجمع عمومی فوق العاده ممکن است لدی الاقتضاء بنا بتقاضای هیئت مدیره بانک یا بازرسان دعوت شود. چنانچه دعوت بتقاضای بازرسان باشد دستور جلسه را تعیین و بهیئت مدیره اطلاع میدهند و هیئت مدیره بانک مکلف است مجمع عمومی فوق العاده را ظرف دهروز دعوت نماید.
ماده ۱۰ – مجمع عمومی فوق العاده میتواند با در نظر گرفتن اصول این اساسنامه و با رعایت قانون تجارت نسبت به افزودن سرمایه بانک اتخاذ تصمیم نماید.
دوم – هیئت مدیره
ماده ۱۱ – هیئت مدیره بانک از سه نفر (یک نفر رئیس و دو نفر عضو) تشکیل میشود که هر سه باید ایرانی باشند.
تبصره – رئیس هیئت مدیره نیز سمت مدیرعامل بانک را داشته و هیئت مدیره میتواند مدیر یا مدیران دیگری انتخاب و استخدام نماید.
ماده ۱۲ – اعضای هیئت مدیره از طرف مجمع عمومی پیشنهاد و با تصویب هیئت وزیران برای مدت سه سال بسمت هیئت مدیره بانک ساختمانی منصوب میشوند.
عزل هر یک از افراد هیئت مدیره نیز بترتیب فوق انجام خواهد شد.
تبصره – انتخاب مجدد هر یک از اعضای هیئت مدیره پس از انقضاء مدت مانعی ندارد.
ماده ۱۳ – افراد هیئت مدیره در مدت تصدی خود نمیتوانند هیچگونه شغل دولتی دیگر داشته باشند و حق ندارند در مؤسساتی که با بانک طرف معامله یا حساب هستند سهیم یا شریک باشند و همچنین نمیتوانند با بانک معامله نمایند.
ماده ۱۴ – اسناد و نوشتجات تعهدآور بانک بامضاء مدیرعامل و یکنفر از اعضاء هیئت مدیره خواهد بود. هیئت مدیره بانک میتواند حق امضاء و یا قسمتی از اختیارات خود را بمسئولیت خود بیک یا چند نفر از رؤسای قسمتهای بانک محول نمایند.
ماده ۱۵ – هیئت مدیره دارای همه گونه اختیار مطابق این اساسنامه و قانون تجارت برای اداره کردن امور بانک میباشد.
ماده ۱۶ – هیئت مدیره دارای دفتری خواهد بود که صورت جلسات در آن دفتر وارد و به امضاء هیئت مذکور میرسد و کلیه تصمیمات هیئت مدیره بانک به اکثریت آراء قابل اجراء میباشد.
سوم – هیئت بازرسی
ماده ۱۷ – مجمع عمومی دو نفر بازرس برای مدت یکسال انتخاب مینماید. تجدید مأموریت بازرسها پس از انقضاء مدت مأموریت مانعی ندارد. پرداخت حقوق بازرسها بعهده صاحبان سهام میباشد.
ماده ۱۸ – بازرسان موظفند در اجرای مقررات اساسنامه و آئین نامه های بانک نظارت داشته و به حسابها و ترازنامه سالیانه بانک رسیدگی و گزارش لازم جهت مجمع عمومی تهیه نمایند ولی در هر حال حق مداخله مستقیم در امور بانک ندارند.
ماده ۱۹ – هرگاه هیئت بازرسی در جریان عمل خلاف ترتیبی مشاهده نماید باید بلادرنگ به هیئت مدیره گزارش دهند. در صورتی که از طرف هیئت مدیره بتذکر ایشان ترتیب اثر داده نشود میتوانند مجمع عمومی فوق العاده را بوسیله هیئت مدیره برای استماع جریان کار دعوت نمایند.
در صورتی که هیئت مدیره در این دعوت مسامحه نماید هر یک از بازرسها میتواند رأساً مجمع عمومی فوق العاده را دعوت نماید. در مواردی که بازرسان برای انجام وظایف خود مراجعه بمتخصص را لازم بدانند میتوانند بهزینه بانک یک یا چند نفر متخصص موقتاً دعوت کنند.
فصل پنجم – ترازنامه و حساب سود و زیان
ماده ۲۰ – سال مالی بانک از اول فروردین هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال به پایان میرسد.
ماده ۲۱ – حساب های بانک در پایان اسفند ماه بسته شده و ترازنامه بانک باید اقلاً چهل روز قبل از انعقاد جلسه مجمع عمومی سالیانه به بازرسها تسلیم شود.
ماده ۲۲ – تصویب ترازنامه از طرف مجمع عمومی بمنزله مفاصا برای هیئت مدیره خواهد بود.
در ترازنامه اموال بانک باید بارزش خرید یا ارزش روز هر کدام کمتر است قید شود و همچنین بستانکاریهای مشکوک بارزش احتمالی در ترازنامه محسوب شود و بستانکاریهای لاوصول نباید جزء دارائی منظور گردد.
ماده ۲۳ – تعیین میزان استهلاک اموال غیرمنقول و منقول بر طبق معمول کشور با پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجمع عمومی بانک خواهد بود.
ماده ۲۴ – سودی که بانک از مشتریان خود دریافت میدارد نباید بیش از ۶ درصد در سال باشد.
ماده ۲۵ – سود ویژه پس از پرداخت مالیات و کسر صدی ده بعنوان اندوخته احتیاط و پنج درصد بعنوان پاداش که طبق آئین نامه بین کارکنان بانک و هیئت مدیره تقسیم میشود تا ده سال به سرمایه بانک اضافه شده و پس از ده سال مانند دیگر شرکتهای تجارتی بین صاحبان سهام بتناسب تقسیم میشود.
فصل ششم – مواد مختلفه
ماده ۲۶ – در کلیه اراضی که در اختیار بانک قرار داده شده یا بعداً بشود مادام که شهرداری در آنجا تشکیل نگردیده بانک ساختمانی میتواند به قائم مقامی انجمن شهر و شهرداری از مقررات مربوط به شهرداریها استفاده نموده و در مورد عمران اراضی مذکور اقدام نماید.
ماده ۲۷ – بانک ساختمانی میتواند از مقررات قانون توسعه معابر مصوب ۱۳۲۰ در مورد اراضی واگذاری به بانک استفاده نماید.
ماده ۲۸ – نسبت به موضوعاتی که در این اساسنامه پیش بینی نگردیده طبق قانون تجارت عمل خواهد شد.
ماده ۲۹ – آئین نامه‌های مربوط باین قانون پس از تصویب مجمع عمومی قابل اجرا است.
ماده ۳۰ – وزارت کشاورزی و وزارت دارائی و بانک ساختمانی مأمور اجرای این قانون میباشند.
چون بموجب قانون تمدید الغاء کلیه لوایح مصوب آقای دکتر مصدق ناشیه از اختیارات لوایحی که ظرف مدت معینه در قانون به تصویب کمیسیونهای مشترک برسد تا تصویب نهائی مجلسین قابل اجرا خواهد بود. بنابراین لایحه قانونی راجع به قانون تأسیس بانک ساختمانی و اساسنامه آن که در تاریخ سه شنبه نهم خرداد ماه یکهزار و سیصد و سی و چهار به تصویب کمیسیونهای مشترک مجلسین رسیده موقتاً قابل اجراء میباشد.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
رئیس مجلس سنا – سید حسن تقی زاده