[به موجب آیین‌نامه تأسیس چاپخانه و گراورسازی مصوب ۱۳۴۴، نسخ ضمنی شده است.]
در اجرای امریه شماره 6652 – ۱۳۳۶/۳/۲۵ مقام نخست وزیری کمیسیونی مرکب از امضاء کنندگان ذیل در سازمان اطلاعات و امنیت کشور تشکیل و پس از شور و بحث لازم در جلسات مورخ 12 و 22 مرداد 36 و 20 شهریور 36 و 28 مهر 36 آیین‌نامه تأسیس چاپخانه ها و گراورسازی ها به استناد لایحه قانونی مطبوعات مصوب ۱۳۳۴/۵/۱۰ به اتفاق آراء و به شرح ذیل تنظیم میگردد.
فصل اول ـ تعریف چاپخانه
ماده 1ـ چاپخانه به مؤسسه اطلاق می شود که حداقل دارای وسایل فنی زیر باشد:
الف ـ یکدستگاه که قدرت چاپ دو ورق کاغذ به قطع 25×17 سانتیمتر در آن واحد داشته باشد.
ب ـ یکدستگاه ماشین برش
ج ـ یکدستگاه ماشین مفتول دوزی
د ـ یکدستگاه ماشین پرفراژ
هـ ـ یکدستگاه پرس حروف چینی
و ـ حروف یا وسائل فنی دیگر (از قبیل افست و غیره) به مقداری که لااقل 4 صفحه روزنامه 6 ستونی را کفایت نماید.
تبصره 1ـ ممکن است ماشین چاپ مندرجه در بند الف شامل دو دستگاه با قدرت دو ورق باشد ولی دستگاههای کوچک دستی مخصوص چاپ کارت و امثال آن مشمول این قاعده نبوده و هر چند دستگاهی که در چاپخانه موجود باشد بابت دو ورق مورد بحث محسوب نخواهد شد.
فصل دوم ـ شرائط مالک چاپخانه که مدیر مسئول و مؤسس شناخته می شود
ماده 2ـ هیچکس نمیتواند چاپخانه ای تأسیس کند مگر با اجازه قبلی وزارت کشور و وزارت کشور پس از رسیدگی لازم پروانه تأسیس چاپخانه را صادر خواهد نمود.
تبصره ـ در صورتی که چاپخانه با سرمایه چند نفر و به صورت شرکت سهامی تأسیس شده باشد مدیرعامل شرکت به عنوان مدیر مسئول چاپخانه شناخته شده و پروانه تأسیس چاپخانه به نام او صادر خواهد شد.
ماده 3ـ مدیرمسئول چاپخانه بایستی دارای شرائط ذیل باشد:
الف ـ تابعیت ایران
ب ـ حداقل سن (22 سال)
د ـ دارا بودن گواهینامه سه ساله اول متوسطه و با سابقه 5 سال اداره کردن چاپخانه
هـ ـ تقاضا کننده پروانه تأسیس چاپخانه پرسشنامه چاپی که از طرف وزارت کشور یا فرمانداری شهرستان طبق نمونه ضمیمه این آئین نامه باختیار وی گذارده میشود تنظیم و سه قطعه عکس و 2 نسخه رونوشت گواهی شده شناسنامه خود را ضمیمه پرسشنامه تسلیم خواهند نمود.
فصل سوم ـ شرایط محل چاپخانه و تأسیس آن
ماده 4ـ تناسب عمارتی که برای تأسیس چاپخانه اختصاص داده شود بایستی از نظر قدرت تحمل حرکات ماشین آلات و سایر امور مربوط به بهداشت عمومی به تصدیق شهرداری یا برزن مربوطه رسیده باشد.
ماده 5ـ محل چاپخانه بایستی صرفاً اختصاص به چاپخانه داشته باشد و جزاً و کلاً عنوان مسکونی صاحب ملک یا مؤسس یا فرد دیگری را نداشته باشد سرایدار چاپخانه که قبلاً به این عنوان معرفی شده باشد حق سکونت در چاپخانه را خواهد داشت.
ماده 6ـ ادارات روزنامه و مجله که دارای چاپخانه اختصاصی می باشند موظفند محل چاپخانه را با محلی که مربوط به روزنامه یا مجله است ولو در یک عمارت قرار گرفته باشد از یکدیگر مجزی نمایند بطوری که دو قسمت مجزی از هم تشخیص داده شود.
ماده 7ـ در تمام مدت شبانه روز که تمام یا قسمتی از چاپخانه مشغول کار است بایستی درب چاپخانه به روی مأمورین صلاحیتدار باز باشد.
ماده 8ـ نام چاپخانه بایستی از کلمات فارسی انتخاب گردد به طوری که چاپخانه دیگری قبلاً آن نام را به خود اختصاص نداده باشد.
ماده 9ـ هر چاپخانه تابلوئی حاکی از نام چاپخانه با زمینه سفید و خط مشکی حداقل به قطع 50×60 سانتیمتر بر بالای سردر چاپخانه نصب نماید.
ماده 10ـ هر یک از قسمت های چاپخانه که برای انجام کاری اختصاص داده شده بایستی دارای پلاک راهنما باشد.
فصل چهارم ـ شرایط کارگران فنی و کارمندان مالی و دفتری چاپخانه ها
ماده 11ـ کارگران هر چاپخانه بایستی در موقع کار پلاکی که حاکی از شغل و شماره کارگری آنها باشد در روی سینه یا بازوی خود داشته باشند.
ماده 12ـ هر چاپخانه بایستی صورت اسامی و نشانی محل اقامت کارگران و کارمندان و حدود مسئولیت آنها را در دفتر مخصوص ثبت و در اطاق دفتر چاپخانه نگهداری کند و این صورت بایستی طوری تنظیم شود که همواره وضع آمار و اسامی کارگران و کارکنان را نشان بدهد و نیز عکس هر یک از کارگران بایستی در پرونده آنها موجود باشد.
ماده 13ـ در صورتی که مدیر چاپخانه به علتی به خارج از محل کار خود مسافرت نماید که مدت آن از شش ماه تجاوز نکند موظف است قائم مقامی به مسئولیت خود کتباً در مرکز به وزارت کشور و در شهرستان ها به فرمانداری محل معرفی کند.
فصل پنجم ـ شرایط قبول سفارش و چاپ کتب و اوراق
ماده 14ـ هر چاپخانه موظف است دفتر ثبت و پلمپ شده قانونی برای معاملات مطبوعاتی خود تهیه و سفارشهای رسیده را در آن ثبت و همچنین مطبوعاتی که تهیه و تحویل سفارش دهنده شده در آن قید نماید.
ماده 15ـ مدیر چاپخانه در صورتی که تقاضای سفارش دهنده را قبول نمود سفارش دهنده بایستی هویت کامل و محل سکونت خود و تعداد مورد سفارش را در برگ سفارشنامه ذکر و نمونه خطی مورد سفارش را با امضای صریح خود و گواهی وزارت فرهنگ به چاپخانه تسلیم نماید و مدیر چاپخانه ملزم است نمونه خطی و 2 نسخه نمونه که از روی نسخه خطی چاپ شده برای مدت شش ماه در چاپخانه نگاهداری کند.
تبصره 1 ـ در صورتی که سفارش برای چاپ کلیشه باشد فقط 2 برگ نمونه چاپ شده آن با امضای سفارش دهنده و مدیر چاپخانه ضمیمه سفارش نامه نگهداری خواهد شد.
تبصره 2 ـ مدیر چاپخانه موظف است بطور کلی 2 نمونه از کلیه کتب و اوراقی که چاپ می شود حداقل برای مدت 6 ماه در چاپخانه خود نگهداری نموده و 2 نسخه به وزارت فرهنگ تسلیم نماید.
تبصره ۳- [الحاقی ۱۳۳۸]
وزارتخانه ها و ادارات دولتی و سازمانهائی که بودجه آنها از طرف خزانه داری کل تأمین شده و همچنین سایر مؤسسات و بنگاههائی که تحت نظر دولت اداره میشود مشمول ماده 15 آئین نامه مربوط به صلاحیت چاپخانه ها مصوب ۱۳۳۶/۹/۱۰ هیئت وزیران نخواهد بود منتهی با توجه به ماده 15 آئین نامه مذکور مدیر چاپخانه ملزم است نمونه خطی (وزارتخانه ها و ادارات دولتی و سازمانها و مؤسسات و بنگاههای مذکور) و دو نسخه از روی نمونه خطی چاپ شده را تا مدت شش ماه در چاپخانه نگهداری نماید.
ماده 16ـ در کلیه مطبوعاتی که در چاپخانه ها به چاپ میرسد ولو ورقه های تبلیغاتی روی جعبه خوراک و دارو و امثال آن باشد بایستی نام چاپخانه و تاریخ چاپ و شماره ثبت علائم ذکر شود.
ماده 17ـ کلیه مطبوعات مورد سفارش بایستی در برابر رسید مخصوص بسفارش دهنده یا نماینده او که معروف چاپخانه باشد تحویل و رسید آن ضمیمه سفارش نامه و نمونه های ضبط شده در دفتر چاپخانه بایگانی گردد.
ماده 18ـ در صورتی که چاپخانه پس از قبول سفارش بر اثر زیادی کار یا خرابی دستگاههای فنی قادر به انجام سفارش نباشد و مورد سفارش را با موافقت سفارش دهنده به چاپخانه دیگری رجوع کند چاپخانه قبول کننده بایستی چاپخانه سفارش دهنده را مانند یک نفر مشتری تلقی و مقررات مندرجه در مواد 16 و 17 و 18 را اجرا نماید.
ماده 19ـ نظر باینکه برای چاپ جراید و مجلات که بطور یومیه یا هفتگی یا ماهانه چاپ آن تکرار میشود در هر مرتبه تنظیم سفارشنامه مقدور نیست سفارش دهنده و چاپخانه مربوطه موظفند قراردادی در 2 نسخه بین خود مبادله و تک نسخه از قرارداد را به منزله سفارشنامه در چاپخانه نگهداری کنند.
تبصره- هیچ یک از چاپخانه ها مجاز نیستند در مورد روزنامه ها و مجلات بدون مطالبه و ملاحظه امتیاز و در مورد سایر مطبوعات بدون پی بردن بهویت واقعی سفارش دهنده اوراقی به چاپ برسانند.
فصل ششم ـ شرایط فروش و اجاره دادن و تغییر محل چاپخانه و تعطیل آن
ماده 20ـ در صورتی که مدیر و مؤسس چاپخانه بخواهد چاپخانه خود را به دیگری بفروشد موظف است مراتب را فوراً به وزارت کشور و در شهرستان ها به فرمانداری های محل کتباً اعلام و خریدار موظف است طبق مقررات ماده 13 برای اخذ پروانه چاپخانه به نام خود اقدام نماید.
ماده 21ـ در صورتی که مدیر و مؤسس چاپخانه بخواهد چاپخانه خود را بطور اجاره به دیگری واگذار نماید موظف است مقررات ماده 20 را رعایت نماید.
ماده 22ـ در صورتی که محل چاپخانه تغییر داده شود مالک چاپخانه موظف است پس از اخذ پروانه شهرداری برای محل جدید تغییر محل جدید تغییر محل چاپخانه را بلافاصله به وزارت کشور اعلام و رونوشت پروانه شهرداری را نیز بضمیمه اعلامیه خود تسلیم نماید.
ماده 23ـ در صورتی که مالک چاپخانه قصد تعطیل یا انحلال چاپخانه را داشته باشد بایستی قبل از اقدام بتعطیل در تهران به وزارت کشور و در شهرستانها فرمانداری محل را از تصمیم خود مطلع و پروانه دریافتی را مسترد نماید.
فصل هفتم ـ تکالیف چاپخانه هائی که قبل از تصویب این آئین نامه دائر شده است
ماده 24ـ صاحبان چاپخانه هائی که تا این تاریخ تأسیس و دائر شده است بایستی در ظرف یکماه پس از انتشار این آئین نامه و درج در روزنامه رسمی کشور تقاضای خود را در مرکز بوزارت کشور و در شهرستانها به فرمانداری محل تسلیم و مقامات مذکور موضوع را طبق مقررات این آئین نامه رسیدگی و پروانه صادر نمایند در صورتی که متقاضی صالح برای اداره چاپخانه تشخیص نگردید مراتب به تقاضا کننده اعلام و از صدور پروانه خودداری خواهد شد.
ماده 25ـ چاپخانه ها مجاز نیستند اعلانات و نشریاتی که منتشر کننده آن معلوم نیست بچاپ برسانند و ضمناً در صورتی که مدیر چاپ خانه از زمینه موضوع اطلاعاتی کسب نمود موظف است مراتب را بمقامات مربوطه اطلاع دهد.
ماده 26ـ مدیران مسؤل چاپخانه ها مکلفند جز در مورد چاپ روزنامه ها و مجلات و ضمائم آن ها که طبق قانون مطبوعات دارای امتیاز رسمی میباشند از چاپ کتب مضره و ضاله که در ماده 20 متمم قانون اساسی تصریح شده مطلقاً خودداری نماید.
فصل هشتم ـ وظائف فروشندگان و تولیدکنندگان وسائل چاپ و گراورسازی
ماده 27ـ کسانی که در داخله کشور دارای کارگاه های تهیه ماشین چاپ و حروف ریزی و سایر لوازم فنی چاپ و گراور میباشند اعم از این که قبل از تصویب این آئین نامه کارگاه خود را تأسیس کرده باشند یا بعداً دایر نمایند موظفند خود را به وزارت کشور معرفی و پرسش نامه ای مطابق نمونه ضمیمه تنظیم و جواز مخصوص از وزارت کشور برای وارد کردن یا تهیه لوازم چاپ تحصیل نمایند.
ماده 28ـ فروشندگان و تولیدکنندگان وسایل چاپ و گراور مندرجه در ماده 27 بایستی دارای دفتر ثبت شده قانونی بوده و وسائلی که بفروش میرسانند در دفتر مزبور ثبت و لوازم چاپ را فقط بکسانی بفروشند که پروانه تأسیس چاپخانه از وزارت کشور در دست داشته باشند.
ماده 29ـ بنگاهها و تجارتخانه ها و مؤسساتی که ماشین چاپ و حروف و وسایل گراورسازی را از ممالک دیگر وارد می کنند مکلفند وسائل وارده را در دفتر تجارتی خود ثبت و با صدور ورقه خرید به کسانی بفروشند که پروانه تأسیس چاپخانه در دست داشته باشند.
فصل نهم ـ مواد متفرقه
ماده 30ـ کلیه ماشین آلاتی که از تاریخ تصویب این آئین نامه در چاپخانه ها موجود است در پرسش نامه مربوطه ذکر خواهد شد و ماشین آلاتی که من بعد وارد چاپخانه ها می شود بایستی دارای ورقه خرید بوده و در دفتر اموال چاپخانه به ثبت رسیده باشد.
ماده 31ـ هر یک از صاحبان امتیاز روزنامه یا مجله قبلاً چاپخانه برای خود تأسیس کرده یا بعد از این قصد تأسیس آن را داشته باشند مشمول مقررات این آئین نامه خواهند بود.
ماده 32ـ چاپخانه هائی که بهزینه دولت تأسیس شده یا خواهد شد مشمول مقررات این آئین نامه نیست ولی موسسه دولتی دایر کننده چاپخانه یک نفر مدیر مسئول واجد صلاحیت به وزارت کشور معرفی خواهد کرد.
ماده 33ـ هر چاپخانه که برخلاف مفاد این آئین نامه رفتار نماید پروانه کار او لغو می گردد.
نماینده وزارت کشور
نماینده وزارت دادگستری
نماینده وزارت فرهنگ
نماینده سازمان اطلاعات و امنیت کشور