به منظور تحقق بخشیدن به اصل سی‌ام و بند ۳ از اصل قانون اساسی جمهوری اسلامی در زمینه لزوم تعمیم آموزش نسبت به همه افراد جامعه.
و نظر به فرمان تاریخی امام در زمینه بسیج عمومی برای ریشه‌کن کردن بیسوادی و گسترش تعلیم و تربیت به همه شهرها و روستاها و تأکید بر این که “همه کشور را به یک مدرسه تبدیل کنید” سازمان نهضت سوادآموزی بر این اساس تشکیل می‌شود:
1 – هدف نهضت از بین بردن بیسوادی در کشور است به طوری که حداکثر تا سه سال دیگر بتوان میزان با سوادان را از مرز ۹۰% بالا برد.
بر اساس این طرح لازم است هر سال حداقل 3 میلیون نفر از افراد بی‌سواد کشور با سواد گردند. وظیفه نهضت، تهیه کتاب، تشکیل کلاسهای تربیت مربی ایجاد کلاسهای سوادآموزی و آموزش اسلامی و تشویق بیسوادان به شرکت در این کلاسها است.
برای محل تدریس حتی‌الامکان از مراکز عمومی و مدارس و مخصوصاً از مساجد استفاده می‌شود.
2 – تشکیلات نهضت سوادآموزی به شرح زیر است:
الف – شورای مرکزی که از افراد زیر تشکیل می‌شود:
1 – نماینده شورای انقلاب که سرپرست نهضت خواهد بود.
2 – نماینده وزیر آموزش و پرورش
3 – نماینده بخش فرهنگی جهاد سازندگی مرکز
4 – یک نفر روحانی متعهد
5 – نماینده انجمنهای اسلامی دانشجویان
تبصره 1 – سرپرست نهضت مسئول پذیرش و ابلاغ دادن به چهار نماینده دیگر خواهد بود.
تبصره 2 – شورای مرکزی، مسئولیت سازماندهی و طرح و تصویب آیین‌نامه‌های نهضت و تخصیص بودجه و، هدایت کلی نهضت را به عهده خواهد داشت.
تبصره 3 – حداقل دو نفر از افراد شورای مرکزی باید در ارگانهای اجرایی مسئولیت مستقیم بپذیرند.
ب – شورای اجرایی شامل پنج نفر:
1 – مسئول آموزشی
2 – مسئول تبلیغات
3 – مسئول امور مالی و اداری
4 – مسئول تدارکات
5 – مسئول ارتباطات شهرستانها
تبصره – افراد این شورا توسط شورای مرکزی تعیین می‌شوند.
ج – شورای استان و شهرستان
در هر استان و شهرستان شورای نهضت سوادآموزی حداقل از سه نماینده زیر تشکیل می‌شود.
1 – نماینده روحانیت مسئول و متعهد آن محل
2 – نماینده وزارت آموزش و پرورش
3 – نماینده فرهنگی جهاد سازندگی
در صورت لزوم با تصویب شورای مرکزی از نهادهای دیگر نیز نمایندگانی انتخاب خواهند شد.
تبصره 1 – این شورا در برابر شورای مرکزی نهضت مسئول است و از طرف آن شورا ابلاغ مأموریت می‌گیرد.
تبصره 2 – ترتیب ارتباط این شوراها با شورای مرکزی طبق آیین‌نامه خاصی تعیین خواهد شد.
3 – نیروی انسانی لازم برای اداره نهضت سوادآموزی در درجه اول با همیاری مردم و همکاری افتخاری جوانان مسلمان و متعهد، دانشجویان، دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه و همه کسانی که از عهده اداره کلاسها سوادآموزی برآیند تأمین می‌شود. و در درجه دوم از طریق پرداخت حق‌الزحمه به افراد صالح که آماده همکاری بوده و برای تأمین هزینه زندگی نیاز به این کمک داشته باشند استفاده می‌شود.
4 – هزینه چاپ کتاب و تأمین تجهیزات مربوط و حق‌الزحمه و غیره از محل اعتبار مخصوص نهضت که در بودجه عمومی منظور خواهد شد تأمین می‌گردد.