هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۳.۳.۳۰ بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و آموزش عالی و به استناد ماده ۲۲ قانون تأسیس دانشگاه بین‌المللی اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۲.۱۰.۱۹ مجلس شورای اسلامی، آیین‌نامه مالی دانشگاهها را بشرح زیر تصویب نمودند:
آیین‌نامه مالی دانشگاهها
فصل اول – تعاریف
ماده ۱ – دانشگاه در این آیین‌نامه عبارت از کلیه مؤسسات آموزش عالی مستقلی است که بر اساس قوانین و یا مقررات وزارت فرهنگ و آموزش عالی تشکیل شده با بشود.
ماده ۲ – سال مالی از اول فروردین هر سال شروع و در روز آخر اسفندماه همان سال پایان می‌یابد.
ماده ۳ – مدیر امور مالی دانشگاه مسئول مالی دانشگاه می‌باشد که پس از تأیید وزارت امور اقتصادی و دارائی توسط رئیس دانشگاه منصوب و تحت نظارت معاون اداری و مالی دانشگاه برای اداره امور حسابداری دانشگاه و نگاهداری می‌باشد. حفظ اسناد و دفاتر مربوط و تحویل و تحول و نگاهداری وجوه و نقدینه‌های دولتی و سپرده‌ها و اوراق بهادار انجام وظیفه می‌نماید.
ماده ۴ – بودجه دانشگاه برنامه مالی دانشگاه است که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار برآورد هزینه‌ها برای انجام عملیاتی که منجر به وصول به هدفهای دولت می‌شود، بوده و از سه قسمت تشکیل می‌شود.
1 – بودجه جاری شامل چهار فصل هزینه به تفکیک برنامه و مواد هزینه بشرح زیر:
فصل اول – هزینه‌های پرسنلی
فصل دوم – هزینه‌های اداری
فصل سوم – هزینه‌های سرمایه‌ای
فصل چهارم – پرداختهای انتقالی
2 – بودجه سرمایه‌گذاری ثابت برای اجرای پروژه‌ها و طرح‌های عمرانی
3 – بودجه اختصاصی شامل کلیه درآمدهائی که دانشگاه بنا بر مجوزهای قانونی کسب و مجاز به هزینه کردن می‌باشد.
ماده ۵ – درآمد اختصاصی دانشگاه عبارت است از کلیه درآمدهای دانشگاه که در یک سال مالی در اثر ارائه خدمات، تحقیقات و فروش محصولات حاصل می‌گردد.
ماده ۶ – اعتبار عبارت از مبلغی است که برای مصرف یا مصارف معین در بودجه مربوط به تصویب برسد.
ماده ۷ – تشخیص عبارت است از تعیین و انتخاب کالا، خدمات و سایر پرداختها که تحصیل یا انجام آنها برای نیل به هدفهای دانشگاه ضروری است.
ماده ۸ – تأمین اعتبار عبارت است از تخصیص تمام یا قسمتی از اعتبار برای هزینه معین.
ماده ۹ – تعهد عبارت است از الزاماتی بر ذمه دانشگاه ناشی از:
الف – تحویل کالا یا انجام خدمت.
ب – اجرای قراردادهایی که با رعایت قوانین و مقررات منعقد می‌شود.
ج – پیوستن به قراردادهای بین‌المللی و عضویت در سازمانها یا مجامع بین‌المللی با اجازه قانونی.
ماده ۱۰ – درخواست وجه، سندی است که مدیر امور مالی دانشگاه برای انجام هزینه‌ها از محل اعتبارات بودجه دانشگاه به عهده خزانه در وجه حساب‌دانشگاه صادر می‌کند.
ماده ۱۱ – هزینه عبارت است از پرداختهایی که به ذینفع در قبال انجام تعهد و یا به عنوان کمک یا اعانه و یا هر عنوان دیگری که در بودجه عمومی دولت منظور شده است، صورت می‌گیرد.
ماده ۱۲ – تنخواه‌گردان حسابداری، عبارت است از وجهی که خزانه از محل اعتبارات مصوب برای انجام بعضی از هزینه‌های سال جاری و تعهدات قابل پرداخت سالهای قبل در اختیار مدیر امور مالی قرار می‌دهد تا در قبال هزینه‌ها پرداخت شود و با صدور درخواست وجه مجدداً دریافت گردد.
ماده ۱۳ – تنخواه‌گردان پرداخت، عبارت است از وجهی که از محل تنخواه‌گردان حسابداری از طرف مدیر امور مالی برای انجام پاره‌ای از هزینه‌ها در اختیار جمعدار قرار می‌گیرد تا بتدریج که هزینه‌های مربوط انجام می‌شود اسناد هزینه تحویل و مجدداً وجه دریافت دارند.
ماده ۱۴ – پیش‌پرداخت، عبارت است از پرداختی که از اعتبارات مربوط طبق احکام و مقررات و قراردادها و بر اساس آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت فرهنگ و آموزش عالی می‌رسد پیش از انجام تعهد صورت می‌گیرد.
ماده ۱۵ – علی‌الحساب عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد صورت می‌گیرد.
ماده ۱۶ – جمعدار، با پیشنهاد مدیر امور مالی، تایید معاونت اداری و مالی و حکم رئیس دانشگاه تصویب و مسئولیتی تحویل و تحول و نگاهداری وجوه و نقدینه‌ها و سپرده‌ها و اوراق بهادار و اموال دانشگاه کلاً یا بعضاً به عهده او واگذار می‌شود.
فصل دوم – بودجه
ماده ۱۷ – واحد برنامه و بودجه دانشگاه مکلف است بودجه هر سال مالی دانشگاه را بر اساس سیاست‌های کلی آموزشی دولت و با توجه به نیازمندیهای دانشگاه و بر اساس خط مشی‌های وزارت فرهنگ و آموزش عالی مستند به اطلاعات و مدارک مأخوذه واحدهای تابعه در مهلت مقرر از طرف سازمان برنامه و‌بودجه و روی فرمهای ارسالی این سازمان به تفکیک برنامه و بودجه و وزارت فرهنگ و آموزش عالی ارسال دارد.
ماده ۱۸ – بودجه سالانه اعم از جاری و سرمایه‌گذاری ثابت پس از تصویب مجلس شورای اسلامی و ابلاغ از طرف نخست‌وزیر به دستگاههای اجرائی بر اساس شرح فعالیتها و طرحها که بین دانشگاه و سازمان برنامه و بودجه واقع شده در حدود اعتبارات مصوب قابل اجراء خواهد بود.
فصل سوم – هزینه
ماده ۱۹ – وجوه اعتبار بودجه دانشگاه بخودی خود برای اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی ایجاد حق نمی‌کند و اعتبارات باید با رعایت مقررات مربوط بخود به‌عمل آید.
ماده ۲۰ – در مورد آن قسمت از هزینه‌هائی که نوعاً انجام آن از یک سال تجاوز می‌کند و اجازه و خرید خدمت دانشگاه ؟؟؟ مدت متناسب قراردادهایی که مدت اجرای آن از سال مالی تجاوز می‌کند منعقد نماید.
دانشگاه مکلف است در بودجه سالانه خود، اعتبارات لازم برای پرداخت تعهدات مربوط را مقدم بر سایر کشور نماید.
تبصره – انواع این هزینه‌ها طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب سازمان برنامه و بودجه و وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت امور اقتصادی و دارائی می‌رسد، تعیین خواهد شد.
ماده ۲۱ – کلیات مالی و نگاهداری کلیه حسابهای دانشگاه توسط واحد امور مالی و تحت نظر مدیر امور مالی دانشگاه طبق مقررات مندرج در این آیین‌نامه انجام می‌شود.
ماده ۲۲ – مسئولیت تأمین اعتبار به عهده مدیر امور مالی یا مقام مجاز از طرف وی و مسئولیت تشخیص و تعهد، به عهده رئیس دانشگاه یا کسانی است که از طرف او مجاز به این امور هستند.
ماده ۲۳ – اعتبار منظور شده در بودجه فقط تا آخر سال مالی قابل تعهد و پرداخت است. هر مقدار از اعتبار که تا آخر سال مالی مربوط، تعهد شده ولی پرداخت نشده باشد از محل اعتبار خاصی که در بودجه سال بعد دانشگاه بدین منظور تأمین می‌شود، پرداخت خواهد شد.
تبصره – بهای کالا یا خدمات موضوع قراردادهائی که طبق مقررات منعقد و از محل
اعتبارات مصوب تأمین شده و به عللی در سال مالی مربوط به مرحله تعهد نرسیده است از
اعتبار مذکور در این ماده قابل پرداخت است مشروط بر این که تا آخر سال مالی مربوط،
صورت و مدارک آن به وزارت امور اقتصادی و دارائی تسلیم شده باشد.
ماده ۲۴ – دانشگاه در صورتی می‌تواند اقدام به افتتاح اعتبار اسنادی نماید که
معادل کل مبلغ آن و هزینه‌های مربوط اعتبار تأمین کرده باشد، مگر این که به‌موجب
قرارداد تاریخ ورود کالا در سالهای بعد باشد که در این صورت در بودجه سال مربوط
باید تأمین شود. مبالغی که از بابت افتتاح اعتبار اسنادی قبل از‌حصول تعهد پرداخت می‌شود، به عنوان پیش پرداخت محسوب می‌شود.
ماده ۲۵ – اعتبارات مندرج در بودجه دانشگاه تحت عنوان “دیون بلامحل” با موافقت وزارت امور اقتصادی و دارائی برای پرداخت دیون محقق بر ذمه دانشگاه قابل مصرف است.
ماده ۲۶ – در مواردی که لازم است قبل از انجام تعهد وجهی پرداخت شود یا در مواردی
که تهیه اسناد مثبته قبل از پرداخت میسر نباشد و همچنین در مواردی که پرداخت تمام
وجه سند مقدور نباشد مبالغی به عنوان پیش پرداخت یا علی‌الحساب با موافقت قبلی
رئیس دانشگاه یا مقامات مجاز از طرف ایشان تأدیه نمود تا پس از تهیه و تکمیل اسناد مثبته به حساب هزینه قطعی منظور و واریز گردد.
ماده ۲۷ – پرداخت کمک و یا اعانه به افراد و مؤسسات غیر دولتی که از محل
اعتباراتی که به این عناوین یا نظایر آنها در بودجه دانشگاه منظور می‌شود مشروط بر
آن است که به تشخیص دانشگاه فعالیت فرد یا مؤسسه ذینفع در جهت اهداف دانشگاه باشد.
این گونه پرداختها با اخذ رسید دریافت کننده به حساب هزینه قطعی منظور خواهد شد.
ماده ۲۸ – برای انجام هزینه و عملیات دریافت و پرداخت دانشگاه صدور سند حسابداری ضرورت دارد. این اسناد ممکن است در انواع مختلف مانند سند هزینه، سند پیش پرداخت و سند دریافت و غیره تهیه شود. هنگام پرداخت نکات زیر باید ملحوظ گردد:
الف – سند هزینه دارای امضاهای مدیر امور مالی و رئیس دانشگاه و یا مقامات مجاز از طرف آنها باشد.
ب – کلیه مدارک مربوط ضمیمه سند باشد.
ج – محاسبات سند صحیح باشد.
ماده ۲۹ – کلیه اسناد هزینه با ذکر تاریخ و شماره تنظیم سند در دفاتر مربوط ثبت خواهد شد.
ماده ۳۰ – پرداختهای نقدی با احراز رویت گیرنده و اخذ امضاء یا اثر انگشت گیرنده وجه صورت می‌پذیرد.
ماده ۳۱ – کلیه پرداختها پس از تأیید مدیر امور مالی با امضای اسناد هزینه قابل پرداخت است.
تبصره – مدیر امور مالی می‌تواند متناسب با حجم کارهای واحدهای زیر پوشش بخشی یا تمامی اختیارت خود را به افراد صلاحیتدار دیگر تفویض نماید.
ماده ۳۲ – در صورتی که مدیر امور مالی تشخیص دهد که پرداخت وجهی مخالف مقررات است مراتب را کتباً به انضمام مدارک مربوط به رئیس دانشگاه اعلام می‌کند.
هر گاه رئیس دانشگاه، مسئولیت امور را کتباً به عهده بگیرد، وجه پرداخت و مدیر امور مالی مکلف است موضوع را کتباً به وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت امور اقتصادی و دارائی گزارش کند.
ماده ۳۳ – اسناد هزینه باید مدارک زیر را به ضمیمه داشته باشد.
الف – در مورد اسناد خرید
درخواست خرید تأیید شده، مدارک مناقصه یا برگ استعلام بها یا مجوز ترک مناقصه، فاکتور فروشنده و رسید انبار با گواهی تحویل گیرنده مجاز دایر بر وصول کالا و دستور پرداخت.
ب – در مورد کالاهای وارداتی
اعلامیه فروش از بانک برای مبلغ اصلی و هزینه‌های متعلقه به مدارک مندرج در بند الف اضافه شود.
ج – در مورد خرید ماشین‌آلات و وسائط نقلیه و نظایر آن
رونوشت مدارک انتقال یا سند مالکیت (در مورد زمین و ساختمان) به مدارک فوق اضافه گردد.
ه – در مورد خدمات قراردادی
اجازه پرداخت، شماره قرارداد و گواهی انجام کار و گواهی بانک دایر بر واریز وجه به حساب ذینفع.
و – در مورد اسناد حقوق و دستمزد
لیست حقوق گواهی شده توسط معاونت اداری و مالی، صورت مغایرت لیست حقوق با پرداختی ماه قبل، رونوشت با شماره احکام مربوط به تغییرات لیست حقوقی.
تبصره – در موارد استثنائی صورتجلسه خرید حداکثر تا میزان یک دوم نصاب معاملات جزئی را پس از تصویب کمیسیون معاملات و تأیید رئیس دانشگاه می‌توان جانشین فاکتور فروش نمود.
ماده ۳۴ – کلیه حسابهای بانکی دانشگاه از طرف خزانه در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا شعب بانک ملی ایران افتتاح خواهد شد. استفاده از حسابهای مزبور حداقل با دو امضاء مجاز که یکی از آنها امضای مدیر امور مالی دانشگاه است خواهد بود.
ماده ۳۵ – در صورتی که بر اثر گواهی خلاف واقع مدیر امور مالی نسبت به تأمین اعتبار یا بر اثر اقدام یا دستور رئیس دانشگاه یا مقامات مجاز از طرف آنان زائد بر اعتبار و یا بر خلاف قانون دینی بر ذمه دولت ایجاد شود یا پرداختی مغایر با مفاد این آیین‌نامه صورت پذیرد، با مدیر امور مالی یا اقدام کننده و یا دستور دهنده حسب مورد به موجب رأی مرجع صالح و به استناد ماده ۸۵ قانون محاسبات عمومی عمل خواهد شد.
فصل چهارم – انبار و اموال
ماده ۳۶ – حفظ و حراست از اموال غیر منقول با دانشگاه و واحدهای تابعه می‌باشد. واگذاری حق استفاده از اموال مذکور با پیشنهاد وزارت فرهنگ و آموزش عالی و بر اساس مقررات مربوط امکان‌پذیر خواهد بود.
ماده ۳۷ – مسئولت حفظ اموال منقول دانشگاه و همچنین نگهداری آنها به عهده دانشگاه بوده و از نظر مقررات تابع آیین‌نامه اموال دولتی می‌باشد.
ماده ۳۸ – برای هر نوع لوازم، مواد، ابزار و وسائل یدکی که در انبارها وجود دارد یک کارت موجودی انبار توسط انباردار مربوط تهیه و نگهداری می‌شود و کلیه اقلام وارده و صادره (بدون ذکر قیمت) از روی برگ رسید انبار و برگ حواله انبار در آن ثبت می‌گردد.
ماده ۳۹ – کارت موجودی انبار بطور دائمی باید توسط افرادی غیر از انباردار و متصدی ثبت کارت حسابداری انبار، به تعیین رئیس دانشگاه از یک طرف با موجودی انبار و از طرف دیگر با کارت حسابداری انبار مقابله شود و هر نوع مغایرت و اختلاف به رئیس دانشگاه و مدیر امور مالی گزارش گردد.
ماده ۴۰ – انباردارها و جمعداران مسئول جبران خسارت و کسری انبار و اموال که ناشی از اهمال یا تقصیر آنها باشد، خواهند بود.
ماده ۴۱ – اموال هر واحد حداقل هر سه ماه یکبار باید توسط واحد اموال با لیست مربوط به آن واحد مطابقت داد و نتیجه به مدیر امور مالی گزارش گردد.
ماده ۴۲ – نقل و انتقال، خروج از رده و سایر فعل و انفعالات مربوط به اموال طبق قوانین و مقررات عمومی دولت امکان‌پذیر است.
ماده ۴۳ – در موارد استثنائی و مواردی که در این آیین‌نامه پیش‌بینی نشده باشد، نظر مشترک وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت امور اقتصادی و دارائی ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۴۴ – اعتبارات مربوط به تحقیقات بر اساس آیین‌نامه‌های مربوط به هزینه گرفته می‌شود و از شمول این آیین‌نامه خارج است.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر