شماره ۵۹۶۶۹/۳۰۰ – ۱۳۹۵/۱۱/۲۷
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۱۳۹۵/۱۱/۱۸ ضمن استماع گزارش دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری پیرامون موضوع دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه بندی حریم در طرح جامع شهر را به شرح زیر و منضم به یک پیوست، مورد تصویب قرار داد:
الف ـ دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه بندی حریم در طرح جامع شهر
ماده ۱ـ اصطلاحات در این دستورالعمل در معانی به شرح زیر بکار می روند:
محدوده شهر: محدوده شهر عبارت است ازحد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی در دوره طرح جامع و تا تهیه طرح مذکور در طرح‌هادی شهر که ضوابط و مقررات شهرسازی در آن لازم الاجرا می باشد. (مطابق تعریف ماده ۱ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)·
حریم شهر: حریم شهرعبارت است از قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری درآن ضرورت دارد و از مرز تقسیمات کشوری شهرستان و بخش مربوط تجاوز ننماید. (مطابق تعریف ماده ۲ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)·
محدوده روستا: محدوده روستا عبارت است از محدوده ای شامل بافت موجود روستا و گسترش آتی آن در دوره طرح‌هادی روستائی که با رعایت مصوبات طرح‌های بالا دست تهیه و به تصویب مرجع قانونی مربوط می رسد. (مطابق تعریف ماده ۳ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)·
پهنه بندی حریم: منطقه بندی اراضی واقع در حریم شهر برمبنای عملکرد طبیعی، محدودیتهای قانونی و مصنوع و وجه غالب طبیعی اراضی در وضع موجود.
ماده ۲ـ هدف از تهیه سند پهنه بندی، حفاظت از حریم شهر و اتخاذ تدابیر مشخص برای صیانت از عرصه های واقع درآن وجلوگیری از دخل و تصرف غیرقانونی و ممانعت از تخریب اراضی زراعی باغی، جنگلی، منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون شهر و همچنین جلوگیری از هرگونه دخل و تصرف در اراضی که بر اساس سیاستهای طرح جامع، جهت توسعه برنامه‌ریزی شده آتی شهر مورد نیاز می باشد. تبعا استقرار هرگونه فعالیت در حریم شهرتنها در صورتی مجاز خواهد بود که با اهداف حفاظتی فوق الذکر در تعارض نباشد.
ماده ۳ـ سند پهنه بندی حریم یکی از اسناد لازم الاجرا طرح جامع است که برای حفاظت از حریم شهر در چارچوب طرح جامع تهیه و به استناد ماده ۲ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک، با اولویت حفظ اراضی زراعی باغی، جنگلی و منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون، مرجع و ملاک برنامه های کوتاه مدت و کلیه اقدامات اجرایی و استقرار هر گونه فعالیت در طول افق طرح جامع بوده و شامل نقشه پهنه بندی حریم و ضوابط و مقررات مربوطه خواهد بود.
تبصره ۱: هر گونه اقدام در حریم توسط شهرداری ها و سایر مراجع، صرفاً در چهارچوب اسناد، احکام و ضوابط سند پهنه بندی حریم در طرح‌های توسعه و عمران مجاز خواهد بود.
تبصره ۲: مقیاس سند پهنه بندی حریم حداکثر ۱/۲۵۰۰۰ می‌باشد.
ماده ۴ـ پهنه های حریم شهرها شامل تمام یا برخی از موارد زیر خواهد بود:
۴ـ۱ـ پهنه حفاظت: پهنه‌ای است که در آن تأکید بر حفظ وضعیت طبیعی موجود و جلوگیری از دخل و تصرف در آن است و مشتمل بر: مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست، محدوده‌های آب خوان و سفره های آب زیرزمینی، جنگل و اراضی جنگلی، عرصه ها وحرایم آثار با ارزش تاریخی، فرهنگی و طبیعی ثبتی و ارزشمند, سایر عرصه هایی که به هر دلیل حفاظت از آنها ضروری است.
۴ـ۲ـ پهنه کشاورزی: پهنه ای است شامل کلیه عرصه های باغی، زراعی مرتبط با تولید محصولات کشاورزی.
۴ـ۳ـ پهنه مراتع: پهنه ای است شامل مراتع درجه یک و دو و سه.
۴ـ۴ـ پهنه طبیعی: پهنه‌ای است شامل عرصه های منابع طبیعی فاقد پوشش مرتعی و جنگلی.
۴ـ ۵ ـ پهنه سطوح آبی شامل: سطوح آبی طبیعی و مصنوعی، نظیر دریاچه ها، تالابها، رودخانه ها و مسیلها، مخازن سدها و حرایم کمی و کیفی آنها و غیره.
تبصره ۱: نقاط سکونت روستایی، شامل محدوده روستاهای واقع در حریم شهر براساس آخرین طرح‌هادی مصوب و در صورت عدم وجود طرح مصوب درحد کالبد وضع موجود در حریم تثبیت می گردد.
تبصره ۲: سطح هر پهنه بر مبنای مطالعات طرح جامع و به استناد استعلام از مراجع و دستگاههای بخشی تعیین میگردد.
ماده ۵: تخصیص پهنه به غیراز پهنه های پنج گانه فوق الذکر ممنوع است.
تبصره ۱: در مواردی که امکان استقرار کاربریهای بزرگ مقیاس با عملکرد شهری و فراشهری، در داخل محدوده شهربه دلیل وجود موانع قانونی و فنی، مطابق مطالعات طرح جامع و تائید مراجع استانی وجود نداشته باشد، تثبیت اراضی مورد نیاز در حریم شهر مشروط به رعایت موازین قانونی و با اولویت صیانت از اراضی حریم، در قالب کاربری مشخص در سند پهنه بندی حریم، پس از تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری بلامانع است.
تبصره ۲: تثبیت کاربریهای بزرگ مقیاس وضع موجود حریم به شرط اینکه طی سازوکار و فرآیند قانونی شکل گرفته باشند (اعم از شهرکهای صنعتی، کارگاهها، صنوف، پادگانها و عرصه های نظامی و…) تحت کاربری مشخص بلامانع است.
ماده ۶ : درج عوارض خطی شامل شبکه معابر ارتباطی و حرایم مربوطه، خطوط انتقال آب و نیرو و انرژی و کانالهای آبیاری و زهکشی و تأسیسات آب و فاضلاب، حرایم کمی و کیفی مربوطه، رودخانه ها و انهار و مسیل ها و قنوات و حرایم مربوطه و…در سند پهنه بندی حریم الزامی است.
تبصره ۱: مشاور تهیه کننده طرحها، ملزم هستند محورها و کریدورهای حائز ویژگی های طبیعی، تاریخی، صنعتی، ترافیکی و… را شناسایی و ضوابط و مقررات لازم در خصوص این محورها و کریدورها را علاوه بر ضوابط عام پهنه مربوطه ارائه نماید.
ماده ۷: استقرار فعالیت در پهنه های مختلف حریم صرفاً در قالب ضوابطی خواهد بود که مشاورین تهیه کننده طرحها بر اساس ضوابط عام هر پهنه و سایر ملاحظات فنی و شهرسازی ارائه خواهند کرد، لذا مشاورین تهیه کننده طرحها موظفند در هنگام تهیه طرح‌های جامع شهری و تدوین سند پهنه بندی حریم کلیه فعالیتهایی که براساس قوانین ملاک عمل قابلیت استقرار درحریم شهر را دارند (اعم از صنعتی ـ کارگاهی، خدمات حمل و نقل و انبارداری، تأسیسات وتجهیزات شهری و خدمات فراغتی) احصاء و ضمن انطباق با قوانین و ضوابط دستگاههای بخشی بعنوان شرط لازم و سایر ملاحظات فنی و شهرسازی و مصوبات شورای عالی بعنوان شرط کافی در خصوص وضعیت مجاز، ممنوع یا مشروط بودن استقرار آنها در هریک از پهنه های حریم اظهارنظر نماید.
تبصره ۱: استقرار یگانهای نیروهای مسلح بر اساس مصوبات و ضروریات ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح در حریم شهر ها بلامانع است.
تبصره ۲: هر گونه صدور پروانه درحریم شهر مطابق سند پهنه بندی حریم، مصوب شورای عالی وضوابط وجداول مربوطه و با اخذ مجوز کارگروه تخصصی امور زیربنایی و شهرسازی خواهد بود.
تبصره ۳: در موارد ایجاد مغایرت اساسی با سند پهنه بندی حریم، اخذ مصوبه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان و طی مراحل قانونی لازم ضروری می باشد تبعاً تشخیص این مغایرت اساسی به عهده مراجع استانی مربوطه خواهد بود.
ماده ۸ : رعایت چهارچوب این دستورالعمل در تهیه سند پهنه بندی طرح‌های هادی شهری در مراجع مربوطه مورد تأکید است.
ب ـ ادارات کل راه و شهرسازی استان با همکاری شهرداری ها نسبت به انطباق سند پهنه بندی طرح‌های جامع حریم شهرهای مصوب قبلی خود (طرح‌هایی که بیش از پنج سال از افق آنها باقی مانده است.) با اولویت کلانشهرها، شهر های مرکز استان و شهر های با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر و شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر در انطباق با این دستور العمل اقدام نموده و مراتب را جهت ابلاغ مجدد به دبیرخانه شورای عالی ارسال نمایند.
ج ـ دبیرخانه شورای عالی ظرف مدت سه ماه با همکاری ادارات کل راه و شهرسازی استانها فرآیند گردش کار و بررسی موضوعات را در کارگروه تخصصی امور زیربنایی و شهرسازی را مورد بررسی قرار داده و پیشنهادات اصلاحی را جهت اتخاذ تصمیم به شورای عالی گزارش نماید.
د ـ جداول مربوط به استقرار فعالیت در پهنه های مختلف حریم مطابق دستورالعمل حاضر جهت اخذ بازخورد استانی برای دوره شش ماهه به پیوست این دستورالعمل و توسط دبیرخانه شورای عالی ابلاغ شود.
ه ـ موضوع تداخل حقوقی میان ماده ۹۹ قانون شهرداریها و ماده ۲ قانون تعاریف حریم و محدوده با هماهنگی وزارتین کشور و راه و شهرسازی از طریق معاونت حقوقی ریاست جمهوری پیگیری و رفع گردد.
مراتب جهت استحضار و صدور دستور انعکاس به کلیه مراجع ذیربط استان اعلام می شود.
معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی ـ پیروز حناچی