ماده ۱– منظور اجرای وظایفی که بموجب قانون برعهده اداره حقوقی محول است و همچنین انجام اموری که وزارت دادگستری ارجاع مینماید کمیسیونهای مشورتی طبق مقررات این آئین نامه و در معیت اداره حقوقی تشکیل میگردد.
تعداد کمیسیونها و تشکیل آنها
ماده ۲ – کمیسیون های مشورتی عبارتند از:
۱- کمیسیون حقوق مدنی
2- کمیسیون حقوق تجارت
3- کمیسیون دادرسی مدنی
4- کمیسیون جزای عمومی
5- کمیسیون جزای اختصاصی
6- کمیسیون آئین دادرسی کیفری
۷- [اصلاحی ۱۳۵۵/۹/۱۵]
کمیسیون امور بین‌المللی و کمیسیون امور اداری و سازمانی
۸- کمیسیون قوانین ثبت
۹- کمیسیون امور حسبی و اجرای احکام.
ماده ۳– هر کمیسیون از یک رئیس و چهار عضو تشکیل میشود. رئیس و اعضاء کمیسیونها را وزیر دادگستری از میان قضات حائر شرایط انتخاب خواهد کرد. لااقل یک نفر از اعضاء هر کمیسیون از میان معاونین یا مستشاران اداره حقوقی انتخاب میشوند. اعضاء کمیسیون های مشورتی نمیتوانند بعضویت مستمر کمیسیون دیگری درآیند و یا ر ساعات تشکیل کمیسیون مأموریت دیگری را قبول نمایند.
ماده ۴– در هر کمیسیون یکی از معاونین یا مستشاران اداره حقوقی که بعضویت کمیسیون مشورتی انتخاب میشوند علاوه بر عضویت سمت دبیری کمیسیون را نیز خواهند داشت.
ماده ۵– رئیس هر کمیسیون مسئول اداره جلسات کمیسیون و انجام امور آن میباشد و هرگاه در کار کمیسیونها و تشکیل اشکالی پیش آید مراتب را به اداره حقوقی اطلاع میدهد.
وظایف کمیسیونها
ماده ۶– وظایف کمیسیونهای مشورتی عبارتند از:
الف – اظهار نظر نسبت به استعلامات قضائی و قرارداهای قضائی و امور مربط به استراداد و تعاون قضائی که ارجاع میگردد.
ب – مطالعه آراء دیوان عالی کشور و هیئت عمومی و طرز دادرسی محاکم و نحوه استنباط از قوانین و پیشنهاد تدابیر لازم برای تسریع دادرسی و جلوگیری از تضییع حق و تفسیر غلط قوانین با همکاری قسمت رویه قضائی اداره حقوقی.
پ – بررسی قوانین خارجی و جمع آوری و ترجمه و مقایسه آنها با قوانین ایران بمنظور تهیه طرح های اصلاحی و انجام سایر امور تحقیقی که وزارت دادگستری ارجاع مینماید با همکاری دفتر تحقیقات و مطالعات وزارت دادگستری.
ت – تهیه و تنظیم طرحهای قانونی در هر مورد که وزارت دادگستری مقتضی بداند و بررسی و اظهار نظر نسبت به طرحهائی که به کمیسیونها فرستاده میشود.
ماده ۷– کمیسیونها معمولا بامور مربوط به خود رسیدگی و اظهار نظر خواهند کرد لیکن این ترتیب مانع تکلیف آنها از رسیدگی بهر امر دیگری که به کمیسیون ارجاع شود نخواهد بود.
ماده ۸– رئیس اداره حقوقی هر موقع که مفید یا ضرور تشخیص دهد میتواند بررسی و اظهارنظر در هر مورد را به دو یا چند کمیسیون ارجاع نماید که مشترکاً به تشکیل جلسه اقدام نمایند. همچنین میتواند بر حسب تشخیص خود یا پیشنهاد کمیسیون ها از اشخاص صاحب نظر و خبره برای شرکت در کمیسیون دعوت بعمل آورد.
تبصره [الحاقی ۱۳۵۲/۶/۳]
به صاحب نظران و خبرگانی که به این ترتیب دعوت میشوند حق حضور متناسبی برای هر جلسه پرداخت خواهد شد.
ماده ۹– هرگاه کمیسیونهای مشورتی در نتیجه بررسی و استعلامات قضائی یا مطالعه آراء محاکم یا بطرق دیگر به ابهام و یا اجمال قوانین برخورد نمایند و یا از تفسیر غلط قوانین که موجب تضییع حق و یا کندی دادرسی میشود مستحض شوند مکلفند نظر خود را مستدلا و با پیشنهاد اصلاحی باداره حقوقی اعلام نمایند تا برای اقدام مقتضی تسلیم وزارت دادگستری گردد
ماده ۱۰– هرگاه کمیسیونها در نتیجه تحولات و ضرورتهای اجتماعی تغییری در قوانین موجود ضرور تشخیص بدهند و یا تصویب قانون تازه را مفید بدانند طرح لازم را تهیه و پیشنهاد مینمایند.
ماده ۱۱– اوقات کار کمیسیونهای مشورتی هفته ای دو جلسه از ساعت ۴ تا ۷ بعداظهر خواهد بود. روزهای جلسه را رئیس اداره حقوقی با جلب نظر هر کمیسیون تعیین مینماید. کمیسیون های مشورتی در اداره حقوق تشکیل جلسه میدهند.
ماده ۱۲– رئیس اداره حقوقی مسئول اداره کمیسیون های مشورتی است اداره حقوقی باید وسائل کار کمیسیون ها را فراهم نماید.
ماده ۱۳– کلیه استعلامات و امور مربوط به کمیسیونها از طریق اداره حقوقی به آنان ارجاع میگردد. رئیس اداره حقوقی میتواند در هر یک از کمیسیونها شرکت نماید و توضیح لازم را در مورد ارجاعی باطلاع کمیسیون برساند و نظر خود را لدی الاقتضاء اعلام بنماید.
ماده ۱۴– اظهارنظر و پیشنهاد کمیسیونهای مشورتی وسیله دبیر هر کمیسیون باداره حقوقی فرستاده میشود. اداره حقوقی در هر مورد مراتب را ضمن اظهارنظر نزد مدیر کل قضائی ارسال میدارد تا تصمیم مقتضی اتخاذ شود
ماده ۱۵– کمیسیونهای مشورتی مکلفند رسیدگی به استعلام یا امور معینی را به تقاضای اداره حقوقی بر کارهای دیگر مقدم بدارند یا در مورد مسئله ای بطور فوری و خارج از نوبت اقدام کنند.
طرز کار کمیسیونها
ماده ۱۶– هر کمیسیون دفتر مخصوص خواهد داشت که کارهای کمیسیون در آن به ثبت میرسد، دبیر هر کمیسیون موظف است کارهای رسیده را با قید تاریخ وصول در این دفتر ثبت کند و پس از بررسی و اعلام نتیجه نظر کمیسیون را بطور دقیق و توأم با استدلالی که شده در دفتر بثبت برساند و تاریخ حصول تنیجه را نیز قید نماید.
ماده ۱۷– دبیر کمیسیون استعلام ها و امور ارجاعی را پس از وصول و ثبت در دفتر به نوبت میان اعضای کمیسیون تقسیم خواهد نمود. هر یک از اعضای کمیسیون و همچنین دبیر کمیسیون مکلفند نسبت به استعلام یا امر ارجاعی مطالعه نموده و پس از این که مسئله در کمیسیون مطرح گردید نتیجه مطالعه و نظر خود را برای بحث و بررسی به کمیسیون بدهند.
ماده ۱۸– کارهای ارجاعی به کمیسیونها به نوبت مورد بررسی و تبادل نظر قرار خواهد گرفت مگر در اموری که فوریت داشته باشد یا تقاضای رسیدگی خارج از نوبت بعمل بیاید.
ماده ۱۹– دبیر کمیسیون مکلف است در پایان هر جلسه صورت مجلس متضمن تاریخ و مدت جلسه و نام اعضای حاضر وصورت دقیق کارهای انجام شده در آن جلسه و نتایج حاصله و دیگر مسائل لازم تنظیم نموده و به امضای اعضای حاضر برساند. دبیرکمیسیون مکلف است صورت مجلس هر جلسه را امضاء کرده و در همان روز تسلیم اداره حقوقی کند.
ماده ۲۰– در غیبت دبیر یکی از اعضای کمیسیون وظایف مذکور در ماده ۱۹ را انجام خواهد داد.
ماده ۲۱– دبیر کمیسیون در پایان هر ماه صورتی از کارهای انجام شده در کمیسیون را تهیه و به اداره حقوقی تسلیم مینماید. این صورت با گزارش اداره حقوقی باستحضار وزارت دادگستری خواهد رسید.
پاداش
ماده ۲۲– به اعضاء کمیسیون ها برای حضور در هر جلسه کمیسیون مبلغ متناسبی بعنوان حق حضور طبق آئین نامه اجرائی قسمتی از تبصره ۲ ماده ۴۳ قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳ / ۹ / ۱۳۵۰ هیئت وزیران در آخر هر ماه پرداخت خواهد شد.
ماده ۲۳– عدم حضور ۳ جلسه غیر موجه هر یک از اعضاء کمیسیون ها در هر ماه بمنزله انصراف از عضویت تلقی شده و بجای وی دیگر انتخاب خواهد شد.
ماده ۲۴– هرگاه در نتیجه رسیدگی معلوم شود که کمیسیونی بطور مرتب و کامل تشکیل نمیشود و یا میزان کار آن متناسب با ساعات و جلسات معین شده نیست کمیسیون مذکور منحل میگردد.
ماده ۲۵– آئین نامه شماره ۴۷۲۱ / ۷ مورخ ۱۳۴۷/۷/۷ کمیسیون های مشورتی اداره حقوقی از تاریخ تصویب این آئین نامه نسخ میگردد.
وزیر دادگستری- صادق احمدی