هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۴۷/۳/۴ آئین نامه اوقاف [موضوع قانون اوقاف] را به شرح ضمیمه تصویب نمودند.
وزیر مشاور ـ محمود کشفیان
آیین‌نامه اوقاف
فصل اول کلیات
ماده ۱ ـ اداره کردن موقوفاتی که متولی ندارد یا مجهول التولیه است و همچنین اعمال نظارت در موقوفات عامه که متولی مخصوص دارد با سازمان اوقاف است.
ماده ۲ ـ متولی موقوفه کسی است که طبق وقفنامه و یا بموجب حکم قانونی باین سمت شناخته شده باشد.
ماده ۳ ـ اداره اوقاف هر حوزه فقط امور مربوط به حوزه خود را انجام خواهد داد ولی اداره تحقیق یک حوزه می تواند بر طبق تصویب شورایعالی اوقاف بامور مربوط بوظایف تحقیق حوزه دیگر نیز رسیدگی کند.
تبصره ـ در صورتی که رقبات یک موقوفه در حوزه‌های مختلف واقع باشد رسیدگی ببودجه و حساب موقوفه در صلاحیت ادارات اوقاف و تحقیق محل مصرف است و ادارات محل وقوع بسایر امور موقوفه رسیدگی خواهند کرد. در صورتی که مصرف در چند محل مختلف باشد اداره اوقاف و تحقیق محل اقامت قانونی متولی به بودجه و حساب موقوفه رسیدگی خواهد نمود ولی نظارت بر سایر امور بر عهده ادارات محل وقوع موقوفه خواهد بود.
ماده ۴ ـ سازمان اوقاف میتواند نظارت قانونی خود را نسبت به موقوفات و اماکن مقدسه و مؤسسات خیریه مستقیماً یا توسط هیئت امناء و یا نمایندگان منتخب خود اعمال نماید، اجرای نظارت در اماکن مقدسه و متبرکه فاقد موقوفات و آبهای وقف بر شهرها و مؤسسات خیریه مجانی است.
ماده ۵ ـ از نظر این آئین نامه اماکن مقدسه و متبرکه عبارت است از مساجد، معابد، امامزاده ها و تکایا و نظایر آنها و مؤسسات خیریه عبارت از مؤسسات دائمی یا موقتی است که از طرف شخص یا اشخاص یا هیئتی برای رفاه و معاونت عامه تأسیس شده باشد مانند مؤسسات فرهنگی یا صحی یا معاونت های عمومی و نظایر اینها.
ماده ۶ ـ اموال غیرمنقولی که بر حسب نذر یا حبس و یا وصیت منافع آن بطور دائم یا در مدتی که کمتر از هیجده سال نباشد برای مصارف عامه تخصیص داده شده در حکم موقوفه و مشمول این آئین نامه خواهد بود، همچنین است در مورد موقوفاتی که بصورت سهام باشد اعم از سهم شرکت های تولیدی و دیگر مؤسسات اقتصادی.
ماده ۷ ـ موارد نظارت سازمان اوقاف نسبت به موقوفات خاص به شرح زیر است:
1ـ بیع موقوفه و نحوه تبدیل آن مطابق قوانین مربوطه و آئین نامه شورایعالی اوقاف.
2ـ اجاره بیش از ده سال.
3ـ اعتراض بر ثبت در صورتی که تقاضای ثبت موقوفه بعنوان ملک شخصی شده باشد.
ماده ۸ ـ اداره کردن موقوفات ذیل با سازمان اوقاف است.
1ـ موقوفاتی که متولی ندارد.
2ـ موقوفات مجهول التولیه و آن موقوفاتی است که متولی شخص معین یا اشخاص معین بر حسب اوصاف که بالاخره منطبق با شخص معین می شود نباشد.
3ـ موقوفاتی که سازمان اوقاف بنمایندگی از طرف متولی یا قائم مقام او اداره کند.
4ـ موقوفاتی که متولی آنها فوت میشود تا تعیین یا تشخیص متولی بعدی.
5ـ موقوفاتی که متولی آنها از طرف اداره تحقیق اوقاف ممنوع المداخله میشود تا زمانی که رفع ممنوعیت از او نشده باشد.
ماده ۹ـ بمنظور حفظ عین رقبات و نگهداری حساب درآمد و خرج سالانه آنها اداره آنها اداره اوقاف هر محل باید دارای دفاتر ذیل باشد.
1ـ دفتر آمار کل رقبات وقفی حوزه مربوطه.
2ـ دفتر آمار موقوفات متصرفی اداره.
3ـ دفتر آمار موقوفاتی که اداره آنها موقتاً به عهده اوقاف است.
4ـ دفتر محاکمات و ثبت.
5ـ دفتر ثبت اجارات.
6ـ دفتر رقابت حبس شده ای که پس از مدتی از حبس خارج میشود.
7 ـ دفتر درآمد و هزینه.
فصل دوم ـ وظایف ادارات اوقاف و متولیان
ماده ۱۰ـ ادارات اوقاف مکلفند در تمام امور موقوفه بخصوص در موارد زیر نظارت نمایند.
1ـ در عایدات و اجاره رقبات.
2ـ در مخارج و عمران رقابت موقوفه و مصارف مقرر طبق وقفنامه.
3ـ در کلیه امور ثبتی و دادرسی و نظارت در فروش و نحوه تبدیل.
الف ـ نظارت در عایدات
ماده ۱۱ ـ در صورتیکه رقابت هر موقوفه منفرداً یا مجموعاً به اجاره واگذار شود باید با جلب نظر کارشناس و از طریق مزایده و با رعایت شرایط زیر انجام پذیرد.
1 ـ خسارات احتمالی باید حتی الامکان بعهده مستأجر گذاشته شود.
2 ـ از مستأجر باید ضامن معتبر یا وثیقه متناسب گرفته شود مگر در مورد ادارات و موسسات دولتی و وابسته بدولت و در مورد شرکتهای تولیدی صنعتی و کشاورزی و تعاونی که اخذ ضامن یا وثیقه منوط بتشخیص سازمان اوقاف است.
3 ـ مستأجر حق انتقال مورد اجاره را بغیر بدون اجازه کتبی متولی و اداره اوقاف نداشته باشد.
4 ـ تعیین حداقل مال الاجاره (در آگهی مزایده)
5 ـ ذکر مدت که نباید بیش از ده سال باشد مگر با موافقت شورایعالی اوقاف.
6 ـ اجاره نامه رسمی باشد مگر در موارد استثنائی که به تشخیص اداره اوقاف تنظیم اجاره نامه رسمی لازم یا میسر نباشد.
7 ـ از پیشنهاددهندگان برابر صدی ده حداقل مزایده سپرده اخذ شود.
تبصره ۱ ـ مزایده نسبت به رقباتی که درآمد سالیانه آنها از ۳۰۰۰۰ ریال کمتر باشد الزامی نیست.
تبصره ۲ ـ رقباتی که مشمول قانون اصلاحات ارضی و قانون روابط مالک و مستأجر میباشد از مقررات ماده فوق مستثنی است.
تبصره ۳ ـ اراضی مشمول بند (ز) ماده ۸ آئین نامه اصلاحات ارضی مصوب اول مرداد ۱۳۴۳ از مقررات مزایده معاف است.
ماده ۱۲ ـ آگهی مزایده متضمن شرایط مذکور در ماده قبل باید در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار محلی منتشر شود فاصله انتشار آگهی تا تاریخ جلسه قرائت پیشنهادهای مزایده نباید کمتر از پانزده روز و بیش از سی روز باشد.
تبصره ـ برای تجدید اجاره رقبات موقوفه اعلان مزایده باید لااقل سه ماه قبل از انقضای مدت اجاره سابق بعمل آید.
ماده ۱۳ ـ در صورت تساوی مفاد دو و یا چند پیشنهاد برنده مزایده بتشخیص کمیسیون مزایده تعیین خواهد شد.
ماده ۱۴ ـ در مواردیکه پیشنهادی نرسیده باشد و یا پیشنهادهای واصله بنظر کمیسیون مزایده مخالف مصالح وقف تشخیص داده شود مزایده برای یکبار دیگر تجدید و در صورت تکرار وضعیت اولیه نحوه اقدام و بهره برداری از رقبه طبق نظر اکثریت اعضای کمیسیون مزایده خواهد بود.
تبصره ۱ ـ کمیسیون مزایده از رئیس اوقاف یا قائم مقام او ناظر مالی و متولی موقوفه یا نماینده او تشکیل می شود.
تبصره ۲ ـ در صورتی که موقوفه بدلایل موجهی به اجاره واگذار نشود با نظارت اداره اوقاف و بطور امانی بوسیله متولی از موقوفه بهره برداری خواهد شد.
ماده ۱۵ ـ وجوه حاصله از ضبط سپرده های موقوفات بمصرف ساختمان آموزشگاه حرفه ای و دبستان و نشر معارف اسلامی خواهد رسید.
ماده ۱۶ ـ سازمان اوقاف میتواند اراضی و رقبات بلامعارض موقوفه را منحصراً برای استفاده و ایجاد ساختمان های دولتی و سازمان های وابسته به آن و مؤسسات عام المنفعه و خیریه و سازمان های فرهنگی و تربیتی و بهداشتی و نیز در مواردی که مصالح وقف ایجاب کند با تصویب شورایعالی اوقاف بدون انجام تشریفات مزایده و با رعایت صلاح و غبطه وقف بر طبق نظر کارشناس باجاره واگذار کند.
تبصره ـ سازمان اوقاف میتواند با تأیید وزارت آبادانی و مسکن از نظر برنامه های شهرسازی و بمنظور تأمین مسکن کارکنان دولت و سازمان های وابسته به آن اراضی مناسب برای خانه سازی را بدون مزایده و بر طبق مقررات این ماده بآنان واگذار نماید مشروط بر اینکه مساحت هر یک از قطعات واگذاری بیش از چهارصد متر مربع نباشد، استفاده از مفاد این تبصره در مورد کارکنان و سایر مؤسسات منوط به تصویب شورایعالی اوقاف خواهد بود.
ب ـ نظارت در مخارج
ماده ۱۷ ـ مخارج موقوفه بشرح زیر است.
الف ـ ذخیره احتیاطی.
ب ـ هزینه تعمیرات جاری.
ج ـ مالیات و عوارض و حق التولیه و حق النظاره و سایر مخارج عادی و فوق العاده و صدی پنج برای هزینه های اداری.
د ـ مصارف مقرره بر طبق وقفنامه
ماده ۱۸ ـ متولیان موظفند سه ماه اول هر سال بودجه موقوفات را مطابق نمونه ایکه از طرف اداره اوقاف بآنها داده می شود با رعایت مدلول وقفنامه و مقررات این آئین نامه در چهار نسخه تنظیم و باداره اوقاف مربوطه تسلیم نمایند تا پس از تصویب اداره اوقاف یک نسخه بمتولی مسترد گردد و نسخه دیگر بمرکز ارسال و نسخه سوم در دفتر اداره اوقاف ضبط و نسخه چهارم باداره تحقیق مربوط فرستاده شود.
ماده ۱۹ ـ صدی پانزده از مجموع عایدات سالانه هر موقوفه باید بعنوان ذخیره احتیاطی در حساب مخصوصی که از طرف سازمان اوقاف باز خواهد شد متمرکز شود که با صلاحدید سازمان اوقاف برای سرمایه گذاری بمنظور تجدید بنا و بقاء و ازدیاد درآمد موقوفه مصرف گردد، ادارات اوقاف موظفند حساب ذخیره هر یک از موقوفات را بطور جداگانه نگهداری کنند.
ماده ۲۰ ـ برای تعمیرات جاری صد درصد مجموع عایدات هر سال در بودجه منظور میگردد و در صورتی که کلا یا بعضاً بمصرف نرسد جزء عایدات خالص سال بعد محسوب می شود، متولیان میتوانند در مواقع ضروری حداکثر نصف اعتبار مزبور را بمصرف برسانند و بلافاصله به اداره اوقاف اطلاع دهند که نظارت خود را اعمال نماید.
ماده ۲۱ ـ مطالبات و صرفه جوئی سال های قبل بعنوان درآمد خالص در بودجه هر سال منظور خواهد شد و چنانچه حق النظاره و حق التولیه از این مبلغ دریافت شده باشد مجدداً احتساب نخواهد شد.
ماده ۲۲ ـ اعتبارات مصوب بندهای الف ـ ب ـ د ماده ۱۷ که در بودجه هر سال منظور خواهد شد بوسیله متولی و با نظارت کلی اداره اوقاف محل بمصرف میرسد ولی در مورد اعتبارات بند ج ارائه اسناد از طرف متولی کافیست.
تبصره ـ در آن قسمت از مخارج ماده ۱۷ که تحصیل سند هزینه مقدور نیست لازم است متولی قبلا مراتب را به اداره اوقاف محل اطلاع دهد تا اداره مزبور بوسائل مقتضی نظارت خود را اعمال نماید.
ماده ۲۳ ـ متولیان موقوفات مکلفند دفتر مخصوصی برای ثبت درآمد و هزینه موقوفه داشته باشند و در موقوفاتی که درآمد سالانه آنها بیش از مبلغ ۵۰۰۰۰ ریال باشد متولیان باید حساب مخصوصی بنام موقوفه در بانک افتتاح کنند و در آمد وصولی را باین حساب تحویل و از این طریق مصرف نمایند متولیان موظفند یک نسخه از حساب عملیات بانکی مربوطه را برای ادارات اوقاف محل ارسال دارند.
ماده ۲۴ ـ همه ساله متولیان موقوفات ملزوماند که صورتحساب خود را در حدود بودجه تنظیمی بشرح زیر باداره اوقاف محل تسلیم نمایند که برای رسیدگی باداره تحقیق ارجاع شود.
1 ـ هر رقم عایدی یا خرج جز مورد تبصره ماده ۲۲ باید دارای مدارک و سند خرج معتبر باشد.
2 ـ مانده حساب درآمد و هزینه سال قبل باید در صورت مزبور ملحوظ شود.
ماده ۲۵ ـ ادارات اوقاف مکلفند در مقابل وصول صورت حسابها رسید بدهند.
ماده ۲۶ ـ نسبت به موقوفاتی که درآمد سالانه آنها کمتر از مبلغ ۲۵۰۰ ریال است تنظیم بودجه و تسلیم صورتحساب لازم نیست و متولی باید حقوق اوقافی را بنماینده اوقاف محل تسلیم نماید برای موقوفاتی که درآمد سالیانه آنها کمتر از مبلغ ۱۰۰۰۰ ریال است تنظیم بودجه لازم نیست ولی متولی مکلف است اسناد و صورتحساب خود را بضمیمه حقوق اوقافی بنماینده اوقاف محل تسلیم کند.
ماده ۲۷ ـ متولیان مکلفند که برحسب استعداد محلی در آبادی موقوفه اهتمام نمایند. بطوری که لااقل در هر پنج سال افزایش محسوس در عایدات حاصل شود.
ج ـ نظارت در امور محاکماتی و ثبتی و بیع موقوفه
ماده ۲۸ ـ ادارات اوقاف و متولیان مکلفند در محلهائی که ثبت عمومی اعلان شده یا میشود نسبت بتقاضای ثبت موقوفات و آنچه در حکم موقوفه است از قبیل حبس و نظایر آن و دریافت اسناد مالکیت موقوفات مذکور اقدام فوری بعمل آورند.
ماده ۲۹ ـ هرگاه پس از سی روز از تاریخ نشر اعلان نوبت اول ثبت عمومی در هر ناحیه از طرف متولی موقوفه واقع در آن ناحیه اقدام بتقاضای ثبت نشود نماینده اوقاف مکلف است که قبل از انقضای مدت قانونی مستقیماً بتقاضای ثبت اقدام نموده مخارج ثبتی را از عایدات رقبه برداشت نماید عدم اجرای مفاد این ماده از طرف مسئولین امر موجب تعقیب قانونی آنها خواهد بود.
ماده ۳۰ ـ در مواردیکه رقبات موقوفه بعنوان ملکیت تقاضای ثبت شده یا تقاضای ثبت ملک دیگری بدون ذکر حقوق ارتفاقی املاک وقف بعمل آمده باشد و یا در موقع تحدید حدود نسبت به املاک موقوفه تجاوز شده باشد متولیان مکلفند بتقاضای مزبور اعتراض نمایند و مراتب را بادارات اوقاف محل گزارش دهند.
تبصره ـ علاوه بر موارد مذکور در ماده فوق متولیان موظفند از جریانات ثبتی و یا اعتراض و یا جریان محاکماتی اداره اوقاف محل را مستحضر دارند.
ماده ۳۱ ـ در موارد مذکور در ماده فوق ادارات اوقاف نیز مکلفند که مستقیماً دادخواست اعتراض بدهند و اعتراض متولی موجب اسقاط تکلیف مزبور نخواهند بود.
ماده ۳۲ ـ ادارات اوقاف میتوانند در دعاوی مربوط به موقوفات عامه بعنوان شخص ثالث وارد دعوی شوند همچنین حق اعتراض بر احکام و قرارهای صادره و حق تقاضای اعاده دادرسی را دارند، در مواردی که رقبه موقوفه در تصرف غاصب باشد و متولی بعلتی از علل اقدام به اقامه دعوا ننماید سازمان اوقاف مکلف است که برای احقاق حق موقوفه علیه غاصب اقامه دعوا نماید.
ماده ۳۳ ـ متولیان موظفند وقفنامه ها و رونوشت آنها و اسناد مالکیت رقبات تحت تولیت خود را بادارات اوقاف مربوطه تسلیم نمایند تا در صندوق مخصوص نگهداری و در موقع لزوم از آن استفاده شود.
ادارات اوقاف باید رونوشت یا عکس مصدق از وقفنامه را بمتولیان تسلیم دارند.
تبصره ـ دفاتر اسناد رسمی مکلفند رونوشت اسناد مربوط بوقف و حبس را ظرف ده روز از تاریخ تنظیم بادارات اوقاف محل ارسال دارند.
ماده ۳۴ ـ بیع موقوفه و کلیه عقودی که موجب انتقال عین موقوفه است و نحوه تبدیل آن کلا یا بعضاً اعم از عام و خاص در موردیکه مطابق قانون جایز است باید با تصویب شورای عالی اوقاف و رعایت ماده ۹۰ قانون مدنی واقع شود.
ماده ۳۵ ـ ثمن بیع و قف باید در بانک در حساب مخصوصی که اداره اوقاف تعیین مینماید امانت گذارده شود تا با جلب موافقت شورای عالی اوقاف ظرف شش ماه تبدیل به احسن گردد.
فصل سوم ـ موقوفات مجهول المصرف و متعذرالمصرف و وقف بر خیرات و مبرات مطلقه
ماده ۳۶ ـ موقوفات متعذرالمصرف موقوفاتی است که بجهت فراهم نبودن وسائل و یا از میان رفتن موضوع و یا عدم احتیاج بمصرف صرف آنها در مصارف مقرره متعذر باشد.
ماده ۳۷ ـ عواید خالص مربوط بمدارس قدیمه که طبق تشخیص شورایعالی اوقاف کافی برای اجرای نظر واقف نباشد و همچنین عواید خالص موقوفاتی که مصرف آن خیرات و مبرات مطلقه است بمصرف نشر معارف اسلامی خواهد رسید.
تبصره ـ موقوفاتی که به صیغه مبرات مطلقه است ولی مصرف آنها بنظر متولی واگذار شده است از مقررات این ماده مستثنی است.
فصل چهارم
حق التولیه و حق النظاره اداره اوقاف
ماده ۳۸ ـ برای نظارت در موقوفات عام نیم عشر از عایدات خالص بعنوان حق النظاره در مقابل رسید چایی خزانه داریکل که رئیس اوقاف و حسابدار مسئول امضاء نموده باشند در دو قسط از متولی یا متصدی دریافت می شود، قسط اول تا پانزدهم شهریور، قسط دوم تا پانزدهم اسفند هر سال.
تبصره ـ هرگاه متولی حقوق اوقافی را طبق بودجه مصوبه تا موعد مقرر نپردازد ادارات اوقاف میتوانند حقوق مذکور را مستقیماً از عواید موقوفه وصول نمایند، در اینصورت رسید اداره اوقاف بجای قبوض رسمی احتساب خواهد شد.
ماده ۳۹ ـ عایدات خالص مذکور در ماده نهم قانون اوقاف عبارت است از جمع عایدات سالیانه پس از وضع صدی بیست برای مخارج عمران.
ماده ۴۰ ـ مأخذ تشخیص عواید موقوفات اسناد رسمی است، در نقاطی که دفاتر اسناد تشکیل نیافته و یا تنظیم این اسناد متعذر باشد ملاک تشخیص اسناد معتبر و در صورت فقدان اسناد و اوراق مذکور با نظر کارشناس مورد اعتماد عواید موقوفه تعیین خواهد شد.
ماده ۴۱ ـ ادارات اوقاف موظفند وجوه دریافتی بابت حق النظاره و حق التولیه موقوفات متصرفی را هر ماه بوسیله ادارات دارائی و یا مستقیماً بحساب مخصوص در خزانه داری کل حواله نمایند و صورت آنرا بضمیمه رسید بانک یا رسید دارائی به سازمان اوقاف ارسال دارند.
ماده ۴۲ ـ ادارات و نمایندگان اوقاف مکلفند در آخر هر سه ماه حساب موجودی عواید اوقافی را مطابق نمونه ایکه از طرف سازمان اوقاف داده می شود تهیه و بمرکز ارسال دارند.
ماده ۴۳ ـ عایدات حاصله از حق النظاره اوقاف پس از وضع مخارج وصول که صدی ده نباید تجاوز کند بر طبق تبصره ۲ ماده ۹ قانون اوقاف بمصرف خواهد رسید ولی مصرف ده در صد هزینه وصول و حق التولیه موقوفات متصرفی و صدی پنج هزینه های اداری بر طبق بودجه ای خواهد بود که همه ساله باید به تصویب رئیس سازمان اوقاف برسد.
فصل پنجم
موارد ممنوعیت مداخله متولیان و نظار
ماده ۴۴ ـ موارد زیر موجب منع مداخله موقت متولی و ناظر در امور موقوفه خواهد شد:
1 ـ عدم مواظبت در حفظ و بقای اعیان موقوفه
2 ـ مسامحه در دفاع از حقوق موقوفه در مراجع قانونی و مسامحه در انجام امور ثبتی.
3 ـ امتناع متولی از قبول همکاری ناظر موقت یا امین منضم.
4 ـ عدم تسلیم صورتحساب تا سه ماه از سال بعد و همچنین عدم اقدام به رفع نقائص صورتحساب ظرف مدتی که تحقیق اوقاف با رعایت اوضاع و احوال معین میکند.
5 ـ خودداری بدون عذر موجه از تسلیم اسناد مربوط بوقف بادارات اوقاف ظرف مدت دو ماه از تاریخ اخطار ادارات مزبور.
6 ـ خودداری بدون عذر موجه متولیان از اجرای دستورهائی که ادارات اوقاف در جهت رعایت نظر واقف و حفظ مصالح موقوفه میدهند.
7 ـ عدم تنظیم بودجه سالیانه موقوفات در سه ماه اول سال و عدم اجرای آن.
8 ـ عدم رعایت وظایفی که بموجب این آئین نامه بعهده متولیان است.
ماده ۴۵ ـ ممنوعیت متولی و ناظر موقوفه تا زمانی باقی است که موجبات رفع ممنوعیت را عملا برطرف نکرده باشد.
تبصره ـ در مورد بند ۴ از ماده ۴۴ ممنوعیت متولی تا صدور مفاصاحساب از اداره تحقیق خواهد بود.
ماده ۴۶ ـ در صورتی که متولی نسبت به موقوفات تحت تولیت خود مرتکب حیف و میل یا تفریط عواید شود و یا نسبت به رقبه موقوفه معاملات مالکانه انجام و یا تقاضای ثبت بعنوان مالکیت بنماید و یا بهر نحوی از انحاء خیانت متولی ظاهر شود ادارات اوقاف موضوع را برای رسیدگی به تخلفات و تعیین ناظر موقت باداره تحقیق اوقاف ارجاع خواهند کرد .
ماده ۴۷ ـ اداره تحقیق اوقاف پس از احراز موارد تخلف مذکور در ماده فوق موقتاً ناظری بصیر بر متولی خواهد گماشت.
ماده ۴۸ ـ حق العمل ناظر موقت نیم عشر از عایدات خالص موقوفه خواهد بود.
ماده ۴۹ ـ متولیانی که ناظر بر آنها منصوب شده است باید در کلیه امور موقوفه جلب موافقت ناظر موقت را نمایند.
ماده ۵۰ ـ ادارات اوقاف مکلفند حداکثر ظرف سی روز از تاریخ صدور رأی تحقیق مبنی بر خیانت متولی طبق ماده ۸ قانون اوقاف اقدام کنند.
ماده ۵۱ ـ در صورت عدم اثبات خیانت در محکمه یا پس از ضم امین نظارت ناظر موقت خاتمه مییابد.
فصل ششم
وظایف تحقیق اوقاف
ماده ۵۲ ـ رسیدگی امور ذیل از وظایف اداره تحقیق است:
1 ـ رفع اختلاف بین متولی با متولیان و امناء منضم و نظار و خدمه و موظفین موقوفات در امور مربوطه بوقف.
2 ـ رسیدگی به درآمد و هزینه کلیه موقوفات حوزه خود طبق مدارکی که از طریق اداره اوقاف فرستاده می شود.
3 ـ تحقیق و تمیز املاک موقوفه از املاک شخصی.
4 ـ تشخیص موقوفاتی که متولی ندارند.
5 ـ تشخیص اوقاف مجهول التولیه از معلوم التولیه.
6 ـ تعیین ناظر موقت در مواردی که خیانت متولی محرز گردد.
7 ـ تحقیق در اسناد و نوشته های راجع بوقف و تشخیص متولی و ناظر و موقوفه علیهم و مصرف بر حسب مفاد وقفنامه و مستندات دیگر.
8 ـ تشخیص استنکاف متولی و ناظر از اجرای مفاد این آئیننامه در مورد قبول نظارت اداره اوقاف و صدور قرار منع مداخله آنان در امور موقوفه و همچنین الغاء آن.
تبصره ـ در مورد بند ۲ از ماده فوق اداره تحقیق مکلف است پس از وصول صورتحساب و رفع نقایص ظرف یکماه مفاصاحساب صادر نماید.
ماده ۵۳ ـ اداره تحقیق علاوه بر موارد مذکور در ماده فوق باموری که از طرف سازمان اوقاف برای کسب نظر ارجاع می شود رسیدگی نموده نظریه مشورتی خواهد داد.
ماده ۵۴ ـ در مواردیکه اشخاص ذینفع از رأی اداره تحقیق اوقاف شکایت داشته باشند میتوانند شکایت خود را ظرف ده روز پس از ابلاغ رأی باوقاف محل تسلیم دارند و چنانچه رئیس سازمان اوقاف شکایت را وارد تشخیص دهد برای رسیدگی در مرحله تجدیدنظر باداره کل تحقیق اوقاف فرستاده خواهد شد و در غیر اینصورت شاکی میتواند بمحاکم صالحه مراجعه نماید.
ماده ۵۵ ـ در مواردی که سازمان اوقاف به رأی یا قرار صادره از طرف اداره تحقیق معترض باشد میتواند پس از رؤیت رأی یا قرار ظرف دو ماه تقاضای تجدیدنظر نماید.
فصل هفتم
مواد متفرقه
ماده ۵۶ ـ سازمان اوقاف میتواند با تصویب شورای عالی اوقاف تصدی امور موقوفاتی را که متولی ندارد باشخاص ذیصلاحیت واگذار نماید. لغو تصدی متصدیان اینگونه موقافات با شورای عالی اوقاف میباشد.
تبصره ـ متصدیان مذکور در ماده فوق بمنزله مباشران ادارات اوقافند و وظایف و مسئولیتهای آنان همان وظایف و مسئولیتهای متولیان بر طبق این آئین نامه خواهد بود.
ماده ۵۷ ـ اموالی که بوسیله مالکین آنها وقف و یا حبس و یا نذر میشوند مادام که تولیت آنها با خود آنان است از اجرای مقررات آئین نامه قانون اوقاف باستثنای تبصره ماده ۳۸ معاف میباشند و مشمول مقررات قانون اوقاف مصوب دیماه ۱۳۱۳ میباشند.
تبصره ـ در مورد این ماده تشخیص میزان حق النظاره که باید مطابق ماده ۹ قانون اوقاف مصوب دیماه ۱۳۱۳ و تبصره آن دریافت شود ملاک درآمد اظهار متولیان خواهد بود.
ماده ۵۸ ـ آئین نامه طرز تعیین هیئت امناء موضوع ماده چهار این آئین نامه و وظایف آنان و آئین نامه مربوط به طرز تحقیق و رسیدگی و تجدیدنظر آنرا سازمان اوقاف تهیه و پس از تصویب شورای عالی اوقاف به موقع اجرا خواهد گذاشت.
ماده ۵۹ ـ از تاریخ تصویب این آئین نامه، نظامنامه قانون اوقاف مصوب ۱۳ اردیبهشت ۱۳۱۴ و اصلاحات و ملحقات آن ملغی است.