جناب آقای حسین سمیعی (ادیب السلطنه)
صورت کلیه لغاتی که از آغاز تشکیل فرهنگستان ایران تا کنون اختیار شده و به عرض رسیده و اعلام گردیده است برای آگاهی خاطر محترم در پنج ورقه به ضمضمه این مراسله تقدیم میگردد.
[امضا]
وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه
دارالانشای فرهنگستان ایران
لغات مربوط به بلدیه (شهرداری)
| لغات سابق | لغات جدید |
| بلدیه | شهرداری |
| رئیس بلدیه | شهردار |
| اتیکت، سرمونی، تشریفات | آئین |
| دراالایتام | پرورشگاه یتیمان |
| محله | کوی |
| ناحیه | بخش |
| باندرول | نوار چسب |
| باج قپان | قپان داری |
| مریضخانه بلدی | بیمارستان شهر |
| سناتوریم | آسایشگاه |
| زایشگاه | زایشگاه |
| قابله | ماما |
| عمله | کارگر |
| فخار | کورهپز |
| عوارض متفرقه | خورده باج |
| ممیزی به معنی کنترل | وارسی |
| دارالعجزه | نوانخانه |
| پست امدادی | تیمارگاه |
| دایره تنظیف و تسطیح | دایره رفتوروب |
| روشنائی | روشنائی |
| دایره میاه | میرابی |
| اطفائیه | آتشنشانی |
| معماری | ساختمان |
| دارالرضاع | شیرخوارگاه |
| دارالمساکین | مسکینخانه |
| حق الشرب | آب بها |
| تعاون بلدی | دستگیری |
| معاون فنی | دستیار |
| Infirmerie | پرستارخانه |
| Hospice | خستهخانه |
| دارالمجانین | تیمارستان |
لغات مربوط به اداره کل شهربانی
| لغات سابق | لغات جدید |
| اداره نظمیه | اداره شهربانی |
| اداره پلیس | اداره سرکلانتری |
| اداره تامینات | اداره آگاهی |
| پلیس مخفی Insecteur de sûreté, Détective |
کارآگاه |
| محبس | زندان |
| مستحفظ زندان
Geoller |
زندان بان |
| محبوس | زندانی |
| مدیر محبس | مدیر زندان |
| تذکره Passe-port |
گذرنامه |
| پست ( محل ) | پاسگاه |
| کشیک ( وظیفه ) | نگاهبانی |
| کشیکچی | نگهبان |
| کمیساریا | کلانتری |
| کمیسر | کلانتر |
| [؟] | گشتی |
| هیئت قراول | پاسداران |
| موعد قراولی – عمل قراول | پاس |
| سجل | نام و نشان |
| علامت مخصوص Signalement [؟] |
نشانی |
| Anthropometrie | تن پیمائی |
| داکتیلوسکپی | انگشتنگاری |
| Empreinte digitale | مهر انگشت |
| عوض کننده | پاس بخش |
| تفتیش
Inspection |
وارسی – بازرسی |
| مفتش
Inspecteur |
بازرس |
| تفتیش کتبی، اقتراح، تحقیق
Enquete |
بازجوئی |
| محقق
Enqueteur |
بازجو |
| Controle | بازدید |
| Controleur | بازبین |
لغات مربوط به نیروی دریایی
|
لغات سابق
|
لغات جدید
|
|
بحریه
|
نیروی دریائی
|
|
بحری- منسوب به دریا
|
دریائی
|
|
اهل دریا
|
دریائیان
|
|
ناویگاتور
|
دریانورد
|
|
راننده کشتی
|
ناوبر
|
|
ملاح (در کشتیهای عادی)
|
ملوان
|
|
عمله کشتی
|
جاشو
|
|
غواص – نجات دهنده
|
آب باز
|
|
کشتی بمعنی مطلق و اعم
|
کشتی
|
|
کشتی جنگی بمعنی اعم
|
ناو
|
|
کشتی کوچک جنگی
|
ناوچه
|
|
قائق پاروئی و یا موتوردار
|
کرجی
|
|
قائق بادی دریائی
|
کرو
|
|
کروازر د باتای
[احتمالا از معادل فرانسوی bateau de croisière]
|
نبردناو
|
|
کراوزر
|
رزم ناو
|
|
اکسپلوراتور
|
پی گرد
|
|
اکسپلوراسیون
|
پی گرد
|
|
کشتی زره پوش
|
زره دار
|
|
ضد تورپیور
|
ناوشکن
|
|
تورپیل
|
اژدر
|
|
تورپیل انداز
|
اژدرفکن
|
|
لانس تورپیل
|
اژدرانداز
|
|
کشتی کوچک دارای توپ
|
توپدار
|
|
تحت البحری
|
زیردریائی
|
|
تابین – در قوای بحری ملاح کشتی جنگی
|
ناوی
|
|
سرجوخه بحری
|
سرناوی
|
|
گروهبان دو
|
مهناوی دو
|
|
گروهبان یک
|
مهناوی یک
|
|
استوار دو
|
ناواستوار دو
|
|
استوار یک
|
ناواستوار یک
|
|
ستوان ۳ بحری
|
ناوبان سه
|
|
ستوان ۲ بحری
|
ناوبان دو
|
|
ستوان ۱ بحری
|
ناوبان یک
|
|
سروان بحری
|
ناو سروان
|
|
سرگرد بحری
|
ناخدا سه
|
|
سرهنگ دوم بحری
|
ناخدا دو
|
|
سرهنگ بحری
|
ناخدا یک
|
|
امیرالبحر سوم
|
دریادار
|
|
امیرالبحر دوم
|
دریابان
|
|
امیرالبحر یکم
|
دریاسالار
|
|
جهازات مجموع کشتیهای جنگی یک دولت (۲ الی ۳ اسکادر) مطابق ارتش
|
ناوگان
|
|
اسکادر (۲ الی ۳ دیویزیون) مطابق سپاه
|
بخش
|
|
دیویزیون (۲ الی ۳ اسکادریل) مطابق لشگر
|
ناوتیپ
|
|
اسکادریل- فلوئیل (۲ الی ۳ سکسیون) مطابق تیپ
|
ناوگروه
|
|
سکسیون (۲ کشتی) مطابق هنگ
|
دسته |
اسامی جغرافیایی آذربایجان
| لغات سابق | لغات جدید |
| آجی چای | تلخه رود |
| جغتوچای | زرینهرود |
| صائین قلعه | شاهیندژ |
| قراچهداغ | اَرَسباران |
| ساوجبلاغ مکری | مهاباد |
| میانج | میانه |
| قراچمن | سیاه چمن |
| قزل اوزن | سفیدرود |
| میدانچای | مهرانرود |
اسامی جغرافیایی خوزستان
| لغات سابق | لغات جدید |
| بنی طرف | دشت میشان |
| مال امیر | ایذه |
| عبادان | آبادان |
| بساتین | بستان |
| محمره | خرمشهر |
| فلاحیه | شادگان |
| خفاجیه | سوسنگرد |
| حُویزه | هَویزه |