ماده واحده
پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاحهای هسته‌ای [NPT (Non-Proliferation Treaty)] مشتمل بر یک مقدمه و یازده ماده که در تاریخ ۱۰ تیر ماه ۱۳۴۷ برابر با اول ژوییه ۱۹۶۸ به امضاء نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی در مسکو، لندن و واشنگتن رسیده است تصویب و به دولت اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
قانون بالا مشتمل بر یک ماده و متن پیمان ضمیمه در جلسه روز پنجشنبه یازدهم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و هشت به تصویب مجلس شورای ملی و در جلسه روز دوشنبه بیست و دوم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف‌امامی
پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای
[NPT (Non-Proliferation Treaty)]
دول عاقد این پیمان که ذیلاً “طرفهای پیمان” نامیده می‌شوند،
با توجه به ویرانی‌هایی که یک جنگ هسته‌ای برای بشریت به بار خواهند آورد و نتیجتاً لزوم مجاهدت همه جانبه در دفع خطر یک چنین جنگ و اقدام در راه حفظ امنیت مردم
– و با ایقان به این که گسترش سلاحهای هسته‌ای خطر جنگ هسته‌ای را شدیداً افزایش خواهد داد
– و با رعایت قطعنامه‌های مجمع عمومی ملل متحد که خواهان انعقاد موافقتنامه‌ای به منظور جلوگیری از اشاعه بیشتر سلاحهای هسته‌ای است
– و با التزام به همکاری در ایجاد تسهیلات اجرایی مقررات تضمینیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیتهای هسته‌ای صلح‌جویانه
– و با ابراز پشتیبانی از مجاهدات معموله در راه تحقیق و توسعه و مساعی دیگر به منظور پیشرفت اجرای اصل تضمین مؤثر جریان مواد خام و محصولات شکافتنی مخصوص از طریق استفاده از آلات و سایر روش‌های فنی در بعضی از نقاط سوق‌الجیشی در محدوده سیستم اقدامات تأمینیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
– و با تأیید این اصل که فوائد حاصله از استفاده‌های صلح‌جویانه از تکنولوژی هسته‌ای، منجمله کلیه فرآورده‌های فرعی ناشی از تکنولوژی که دول مجهز به سلاحهای هسته‌ای ممکن است از بسط ادوات انفجاری هسته‌ای به دست آورند، بایستی برای مقاصد صلح‌جویانه در دسترس کلیه طرفهای این پیمان اعم از دولی که مجهز به سلاحهای هسته‌ای باشند یا نه – قرار داشته باشد
– و با اعتقاد به این که در اجرای این اصل کلیه طرفهای این پیمان حق دارند در مبادله هر چه وسیعتر اطلاعات علمی شرکت نموده و به منظور بسط بیشتر استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌جویانه – انفراداً یا با همکاری سایر دول اقدام نمایند
– و با اعلام قصد خود دایر به قطع هر چه زودتر مسابقه تسلیحات هسته‌ای و اخذ تدابیر مؤثر در جهت خلع سلاح هسته‌ای
– و یا تقاضای مصرانه از کلیه دول به همکاری در نیل به این هدف
– و با تذکار این که طرفهای پیمان ۱۹۶۳ راجع به منع آزمایش سلاحهای هسته‌ای در جو و فضای ماوراء جو و زیر آب – در دیباچه پیمان مذکور – تصمیم خود را دایر بر مجاهدت در راه تحقق قطع کلیه انفجارات آزمایشی سلاحهای هسته‌ای برای همیشه و ادامه مذاکرات در این زمینه ابراز داشته‌اند
– و با اشتیاق به فراهم آوردن موجبات کاهش تشنجات بین‌المللی و تقویت اعتماد بین دول
– به منظور تسهیل در قطع تولید سلاحهای هسته‌ای و امحاء‌کلیه موجودیهای فعلی این سلاحها و حذف سلاحهای هسته‌ای و وسایل حمل و انتقال آن از زرادخانه‌ها ملی، از طریق انعقاد پیمانی در باب خلع‌سلاح عمومی و کامل تحت نظارت شدید و مؤثر بین‌المللی
– و با تذکار این که به موجب منشور ملل متحد دول باید در روابط بین‌المللی خود از تهدید یا توسل به قوه قهریه چه علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی دول چه به هر نحو دیگری که مغایر با اهداف ملل متحد باشد – خودداری نمایند
– و این که استقرار و حفظ صلح و امنیت بین‌المللی باید از طریقی تأمین شود که حداقل منابع انسانی و اقتصادی جهان مصروف تسلیحات گردد،
نسبت به موارد ذیل موافقت نمودند.
ماده ۱- هر یک از دول طرف این پیمان که مجهز به سلاحهای هسته‌ای است متعهد می‌شود:
از واگذاری مستقیم یا غیر مستقیم – سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای و یا کنترل بر این سلاحها یا ادوات انفجاری به دیگری (به هر انتقال گیرنده‌ای) خودداری کند، و هیچ یک از دول فاقد سلاحهای هسته‌ای را، به هیچ نحوی از انحاء در ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای یا در تحصیل این قبیل سلاحها یا ادوات انفجاری و یا در کنترل بر آنها کمک یا تشویق و یا ترغیب ننماید.
ماده ۲- هر یک از دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای است متعهد می‌شود:
از قبول مستقیم یا غیر مستقیم انتقال سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای یا کنترل بر این سلاحها یا ادوات انفجاری هسته‌ای از دیگری (از هر انتقال‌دهنده‌ای) خودداری نماید، و به هیچ نحوی از انحاء سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای نسازد و تحصیل ننماید و برای ساختن سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای در جستجو و یا قبول کمک برنیاید.
ماده ۳-
۱- هر یک از دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای است متعهد می‌شود در موافقتنامه‌ای که طبق اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس سیستم اقدامات تأمینیه این آژانس صرفاً به منظور بررسی و تأیید انجام تعهدات دولت مربوطه نسبت به مواد این پیمان و جلوگیری از انحراف انرژی هسته‌ای از مصارف صلح‌جویانه به تولید سلاحهای هسته‌ای یا سایر ادوات انفجاری هسته‌ای مورد مذاکره و انعقاد قرار خواهد گرفت تضمینات مقرره را بپذیرد.
نحوه اجرای تضمینات مقرره در ماده حاضر، متوجه مواد خام و محصولات شکافتنی مخصوص می‌باشد خواه این مواد و محصولات در داخل تأسیسات هسته‌ای اصلی تولید یا عمل آورده یا به کار برده شده باشد و خواه در خارج این قبیل تأسیسات قرار گرفته باشد.
تضمینات مقرر در این ماده نسبت به کلیه مواد خام یا محصولات شکافتنی مخصوص و معمول در کلیه فعالیتهای هسته‌ای صلح‌جویانه در سرزمین و یا قلمرو یا هر کجا که تحت کنترل چنین دولتی باشد، مجری خواهد بود.
۲- هر یک از دول طرف این پیمان تعهد می‌نماید که:
الف – مواد خام یا محصولات شکافتنی مخصوص یا
ب – تجهیزات یا موادی را که به خصوص برای عمل آوردن یا استفاده یا تولید محصولات شکافتنی مخصوص طرح یا تهیه شده است به هیچ یک از دول فاقد سلاحهای هسته‌ای برای منظورهای صلح‌جویانه تحویل ندهد مگر آن که این گونه مواد خان و محصولات شکافتنی مخصوص مشمول تضمینات مقرر در این ماده قرار گرفته باشد.
۳- تضمینات مقرر در ماده حاضر به نحوی مورد اجرا قرار خواهد گرفت که مفاد ماده چهار این پیمان رعایت شده و مانع از توسعه اقتصادی یا تکنولوژیک طرفهای پیمان یا مانع از همکاری بین‌المللی در زمینه فعالیتهای هسته‌ای صلح‌جویان منجمله مبادلات بین‌المللی مواد و تجهیزات هسته‌ای برای عمل آوردن یا استفاده و یا تولید مواد هسته‌ای در راه انجام مقاصد صلح‌جویانه طبق مقررات ماده حاضر و اصل تضمین مقرر در مقدمه پیمان حاضر نباشد.
۴- دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای هستند به منظور رعایت مفاد ماده حاضر، موافقتنامه‌هایی انفراداً یا به اتفاق سایر دول یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طبق اساسنامه آژانس مزبور منعقد خواهند ساخت.
مذاکرات مربوط به انعقاد این موافقتنامهها ظرف یکصد و هشتاد روز پس از مجری شدن بدوی این پیمان آغاز خواهد گردید.
در مورد دولی که اسناد تصویب یا الحاق به این پیمان را پس از مدت یکصد و هشتاد روز مزبور تسلیم دارند مذاکرات مربوط به انعقاد موافقتنامهها حداکثر در تاریخ تسلیم اسناد تصویب یا الحاق آغاز خواهد گردید.
این موافقتنامهها باید حداکثر هیجده ماه پس از تاریخ شروع مذاکرات به مورد اجرا گذارده شود.
ماده ۴-
۱- هیچ یک از مقررات پیمان حاضر به نحوی تعبیر نخواهد گردید که به حقوق غیر قابل تفویض هر یک از دول طرف پیمان در راه توسعه تحقیقات و تولید و بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای به منظورهای صلح‌جویانه – بدون تبعیض و طبق مقررات مواد ۱ و ۲ پیمان حاضر لطمه وارد سازد.
۲- کلیه دول طرف پیمان متعهد می‌شوند مبادله هر چه وسیعتر تجهیزات و مواد اطلاعات علمی و تکنولوژیک را به منظور مصارف صلح‌جویانه انرژی هسته‌ای تسهیل نمایند و حق مشارکت در این مبادلات را دارا می‌باشند.
به علاوه طرفهای پیمان که قادر باشند باید همچنین انفراداً یا به اتفاق سایر دول یا سازمانهای بین‌المللی، در توسعه بیشتر استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌جویانه خصوصاً در سرزمینهای دول طرف پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای هستند با توجه لازم به احتیاجات مناطق در حال رشد جهان – تشریک مساعی نمایند.
ماده ۵- هر یک از طرفهای پیمان تعهد می‌نماید که تدابیر مقتضی اتخاذ کند که طبق مفاد این پیمان و تحت نظارت بین‌المللی مقتضی و از طریق رویه‌های بین‌المللی مقتضی فوائد بالقوه هر نوع استفاده صلح‌جویانه از انفجارهای هسته‌ای با رعایت اصل عدم تبعیض در اختیار کلیه دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای می‌باشد قرار گیرد و هزینه مورد مطالبه از آنها بابت ادوات انفجاری مورد استفاده تا سر حد امکان نازل تعیین گردد و شامل مخارج تحقیق و یا تکمیل نباشد.
دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای می‌باشند قادر خواهند بود به موجب یک یا چند موافقتنامه بین‌المللی خاص و از طریق یک سازمان بین‌المللی ذیربط که نمایندگی دول فاقد سلاحهای اتمی در آن، به نحوی کافی تأمین شده باشد از فوائد مذکور استفاده نمایند.
مذاکرات در باره این موضوع هر چه زودتر پس از لازم‌الاجرا شدن پیمان آغاز خواهد گردید.
دول طرف این پیمان که فاقد سلاحهای هسته‌ای هستند در‌صورت تمایل همچنین می‌توانند فوائد مذکور را به موجب موافقتنامه‌های دو جانبه تحصیل نمایند.
ماده ۶- هر یک از طرفهای پیمان متعهد می‌شود با حسن نیت کامل مذاکرات درباره اقدامات مؤثر به منظور متوقف ساختن هر چه زودتر مسابقه تسلیحات هسته‌ای و همچنین مذاکرات در باره خلع سلاح هسته‌ای و انعقاد پیمان خلع سلاح عمومی و کامل تحت کنترل شدید و مؤثر بین‌المللی را تعقیب کند.
ماده ۷- هیچ یک از مواد این پیمان به حق گروه‌های مختلف دول که به منظور حصول اطمینان از فقدان کامل سلاحهای هسته‌ای در سرزمینهای مربوطه خود مبادرت به انعقاد پیمانهای منطقه‌ای بنمایند لطمه‌ای وارد نمی‌سازد.
ماده ۸-
۱- هر یک از طرفهای پیمان می‌تواند اصلاحاتی را به پیمان حاضر پیشنهاد کند. متن اصلاحات پیشنهادی به حکومتهای نگهدارنده متون اصلی پیمان تسلیم می‌گردد تا به کلیه طرفهای پیمان اعلام شود. در این صورت اگر حداقل یک سوم از طرفهای پیمان تقاضا نمایند، حکومتهای نگهدارنده از کلیه طرفهای پیمان برای تشکیل کنفرانسی به منظور بررسی این اصلاحات دعوت به عمل خواهند آورد.
۲- اصلاحات وارده به این پیمان باید با اکثریت آراء کلیه طرفهای پیمان منجمله آراء کلیه دول مجهز به سلاحهای هسته‌ای که از طرفهای پیمان هستند و کلیه طرفهای دیگر پیمان که در تاریخ اعلام اصلاحیه پیشنهادی – در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عضویت دارند مورد تصویب قرار گیرد.
این اصلاحات در مورد هر یک از طرفهای پیمان که سند تصویب اصلاحیه را تسلیم نماید از تاریخی لازم‌الاجرا است که اسناد تصویب اکثریت طرفهای پیمان منجمله کلیه دول مجهز به سلاحهای هسته‌ای که از طرفهای پیمان هستند و کلیه طرفهای دیگر پیمان که در تاریخ اعلام اصلاحیه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عضویت دارند تسلیم شده باشد. از آن پس اصلاحیه در مورد هر یک از سایر طرفهای این پیمان از تاریخ تسلیم اسناد تصویب اصلاحیه لازم‌الاجرا خواهد بود.
۳- پنج سال پس از لازم‌الاجرا شدن این پیمان کنفرانسی از طرفهای پیمان در ژنو (سوییس) تشکیل خواهد گردید تا نحوه اجرای پیمان حاضر را به منظور حصول اطمینان از تحقق اهداف دیباچه و مفاد پیمان بررسی نماید. از آن پس و در فواصل پنج‌ساله، اکثریت طرفهای پیمان می‌توانند با تسلیم پیشنهادی در این خصوص به دول نگهدارنده متون اصلی پیمان، موجبات تشکیل کنفرانسهای مشابه دیگر را به منظور بررسی نحوه اجرای پیمان فراهم سازند.
ماده ۹-
۱- این پیمان برای امضای کلیه دول مفتوح خواهد بود هر دولتی که پیمان را قبل از آن که به موجب بند سوم ماده حاضر به مرحله اجرا درآید امضاء نکرده باشد می‌تواند در هر موقع به آن ملحق شود.
۲- این پیمان به تصویب امضاکننده آن خواهد رسید. اسناد تصویب و اسناد الحاق پیمان به حکومتهای دول متحده آمریکا و بریتانیای کبیر و ایرلند‌شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که بدین وسیله به عنوان حکومتهای نگهدارنده متون اصلی پیمان تعیین می‌گردند تسلیم خواهد شد.
۳- این پیمان پس از تصویب دولی که حکومتهای آنها به عنوان نگهدارنده متون اصلی پیمان تعیین شده‌اند و چهل دولت دیگر از امضاکنندگان پیمان حاضر و پس از تسلیم اسناد تصویب آنها به مرحله اجرا در خواهد آمد.
در این پیمان اصطلاح “دولت مجهز به سلاحهای هسته‌ای” به دولتی اطلاق می‌شود که تا قبل از اول ژانویه ۱۹۶۷ یک سلاح هسته‌ای یا وسیله انفجاری هسته‌ای ساخته و منفجر کرده باشد.
۴- در مورد دولی که اسناد تصویب یا الحاق خود را پس از لازم‌الاجرا شدن پیمان حاضر تسلیم نمایند، پیمان از تاریخ تسلیم اسناد تصویب یا الحاق آنها لازم‌الاجرا خواهد بود.
۵- حکومتهای نگهدارنده متون اصلی پیمان، تاریخ هر امضاء و تاریخ تسلیم هر سند تصویب یا الحاق و تاریخ لازم‌الاجرا شدن پیمان حاضر و تاریخ وصول هر تقاضای تشکیل کنفرانس و سایر اعلامیه‌ها را بی‌درنگ به اطلاع کلیه دول امضاکننده و یا ملحق شده به پیمان خواهند رسانید.
۶- پیمان حاضر توسط حکومتهای نگهدارنده متون اصلی، طبق ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۰-
۱- چنانچه هر یک از طرفهای پیمان تشخیص دهد که حوادثی فوق‌العاده مربوط به موضوع این پیمان مصالح عالیه کشورش را به مخاطره افکنده است، حق خواهد داشت در اعمال حق حاکمیت ملی خود از پیمان کناره‌گیری کند. طرف مذکور باید این کناره‌گیری را با اخطار قبلی سه ماهه به کلیه دول دیگر طرف پیمان و به شورای امنیت ملل متحد اعلام نماید.
اخطار مذکور باید حاوی بیان و شرح حوادث فوق‌العاده‌ای که به نظر دولت مورد بحث مصالح عالیه کشورش را به مخاطره انداخته است باشد.
۲- بیست و پنج سال پس از لازم‌الاجراء شدن پیمان، کنفرانسی تشکیل خواهد شد تا در مورد این که آیا پیمان برای مدت نامحدودی لازم‌الاجراء بماند یا برای مدت یا مدتهای اضافی معینی تمدید شود، اخذ تصمیم کند. این تصمیم به اکثریت آرای طرفهای پیمان اتخاذ خواهد شد.
ماده ۱۱- این پیمان که متون انگلیسی و روسی و فرانسه و اسپانیایی و چینی آن متساویاً معتبر است و در بایگانی حکومتهای نگهدارنده ضبط خواهد شد.
حکومتهای نگهدارنده، نسخ مصدق پیمان حاضر را برای دول امضاکننده یا ملحق شده به پیمان ارسال خواهند داشت.
بنا به مراتب، امضاکنندگان ذیل که دارای اختیارات لازمه برای این منظور می‌باشند پیمان حاضر را امضاء نمودند.
در تاریخ اول ژوییه ۱۹۶۸ در سه نسخه در شهرهای واشنگتن و لندن و مسکو منعقد گردید.
پیمان فوق مشتمل بر یک مقدمه و یازده ماده، منضم به قانون پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاحهای هسته‌ای می‌باشد.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف‌امامی