شماره: ۶۴۴٩٢/ت۶١٢٧٣هـ – ١٧/۴/١۴۰٢
هیئت وزیران در جلسه ١۴۰٢/۳/۱۷ به پیشنهاد شماره ١٩١٣٢/١ مورخ ١٢/٢/١۴۰٢ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور) و به استناد بند (ج) تبصره (٧) ماده واحده قانون بودجه سال ١۴۰٢ کل کشور، آیین‌نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ١ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
١ـ دستگاه‌های اجرایی: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (٢٩) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و نهادهای عمومی غیردولتی و سایر دستگاه‌های دارای ردیف در قانون بودجه سال ١۴۰٢ کل کشور و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و دانشگاه آزاد اسلامی.
٢ـ قانون: قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی ـمصوب ١۴۰١ـ
٣ـ شورا: شورای اجرایی فناوری اطلاعات.
۴ـ وزارت: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
۵ ـ سازمان: سازمان اداری و استخدامی کشور.
۶ ـ هیئت (کمیته): هیئت موضوع ماده (١٣) این آیین‌نامه.
٧ـ خدمت هوشمند: خدمتی که به صورت برخط و بدون دخالت عامل انسانی و بدون اخذ هرگونه مدرک از متقاضی خدمت با استفاده کامل از داده و اطلاعات ملی موضوع قانون انجام گردد.
٨ ـ کارگروه: کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی موضوع ماده (٣) قانون.
٩ـ پنجره ملی: پنجره ملی خدمات دولت هوشمند.
١۰ـ پنجره دستگاه: پنجره واحد خدمات هوشمند دستگاه.
ماده ٢ـ دستگاه‌های اجرایی مکلفند تمامی خدمات خود را از طریق پنجره ملی و پنجره دستگاه منطبق با الزامات فنی و معماری پنجره ملی و پنجره دستگاه موضوع مصوبات جلسات (٢۴) و (٢۵) شورا و اصلاحات بعدی آن و مفاد این آیین‌نامه تا پایان آبان ماه سال ١۴۰٢ ارائه نمایند.
ماده ٣ـ خدمات مشمول ماده (٢) این آیین‌نامه شامل کلیه خدمات قابل ارائه به کسب وکارها یا مردم اعم از خدمات منجر به صدور مجوز، پروانه، اجازه‌نامه، گواهی، جواز، نماد، استعلام، پاسخ به استعلام، موافقت، تأییدیه یا سایر عناوین مشابه و خدمات قابل ارایه به کارکنان دستگاه‌های اجرایی است. به منظور تکمیل و به‌روزرسانی پایگاه شناسنامه خدمات دولت موضوع ردیف (٨) جدول ماده (١۰) قانون، دستگاه‌های اجرایی مکلفند تا پایان مرداد ماه سال ١۴۰٢ با همکاری سازمان، نسبت به بازطراحی، احصا و به‌روزرسانی شناسنامه خدمات خود اقدام و برای خدمات فاقد شناسه، از پایگاه مذکور شناسه خدمت دریافت نمایند.
تبصره ـ دستگاه‌های اجرایی دارای خدمت یا مجوز فاقد شناسه خدمت، موظفند قبل از ایجاد دسترسی کاربران به خدمت مذکور در پنجره ملی، شناسه خدمت از سازمان اخذ نمایند.
ماده ۴ـ دستگاه‌های اجرایی مکلفند معماری و طراحی پنجره دستگاه خود را با ضوابط و مقررات این آیین‌نامه تطبیق داده و نیازمندی‌های خود برای توسعه از منظر دادهها و اطلاعات یا ویژگی‌ها و قابلیت‌ها را حداکثر تا پایان تیرماه سال ١۴۰٢ شناسایی، پیاده‌سازی و مستقر نمایند.
تبصره ـ دستگاه‌های اجرایی مکلفند پس از اتصال به پنجره ملی، قبل از اجرای هرگونه تغییر در طراحی پنجره دستگاه یا نحوه ارائه خدمت در پنجره ملی، این تغییرات یا اصلاحات را با هماهنگی سازمان فناوری اطلاعات ایران و رعایت مصوبات جلسات (٢۴) و (٢۵) شورا و اصلاحات بعدی انجام داده و سپس در دسترس کاربران قرار دهند.
ماده ۵ ـ به منظور ارائه خدمات یکپارچه به کاربران، تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند صرفاً با استفاده از ریز خدمات تبادلی (میکرو سرویس‌های) ورود و احراز هویت یکپارچه و یکباره (اِساِساُ) منطبق با استانداردهای اعلامی وزارت، اجازه ورود کاربران به پنجره دستگاه یا پنجره ملی را پیاده‌سازی و اجرا نمایند.
تبصره ـ تمامی دستگاه‌های اجرایی موظفند با رعایت قانون، حداکثر تا پایان شهریور ماه سال ١۴۰٢، ثبت‌نام کاربران در پنجره دستگاه خود را صرفاً از طریق خدمات پنجره ملی یا ریز خدمات تبادلی آن اجرایی نمایند و پس از آن حسب نیاز، اطلاعات تکمیلی را در پنجره دستگاه دریافت نمایند.
ماده ۶ ـ به منظور حذف استعلامات غیر الکترونیکی و انجام برخط و آنی استعلامات برای ارائه الکترونیکی و هوشمند خدمات، تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند حداکثر تا پایان تیرماه سال ١۴۰٢، نیازمندی‌های داده و اطلاعات خود را جهت تصویب به کارگروه ارائه نمایند، به نحوی که کلیه استعلامات و تبادل دادهها تا پایان آذرماه سال ١۴۰٢ به صورت آنی و برخط در مرکز تبادل اطلاعات به بهره‌برداری رسیده باشد. کارگروه کاربرگ درخواست‌های واصله را با اولویت در اولین جلسه پس از دریافت هر یک از اعلام نیازمندی‌ها، مطرح و تصمیم‌گیری می‌نماید.
ماده ٧ـ به منظور احصای خدمات مشمول هوشمندسازی موضوع این آیین‌نامه، تمامی دستگاه‌های اجرایی موظفند حداکثر تا پایان تیرماه سال ١۴۰٢ حداقل بیست درصد (٢۰%) از خدمات خود را برای هوشمندسازی انتخاب و جهت بررسی و تأیید به هیئت (کمیته) اعلام کنند. ویژگی‌های اصلی برای تأیید مصادیق خدمات مشمول هوشمندسازی عبارتند از:
١ـ خدماتی که در اولویت‌های ارزیابی شاخص توسعه دولت الکترونیکی درج شده‌اند و در مصوبات جلسات شورا ابلاغ شده است.
٢ـ خدماتی که برای تکمیل پایگاه‌های داده و اطلاعات پایه موضوع ماده (١۰) قانون ضروری می‌باشند.
٣ـ خدماتی که برای افراد، خانوارها و کسب وکارها کاربری فراگیر داشته باشد.
۴ـ خدماتی که حسب قوانین بودجه سنواتی یا سایر قوانین مورد تأکید قرار گرفته‌اند.
۵ ـ خدماتی که دریافت خدمت مستلزم اجرای زنجیرهای از خدمات متوالی در دستگاه‌های دیگر به عنوان پیش نیاز دریافت خدمت است.
تبصره ـ هیئت (کمیته) موظف است ظرف (١۵) روز کاری نسبت به تعیین تکلیف پیشنهادات دستگاه‌های اجرایی و تأیید انطباق مصادیق خدمات با ویژگی‌های مذکور در این ماده اقدام نماید.
ماده ٨ ـ دستگاه‌های اجرایی مکلفند خدمات موضوع ماده (٧) این آیین‌نامه را که به تأیید هیئت (کمیته) رسیده است، به شرح ذیل هوشمند نمایند:
١ـ خدماتی که به صورت کامل، قابلیت الکترونیکی شدن را دارند، حسب نوع خدمت به یکی از دو صورت زیر هوشمند می‌شوند:
الف ـ خدمات هوشمند مبتنی بر درخواست خدمت‌گیرنده: برای خدماتی که «درخواست»، عامل شروع فرآیند خدمت است، خدمت‌گیرنده تنها با یکبار مراجعه به پنجره ملی با درخواست خدمت موردنظر و بدون نیاز به درخواست سایر زنجیره خدمات پیش نیاز خدمت درخواست شده، پاسخ خود را دریافت می‌کند.
ب ـ خدمات هوشمند مبتنی بر استحقاق خدمت‌گیرنده: برای خدماتی که خدمت‌گیرندگان بالقوه در صورت داشتن مجموعه‌ای از شرایط مستحق دریافت خدمت می‌شوند، آن خدمت و سایر زنجیره خدمات پیشنیاز خدمت موردنظر، به صورت خودکار و پس از اخذ تأیید کاربر اجرا شده و نتیجه خدمت بدون نیاز به درخواست و پیگیری، ارائه می‌شود.
٢ـ خدماتی که بخشی از فرایند خدمت، غیر قابل الکترونیکی شدن است، برای هوشمندسازی لازم است حداقل یک یا چند ویژگی زیر را داشته باشند:
الف ـ درخواست یا تقاضای خدمت توسط اشخاص پس از احراز هویت مبتنی بر پنجره ملی یا بر اساس تحلیل داده‌های اشخاص و در اجرای تکالیف قانونی به صورت خودکار توسط دستگاه اجرایی اقدام می‌شود.
ب ـ تمامی دادهها و اطلاعات موردنیاز برای ارزیابی قواعد و شرایط اخذ خدمات کاملاً الکترونیکی، آنی و برخط و از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات فراهم می‌شود .
پ ـ ارزیابی یا تطبیق داده و اطلاعات کاربر با شرایط و قواعد اخذ خدمت حداکثر به صورت الکترونیکی و آنی و برخط انجام شود.
ت ـ تبادل داده و اطلاعات به منظور هوشمندسازی و حذف اخذ هرگونه اسناد و مدارک از متقاضی خدمات باید به صورت آنی و برخط از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات انجام گرفته و حتی‌المقدور زمان ارزیابی و تحلیل دادهها و داده‌کاوی باید کاهش یابد و در نهایت در همان جلسه الکترونیکی درخواست خدمت نهایی شود.
تبصره ١ـ تمامی مدارکی که دارای پایگاه اطلاعات پایه موضوع ماده (١۰) قانون می‌باشند، باید به صورت الکترونیکی میان دستگاه‌های اجرایی تبادل شوند. دستگاه‌های اجرایی در پنجره دستگاه یا پنجره ملی حسب مورد با رعایت حریم خصوصی اشخاص فقط مجاز به دریافت شناسه مدرک موردنیاز برای انجام الکترونیکی استعلام می‌باشند.
تبصره ٢ـ اگر در فرایند تولید و ارائه خدمت، بخشی از خدمت بر اساس ویژگی‌های خاص آن به صورت فیزیکی تعریف شده باشد، اجرای هوشمند سایر بخش‌های فرایند خدمت به منزله هوشمندسازی است.
ماده ٩ـ خدماتی که در فهرست هوشمندسازی دستگاه به تأیید هیئت (کمیته) رسیده است، به عنوان اولویت بهینه‌سازی فرایندها تعیین می‌شود. تمامی استعلامات و نیازمندی‌های تبادل داده و اطلاعات مربوط به این خدمات پس از تصویب کارگروه باید حداکثر تا مهر ماه سال ١۴۰٢ با همکاری دستگاه‌های خدمات دهنده و خدمات‌گیرنده در مرکز ملی تبادل اطلاعات به صورت الکترونیکی ارائه شود.
تبصره ـ در فرایند بهینه‌سازی خدمات دستگاه‌های اجرایی، حسب تشخیص نیاز به تبادل داده برای خدمت توسط سازمان، سازمان موظف است درخواست استعلام الکترونیکی مورد نیاز را به کارگروه اعلام نماید.
ماده ١۰ـ به منظور مشارکت شهروندان در فرایند بهینه‌سازی و هوشمندسازی خدمات، دستگاه‌های اجرایی موظفند سنجش رضایت شهروندان و ارزیابی کیفیت خدمت ارائه شده را به صورت الکترونیکی و بلافاصله پس از ارائه خدمت انجام دهند.
تبصره ـ هیئت (کمیته) موظف است سازوکار رضایت‌سنجی از کیفیت و هوشمندی خدمات را ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تدوین و ابلاغ نماید. سازمان و وزارت موظفند امکان دسترسی برخط مردم و سازمان‌های نظارتی به نتایج رضایت سنجی را فراهم نمایند.
ماده ١١ـ دستگاه‌های اجرایی مکلفند بهینه‌سازی فرایندهای خود را به گونه‌ای انجام دهند که برای هر یک از خدمات مشمول هوشمندسازی در بازه زمانی پایان دی ماه سال ١۴۰٢ تا پایان اسفند ماه سال ١۴۰٢ شاخص رضایت خدمت‌گیرندگان (موضوع ماده (١۰) این آیین‌نامه) حداقل بیست درصد (٢۰%) بهبود داشته باشد.
ماده ١٢ـ به منظور سنجش‌پذیری بهینه‌سازی فرآیندهای ارایه خدمات هوشمند، دستگاه‌های اجرایی مکلفند:
١ـ شاخصهای بهبود فرایند خدمات مشمول هوشمندسازی و مقادیر مورد انتظار این شاخص‌ها بعد از هوشمندسازی در زمینه کارایی و اثربخشی را تا پایان شهریور ماه سال ١۴۰٢ احصا کرده و به تأیید سازمان برسانند.
٢ـ پیشخوان پایش (داشبورد کنترل) برخط و مبتنی بر داده‌های بهروز برای نمایش شاخصهای موضوع بند (١) این ماده را تا پایان سال ١۴۰٢ ایجاد و دسترسی برخط اعضای هیئت (کمیته) به دادهها و پیشخوان (داشبورد) مربوطه را فراهم نمایند .
٣ـ اقدامات بهینه‌سازی فرآیندهای ارائه خدمات هوشمند را به گونه‌ای شناسایی و اجرا نمایند که اهداف مورد انتظار در بند (١) این ماده در پایان سال ١۴۰٢محقق شود.
ماده ١٣ـ به منظور نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه و تعیین اولویت‌های بهینه‌سازی و هوشمندسازی، هیئتی (کمیته‌ای) با مسئولیت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و عضویت رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور و رئیس سازمان تشکیل می‌شود. دبیرخانه این هیئت (کمیته) در وزارت مستقر است.
تبصره ـ دستگاه‌های اجرایی موظفند گزارش پیشرفت اجرای این آیین‌نامه را به صورت ماهانه به هیئت (کمیته) ارائه نمایند. گزارش پیشرفت ارائه دامنه خدمات هوشمند، میزان پوشش مجوزهای کسب و کار صادرشده، تحقق استعلامات برخط از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات، کیفیت خدمات ارائه شده در پنجره ملی و پنجره دستگاه و فهرست دستگاه‌های دارای تأخیر از اجرای برنامه، هر سه ماه یک بار توسط وزارت و سازمان به رئیس جمهور، کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و رسانه‌های عمومی اعلام می‌شود.
ماده ١۴ـ رعایت ضوابط امنیتی مراجع ذیربط در اجرای این آیین‌نامه الزامی است.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر