شماره ۴٧٨۶۴/ت۶۰٨٧٨هـ – ٢٢/٣/١۴۰٢
هیئت وزیران در جلسه ١٧/٣/١۴۰٢ به پیشنهاد ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تأیید رئیس قوه قضائیه و به استناد ماده )۴٢( مکرر الحاقی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ـ مصوب ١۴۰۰ ـ مصادیق و شرایط تشخیص ظن قوی موضوع ماده مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ١ـ در این تصویبنامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میرود:
١ـ قانون: قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ـ مصوب ١٣٩٢ـ با اصلاحات بعدی آن ـ .
٢ـ ستاد: ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز موضوع ماده )٣( قانون؛
٣ـ کاشف: دستگاههای موضوع ماده )٣۶( قانون و ضابطین مربوط در حدود وظایف محوله قانونی؛
۴ـ فرآورده و مشتقات نفتی و محصول پتروشیمیایی: تمامی محصولات موضوع دستورالعمل اصلاح و بهبود )ساماندهی( فرآیندهای صادرات، واردات، عبور )ترانزیت( و معاوضه )سوآپ( نفت خام، میعانات گازی و فرآوردهها و مشتقات نفتی در امور گمرکی، موضوع ماده )۴۵( آیین‌نامه اجرایی مواد )۵( و )۶( قانون موضوع تصویبنامه شماره ۴۶۴۴٣/ت۵١۵۵٩هـ مورخ ٢٣/۴/١٣٩۵ و اصلاحات بعدی آن.
۵ ـ مبادی رسمی: مسیرهای مندرج در تبصره )١( ماده )١۰٣( قانون امور گمرکی ـ مصوب ١٣٩۰ ـ .
۶ ـ وسیله نقلیه: هر گونه وسیله نقلیه حامل بار یا بدون بار اعم از موتوری و غیرموتوری )چهارپایان و احشام(.
ماده ٢ـ جز در موارد جرم یا تخلف مشهودِ حوزه قاچاق که مطابق ماده )۴۴( قانون آییندادرسی کیفری ـ مصوب ١٣٩٢ـ عمل میشود، در فرض غیرمشهود بودن قاچاق، ضابط با رعایت مقررات تبصره )١( ماده )۴١(، ماده )۴٢( مکرر و ماده )۴۴( قانون و این تصویبنامه اقدام و صورتجلسه کشف را حسب مورد به دادسرای عمومی و انقلاب یا شعب تعزیرات حکومتی ارسال مینماید.
ماده ٣ـ کاشف در صورت برخورد با موارد ظن قوی به قاچاق و سایر جرایم و تخلفات موضوع قانون، به شرح زیر اقدام مینماید:
١ـ در مسیرها و گلوگاههای ایست و بازرسی مصوب شورای امنیت کشور، اعم از آبی و زمینی مطابق شرایط و ضوابط حاکم بر این مناطق عمل میکند.
تبصره ـ مسیرها و گلوگاههای موقت عبوری در هر استان به درخواست کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان و پس از تصویب شورای تأمین استان تعیین و اعلام میگردد.
٢ـ در اماکن گمرکی مراتب با هماهنگی رئیس گمرک محل به یگان حفاظت گمرک اعلام میگردد یا در فرض حضور سایر کاشفین در این اماکن بنا بر مجوز دادستان یا تعزیرات حکومتی، مطابق قانون آیین دادرسی کیفری ـ مصوب ١٣٩٢ـ و قانون اقدام میگردد.
ماده ۴ـ مصادیق نحوه احراز ظن قوی به قاچاق و سایر جرایم و تخلفات موضوع قانون به شرح زیر است:
١ـ عبور اشخاص با وسیله نقلیه از مبادی غیررسمی اعم از ورودی یا خروجی؛
٢ـ هرگونه جابه جایی کالای موضوع تبصره )۴( ماده )١٨( قانون با وسیله نقلیه، بدون ارائه مجوزهای قانونی لازم حسب مورد، در تمامی مسیرها؛
٣ـ تردد وسایل نقلیه هوایی، زمینی، دریایی و ریلی حامل محمولههای بار ورودی و خروجی که لزوماً باید از طریق مبادی رسمی وارد کشور و یا از آن خارج شوند، خارج از مسیرهای مجاز؛
۴ـ تردد هرگونه وسیله نقلیه در حال حمل بار در مناطق مرزی از غیرمسیرهای مجاز دائمی؛
۵ ـ تردد هرگونه وسیله نقلیه حامل کالاهای ممنوع از جمله کالاهای موضوع تبصره )۴( ماده )٢٢( قانون و کالاهای موضوع تبصره بند )ج( ماده )١( قانون؛
۶ ـ مشاهده هرگونه وسیله نقلیه مهر و موم )پلمپ( شده گمرکی یا عبوری با مهر و مومِ )پلمپ( باز شده، مخدوش یا سایر ایرادات ظاهری قابل توجه از قبیل پاره بودن چادر؛
٧ـ اطلاعات حاصل از دوربینهای پایش )کنترل( تردد جادهای حاکی از مظنون بودن خودروی حامل، از قبیل سرعت غیرمجاز و غیرمتعارف و یا حرکت مارپیچ؛
٨ ـ اعلام سامانه )سیستم(ها و ابزارهای نوین )مدرن( نظیر پویشگر )اسکنر( خودروهای در حال حرکت و همچنین دستگاههای توزین در حرکت مبنی بر مظنون بودن خودروی حامل و یا دوربینهای مجاری عرضه فرآورده و مشتقات نفتی و محصول پتروشیمیایی؛
٩ـ اطلاعات ارسالی دائر بر ظن قوی به قاچاق، از سامانههای هوشمند موضوع مواد )۵( و )۶( قانون و سامانه جامع تجارت؛
١۰ـ خروج یا انحراف غیرمتعارف از مسیر تعیین شده در بارنامه؛
١١ـ تردد وسیله نقلیه باری حامل کالاهای تجاری خارجی بدون بارنامه یا اسناد مثبته گمرکی که تعویض و یا برداشت قسمتی از بار آن یا اضافه نمودن بار به آن با قرائن و امارات موجود مانند تغییر وزن، تغییر بارگُنج، فک یا مخدوش بودن مهر وموم )پلمپ(، پاره بودن چادر یا سیم دور آن، مشکوک بودن لولاهای درب بارگُنج، قابل تشخیص باشد؛
١٢ـ تردد وسیله نقلیه باری حامل کالای رویه عبور )ترانزیت( داخلی و خارجی که تعویض و یا برداشت قسمتی از بار آن با قرائن و امارات موجود مانند تغییر وزن، تغییر بارگُنج، فک یا مخدوش بودن مهر وموم )پلمپ(، پاره بودن چادر یا سیم دور آن، مشکوک بودن لولاهای درب بارگُنج قابل تشخیص باشد؛
١٣ـ تردد وسیله نقلیه تغییر یافته به صورت نامتعارف جهت قاچاق کالا یا حمل کالای قاچاق، مانند افزایش ارتفاع یا تعبیه جاساز از جمله مخزن سوخت )باک( اضافی؛
١۴ـ تردد وسایل نقلیه حامل بار در مسیرها و گلوگاههای عبور کالا با چینش بار نامتعارف یا به همریختگی محموله به نحوی که احتمال دستکاری بار وجود داشته باشد؛
١۵ـ تردد وسایل نقلیه سنگین حامل بار در ساعات ممنوعیت تردد برای خودروهای سنگین در مسیرهای اعلامی از سوی ستاد، به استثنای خودروهای دارای مجوز از مراجع قانونی؛
١۶ـ بروز رفتار نامتعارف از سوی حامل کالا از قبیل عدم توجه به اخطار پلیس برای ایست، یا متواری شدن در مسیرها و گلوگاههای قاچاق؛
١٧ـ تردد وسایل نقلیه آبی در آبهای سرزمینی در حال حمل کالا از مسیرهای غیرمجاز یا نامتعارف مانند خورها و اسکلههای غیرمجاز، پهلو گرفتن یا لنگر انداختن وسایل نقلیه آبی که وارد آبهای سرزمینی کشور میشوند، اعم از خالی یا حامل کالا، در اسکلهها یا لنگرگاههای غیرمجاز، مصادیق ماده )١۰٣( قانون امور گمرکی؛
١٨ـ خروج وسایل نقلیه آبی پهلو گرفته در اسکلهها و لنگرگاههای مجاز، بدون انجام تشریفات مربوط یا مشاهده تخلیه یا بارگیری وسایل نقلیه آبی که قبل از انجام تشریفات مربوط در اسکلههای مجاز پهلو گرفتهاند یا در لنگرگاههای مجاز لنگر انداختهاند؛
١٩ـ فرود هواپیما یا نشستن بالگرد یا پهباد در محلهای غیرمجاز، جز در موارد اضطرار؛
٢۰ـ حمل بار در خودروی نامتناسب با محموله )مانند حمل دارو یا مواد غذایی فاسدشدنی در خودروهای فاقد یخچال، یا حمل سوخت در خودروهای فاقد مخزن )تانکر( سوخت، یا حمل کالای مصرفی با دوام در خودروی یخچالدار؛
٢١ـ تردد خودروی حامل کالا که بدون پلاک و یا با پلاک مخدوش یا پوشانده شده باشد.
٢٢ـ مواجهه با خودروهای عبوری حامل کالا در محلها و یا مسیرهای نامتعارف .
٢٣ـ مواجهه با خودروی خارجی خالی که اسناد گمرکی منقضی نشده )دارای مهلت خروج یا تحویل( مربوط به رویههای عبور خارجی، عبور داخلی و مرجوعی به همراه دارد؛
٢۴ـ اعلام سایر کاشفان به ضابطان دائر بر حمل کالای قاچاق با ذکر دقیق مشخصات خودروی حامل، در صورتی که به همراه ارائه گزارش، اسناد و یا قرائن و امارات متقن باشد؛
٢۵ـ اقدام به خارج نمودن کالاهای موضوع قاچاق خروجی )کالاهای مشمول تبصره )۴( ماده )١٨( قانون، کالاهای یارانهای و کالاهای ممنوعالصدور اعم از قانونی و دولتی( در نزدیکی مرزهای کشور با وجود قرائن و امارات قوی مانند مشاهده وانت بار پر از بشکه یا ظرف پلاستیکی )گالن( نفت یا فرآورده و مشتقات نفتی و محصول پتروشیمیایی در نزدیکی مرز خروجی.
٢۶ـ حمل زغال یا چوب یا گیاهان دارویی یا ذخایر ژنتیکی و نهادههای گیاهی یا دامی بدون اسناد قانونی بهرهبرداری و حمل موضوع ماده )٢۵( مکرر قانون.
٢٧ـ حمل و نقل کالای مصرفی با دوام خارجی در سطح تجاری؛
ماده ۵ ـ کاشفان موظفند جهات ظن قوی و نحوه حصول آن را به صورت دقیق و صریح در صورتجلسه کشف خود قید نمایند.
ماده ۶ ـ چنانچه پس از بررسیهای لازم، ظن ایجاد شده برای کاشف از بین برود، موظف است فوراً محدودیتهای ایجادشده را رفع نموده و اقدام خود را با قید زمان دقیق ابتدا و انتهای اقدام و شرح مختصری از مورد بازرسی شده و ملاحظات خاص، در پایان روز کاری مأموریت به مافوق خود اعلام نماید.
ماده ٧ـ در صورت تحقق ظن به قاچاق در مورد خودروهای رویه عبور )ترانزیت( خارجی یا داخلی، در اسرع وقت و حداکثر ظرف )٢۴( ساعت، خودرو به همراه گزارش توقف آن حاوی شرح دلیل توقف و قرائن و امارات ظنآور، به نزدیکترین گمرک محل هدایت و با حضور نماینده گمرک فک مهر و موم )پلمپ( و بازرسی و در صورت لزوم، مهر و موم )پلمپ( مجدد و تنظیم صورت جلسه انجام میگردد. در صورت ضرورت، نماینده گمرک برای فک مهر و موم )پلمپ( و بازرسی به محل توقف اعزام خواهد شد.
ماده ٨ ـ در صورت توقیف خودروهای مظنون و احراز لزوم تشکیل پرونده در مرجع رسیدگی موضوع ماده )۴۴( قانون، تمامی فرآیند اعلام تخلف یا جرم، تشکیل پرونده و ارسال کالا یا ارز به مرجع نگهدارنده موضوع مواد )۵٣(، )۵۵( و )۵۶( قانون در اسرع وقت و حداکثر ظرف )٢۴( ساعت صورت میگیرد.
ماده ٩ـ در کلیه موارد کشف کالای قاچاق، تنظیم فوری تمامی قسمتهای صورتجلسه کشف کالا در همان محل کشف کالا، امضای صورتجلسه توسط افراد حاضر در محل، ارائه رسید کالای مکشوفه با ذکر دقیق مشخصات آن به صاحب کالا و نگهدارنده موضوع مواد )۵٣(، )۵۵( و )۵۶( قانون یا حامل، الزامی است. در صورت استنکاف افراد حاضر از امضای صورتجلسه، موضوع باید در صورتجلسه منعکس گردد.
تبصره ـ تنظیم صورتجلسه کشف، جز در موارد تنظیم الکترونیک، باید صرفاً در برگه )فرم(های مخصوص صورتجلسه کشف و تشخیص اولیه ارزش کالا و ارز قاچاق که در پیوست آیین‌نامه اجرایی مواد )۵( و )۶( قانون درج شده است، با رعایت مصوبه یکصد و بیست و چهارمین جلسه ستاد، انجام شود.
ماده ١۰ـ دستگاههای کاشف موظفند دورههای آموزش مفاد این تصویبنامه را برای مأموران و بازرسان خود با هماهنگی ستاد برگزار نمایند.
ماده ١١ـ دستگاههای موضوع این تصویبنامه موظفند بر اقدامات مأموران اجرایی مبارزه با قاچاق کالا و ارز دستگاه متبوع نظارت نموده و سالانه گزارش آمار تحلیلی و مقایسهای از آمار توقف و بازرسیها را به ستاد ارائه نمایند.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر