1. دستورالعمل اجرائی بند (ک) تبصره ۹ قانون بودجه ۱۴۰۱ به تصویب رسید. (پیوست)
2. نظارت و ارزیابی مقایسه ای میزان تحقق سیاستهای کلان فرهنگی نظام در حوزه ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و شهادت و همچنین ماده ۸۶ قانون برنامه ششم توسعه برابر شاخص های مصوب شورای هماهنگی و نظارت توسط دبیرخانه انجام و بصورت شش ماهه به دستگاه ها و شورای عالی گزارش گردد.
3. دبیرخانه با همکاری و مشارکت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، نخبگان و نهادهای ذیربط، طرح تبیین موضوعات بنیادین، مولفه ها و باورهای اساسی فرهنگ ایثار و شهادت، سبک زندگی جهادی و ایثارگرانه، و احصاء، ترویج و آموزش الگوهای معرفتی و مدیریتی مبتنی بر تحلیل خاطرات شهدا و ایثارگران و ارزش های دفاع مقدس و مقاومت را در قالب طرح پیشنهادی (RFP) تهیه و ظرف سه ماه پس از تصویب شورای هماهنگی و نظارت شورای عالی، توسط مراکز تحقیقاتی معتبر اجرا نماید. هزینه مورد نیاز از محل اعتبارات موضوع بند (ک) توسط دستگاه های ذیربط تأمین خواهد شد.
4. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، ظرف مدت سه ماه سنجه های مربوط به فرهنگ جهاد و مقاومت، ایثار و شهادت را در فرایند پیمایش ارزش ها و نگرش ها و نیز رصد فرهنگی تعیین و برای تصویب در شورای هماهنگی و نظارت به دبیرخانه شورای عالی ارائه نماید.
5. مرکز رسیدگی به امور مساجد، برنامه مسجد محور مردمی سازی فرهنگ جهاد و مقاومت، ایثار و شهادت را با همکاری سازمان بسیج، کانون های فرهنگی مساجد و دبیرخانه شورا تدوین و عملیاتی نماید. اعتبار اجرای این اقدام در چارچوب دستورالعمل اجرایی بند (ک) قابل تأمین می باشد.
6. وزارت کشور با همکاری وزارت راه و شهرسازی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، برنامه هوشمند ترمیم و نگهداری تابلوها و دیوار نگاره های منقوش به تصاویر شهدا و اجرای نمادهای شهری با مضامین ایثار، جهاد و شهادت را ظرف مدت سه ماه تدوین و جهت تصویب در شورای هماهنگی و نظارت به دبیرخانه شورای عالی ارائه نمایند.
7. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و بنیاد شهید و امور ایثارگران، ظرف مدت سه ماه سند پیوست فرهنگی جهاد، مقاومت، ایثار و شهادت را تهیه و برای تصویب به شورای عالی ارائه نماید.
8. جلسات شورای استانی با مدیریت و حضور شخص استاندار بعنوان رئیس شورای استانی تشکیل و گزارش عملکرد و ارزیابی سالانه اقدامات توسط دبیرخانه به شورای عالی گزارش گردد.
9. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مکلف است با همکاری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و بنیاد شهید و امور ایثارگران، طرح عملیاتی آماده سازی و معرفی اماکن، نمادها و موزه های دفاع مقدس و مقاومت مرتبط به ایثار و شهادت و مزار مطهر شهیدان و یادمانهای شهدای گمنام و مناطق عملیاتی را بعنوان مناطق زیارتی و گردشگری برای جذب گردشگر، ظرف مدت سه ماه برای تصویب در شورای هماهنگی و نظارت ارائه نماید.
10. دبیرخانه شورای عالی به عنوان سازماندهی، نظریه پردازی، نقد، داوری و اعلام موضع تخصصی پیرامون رویدادها و برنامه های فرهنگی، اصلاح رویکرد دستگاه ها در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و نظارت بر نحوه توزیع اعتبارات (با رعایت قوانین) و عملکرد هزینه های این حوزه را عهده دار و در این راستا کلیه دستگاه های عضو مکلف به همکاری، پشتیبانی و پاسخگویی می باشند.
11. وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه، بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، موظفند حداکثر ظرف مدت سه ماه نسبت به تعیین و ارائه استانداردهای محتوایی و شکلی دفاع مقدس و مقاومت، ایثار و شهادت و مکتب شهید سلیمانی در متون آموزشی، متناسب با مقاطع تحصیلی (در چارچوب مراحل قانونی) اقدام نمایند.
12. سازمان صدا و سیما در راستای ایفای مسئولیت مطالبه گری و اطلاع رسانی از روند و نتیجه تحقق مصوبات شورای عالی با هماهنگی دبیرخانه در فضای رسانه برنامه‌ریزی و اقدام نماید.
13. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری دبیرخانه و دستگاه های ذیربط با بهره گیری از ظرفیت های موجود کشور نسبت به مستندسازی جلوه های ایثار و فداکاری مردم شریف ایران، کادر درمان و گروه های جهادی در دوران دفاع مقدس و نیز دوره شیوع ویروس کرونا مبادرت نماید.
۱۴. در راستای پیشگیری از ایجاد احساس تبعیض و نارضایتی عمومی نسبت به ایثارگران معزز تأکید گردید در اطلاع‌رسانی خدمات و امتیازات ایثارگران نهایت دقت مبذول گردد.
۱۵. بر تشکیل منظم شورا در فواصل زمانی شش ماهه تأکید و مقرر گردید در صورت تحصیل نصاب مصوبات قابل طرح، جلسات فوق العاده به درخواست دبیر، در فاصله زمانی کمتر برگزار گردد.
۱۶. بر اجرای قوانین، مقررات و مصوبات مرتبط با ایثار، شهادت و ایثارگران تأکید و مقرر گردید نسبت به رفع ابهامات یا موانع احتمالی، اقدام جدی صورت پذیرد.
۱۷. مصوبات جلسه سوم شورای عالی مورخ: ۱۴۰۰/۴/۱۹ به شرح پیوست مورد تأکید قرار گرفت و مقرر گردید با امضای ریاست محترم شورای عالی ابلاغ گردد.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
سید ابراهیم رئیسی
دستورالعمل اجرایی بند (ک) تبصره (9) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور
در اجرای بند (ک) تبصره (۹) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ که اشعار می دارد: «به منظور توسعه و ترویج فرهنگ ایثار، شهادت و یکپارچه سازی حکمرانی در ترویج و همچنین بسط و گسترش مفهوم ایثار، جهاد، مقاومت و شهادت به عنوان سبک زندگی فاخر و مشارکت دستگاه ها در این امر خطیر، کلیه دستگاه های اجرای موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه. اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مکلفند، حداقل یک درصد (۱ %) از اعتبارات هزینه ای خود را به استثناء فصول (۱) و (۶)، برای ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران، مطابق دستورالعمل اجرایی که توسط شورای عالی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت تهیه و ابلاغ می گردد، هزینه نمایند.» این دستورالعمل به شرح ذیل تصویب می گردد:
ماده ۱ ـ تعاریف و اختصارات
ا ـ قانون: قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور
ب ـ دستگاه: کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ج ـ ترویج فرهنگ ایثار و شهادت: هرگونه اقدام برنامه‌ریزی شده که در راستای تبیین، حفظ، نشر، تثبیت، گسترش، تحکیم، تعمیق، نهادینه شدن، اعتلاء جریان باوِر فرهنگ و ارزش های دفاع مقدس و مقاومت و رفتار ایثارگرانه و مجاهدانه در بستر فرهنگ عمومی انجام می شود.
د – شورا: شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
ه ـ شورای هماهنگی و نظارت: شورای هماهنگی و نظارت ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
و ـ دبیرخانه: دبیرخانه شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
ز ـ شورای استانی: شورای ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت استان
ح ـ سازمان: سازمان برنامه و بودجه کشور
ت ـ ساماندهی امور ایثارگران: مجموعه برنامه ها و اقداماتی که در راستای حل مشکلات ایثارگران صورت گرفته و ماهیت ترویجی ندارند.
ی ـ اقدامات ملی مشترک: برنامه های مصوب شورای هماهنگی و نظارت که بصورت سالانه در سطح ملی و بین المللی طراحی و مسئولیت اجرای آن به یک یا چند دستگاه واگذار می گردد.
ک ـ کارگروه ایثار و شهادت: گروه منتخب بالاترین مقام دستگاه با دبیری مشاور امور ایثارگران که در راستای عملیاتی سازی دستورالعمل و اجرای قانون تشکیل می گردد.
ماده ۲ ـ دستگاه ها موظفند، برنامه های موضوع این دستورالعمل را به شرح عناوین ذیل و بر اساس اهداف، سیاست ها و راهبردهای ابلاغی شورای عالی تهیه نمایند و جهت تایید به شورای هماهنگی و نظارت ارائه کنند. به استناد ماده ۵ ضوابط اجرایی قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، هزینه های مربوط به موضوع این دستورالعمل صرفًا پس از تایید شورای هماهنگی و نظارت و در قالب موافقتنامه با سازمان قابل پرداخت است.
ا ـ جمع آوری و مستندسازی خاطرات ایثارگران در چارچوب ضوابط و الگوی ارائه شده توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران
ب ـ تجلیل از ایثارگران دستگاه در مناسبت های خاص
ج ـ برگزاری یادواره شهدای دستگاه
د ـ حمایت از کاروان ها و اردوهای راهیان نور و اعزام افراد با اولویت ایثارگران به مناطق عملیاتی دفاع مقدس
ه ـ اجرای طرح سپاس
و ـ تولید و نشر محصولات فرهنگی و تبلیغاتی و برگزاری نمایشگاه ها با موضوع ترویج ایثار و شهادت
ز ـ حمایت از تشکل های مردم نهاد فعال در زمینه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
ح ـ اقدامات ملی مشترک مصوب شورای هماهنگی و نظارت
ت ـ ساماندهی امور ایثارگران
ی ـ سایر اقدامات برابر تصویب شورای هماهنگی و نظارت و شورای استانی.
ک ـ حمایت از آیین تجلیل و تکریم پیشکسوتان دفاع مقدس و مقاومت.
ماده ۳ ـ هزینه اجرای اقدامات ملی مشترک و استانی مصوب شورای هماهنگی و نظارت و شورای استانی از طریق تسهیم بین دستگاه ها تا سقف ۲۰ درصد اعتبار تأمین و در قالب موافقتنامه کشوری یا استانی تخصیص می یابد.
ماده 4 ـ اعتبار ساماندهی امور ایثارگران تا سقف ۲۰ درصد موضوع قانون قابل هزینه می باشد. پیش بینی اعتبارات موضوع این ماده نافی و جایگزین خدمات جاری دستگاه به ایثارگران نمی باشد.
ماده ۵ ـ دستگاه ها می توانند حداکثر ۲۰ درصد از اعتبارات موضوع بند (ک) تبصره ۹ را با تائید بالاترین مقام دستگاه و بمنظور ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در اختیار بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار داده تا در چارچوب این دستورالعمل هزینه گردد.
ماده 6 ـ اعتبار موضوع این دستورالعمل توسط سازمان در موافقتنامه بودجه سالانه دستگاه پیش بینی و گزارش عملکرد آن توسط دستگاه ها، دو ماه پس از اتمام سال مالی به سازمان و دبیرخانه ارائه شود.
ماده 7 ـ نظارت بر تحقق تکالیف و برنامه های موضوع این دستورالعمل و همچنین جمع آوری، ثبت، مقایسه و ارزیابی عملکرد سالانه دستگاه ها برابر شاخص هایی که ظرف مدت دو ماه توسط دبیرخانه شورا با همکاری بنیاد حفظ آثار و بنیاد شهید و امور ایثارگران تهیه و به تصویب شورای هماهنگی و نظارت خواهد رسید، بر عهده دبیرخانه می باشد.
ماده 8 ـ مسئولیت حسن اجرای این دستورالعمل به عهده بالاترین مقام دستگاه می باشد که از طریق تشکیل کارگروه پیگیری می گردد.
ماده ۹ ـ این دستورالعمل مشتمل بر ۹ ماده و ۲۲ بند می باشد که در تاریخ ۱۴۰۱/۷/۱۰ به تصویب شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت رسیده است.
مصوبات سومین جلسه شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
(مورخه ۱۴۰۰/۴/۱۹)
مصوبه اول:
راهبردها و سیاست های برگزاری یادواره ها و کنگره های شهداء به تصویب رسید. (پیوست)
آیین‌نامه اجرایی مربوطه ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران با همکاری دبیرخانه شورای عالی و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تهیه و پس از تصویب در شورای هماهنگی و نظارت با امضای ریاست محترم شورای عالی ابلاغ می گردد.
مصوبه دوم:
دستورالعمل ساماندهی، حمایت و تشویق تشکل های مردمی حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت به تصویب رسید، و مقرر گردید کلیه دستگاه های ذیربط گزارش عملکرد خود را در چارچوب دستورالعمل مربوط به صورت سالانه به دبیرخانه شورای عالی ارایه نمایند. (پیوست)
مصوبه سوم:
سیاست های شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران به تصویب رسید. دستگاه های اجرایی مکلفند این سیاست ها را در برنامه‌ریزی لحاظ نمایند، نظارت بر تحقق این سیاست ها توسط دبیرخانه شورای عالی انجام خواهد شد. (پیوست)
مصوبه چهارم:
الگوی کلان تدوین نظام نامه مهندسی فرهنگ ایثار و شهادت به تصویب رسید. (پیوست)
مصوبه پنجم:
وزارت کشور و شورای عالی استان ها به منظور ساماندهی فرآیند نام گذاری معابر و پیشگیری از اقدامات موازی حذف یا تغییر غیرمتعارف نام معابر مزین به نام شهداء موظف اند با هماهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس نسبت به ایجاد سامانه جامع و هوشمند ثبت مشخصات کلیه معابر؛ اماکن و فضاهای مزین به نام شهدای گرانقدر اقدام نماید.
مصوبه ششم:
کلیات سند ملی گلزارهای شهدا، یادمان های شهدای گمنام و مراکز فرهنگی وابسته به تصویب رسید و مقرر گردید متن تفصیلی و آیین‌نامه اجرایی این سند توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران با همکاری دبیرخانه شورای عالی و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس تهیه و پس از تصویب در شورای هماهنگی و نظارت با امضای ریاست محترم شورای عالی ابلاغ می گردد.
مصوبه هفتم:
در راستای ایجاد زمینه ی نظارت هر چه بیشتر بر تحقق سیاست های فرهنگی حوزه ایثار و شهادت در سطح دستگاه های ملی و استانی، ارزیابی دستگاه ها در فرایند جشنواره شهید رجایی توسط دبیرخانه شورای عالی با تعامل سازمان اداری و استخدامی کشور انجام پذیرد.
مصوبه هشتم:
بنیاد شهید و امور ایثارگران موظف است با همکاری دستگاه های موضوع ماده ۲ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، و با هدف ساماندهی و ارائه خدمات فرهنگی، همچنین افزایش تعامل بین دستگاه های خدمات رسانی به ایثارگران، ظرف مدت شش ماه، نسبت به ایجاد سامانه جامع و هوشمند ثبت خدمات فرهنگی ارایه شده به ایثارگران اقدام نماید.
مصوبه نهم:
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و بنیاد شهید و امور ایثارگران با همکاری دیگر دستگاه های ذیربط موظف اند حداکثر ظرف مدت شش ماه نسبت به ایجاد زمینه ی دسترسی مخاطبین عمومی و تخصصی به منابع و مستندات حوزه فرهنگ ایثار و شهادت برای بهره گیری در برنامه های تولیدی، تبلیغی، پژوهشی و امور رسانه و … در چارچوب مقررات جاری اقدام نماید.
راهبردها و سیاست های برگزاری یادواره ها و کنگره های شهداء
مقام معظم رهبری مدظله العالی:
نگاهبانی یاد شهداء امروز یک وظیفه است …
زندگی شهیدان را، سبک زندگی شهیدان را برای جوان هایمان، برای نسل های رو به آینده مان تصویر کنیم، ترسیم کنیم. یکی از بهترین کارها و شریف ترین کارها بخصوص در روزگار ما بزرگداشت شهدا است. امروز کشور ما به بزرگداشت اینها احتیاج دارد، کنگره ی بزرگداشت شهیدان را هرچه می توانید با کیفیت برگزار کنید.
دبیرخانه شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
مقدمه
در راستای عمل به تأکیدات قرآن کریم، پیامبر اعظم (ص)،اهل بیت (علیهم السلام)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران (ره) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و در مسیر تحقق سیاست های کلی ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران (بندهای 12،1،2،3،4،5 )ابلاغی معظم له و بر مبنای مصوبه دومین جلسه شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت، به شماره 90140 مورخ 01 /11 /97 ، که مقرر می دارد دبیرخانه شورای عالی نسبت به تدوین راهبردها و سیاست های برگزاری کنگره ها، یادواره ها و یادبودهای حوزه فداکاری، ایثار و شهادت اقدام نماید، اهداف، سیاست ها و راهبردهای برگزاری کنگره ها، یادواره ها و یادبودهای ایثار وشهادت به شرح ذیل تدوین و ابلاغ می گردد.
ماده ۱ : تعریف مفاهیم
۱.۱ .کنگره بزرگداشت شهداء: مجموعه برنامه های فرهنگی معنوی، علمی پژوهشی، اجتماعی، تبلیغی رسانه ای، و اقدامات تسهیل گرانه و شتاب دهنده، با محوریت اجلاس مرکزی که به منظور تکریم، تبیین، ترویج و نشر سیره، خاطرات، نقش و دستاوردهای شهیدان در سطوح استانی، ملی و بین المللی برگزار می گردد.
۲.۱ .یادواره: مراسم تکریم شهیدان و خاندان معظم ایشان و بازخوانی اهداف، آرمان ها، ارزش ها و سبک زندگی شهیدان که در گستره شهرستان و استان با مشارکت دستگاه ها و نهادهای مردمی برگزار می گردد.
۳.۱ .یادبود: مراسم بزرگداشت شهید یا گروهی از شهدای گرانقدر که در سطح خانواده، محله، ارگان، منطقه یا روستا با محوریت خانواده شهید برگزار می گردد.
ماده ۲ :اهداف
۱. ۲ تعظیم، تکریم، الگوسازی و تولید فرهنگ احترام به شهداء و خانواده های معزز شهداء و پاسداری از حق عظیم و انگیزه های متعالی آنان از طریق تبیین نقش برجسته شهداء در مجاهدت تمام عیار در راه خدا و دفاع از ارزش های مکتبی ـ میهنی
۲. ۲ .ایجاد و استمرار جریان پویای فرهنگی، معنوی و اجتماعی مبتنی بر گفتمان شهادت، برای شناسایی، ثبت و اشاعه صفات الهی شهیدان، تقویت هویت ملی، پایه های انقلاب و افزایش انگیزه و نشاط حرکت در مسیر شهیدان
3 .2 .مردمی سازی فرآیند بزرگداشت شهداء و حمایت نظام مند از مشارکت هر چه بیشتر مردم با محوریت خانواده معظم شهداء در این مسیر و کاهش تصدی گری از طریق رفع موانع، پشتیبانی موثر و بکارگیری ظرفیت های لایه های موثر در ایجاد و توسعه فرهنگ عمومی در خدمت ترویج ایثار و شهادت.
۴ 2 .توسعه هم افزایی، هماهنگی، راهبری و نظارت متمرکز بر فرایند برگزاری کنگره ها و یادواه ها
5 2.پایش و ارتقاء اثر بخشی، اعتبار، کیفیت و کاربست علمی، فرهنگی و اجتماعی کنگره ها و یادواره ها به منظور نفوذ معارف شهادت در دل مخاطبین با استفاده از دامنه نفوذ گروه های مرجع
6 2 .فراگیرسازی نسلی و صنفی مخاطبان و توسعه زمانی و جغرافیایی کنگره ها و یادواره ها بر اساس آمایش سرزمینی
۷. ۲ .شناسایی و مقابله هوشمند و مستمر با موانع و عوامل تضعیف کننده فرهنگ ایثار و شهادت و پیشگیری از فراموشی خاطرات شهیدان، یکنواخت و کم اثر شدن کنگره ها و یادواره ها
۸ .۲ .تبیین، ترویج، تسهیل و تشویق مصادیق رفتارهای ایثارگرانه و فداکاری ذیل مفهوم متعالی شهادت.
ماده ۳ : سیاست ها
۱ .۳ .بازخوانی و بازنویسی ساده و روان مولفه ها و ارزش های فرهنگ ایثار و شهادت
۲ .۳ .تبیین و عرضه سیره اخلاقی، ارزش ها و پیام های مندرج در وصایای شهیدان، ثبت و انتشار خاطرات والدین شهداء
۳.۳ .بهره گیری از ظرفیت های علمی، پژوهشی، ابتکار، استفاده از ابزارهای جذاب و به کارگیری افراد متخصص و حرفه ای
۴. ۳ .حرکت جهادی برای یادآوری، فراگیری چگونگی تفکر، حرکت، موضع گیری، دفاع و ایستادگی شهیدان، بروز و بازتولید خصلت های والا و پسندیده انسانی شهداء برای جوانان
۵ .۳ .بازتعریف و گسترش مخاطبان کنگره ها و یادواره ها با اولویت جوانان و نوجوانان و پیشگیری از جذب مخاطبان تکراری و کم انگیزه
۶ .۳ .مدیریت زمان و مناسبت های زمانی و معطر ساختن جامعه از عطر شهیدان در طول سال.
۷ .۳ .شناسایی و عرضه الگوهای مشخص و متناسب از شهداء برای هر دسته از مخاطبان
۸. ۳ .تعریف و توزیع دقیق پیام ها و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی مورد انتظار برای هر مرحله کنگره یا یادواره
۹ .۳ .خارج کردن کنگره ها و یادواره ها از انحصار قشری، سازمانی، جناحی
۱۰. ۳ .حمایت جدی و نظام مند (اطلاعاتی، مادی و معنوی) از کنگره ها و یادواره های مردمی.
۱۱. ۳ .آسیب شناسی، پیش بینی، پیشگیری و رفع مستمر نقاط ضعف و تهدیدات هر یک از کنگره ها و یادواره ها
۱۲. ۳ .اجتناب از شعارزدگی، غلو و پیرایه زدایی از خاطرات شهداء و بازسازی ملموس و اقناع کننده وقایع نبرد حق علیه باطل
۱۳ .۳ .نوآوری های سازنده و جلوگیری از بدعت، تکراری و کماثر شدن کنگره ها و یادواره ها
۱۴. ۳ .ساماندهی و تسهیل دسترسی برگزارکنندگان کنگره ها، یادواره ها و یادبودها به اطلاعات، اسناد، ایده ها، آثار شهیدان و اشتراک گذاری تجربیات به منظور پیشگیری از تحریف محتوا، تداخل و موازی کاری
ماده 4 : راهبردها
۱. ۴ .تبیین و بسط گفتمان ایثار و شهادت، سبک زندگی و ارزش های شهیدان در سه عرصه خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی
۲. ۴ .تبدیل آرمان ها، ارزش ها و اهداف شهداء به مطالبه عمومی، گفتمان نخبگان و ادبیات بین الملی
3. ۴ .توسعه کارکردهای علمی، فرهنگی و اجتماعی کنگره ها و یادواره ها، استفاده از ابزارهای مناسب و بهبود مستمر فرآیندها
۴ .۴ .مدیریت هوشمند محتوا متناسب با نیاز و شرایط
۵. ۴ .سازماندهی، مستندسازی، حمایت نظام مند و نظارت متمرکز برکنگره ها و یادواره ها.
۶ .۴ .مقابله با انگیزه های به فراموشی سپردن یاد شهداء، مطرح سازی و جایگزین سازی جلوه های کاذب و عظمت های دروغین.
7 .۴ .تالش برای استفاده معنوی، امید و خودشناسی نسل جدید و نسل های بعد از ظرفیت و ذخیره عظیم و گنج تمام نشدنی دفاع مقدس.
۸ .۴ .زمینه سازی برای جمع آوری، سازماندهی، فراوری، مستندسازی، آسیب زدایی، نشر و انتقال خاطرات، سرگذشت و آثار شهیدان و خانواده های شهید پرور به نسلهای بعد
ماده ۵ :راهکارها
1 .۵ .ارتقاء جذابیت و تاثیر منطقی، معنوی، اخالقی و اجتماعی کنگره ها و یادواره ها، متناسب با نیاز و انتظارات سطوح و گروه های مختلف با اولویت جوانان و فرهیختگان با استفاده از نمادهای ملی، بهره گیری از زبان بدیع هنر و فناوری نوین.
2 .۵ .لحاظ متوازن مولفه های، ارتقاء انگیزه خدمت در مسئولین، مشارکت آحاد مردم، صداقت و اصالت، اتقان و روایت صحیح و تقویت حس مسئولیت پذیری درکنگره ها و یادواره ها
۳. ۵ .کمک به شناخت دقیق و پاسداری از ابعاد و حقیقت فرهنگ ایثار و شهادت، استشفاع و توسل به ارواح مطهر شهیدان، ایجاد و حفظ تجربیات خوش معنوی با هدف زمینه سازی برای تکرار آن در زندگی معمولی.
4 .۵ .تبیین و ترویج سطوح مختلف ایثار ذیل مرتبه متعالی شهادت به منظور ترغیب آحاد مردم به بروز رفتارهای ایثارگرانه.
5 .۵ .تأکید بر نقش محوری کنگره ها و یادواره ها بعنوان نماد وفاق، انسجام ملی، وحدت آفرینی و پرهیز از انحصاری نمودن یا تنزل جایگاه شهیدان در حد منازعات سیاسی و تسویه حساب های جناحی.
6 .۵ .انتقال پیام امیدبخش، افشاگر، سرشار از ابتهاج، بشارت و نفی ترس و اندوه شهیدان، ایجاد شوق و طراوت با یاد شهداء و عدم تمرکز بر فضای سوگوارانه یا تحمیل پیام های انبوه در یک برنامه.
۷ .۵ .رصد فضای فرهنگی دشمنان و پیشگیری از تأمین خوراک تبلیغاتی برای سوء استفاده آنان
۸ .۵ .حمایت معنوی از گسترش و تنوع یادواره های مردم محور در قالب مراسم، یادواره خانگی (در منازل شهداء)، مدارس دانشگاه ها، حسینیه ها و گلزارهای شهدا، مساجد، و یادواره های مجازی.
۹ .۵ .توجه به فرهنگ وقف و نذر و شکل گیری بسیج عمومی در امور نیکوکاری و ایثار اجتماعی
۱۰ .۵ .حفظ و توسعه سنت شفاهی پیونددهنده بین نسلی، تالش برای ارتقاء انگیزه دفاع و مقاومت با الگوگیری از سیره شهیدان.
۱۱ .۵ .شناسایی، جذب و تربیت راویان و خبرنگاران با انگیزه و توانمند در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت و حمایت معنوی از خطبا، راویان، مداحان، گویندگان، شعرا و نویسندگان و هنرمندان فعال در این زمینه.
۱۲ .۵ .تقسیم وظایف بین سطوح مختلف دستاندرکاران، حذف زمینه های رقابت ناسالم بین دستگاه ها و گروه های مردمی.
13 .۵ .شفافیت مالی و پرهیز از ریخت و پاش و اسراف
۱۴ .۵ .جلوگیری از تحریف تاریخ و آرمان های شهداء، ایجاد مزاحمت عمومی و توسعه احساس تبعیض در ایثارگران.
۱۵ .۵ .مستندسازی تجربیات از طریق ثبت و ضبط دقیق فرآیند برنامه‌ریزی و اجرایی کنگره ها و یادواره ها و تشکیل بانک جامع ملی و سامانه اطلاع رسانی کنگره ها و یادواره ها
۱۶ .۵ .ایجاد زمینه معرفی و تشویق تولیدات فاخر علمی، پژوهشی، هنری و ادبی مرتبط با فرهنگ ایثار و شهادت و تجلیل از خادمین شهداء در کنگره ها و یادواره ها
۱۷ .۵ .پیش بینی پیامدهای ملموس و مثبت به نحوی که جامعه بعد از کنگره و یادواره شاهد تحولی مثبت در عرصه خدمات یا حل مشکلات باشد و استفاده از فرصت یادواره ها برای حرکتهای جهادی، افتتاح پروژه ها، حرکت های مفید اجتماعی و…
۱۸ .۵ .برجسته سازی نقش زنان ایثارگر (شهید، جانباز، آزاده)، مادران و همسران گرانقدر شهداء.
۱۹ .۵ .تلاش برای تبیین و نکته سنجی سبک زندگی و سیره شهداء و تقویت جنبه های محتوایی، تربیتی و هدایتی کنگره ها و یادواره ها و ملحق ساختن نسل جدید به نسلی که دفاع مقدس را آفرید.
۲۰ .۵ .خوانش وصایای شهداء بعنوان منشور معنوی انقلاب اسلامی
21 .۵ .توجه به مساجد بعنوان پایگاه معرفت، روشن بینی، روشنگری و استقامت ملی و نقطه عزیمت شهیدان
ماده 6 –
این سیاستها و راهبردها در ۶ ماده و ۵۴ بند در جلسه شماره ۳ مورخ 19 /04 /1400 شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت به تصویب رسید و به انضمام مصوبات چهارمین جلسه مورخ: 10 /07 /1401 به توشیح رئیس محترم جمهور و رئیس شورای عالی رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.
دستورالعمل ساماندهی، حمایت و تشویق تشکل های مردمی حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
مقدمه
نقش مؤثر و کلیدی تشکل های مردم نهاد در ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت در سطوح ملی و فراملی بسیار مهم، راهبردی و تعیین کننده می باشد. اگر نقش این فرهنگ غنی الهی و انسانی و کارکردهای آن به درستی به عنوان یک منظومه معرفتی دریافت و فهم گردد و تأثیرات و کارکردهای آن تبیین و تحلیل شود بی تردید موجبات رشد معنوی انسانی را در عرصه های نظری و عملی فراهم خواهد ساخت. عمل به باورهای دینی به عنوان الگوهای سبک زندگی در همه شئون و رفتارها را تحت تأثیر قرار می دهد.
از آنجایی که فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان علت محدثه و مبقیه انقلاب اسلامی و نیز به عنوان مقوم فرهنگ عمومی کشور همواره از الگوهای عینی و عملی در دوران مختلف انقلاب اسلامی برخوردار بوده و خواهد بود و لذا بر این اساس نقش تعیین کننده ای در بسیج و هدایت اقشار مختلف جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان درعرصه های مختلف و اقتضائات مورد نیاز کشور خواهد داشت. اگر چه همه آحاد جامعه ایرانی در هر نقطه ای از جهان نسبت به ارزش ها و باورهای دینی ـ اجتماعی خود و نیز حفاظت و صیانت از دستاوردهای انقلاب اسلامی و از جمله فرهنگ ایثار و شهادت دارای مسئولیت می باشند، لکن نقش تشکل های مردم نهاد که از انسجام، هدف گذاری و کارکردهای منظم و منطقی در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی و نیز ارزشها و باوری دینی ـ انسانی سهم به سزایی دارند نباید غافل شد. در این میان الگوی سازنده تاریخی نقش هیأت مذهبی و عزاداری و اجتماعات و نهادهای شکل گرفته با محوریت فرهنگ عاشورا فراروی ماست. بر این مبنا و به منظور حمایت موثر و سهولت در نظام مند شدن فرایندها و هماهنگی در اجرای برنامه های عملیاتی دستگاه ها و تشکل های مردم نهاد در حوزه عمومی فرهنگ و به ویژه موضوعات مربوط به فرهنگ ایثار و شهادت این دستورالعمل مستند به مصوبه شماره ۹۰۱۴۰ مورخ 17 /7 /98 شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت و دیگر اسناد بالادستی مرتبط، به شرح ذیل تصویب و ابلاغ می گردد. بدیهی است کلیه دستگاه های ذیربط و تشکل های مردم نهاد مشمول، می بایست ضمن شناسایی ظرفیت ها، فرصت ها، بسیج امکانات و تأمین منابع مادی و معنوی، در راستای فراهم نمودن شرایط و الزامات و تحقق اهداف آن از تاریخ ابلاغ اقدام نمایند:
ماده ۱ ـ موضوع و هدف:
ساماندهی و نظام مند نمودن شیوه ها و رویه ها در تشویق و حمایت از برنامه ها و فعالیت های تشکل های اجتماعی مردم نهاد مرتبط در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت با اولویت:
۱ .۱ .ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت با بهره گیری از ظرفیت تشکلهای مردم نهاد فعال در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی و همچنین استانها، شهرها، روستاها و محلات که تمام یا حداکثر فعالیت آنان در حوزه ایثار و شهادت می باشد.
۲ .۱ .ساماندهی و آموزش تشکل های مردم نهاد فرهنگی، هنری، ادبی و رسانه ای در حوزه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
3 .۱ .توانمندسازی، تشویق و حمایت از تشکل های فعال مردم نهاد، در حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
ماده ۲ ـ مفاهیم و تعاریف
۱ .۲ .ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت: به طور کلی شامل مجموعه فعالیت ها، تصمیمات و اقداماتی است که بر اساس ظرفیت های قانون اساسی، اندیشه ها و رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی، سیاست های کلان نظام جمهوری اسلامی در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت، قوانین و مقررات موضوعه و سیاست های مدون از سوی شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت توسط سازمان ها، نهادها و دستگاه های اجرایی ذیمدخل و سازمان های مردم نهاد و سیستم های غیررسمی موجود در کشور صورت می گیرد تا ضمن ایجاد و زنده نگه داشتن روحیه ایثار و فداکاری و شهادت نسبت به احیاء، تقویت، ترویج و توسعه آن در میان آحاد جامعه و به ویژه جوانان سطوح ملی و بین المللی بپردازند و در اینجا به معنی ضرورت توجه به جایگاه و ظرفیت تشکل های اجتماعی مردم نهاد و نقش آفرینی آنها در اعتلاء و ارتقاء سطح فرهنگی، اجتماعی و هنری با اهمیت دادن و زمینه سازی استقرار و عمومیت بخشی رفتارهای ایثارگرانه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در سطوح ملی و بین المللی است.
۲ .۲ .ساماندهی: تدوین طرح جامع ساماندهی همراه با سند اجرایی به منظور نظام مندسازی، هدایت، حمایت و نظارت بر تشکل های فرهنگی، اجتماعی و هنری مردمی که در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت فعالیت می کنند.
3 .۲ .تشویق و حمایت: هرگونه حمایت مادی و معنوی و نیز تشویق تشکل های اجتماعی فعال که بطور ویژه و با برنامه های شاخص و جریان ساز در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت فعالیت می کنند و یا ارائه هرگونه تسهیلات، اولویت دهی و پشتیبانی مادی و غیرمادی از تشکلهای مردم نهاد در حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
۴ .۲ .دستگاه اجرایی و حمایتی: منظور دستگاه ها، سازمان ها و نهادهایی که طبق قانون مکلف به حمایت مادی و غیرمادی از تشکل های مردم نهاد می باشند.
۵ .۲ .تشکل های اجتماعی: گروه های مردمی و متخصص که علاقمند به فعالیت داوطلبانه با موضوع فرهنگ ایثار و شهادت در زمینه های فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی و توانمندسازی برای موضوع و گروه هدف بوده و در این زمینه صلاحیت و مجوز را از مراجع ذیصلاح قانونی اخذ نموده اند، شامل
۶ .۲ . تشکل های فرهنگی، اجتماعی، هنری و رسانه ای است که توسط مردم بر اساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران تأسیس می شوند، و در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت در سطوح مختلف استانی، ملی و بین المللی فعالیت می کنند.
۷ .۲ .برنامه های عملیاتی و اجرایی: منظور سیاست گذاری و برنامه های سالانه دستگاه ها و طرح و ایده های خلاقانه تشکل های اجتماعی در حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت که بر اساس سیاست های کلی مرتبط و شاخص ها تعیین شده تدوین می شود.
۸ .۲ .شورای هماهنگی و نظارت: شورای هماهنگی و نظارت ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت متشکل از نماینگان تام الختیار دستگاه های عضو شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت می باشد.
ماده ۳ ـ مستندات و ضوابط قانونی
به استناد:
1 .3 .سیاست های کلی ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی)
۲ .۳ .چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق۱۴۰۴
3 .۳ .قانون برنامه ششم توسعه ماده۸۶( بندهای «پ» و «چ») و قوانین بعدی توسعه
۴ .۳ .راهبردها و سیاست های شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت
۵ .۳ .قانون جامع خدمت رسانی به ایثارگران ماده ۶۳ و نیز ماده ۶۸ و آیین‌نامه اجرایی آن
6 .۳ .احکام دائمی برنامه های توسعه کشور (مصوب 10 /11 /1395)
۷ .۳ .قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۱و۲
8 .۳ .اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس
۹ .۳ .اساسنامه بنیاد شهید و امور ایثارگران بندهای اول تا سوم ماده ۳( اهداف، مصوبه ۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی)
۱۰ .۳ .اساسنامه طرح شاهد و ایثارگر مصوب جلسه ۲۹۱ مورخ 24 /9 /94 شورای معین عالی انقلاب فرهنگی
11 .۳ .مصوبات مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر مراجع قانونی
۱۲ .۳ .سند ملی راهیان نور
۱۳ .۳ .نقشه جامع مهندسی فرهنگی کشور
۱۴ .۳ .آیین‌نامه های مصوب هیأت امناء بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس
15 .۳ .قوانین موضوعه مرتبط و وظایف تعیین شده در اساسنامه وزاتخانه ها و سایر سازمان ها و دستگاه ها
16 .۳ .سایر اسناد قانونی که ابلاغ شده یا می شود
ماده ۴ ـ الزامات و فرایندهای اجرایی:
۱ .۴ .کلیه اقدامات و فرایند انجام فعالیت های حمایتی و تشویقی و ترویجی وفق شیوه نامه های آموزشی، حمایت مالی و توانمندسازی که بعد از تدوین و ابلاغ آنها قانونی و قابل اجرا خواهد بود.
۲ .۴ .فعالیت تشکل ها در موضوع فرهنگ ایثار و شهادت برابر اساسنامه مورد تایید مراجع قانونی صدور مجوز میباشد.
۳. ۴ .تشکل های مردمی که دارای مجوز رسمی از مراجع ذیصلاح قانونی باشند و همه یا بخش حداکثری از فعالیت آنان در حوزه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت باشد، مشمول طرح حمایت مادی و غیرمادی قرار می گیرند.
۴ .۴ .میزان حمایت، نحوه حمایت، نحوه تشخیص و نوع حمایت های مادی و غیرمادی در سقف بودجه های مصوب و ابلاغی بر اساس شیوه نامه جامع و تصویب شده در شورای هماهنگی و نظارت خواهد بود.
۵ .۴ .اولویت ها و محورهای مورد حمایت و شاخص های حمایتی بر اساس راهبردها و سیاست های ابلاغی شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت توسط دبیرخانه این شورا ابلاغ می شود.
۶ .۴ .زمان و مدت اجرای دستورالعمل از تاریخ ابلاغ ۵ سال بوده و در هر دوره بنا به نیاز و تشخیص شورای هماهنگی و نظارت قابل اصلاح و بازنگری می باشد.
ماده 5 ـ سیاست گذاری، هماهنگی، پیگیری و نظارت مستمر و موثر بر اجرای این دستورالعمل و ارائه گزارش به مبادی ذیربط توسط شورای هماهنگی و نظارت صورت می پذیرد.
ماده ۶ ـ وظایف دستگاه های مشمول طرح
وظایف دستگاه های مشمول طرح ساماندهی، حمایت و تشویق به همراه سند و نظام نامه اجرایی برای تدوین ساز و کارهای پیگیری، نظارت و ارزیابی(از جمله نظام ارزیابی، سنجش و ارزشیابی بر راهبردها و سیاست ها شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت) مطابق با شرح وظایف و ماموریت های قانونی دستگاه های مشمول در سقف بودجه های مصوب و ابلاغی، به شرح ذیل تعیین و ابلاغ می شود.
1، ۶ ـ کلیه دستگاه هایی که در خصوص صدور مجوز و نظارت بر تشکل های مردم نهاد فعال اند، موظفند کمافی السابق نسبت به انجام ساماندهی، حمایت و تشویق اقدام نمایند و تعیین وظایف در این ماده مانع انجام وظایف مصرح قانونی نمی باشد.
۶،۲ ـ وزارت کشور به استناد ضوابط آیین‌نامه تأسیس و صدور مجوز تشکل های اجتماعی مصوب هیأت وزیران سال ۱۳۹۵
۶،۳ ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با استناد به ابلاغ مصوبه دومین جلسه شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت به شماره ۹۰۱۴۰ مورخ 17 /7 /98 جهت تدوین طرح ساماندهی با سند اجرایی و بازنگری در آیین‌نامه ها و شیوه نامه تخصصی فعالیت وفق این دستورالعمل جهت طرح و تصویب در شورای هماهنگی و نظارت.
۶،۴ ـ دستگاه های عضو شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت به استناد اسناد بالادستی، وظایف ذاتی و بازنگری در آیین‌نامه ها و شیوه نامه های تخصصی فعالیت تشکل ها در حوزه ایثار و شهادت وفق تصویب شورای هماهنگی و نظارت برای ارایه حمایت های مالی و تشویقی
۵، ۶ ـ شورای هماهنگی و نظارت می تواند برای سایر دستگاه ها با هماهنگی دستگاه مربوطه وظایفی را در خصوص ساماندهی و حمایت از تشکل های مردم نهاد در چارچوب ماموریت های دستگاهی تعریف و تعیین نماید.
ماده 7 ـ منابع مالی
دستگاه های عضو شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت، سازمان ها و نهادهایی که طبق قانون مکلف به حمایت از تشکل های مردمی می باشند موظفند نسبت به تأمین اعتبار مورد نیاز در قالب ردیف های اعتباری بودجه های سنواتی به منظور حمایت از برنامه ها و فعالیت های تشکل ها بر اساس شیوه نامه حمایتی مصوب شورای هماهنگی و نظارت اقدام نمایند.
ماده 8 ـ پایش و نظارت:
رصد اقدامات و نظارت بر اجرای دقیق مفاد دستورالعمل ساماندهی، حمایت و تشویق تشکل های مردم نهاد در حوزه ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت بر عهده شورای هماهنگی و نظارت و بر اساس شاخص هایی خواهد بود که بعد از تدوین طرح ساماندهی، نظامنامه و سند اجرایی، شیوه نامه های تخصصی حمایتی، تشویقی، ارزیابی، آموزشی و فعالیت تشکل ها براساس فرمت جامع بصورت دوره های شش ماهه تعیین و توسط دبیر شورای عالی به دستگاه ها و استان ها برای اجرا ابلاغ می گردد.
ماده 9 ـ این دستورالعمل در ۹ ماده و ۳۸ بند در جلسه شماره ۳ مورخ 19 /4 /1400 شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت مطرح و به تصویب رسید و به انضمام مصوبات چهارمین جلسه مورخ 10 /07 /1401 به توشیح رئیس محترم جمهور و رئیس شورای عالی رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.
سیاست های شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران
1 . تبیین، ترویج و تشویق ارزش ها، فضیلت ها و تسهیل رفتارهای ایثارگرانه برای نوجوانان و جوانان، از طریق ارائه الگوهای عینی، جذاب و تاثیرگذار از بین ایثارگران در سیر تعلیم و تربیت.
2 . امیدآفرینی، پیشگیری از دلزدگی و مقابله با یأس در عموم مردم با اولویت نسل جوان از طریق عرضه و یادآوری موفقیت ها، دستاوردها، چهره های شاخص و رویش های بر آمده از فرهنگ ایثار، فداکاری، جهاد و شهادت
۳ . ایجاد بستر مناسب برای رشد متوازن ابعاد علم و تهذیب در فرزندان ایثارگران و ایـجاد آمادگی و شایستگی برای فتـح قله های علم و دانش و ایفای نقش در مدیریت جهادی کشور در چارچوب خودسازی و جامعه پردازی بر اساس اصل ما می توانیم
۴ . شناسائی، مستندسازی و معرفی مولفه های سبک زندگی ایثارگرانه مبتنی بر معنویت و اخلاق اسلامی به منظور عرضه مدل کاربردی در مقابل سبک زندگی غربی
۵ . جمع آوری، مستندسازی، فرآوری، ماندگارسازی و در دسترس قرار دادن، اسناد، آثار، ایده ها، تاریخ شفاهی و خاطرات ایثارگران دفاع و مقاومت بعنوان میراث معنوی ایثار با تأکید بر پیشگیری از دستبرد فراموشی و تحریف.
6 . حضور پرانگیزه، با اقتدار، جوانمردانه همراه با مروت انقلابی، ایثارگران در صف مقدم دفاع از مستضعفان، حفظ و حمایت از شعارهای انقلاب و نزدیک سازی آن به آرمان بزرگ ایجاد تمدن نوین اسلامی برای طلوع خورشید ولایت عظمی
۷ . توسعه انگیزه بخش حضور ایثارگرانه آحاد مردم و جوانان و بویژه ایثارگران در عرصه مشارکت سیاسی، اجتماعی و مسابقه خدمت رسانی در حوادث طبیعی و کمبودهای اجتماعی با الهام از تجربیات برگرفته از فرهنگ ایثار و شهادت دوران دفاع مقدس.
۸ . مردمی سازی فرهنگ ایثار و شهادت از طریق حمایت مؤثر از تشکل های مردمی با اولویت سمن های جوانان فعال، تولیدات فاخر فرهنگی مرتبط با ایثار و شهادت و یادواره های مردمی شهیدان.
۹ . ارتقاء و توسعه فرهنگ زیارت مزار مطهر شهیدان و دیدار با خانواده های معظم شهدا بویژه در بین نسل جوان
۱۰ . آسیب شناسی فرهنگ ایثار و شهادت با انعطاف پذیری و آمادگی تصحیح خطا، پیشگیری و مقابله، بدون تجدید نظر در اصول و انفعال
۱۱ . ترویج، توسعه، حفظ و ماندگارسازی نمادهای فرهنگ ایثار و شهادت.
کلیات سند ملی گلزارهای شهدا، یادمانهای شهدای گمنام و مراکز فرهنگی وابسته امام خمینی (ره)
همین تربت پاک شهیدان است که تا قیامت مزار عاشقان و عارفان و دلسوختگان و دارالشفای آزادگان خواهد بود.
مقام معظم رهبری (مد ظله)
امروزه زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا کمتر از شهادت نیست.
یکی از کارهای بدی که بعضی از مدیران گلزارهای شهدا انجام می دهند، این کار غلط یکسان سازی قبور شهدا است. این[جا] خوب است؛ همین درست است، بیایند صاحبان این شهدا، پدرانشان، مادرانشان، فرزندانشان، همسرانشان، علامتی داشته باشند، عکسی داشته باشند، این خوب است. این شکل، شکل طبیعی است. هیچ لزومی ندارد که ما این [عالمتها] را صاف کنیم، به خیال اینکه می خواهیم زیباسازی کنیم. زیبایی هر جایی و هر چیزی به َحَسب خودش است؛ زیبایی انسان، زیبایی باغ، زیبایی قبرستان، زیبایی هر چیزی را باید به َحَسب خودش محاسبه کنیم.
مقدمه
بدون تردید دوران پرفراز و نشیب و غرورآفرین انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از درخشان ترین صفحات کتاب تاریخ این مرز و بوم محسوب شده و هزاران شهید گلگون کفن گواهی ماندگار بر صدق و راستی ملتی است که در سایه هدایت پیر روشن ضمیر انقلاب مسیر عزت را بر ننگ ذلت برگزید و برای رسیدن به آرمان های بلند خویش هزینه های سنگین جهاد و مقاومت را ایثارگرانه به جان خرید و خون هزاران جوان دلبند و برومند خود را نثار نمود. گلزار مطهر شهیدان که آستان امامزاده های عشقاند نه بخشی کوچک از قلمرو جغرافیا بلکه عرصه ای به وسعت سرزمین ایران و به عمق تاریخ خونبار تشیع و سند مستند مظلومیت و شجاعت یک ملت است که مانند ستارهای درخشان در سپهر معرفت، در مسیر ظلمانی راه را به آیندگان نشان می دهند و پیام آور همیشگی بشارت شهیدان برای نسل های پی در پی می باشد. این یادگارهای ارزشمند و اسناد ارجمند میراثی عظیم و سرمایه ای قویم برای حال و آینده کشور است و حفاظت و تلاش برای انتقال ذخایر معنوی سرشار و پایان ناپذیر آن به آیندگان وظیفه ای راهبردی بر دوش نسل فعلی است. و این مهم جز در پرتو ایفای نقش هماهنگ مردم و حاکمیت در قالب نقشه ای جامع برای سازماندهی منابع، معطوف به آینده و متناسب با نیاز هر زمان در جهت حفظ و توسعه کارکردهای معنوی، فرهنگی و اجتماعی گلزارهای شهدا، یادمان های شهدای گمنام، پیشگیری از تحریف یا فراموشی یاد و نام شهیدان و تبدیل آنها به اماکنی مقدس، دارای حرمت، الهام بخش، امیدآفرین، حماسه ساز، انسجام بخش و مورد اقبال عمومی، میسر نمی باشد.
سند جامع گلزارها، یادمان های شهدای گمنام و مراکز فرهنگی وابسته تلاشی است در راستای: تعیین چشم انداز، اهداف، سیاست ها و راهبردها و نیز سازماندهی منابع، تأمین ساختار پویا برای مدیریت هم افزا، مردمی سازی فرهنگ زیارت، استشفاع و قدردانی از شهیدان و زمینه ساز انتقال پیام، آرمان ها، ارزش ها و خاطرات شهیدان به نسل های آینده و در یک کلام تحقق آموزه های غنی و متعالی اسلامی، شیعی و منویات امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری (مدظل)
1 .تعاریف و مفاهیم
۱ .۱ .شهید: به کسی اطلاق می شود که جان خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدها و تجاوزهای دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار نثار نموده و یا در این رابطه مفقودالاثر شود.
۲ .۱ .مزار شهید: به مکان دفن پیکر مطهر شهید، سنگ یادبود شهید جاویدالاثر و گمنام اطلاق می شود.
۳ .۱ .گلزار شهید: محلی است که برای دفن پیکرهای مطهر شهدا اختصاص یافته و مشتمل بر یک یا تعدادی مزار شهید یا سنگ یادبود شهدای گمنام و مفقودالاثر می باشد.
۴ .۱ .یادمان شهدا: به کلیه فضاها، ابنیه، معماری آثار حجمی و نقوش برجسته مرتبط با شهیدان و مفاهیم ایثار و شهادت که توسط خانواده شهدا یا متولیان در گلزار شهدا، یادمان های شهدای گمنام و مناطق عملیاتی یا سایر نقاط طراحی و اجرا می گردد اطلاق می شود.
۵ .۱ .مراکز فرهنگی همجوار: به مراکزی اطلاق می گردد که در هر گلزار یا همجوار گلزار، یادمان های شهدای گمنام ساخته می گردد و وظیفه پشتیبانی فرهنگی از گلزار و یادمان ارایه خدمات فرهنگی مرتبط را به عهده دارد.
6 .۱ .نوسازی، بهسازی و ساماندهی گلزار و یادمان های شهدای گمنام: به کلیه اقدامات مرتبط با طراحی، ساخت، فضاسازی، بهسازی، مرمت و احیای مزار و مناسب سازی در قالب طرح‌های معماری بناهای یادمانی و فضاهای فرهنگی با حفظ اصالت گلزار و یادمان های شهدای گمنام طراحی و اجرا می شود اطلاق می گردد.
۷ .۱ .ساخت و تاسیس گلزار شهدا و یادمان های شهدای گمنام: جانمایی، تملک، آماده سازی و فضاسازی مکان مناسب برای ایجاد گلزار برای دفن پیکر مطهر شهدای جدید و شهدای گمنام.
۸ .۱ .یادمان شهید: به کلیه فضاها، ساختمان ها، معماری، آثار حجمی و نقوش برجسته و نیمه برجسته مرتبط با شهیدان و مفاهیم ایثار و شهادت، طراحی و در گلزار شهدا و یادمان های شهدای گمنام در سراسر کشور یا در جوار آن اجرا می گردد اطلاق می گردد.
۹ .۱ .ارکان و اجزای گلزار شهدا و یادمان های شهدای گمنام: فضای اختصاصی گلزار و یادمان های شهدای گمنام، مزار شهید، سنگ مزار، پرچم، یادمان ها، نمادها، حجله، عکس، آثار شهید، ادبیات منقوش بر سنگ مزار، سقاخانه و مرکز فرهنگی.
۲ .ارزش ها در حوزه گلزارها، یادمان های شهدای گمنام
1 .۲ .الهام بخشی و پیام گستری: بسط و انتقال پیام، آرمان ها و ارزش های والای شهدا با استفاده از عنصر شکل و محتوا و فرهنگی سازی محیط گلزارها
۲ .۲ .پیوستگی و یکپارچگی: ایجاد حس یکپارچگی بین اجزاء و کارکردهای معنوی، اجتماعی، فرهنگی و روانی گلزارها و جلوگیری از گسست نسلی
۳ .۲ .عزت و منزلت: ایجاد حس ارزشمندی و افتخار گلزارها و یادمان ها و ایجاد حس تعلق اجتماعی و احترام به گلزارها و یادمان های ایثار و شهادت
4 .۲ .تعادل و تناسب: رعایت اعتدال و دوری از افراط و تفریط و تأکید بر تناسب شکلی و مفهومی گلزار و یادمان ها با شأن و پیام شهیدان
5. ۲ .اعتماد، وفاق و مشارکت عمومی: ایجاد حس اعتماد، انسجام و افزایش سرمایه اجتماعی با معرفی گلزارها و یادمان های ایثار، فداکاری و شهادت و بسیج همه منابع و مردم در حفظ و نگهداری گلزارها و یادمان ها.
۶ .۲ .الگوسازی: ایجاد بسترهای فرهنگی، معرفی و الگوسازی نمادهای ایثار و شهادت به صورت مداوم با بهره مندی از پیام های ایثار و فداکاری و هویت بصری گلزارها و یادمان ها
۷ .۲ .جاودانگی: ایجاد حس جاودانگی و ماندگاری برای یادمان های ایثار و شهادت و نمادسازی این جاودانگی در گلزارها و یادمان ها
۳ .چشم انداز گلزارها و یادمان شهدا در افق آینده:
۱ .۳ .گلزار مکانی با هویت ملی
۲ .۳ .میراث معنوی ماندگار، پویا و برخوردار از سهم برتر در تعمیق و ترویج فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت
۳ .۳ .یادمان فاخر از فرهنگ ایثار و شهادت.
۴ .۳ .قابل احترام و نماد همبستگی ایرانیان
۵ .۳ .معرف تاریخ و فرهنگ انقلاب، دفاع مقدس و مقاومت
۶ .۳ .با معماری هماهنگ با پیام شهیدان، الهام بخش، جذاب و انگیزه آفرین برای تمامی نسل ها.
۷ .۳ .زیارتگاه و میعادگاه عاشقان و آزادگان از سراسر جهان
۸ .۳ .برخوردار از نقش محوری در تأثیرات معنوی وکارکردهای اجتماعی و فرهنگی.
۴ .رسالت سند:
۱ .۴ .سیاست گذاری، هدایت، حمایت، نظام مندسازی و نظارت
۲ .۴ .هم افزایی، هماهنگ سازی، ایجاد وحدت رویه و تقسیم کار و وظائف
۳ .۴ .تعیین ذینفعان، تأمین ساختار و منابع برای حفظ و اداره گلزارها و یادمانهای شهدای گمنام
۴ .۴ .هویت بخشی، ماندگارسازی، تاثیرگزاری و توسعه کارکردهای گلزارها و یادمان ها
۵ .اهداف کلان در حوزه گلزارها:
۱ .۵ .تبیین و توسعه نقش گلزارها و یادمان های شهدا در خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی. ۲.۵
2 .5 .صیانت و حفاظت از گلزارها و یادمان های شهدا بعنوان میراث ارزشمند ملی، انقلاب، دفاع مقدس و مقاومت
۳ .۵ .بهره گیری از ظرفیت های فرهنگی و معنوی گلزارها و یادمان ها برای بسط و گسترش فرهنگ مقاومت، ایثار، جهاد و شهادت
۴ .۵ .تعمیق و تحکیم رابطه نسل های حال و آینده با آرمان ها، ارزش ها و سبک زندگی شهیدان
۵ .۵ .تدوین مقررات، ترسیم خط مشی، ایجاد وحدت مدیریت و رویه و بسیج منابع برای حفظ و نگهداری گلزار و یادمان شهدا
۶ .۵ .ماندگار و جهانی سازی گلزارها و یادمان ها از طریق ثبت ملی و فراملی آنها به عنوان نمادهای مردمی و معرفی به سایر ملل
۷ .۵ .استانداردسازی فرایند احداث و نگهداری گلزارها، مزارها و یادمان ها مبتنی بر آینده پژوهی و بهبود فرایند.
۸ .۵ .مردمی سازی اداره گلزارها و یادمان ها، توسعه احساس مسئولیت نسبت به مزار شهیدان و فرهنگ وقف و نذر در تمامی ابعاد با محوریت تأمین منابع و اداره گلزارها و یادمان ها
۹ .۵ .نهادینه سازی، توسعه، تعمیق و استمرار فرهنگ اسلام ناب یعنی زیارت عارفانه و تالش برای بخدمت گیری مجموعه اجزاء گلزار و یادمان ها در جهت پیوند معنوی زائر با مزور
۱۰ .۵ .ارتقاء احساس تعلق، مسئولیت و قدرشناسی آحاد جامعه به پاسداشت ایثار و شهادت. .
6 . راهبردهای کالن در حوزه گلزارها و یادمان ها:
۱ .۶ .آسیب شناسی، نظارت مستمر و بهبود مستمر
۲ .۶ .شفاف سازی و به روزرسانی اطلاعات با قابلیت دسترسی تمامی ذینفعان
۳ .۶ .مردمی سازی و کاهش تصدی گری
۴ .۶ .عمومی سازی و پرهیز از ویژه سالاری و خاص گزینی شهیدان.
۵ .۶ .پژوهش محوری، تخصص گرایی و آینده پژوهی
۶ .۶ .بهره گیری از فناوری در بهبود خدمات
۷ .۶ .ارتقاء آگاهی، معرفت و انگیزه عمومی نسبت به گلزارها و یادمان ها، تبلیغ نمادهای معماری به کار رفته و تشویق سیستم های تبلیغی و رسانه ای به استفاده حرفه ای از این نمادها
۸ .۶ .تأکید بر مشارکت گروه های مردمی، راویان، حافظان گلزارها، یادمان ها و خادمین شهدا و توسعه تلقی ارزشی خدمت به گلزارها و یادمان ها بعنوان شاخص توفیق یا موفقیت در مدیریت
۹ .۶ .پیش بینی پذیر، نظام مند و مدیریت نمودن ایجاد مزارهای یادبود، مزار مجدد، مزار شهدای جاویدالاثر شناسایی شده، شهدای گمنام دفن غیرشهید و…. از طریق وضع و تضمین مقررات و الزامات مورد نیاز.
۱۰ .۶ .هدایت و هماهنگ سازی منابع و انگیزه ها به سمت کانون های نیاز و اهداف توسعه ای گلزارها و یادمان ها
۱۱ .۶ جلوگیری از اقدامات و مداخلت سلیقه ای و بخشی در گلزارها و یادمان ها
۱۲ .۶ .حفظ، ارتقاء و فرهنگی سازی محیط گلزارها و یادمان ها به گونه ای که هر یک از آنها در راستای بسط و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت ایفای نقش کند.
۱۳ .۶ .تعریف، توسعه و تعمیق کارکردهای اجتماعی و فرهنگی گلزارهای شهدا، یادمان های شهدای گمنام.
۱۴ .۶ .حفظ شاکله و اصالت فرهنگی سنتی و بوم سازگان مزار (سنگ مزار، حجله، پرچم و …) و یادمان های شهدای گمنام متناسب با اقلیم، مذهب و فرهنگ بومی منطقه.
۱۵ .۶ .یکپارچه و چابک سازی سیستم مدیریت گلزارها، یادمان های شهدای گمنام، منطقی و استانداردسازی فرایند و حوزه مداخله دستگاه های ذیربط
7 . سیاست ها
۱ .۷ .وحدت موضع بین مسئولین و پرهیز از مواضع متفاوت
۲. ۷ .حفظ و توسعه کارکرد انسجام بخش گلزارها و یادمان ها بعنوان نماد وفاق ملی
۳ .۷ .پیش بینی ساز و کارهای حقوقی کارآمد و تعیین سطح اختیار، مالکیت و مداخله ذینفعان (بازماندگان در طبقات مختلف ارث، دستگاه ها و…)
۴ .۷ .افزایش باورمندی و انگیزه جامعه به ارزش های شهیدان و ایثار اجتماعی
۵ .۷ .درونی سازی و انتقال بین نسلی مفهوم ایثار و پیام شهیدان
۶ .۷ .حفظ معنویت و حرمت، فرهنگی سازی و نمادسازی فرهنگ ایثار و شهادت
۷ .۷ .جلب رضایت و مشارکت حداکثری جامعه هدف در نگهداری گلزارهای شهدا و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت به صورت مردمی
۸ .۷ . توسعه و تعمیق فرهنگ ایثار و شهادت، حفظ یاد و خاطره، بزرگداشت شهیدان و ترویج فرهنگ زیارت.
۸ .سیاست های اجرایی
۱ .۸ .استفاده هر چه بیشتر از فضای گلزار شهدا و یادمان های شهدای گمنام برای برنامه های فرهنگی و اجتماعی
۲ .۸ .برنامه‌ریزی، سیاست گذاری، راهبری، هم افزایی، حمایت و نظارت بر تحقق اهداف سند و عملکرد دستگاه های ذیربط
۳ .۸ .تأمین اعتبار مورد نیاز برای نگهداری، بهسازی، اقدامات فرهنگی توسط دستگاه های ذیربط
۴ .۸ . پیشگیری از انحصار طلبی در اداره گلزارها و یادمان های شهدای گمنام، گرایشات جناحی، نگرش سوداگرانه یا سیاحتی نسبت به گلزارها و یادمان ها.
۵ .۸ .ممانعت از هرگونه اقدام سلیقه ای، موازی و خارج از چارچوب و ساختار مصوب
۶ .۸ .آگاه سازی، توجیه و همراه سازی خانواده های معظم شهدا در ایجاد هرگونه تغییر در گلزارها و یادمان ها
۷ .۸ .مستندسازی اقدامات و تجربیات
۸ .۸ .آسیب شناسی و تحلیل روند به منظور پیش بینی، پیشگیری و مقابله موثر با هرگونه تحریف، تصرف، تغییر و…
۹ .۸ .انجام نیازسنجی، رضایت سنجی و ارزیابی تأثیر پیوسته برای بهبود ارائه خدمات، توسعه و تکمیل تجربه زیستی در گلزار شهیدان، یادمان شهدای گمنام
۱۰ .۸ .به روزرسانی و در دسترس قرار دادن اطلاعات مزارها، گلزارها و شهدای صاحب مزار شهدای گمنام در قالب بانک اطلاعاتی و ایجاد قابلیت زیارت مجازی گلزارها و یادمان ها.
۱۱ .۸ .ساماندهی گلزارها و یادمان ها به منظور سهولت دسترسی و زیارت، افزایش جذابیت و ارتقاء تأثیر فرهنگی، معنوی و اجتماعی با رعایت اصل سادگی و پرهیز از تبرج و تجمل.
۱۲ .۸ .ثبت ملی و بین المللی گلزارهای منتخب توسط سازمان های مرتبط ملی و فراملی به عنوان میراث ملموس و معنوی ماندگار.
۹ .نگاشت نهادی: دستگاه های متولی اصلی در اداره امور گلزارها و یادمان های شهدای گمنام
۱ .۹ .شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت.
۲ .۹ .بنیاد شهید و امور ایثارگران
۳ .۹ .وزارت کشور
۴ .۹ .وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۵ .۹ .ستاد کل نیروهای مسلح
6. ۹ .بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
۷ .۹ .وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
۸ .۹ .سایر دستگاه های ذیربط
10 . این دستورالعمل در ۱۰ ماده و ۸۱ بند در جلسه شماره ۳ مورخ 19 /04 /1400 شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت مطرح و به تصویب رسید و به انضمام مصوبات چهارمین جلسه مورخ 10 /07 /1401 به توشیح رئیس محترم جمهور و رئیس شورای عالی رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.