ماده واحده- موافقتنامه خدمات هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان مشتمل بر یک مقدمه، بیست ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست، تصویب و به دولت اجازه مبادله اسناد آن داده می شود.
تبصره – در اجرای این موافقتنامه و اصلاحات بعدی آن رعایت اصول هفتاد و هفتم (۷۷)، یکصد و بیست و پنجم (۱۲۵) و یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.
متن موافقتنامه خدمات هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان؛ که عضو موافقتنامه (کنوانسیون) هواپیمایی کشوری بین المللی مورخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی می باشند، که در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید و از این پس طرف های متعاهد نامیده می شوند، به منظور تأسیس و بهره برداری از خدمات هوایی منظم بین و ماورای سرزمین های خود به شرح زیر موافقت کردند:
ماده ۱) تعاریف از نظر این موافقتنامه:
الف ) اصطلاح «موافقتنامه (کنوانسیون)» به موافقتنامه (کنوانسیون) هواپیمایی کشوری بین المللی که در تاریخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید، اطلاق می شود و شامل اصلاحات موافقتنامه (کنوانسیون) که به موجب ماده (۹۴) آن تصویب شده و برای طرف های متعاهد لازم الاجراء گردیده و نیز ضمایم موافقتنامه (کنوانسیون) و اصلاحات آنها که به موجب ماده (۹۰) آن به تصویب رسیده و برای طرف های متعاهد لازم الاجراء شده است، خواهد بود.
ب ) اصطلاح «مقامهای هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به «سازمان هواپیمایی کشوری» و هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن سازمان باشد اطلاق می گردد و در مورد جمهوری صربستان به وزارت حمل و نقل و مدیریت هواپیمایی کشوری جمهوری صربستان و یا هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن مقامها باشد، اطلاق می شود.
پ ) اصطلاح «شرکت هواپیمایی تعیین شده» به یک یا چند شرکت هواپیمایی اطلاق می شود که به موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شوند و اجازه فعالیت بیابند.
ت ) اصطلاح «مسیرهای مشخص شده» به مسیرهای تعیین شده در پیوست این موافقتنامه اطلاق می گردد.
ث ) اصطلاح «خدمات مورد توافق» به خدمات هوایی بین المللی منظم مسیرهای مشخص شده برای حمل مسافران، بار همراه، بار غیرهمراه، پست، به صورت مجزا یا ترکیبی، اطلاق می شود.
ج ) اصطلاح «ظرفیت» در مورد هواپیما، به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و در مورد «خدمات مورد توافق» به حاصل ضرب ظرفیت هواپیمای مورد استفاده در چنین خدماتی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق می شود.
چ ) اصطلاح «سرزمین» در مورد یک کشور، دارای همان معنایی است که در ماده (۲) موافقتنامه (کنوانسیون) برای آنها ذکر شده است.
ح ) اصطلاحات «خدمات هوایی»، «خدمات هوایی بین المللی»، «شرکت هواپیمایی» و «توقف به منظورهای غیرحمل و نقل» دارای همان معانی است که در ماده (۹۶) موافقتنامه (کنوانسیون) برای آنها ذکر شده است.
خ ) اصطلاح «نرخ» به قیمتی اطلاق می شود که برای حمل مسافر، بار همراه و غیرهمراه پرداخت گردد و شامل شرایطی که به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال می شود از جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگی ها و سایر خدمات جنبی به استثناء دستمزدها و شرایط حمل پست، می باشد.
د ) اصطلاح «اشتراک گذاری شناسه (کد)» به استفاده از شناسه (کد) شناسایی پرواز یک شرکت هواپیمایی در خدمات انجام شده توسط یک شرکت هواپیمایی دوم اطلاق می شود که خدمات آن نیز به طورمعمول به عنوان خدمات «شرکت هواپیمایی دوم» شناسایی و توسط آن شرکت انجام می شود.
ماده ۲) اعطای حقوق
۱ـ هر طرف متعاهد جهت انجام خدمات هوایی بین المللی منظم به وسیله شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر اعطاء می نماید:
الف ) پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر؛
ب ) توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیرحمل و نقل؛ پ ) توقف در سرزمین مذکور به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بارگیری و تخلیه بار و پست در حمل و نقل بین المللی در نقاط مشخص شده در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه.
۲ ـ استفاده از حقوق حمل و نقل در نقاط واسط و ماوراء مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه مشروط به توافق میان مقامهای هواپیمایی طرف های متعاهد خواهد بود.
۳ ـ هیچ یک از مفاد این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد این حق را اعطاء کند که در داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
۴ ـ چنانچه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد به دلیل درگیری های مسلحانه، تعرضات سیاسی یا شرایط غیرمعمول دیگری قادر به انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده نباشند، طرف متعاهد دیگر نهایت تلاش خود را جهت تسهیل انجام خدمات مزبور در مسیرهای مناسبِ موقت به عمل خواهد آورد.
۵ ـ شرکتهای هواپیمایی هر طرف متعاهد که بر اساس ماده (۳) این موافقتنامه تعیین نشده اند نیز از حقوق تعیین شده در جزء های «الف» و «ب» این ماده برخوردار خواهند بود.
ماده ۳) تعیین و اجازه
۱ ـ هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه کتبی به طرف متعاهد دیگر یک یا چند شرکت هواپیمایی را برای انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین، یا با اعلامیه مذکور شرکت هواپیمایی تعیین شده را حذف کند یا تغییر دهد.
۲ ـ پس از دریافت اعلامیه موضوع بند (۱) مقامهای صلاحیت دار طرف متعاهد دیگر باید با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده اجازه مقتضی را بدون تأخیر به شرکت هواپیمایی تعیین شده مزبور اعطاء کنند.
۳ ـ مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می توانند از شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را که معمولاً به موجب مفاد موافقتنامه (کنوانسیون) توسط آن مقامها در مورد خدمات هوایی بین المللی اعمال می گردد، دارا می باشد.
۴ ـ هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که مجاب نشده باشد مالکیت عمده و پایش (کنترل) مؤثر شرکت هواپیمایی تعیین شده متعلق و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع آن است از اعطای اجازه بهره برداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را که برای اعمال حقوق مذکور در ماده (۲) این موافقتنامه توسط آن شرکت هواپیمایی تعیین شده لازم بداند، وضع نماید.
۵ ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده می تواند در هر زمان پس از دریافت اجازه مندرج در بند (۲) این ماده بهره برداری از خدمات مورد توافق را آغاز کند مشروط بر آنکه نرخی مطابق ضوابط ماده (۱۱) این موافقتنامه در مورد خدمات مزبور وضع شده و مجری باشد.
ماده ۴) تعلیق و لغو
۱ ـ هر طرف متعاهد می تواند در موارد مشروح زیر مجوز بهره برداری را لغو یا استفاده از حقوق مندرج در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق، یا هر شرطی را که برای استفاده از این حقوق لازم می داند وضع کند:
الف ) چنانچه قانع نشود که مالکیت عمده و پایش (کنترل) مؤثر شرکت هواپیمایی مذکور متعلق و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع وی می باشد؛ یا
ب ) چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را اعطاء نموده است رعایت نکند؛ یا پ ) چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور در انجام عملیات بهره برداری از خدمات مورد توافق طبق مفاد این موافقتنامه تخطّی کند.
۲ ـ لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده جز در مواردی که برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات و یا مفاد این موافقتنامه فوریت داشته باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت. این مشورت بین مقامهای هواپیمایی پس از دریافت درخواست در اسرع وقت شروع خواهد شد.
ماده ۵) شمول قوانین و مقررات
۱ ـ قوانین و مقررات هر طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهایی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند و نیز قوانین و مقررات مربوط به بهره‌برداری و هوانوردی این قبیل هواپیماها مادام که برفراز یا داخل سرزمین آن طرف متعاهد می‌باشند، در مورد هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد.
۲ ـ قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافرین، خدمه، بار یا پست از سرزمین آن می باشد از قبیل تشریفات ورود و خروج، مهاجرت و همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافرین، خدمه، بار یا محمولات پستی هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مادام که در سرزمین مذکور باشند اعمال خواهد شد.
۳ ـ هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه ای از قوانین و مقررات مذکور در این ماده را در اختیار آن قرار خواهد داد.
۴ ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد برای تبلیغ حمل و نقل هوایی و فروش خدمات حمل و نقل و سایر محصولات جانبی و ارائه خدمات لازم برای بهره برداری از خدمات هوایی، طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر، در سرزمین آن طرف متعاهد، دفتر نمایندگی تأسیس نماید.
۵ ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد طبق قوانین و مقررات مربوط به ورود، اقامت و اشتغال طرف متعاهد دیگر، نسبت به وارد کردن کارکنان مدیریتی، فنی، عملیاتی و سایر کارکنان متخصص مورد نیاز برای بهره برداری از خدمات توافق شده و تسهیل آن اقدام نماید.
6 ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد خدمات حمل و نقل را با استفاده از مدارک حمل و نقلی خود در سرزمین طرف متعاهد دیگر، طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر به فروش برساند. فروش می تواند به طور مستقیم توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده، یا از طریق عوامل فروش آنها انجام شود.
۷ ـ هر طرف متعاهد، بنا به درخواست و پس از تسویه تعهدات مالیاتی طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر، حق انتقال درآمدهای مازاد بر مخارج حاصل از بهره برداری از خدمات هوایی بین المللی در سرزمین خود را به شرکت هواپیمایی تعیین شده آن طرف متعاهد اعطاء خواهد کرد.
۸ ـ این انتقال بر اساس قوانین و مقررات سرزمین طرف متعاهدی انجام خواهد شد که معامله در آن صورت گرفته است و غیر از هزینه های رایج دریافتی توسط بانک ها جهت انجام چنین معاملاتی، مشمول هیچ هزینه ای نخواهد بود.
ماده ۶) معافیت از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض
1 – هواپیماهایی که توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد در خدمات مورد توافق مورد بهره برداری قرار می گیرند و نیز لوازم مورد نیاز جاری آنها، مواد سوختی و روغن موتور و مواد مصرفی هواپیما که در داخل هواپیما قرار داده شده است، هنگام ورود به سرزمین طرف متعاهد دیگر، بر اساس عمل متقابل، از پرداخت کلیه حقوق گمرکی و سایر عوارض واردات، دستمزدهای بازرسی و سایر مالیات ها و هزینه های مشابه معاف خواهند بود، مشروط بر این که این لوازم، قطعات یدکی و مواد مصرفی تا زمان ترک سرزمین آن طرف متعاهد در داخل هواپیما باقی بماند.
2 ـ به غیر از هزینه های مربوط به خدمات انجام شده، موارد زیر نیز بر اساس عمل متقابل از عوارض، دستمزدها و هزینه های مشابه معاف خواهند بود:
الف ) سوخت و روغن موتور مصرفی هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در انجام خدمات توافق شده، حتی در زمانی که قرار باشد مواد مصرفی مزبور در بخشی از پرواز بر فراز سرزمین طرف متعاهدی که در آنجا مواد مزبور در داخل هواپیما قرار گرفته است، استفاده شوند؛
ب ) قطعات یدکی از جمله موتور و لوازم مورد نیاز جاری، وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد به منظور تعمیر و نگهداری هواپیماهای مورد استفاده توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در خدمات مورد توافق؛
پ ) خوارباری که در سرزمین یک طرف متعاهد، بارِ هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر می شود تا هنگام انجام خدمات توافق شده در داخل آن هواپیماها استفاده شود؛
ت ) کالاهای تبلیغاتی و اقلام متحد الشکل و مدارک فاقد ارزش بازرگانی شرکت های هواپیمایی، مورد استفاده توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد در سرزمین طرف متعاهد دیگر؛ ممکن است مقرر گردد اقلام موضوع این بند تحت نظارت یا پایش (کنترل) گمرکی قرار گیرند.
۳ – لوازم مورد نیاز جاری هواپیما و نیز کالاها، مواد مصرفی و قطعات یدکی نگهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد، فقط با موافقت مقامهای گمرکی طرف متعاهد دیگر در سرزمین آن طرف قابل تخلیه است. در این صورت می توان آنها را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً صادر می شوند یا مشمول یکی از رویه های مصوب گمرک قرار می گیرند تحت نظارت مقامهای گمرکی نامبرده قرار داد.
ماده ۷) گذر (ترانزیت) مستقیم مسافران، اثاثیه مسافران و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در گذر (ترانزیت) مستقیم قرار دارند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص یافته خارج نمی شوند، فقط مشمول پایش (کنترل) ساده ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی که در گذر (ترانزیت) مستقیم است از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
ماده ۸) تسهیلات و هزینه های فرودگاهی
۱ ـ هر یک از طرفهای متعاهد در سرزمین خود فرودگاه یا فرودگاههایی را جهت استفاده شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیرهای مشخص شده تعیین خواهد کرد و تسهیلات ارتباطی، هوانوردی، هواشناسی و سایر خدماتی را که برای بهره برداری خدمات مورد توافق لازم است در اختیار شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد.
2 ـ هر یک از طرفهای متعاهد می تواند در قبال استفاده هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تأسیسات آن هزینه های عادلانه و معقولی دریافت دارد، مشروط بر آنکه میزان این هزینه ها از آنچه شرکت های هواپیمایی آن که در خدمات هوایی مشابه بین المللی تردد می کنند، برای استفاده از چنین فرودگاه و تأسیساتی می پردازند، تجاوز نکند.
ماده ۹) مقررات ظرفیت و تصویب برنامه های پرواز
۱ ـ شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد از رفتار عادلانه و برابر برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده از فرصت های متساوی بهره مند باشند.
۲ ـ در انجام خدمات مورد توافق، شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را مورد نظر قرار خواهد داد تا من غیرحق در خدمات طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ ـ هدف اصلی از برقراری خدمات مورد توافق توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب جهت رفع نیازمندی های جاری و پیش بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین کننده شرکت هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر می باشد.
۴ ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد همچنین می تواند با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده، ظرفیتی را برای رفع نیازمندی های حمل و نقل بین سرزمین های کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف متعاهد دیگر تأمین نماید.
۵ ـ ظرفیتی که عرضه می شود شامل تعداد خدمات و نوع هواپیمای مورد استفاده شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد در خدمات مورد توافق می تواند از سوی شرکت های هواپیمایی تعیین شده پیشنهاد شود. پیشنهاد مزبور پس از مذاکره و تبادل نظر بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده ارائه خواهد شد. ظرفیت مذکور با تصویب مقامهای هواپیمایی طرف های متعاهد تعیین و اجراء خواهد شد.
۶ ـ در صورت عدم توافق بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد، مسائل مندرج در بند (۵) این ماده از طریق توافق بین مقامهای هواپیمایی طرف های متعاهد حل و فصل خواهد گردید. تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.
۷ ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر سی (۳۰) روز قبل از شروع خدمات در مسیرهای مشخص شده، برنامه های پرواز را برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد. در موارد خاص می توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامهای نامبرده تغییر داد.
ماده ۱۰) شناسایی گواهینامه ها و پروانه ها گواهینامه های قابلیت پرواز و گواهینامه های صلاحیت و پروانه هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد، برای بهره برداری از خدمات مورد توافق در مسیرهای تعیین شده، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر این که شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه ها و پروانه های مزبور مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) وضع شده یا خواهد شد. در هر حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می دارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه های صلاحیت و پروانه هایی که برای اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری نماید.
ماده ۱۱) نرخهای حمل و نقل هوایی
۱ ـ نرخهای مورد اجراء توسط شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد در بهره برداری از خدمات مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره برداری و سود معقول و خصوصیات خدمات و نرخهای شرکت های هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان مسیرها خدمات هوایی منظم انجام می دهند، وضع می گردد.
۲ ـ هر طرف متعاهد می تواند اطلاعیه قبلی در خصوص نرخها به مقامها هواپیمایی بدهد یا نرخهای مورد اجراء برای انجام خدمات مورد توافق را نزد آن مقامها ثبت نماید.
۳ ـ نرخهای موضوع بند (۱) این ماده بر اساس قواعد زیر تعیین می گردد:
الف ) در صورتی که شرکت های هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه بین المللی شرکت های هواپیمایی با ساز و کار تعیین نرخ باشند و یک قطعنامه نرخ، راجع به خدمات مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها بر اساس این قطعنامه بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد توافق خواهد شد.
ب ) چنانچه هیچکدام از شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد عضو اتحادیه شرکت های هواپیمایی نباشند و یا قطعنامه نرخ مندرج در جزء «الف» فوق وجود نداشته باشد شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف های متعاهد در مورد نرخهایی که برای خدمات مورد توافق اعمال می گردد بین خود توافق خواهند کرد.
پ ) نرخهایی که به ترتیب مندرج در جزء های «الف» و «ب» فوق مورد توافق قرار می گیرد لااقل سی (۳۰) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجراء برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید. این محدوده زمانی با موافقت مقامهای مذکور قابل تغییر است.
ت ) چنانچه شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای قابل اجراء به توافق برسند یا چنانچه یک طرف متعاهد شرکت هواپیمایی خود را به منظور انجام خدمات مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده (۱۵) روز اول از دوره سی (۳۰) روزه موضوع جزء «پ» فوق، مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین شرکت های هواپیمایی طرفهای متعاهد طبق جزء های «الف» و «ب» فوق به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام دارند، مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب جهت اجراء به توافق برسند. به طور کلی هیچ نرخی قبل از تصویب مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد به مورد اجراء گذارده نخواهد شد. با وجود این چنانچه ظرف پانزده (۱۵) روز یاد شده، هیچ کدام از مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد عدم رضایت خود را نسبت به نرخهای توافق شده بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده اعلام ندارند، نرخهای مزبور تصویب شده تلقی خواهد شد.
4 ـ هیچ یک از طرفهای متعاهد اقدامی یک جانبه برای جلوگیری از دایر کردن یا تداوم یک نرخ پیشنهادی جهت اجراء یا به اجراء در آمده توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد در بهره برداری از خدمات مورد توافق، انجام نخواهد داد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد باور داشته باشد که هرگونه نرخ مزبور در تناقض با مفاد مندرج در این ماده است، می تواند درخواست مشاوره نماید و ظرف چهارده (۱۴) روز پس از دریافت مراتب ثبت، دلایل نارضایتی خود را به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این مشاوره ها حداکثر سی (۳۰) روز پس از دریافت درخواست انجام خواهد شد.
۵ ـ نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۲) امنیت هوانوردی
۱ ـ طرفهای متعاهد حقوق و تعهداتی را که به موجب حقوق بین الملل در قبال یکدیگر در خصوص حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله گرایانه غیرقانونی دارند، مورد تأکید قرار می دهند. طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهداتی که به موجب حقوق بین الملل به عهده دارند، به ویژه طبق مفاد موافقتنامه (کنوانسیون) راجع به جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو به تاریخ 23 /6 /1342 هجری شمسی مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳ میلادی، موافقتنامه (کنوانسیون) راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ 25 /9 /1349 هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ میلادی و موافقتنامه (کنوانسیون) راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ 1 /7 /1350 هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ میلادی، سند الحاقی (پروتکل) راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی خشونت آمیز در فرودگاههای خدمات دهنده به هواپیماهای کشوری بین المللی مکمل موافقتنامه (کنوانسیون) جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ 5 /12 /1366 هجری شمسی مطابق با ۲۴ فوریه ۱۹۸۸ میلادی و موافقتنامه (کنوانسیون) علامتگذاری مواد منفجره پلاستیکی به منظور شناسایی، امضاء شده در مونترال به تاریخ 10 /12 /1369 هجری شمسی مطابق با ۱ مارس ۱۹۹۱ عمل خواهند کرد.
۲ ـ طرفهای متعاهد حسب تقاضا، کلیه مساعدت‌های لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری ارائه خواهند کرد.
۳ ـ طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمایم موافقتنامه (کنوانسیون) هواپیمایی کشوری بین المللی شناخته شده اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد قابل اجراء است عمل نمایند. هر یک از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیماهایی که محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دائمی متصدیان آنها در سرزمین وی واقع شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد که مطابق مقررات هوانوردی مزبور عمل کنند.
4 ـ هر طرف متعاهد می تواند از متصدیان هواپیماها بخواهد که مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) این ماده را که طرف متعاهد دیگر برای ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است، رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین آن اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خوار و بار هواپیما پیش از سوار شدن مسافران یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می شود. همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با تهدیدی خاص به عمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
۵ ـ هرگاه هواپیماهای کشوری به طور غیرقانونی تصرف شود و یا اعمال غیرقانونی دیگری علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی صورت پذیرد، و یا تهدیدی در این مورد انجام گیرد، طرفهای متعاهد باید از طریق تسهیل ارتباطات و اتخاذ تدابیر مناسب دیگر به منظور ختم سریع و بی خطر حادثه و یا خنثی کردن تهدید مزبور به یکدیگر یاری رسانند .
ماده ۱۳) ایمنی هوانوردی
۱ ـ هرطرف متعاهد می تواند در هر زمان در رابطه با استانداردهای ایمنی در زمینه های مربوط به تأسیسات هوانوردی، خدمه پرواز، هواپیما و بهره برداری از هواپیما که طرف متعاهد دیگر به کار گرفته است، درخواست مشاوره نماید. چنین مشاوره ای ظرف مدت سی روز از تاریخ درخواست مزبور انجام خواهد شد.
۲ ـ چنانچه پس از مشاوره مزبور یک طرف متعاهد ملاحظه کند استانداردهای ایمنی در زمینه های موضوع بند (۱) که در آن زمان به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) وضع شده به طور مؤثر توسط طرف متعاهد دیگر به کار گرفته یا اجراء نمی شود، طرف متعاهد دیگر را از یافته های مزبور و اقداماتی که برای تطبیق با استانداردهای ایکائو ضروری به نظر می رسد آگاه خواهد کرد. طرف متعاهد دیگر اقدام اصلاحی مناسب را در فرصت زمانی توافق شده اتخاذ خواهد نمود.
۳ ـ همچنین به موجب ماده (۱۶) موافقتنامه (کنوانسیون) توافق می شود هر نوع هواپیمایی که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد یا از طرف آن در خدماتی از مبداء سرزمین طرف متعاهد دیگر یا بالعکس مورد بهره برداری قرار گیرد، می تواند مادامی که در سرزمین طرف متعاهد دیگر است، مشمول بازرسی نمایندگان مجاز طرف متعاهد دیگر قرار گیرد، مشروط بر اینکه این امر منجر به تأخیر بدون دلیل در بهره برداری از هواپیما نگردد. علی رغم تعهدات مندرج در ماده (۳۳) موافقتنامه (کنوانسیون) هدف این بازرسی، تأیید اعتبار اسناد هواپیمای مربوط، گواهینامه خدمه و تطبیق تجهیزات و وضعیت هواپیما با استانداردهای وضع شده در آن زمان به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) می باشد (در این ماده، بازرسی بارگیری وسیله نقلیه (رمپ) نامیده می شود).
۴ ـ در صورتی که هر یک از این بازرسی های بارگیری وسیله نقلیه (رمپ) یا مجموعه ای از بازرسی های بارگیری وسیله نقلیه (رمپ) موجب شود:
الف ) نگرانی جدی در مورد عدم مطابقت هواپیما یا بهره برداری از آن با حداقل استانداردهایی که در آن زمان به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) وضع شده، یا
ب ) نگرانی جدی در مورد فقدان رعایت و اجرای استانداردهای ایمنی که در آن زمان به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) وضع شده، ایجاد شود. طرف متعاهدی که نمایندگان مجاز آن، بازرسی بارگیری وسیله نقلیه (رمپ) را انجام می دهند، با توجه به ماده (۳۳) موافقتنامه (کنوانسیون)، می تواند نتیجه بگیرد الزاماتی که به موجب آن گواهینامه یا پروانه هایی در خصوص آن هواپیما یا خدمه هواپیما صادر شده یا اعتبار یافته، یا الزاماتی که به موجب آن هواپیما مورد بهره برداری قرار می گیرد، برابر یا بالاتر از حداقل استانداردهایی نیست که به موجب موافقتنامه (کنوانسیون) وضع شده است.
۵ ـ چنانچه از دسترسی برای انجام بازرسی بارگیری وسیله نقلیه (رمپ) در مورد هواپیمای مورد استفاده شرکت های هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد طبق بند (۳) این ماده توسط نماینده شرکت هواپیمایی مزبور ممانعت به عمل آید، طرف متعاهد دیگر می تواند چنین استنباط کند که نگرانی های جدی از نوع مذکور در بند (۴) این ماده وجود دارد و به نتایج موضوع آن بند برسد.
۶ ـ هر طرف متعاهد حق تعلیق یا تغییر فوری مجوز بهره برداری شرکت یا شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر را چنانچه اقدام فوری برای حصول اطمینان از ایمنی بهره برداری شرکت هواپیمایی تعیین شده ضروری باشد برای خود محفوظ می دارد.
۷ ـ هر اقدامی از سوی یک طرف متعاهد طبق بند (۶) این ماده با از بین رفتن زمینه اتخاذ آن اقدام متوقف خواهد شد.
۸ ـ با توجه به بند (۲) این ماده اگر مشخص شود که با پایان یافتن فرصت زمانی توافق شده، یک طرف متعاهد در حالت عدم مطابقت با استانداردهای ایکائو باقی مانده است، دبیر کل ایکائو باید از این موضوع و نیز تصمیم رضایت بخش بعدی نسبت به موقعیت مطلع گردد.
ماده ۱۴) تسلیم آمار مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در خدمات مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده خود به سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین را که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامهای هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها ارائه می گردد، بنابر تقاضا در اختیار مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد. ارائه هرگونه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورد درخواست مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر منوط به مذاکره و توافق طرفهای متعاهد خواهد بود.
ماده ۱۵) مشاوره، تغییر و اصلاح
۱ ـ طرفهای متعاهد جهت حسن اجرای این موافقتنامه از طریق مقامهای هواپیمایی خود با یکدیگر همکاری خواهند کرد و به این منظور مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می توانند در هر زمان از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر درخواست مشاوره کنند.
۲ ـ مشاوره درخواستی مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳ ـ هر یک از طرفهای متعاهد می تواند در هر زمان که لازم بداند خواستار تغییر یا اصلاح مفاد این موافقتنامه شود و در این صورت طرفهای متعاهد باید ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت درخواست مذاکره توسط طرف متعاهد دیگر در این خصوص به مذاکره بپردازند.
۴ ـ هرگونه تغییر یا اصلاح این موافقتنامه با رعایت مفاد ماده (۲۰) این موافقتنامه، به مورد اجراء نهاده خواهد شد.
۵ ـ علی رغم مفاد بند (۴) اصلاحات جدول مسیر پیوست این موافقتنامه می تواند، به طور مستقیم بین مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. اصلاحات با مبادله یادداشت های مقام های سیاسی دو طرف (دیپلماتیک) لازم الاجراء خواهد گردید.
ماده ۱۶) حل اختلافات
۱ ـ هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (پیوست های) آن بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند کرد که اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ ـ هر گاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل کنند، می توانند با توافق موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا هیأتی ارجاع کنند.
۳ ـ چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و (۲) این ماده در مورد حل اختلاف به نتیجه نرسند هر یک از طرفهای متعاهد می تواند با رعایت قوانین و مقررات مربوط خود، ضمن ارسال اطلاعیه ای برای طرف متعاهد دیگر موضوع را به هیأت داوری سه نفره مرکب از دو داور منتخب طرفهای متعاهد و یک سرداور ارجاع نماید. در صورت ارجاع امر به داوری، هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به معرفی یک داور اقدام می کند و داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ آخرین انتخاب، سرداور را تعیین خواهند کرد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند و یا داوران منتخب ظرف مدت مذکور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هر یک از طرفهای متعاهد می تواند از رئیس شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری بخواهد که حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور را تعیین نماید. سرداور باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای متعاهد روابط سیاسی دارد.
4 ـ در مواردی که سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس انجام خواهد شد و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچیک از طرفهای متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
۵ ـ هیأت داوری با توجه به سایر مواردی که طرفهای متعاهد توافق نموده اند آئین و محل داوری را تعیین خواهد نمود.
۶ ـ تصمیمات هیأت داوری برای طرفهای متعاهد لازم الاتباع است.
۷ ـ مخارج داوری، شامل هزینه ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط طرفهای متعاهد پرداخت خواهد گردید. هرگونه مخارجی که توسط شورا در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند (۳) این ماده بوجود آید به عنوان بخشی از هزینه های داوری محسوب خواهد گردید.
ماده ۱۷) فسخ هر طرف متعاهد می تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه طی اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به آگاهی سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری نیز خواهد رسید و در این صورت موافقتنامه دوازده (۱۲) ماه پس از اعلام دریافت اطلاعیه فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد، مگر آن که اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد شود. هرگاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند، اطلاعیه مزبور چهارده (۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۸) مطابقت با موافقتنامه (کنوانسیون) ها یا موافقتنامه های چندجانبه چنانچه موافقتنامه (کنوانسیون) یا موافقتنامه چندجانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم الاجراء گردد، این موافقتنامه و پیوست (پیوست های) آن باید از طریق مذاکره به شرح مندرج در ماده (۱۵) به نحوی اصلاح شود که با مقررات موافقتنامه (کنوانسیون) یا موافقتنامه مزبور انطباق یابد.
ماده ۱۹) ثبت این موافقتنامه و پیوست (پیوست های) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۲۰) لازم الاجراء شدن این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد از طریق مجاری سیاسی به طرف متعاهد دیگر مبنی بر اینکه اقدامات لازم را طبق قوانین و مقررات خود برای لازم الاجراء شدن این موافقتنامه به عمل آورده، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
برای گواهی مراتب بالا، نمایندگان تام الاختیار امضا کننده زیر که از طرف دولت های متبوع خود به طور مقتضی مجاز می باشند این موافقتنامه را امضاء نمودند.
این موافقتنامه در یک مقدمه و (۲۰) ماده و یک پیوست در بلگراد در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ هجری شمسی برابر با ۲۱ ژوئن ۲۰۱۸ میلادی در دو نسخه اصلی به زبان های فارسی، صربستانی و انگلیسی تنظیم گردید که همه متون دارای اعتبار یکسان می باشند. در صورت اختلاف در تفسیر متون، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف دولت جمهوری صربستان
پیوست -جدول مسیر
۱ ـ مسیرهایی که شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران می تواند خدمات هوایی را مورد بهره برداری قرار دهد . نقاط مبدا نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء هرنقطه در جمهوری اسلامی ایران هرنقطه هر نقطه در جمهوری صربستان هرنقطه
۲ ـ مسیرهایی که شرکت (های) هواپیمایی تعیین شده جمهوری صربستان می تواند خدمات هوایی را مورد بهره برداری قرار دهد. نقاط مبدا نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء هر نقطه در جمهوری صربستان هرنقطه هرنقطه در جمهوری اسلامی ایران هر نقطه
تذکر ۱ ـ هر شرکت هواپیمایی تعیین شده می تواند نقاط واسط و نقاط ماوراء مشخص شده در پیوست این موافقتنامه را در شرایطی مورد بهره برداری قرار دهد که حق بهره برداری از آزادی پنجم حمل و نقل بین این گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد مگر اینکه در این مورد بین دو طرف متعاهد توافقی به عمل آمده باشد.
تذکر ۲ ـ از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر یک از مسیرهای مشخصه می توان به اختیار شرکت های هواپیمایی تعیین شده در هر پرواز یا کلیه پروازها صرفنظر نمود.
تذکر ۳ ـ تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شرکت های هواپیمایی تعیین شده به شرط تأیید مقامهای هواپیمایی دو طرف متعاهد بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
تذکر ۴ ـ شرکت های هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در بهره برداری یا تداوم خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده، می توانند با تأیید مقام های هواپیمایی طرف های متعاهد ترتیبات بازاریابی مشارکتی همچون ترتیبات اشتراک گذاری شناسه (کد) را برقرار کنند.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه، شامل مقدمه و بیست ماده و یک پیوست در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ سی ام شهریور ماه یکهزار و چهارصد و یک مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 6 /7 /1401 به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ محمد باقر قالیباف