ضوابط ارائه محصولات فرهنگی دیجیتال

تاریخ تصویب: ۱۴۰۰/۰۶/۰۱
تاریخ انتشار: ۱۴۰۰/۰۶/۰۱

[نقل از سایت samandehi.ir]


مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال، حقوق و تكالیف قانونی مردم در زمینه نشر محتوای دیجیتال اعم از اطلاع‌رسانی، ارتباطات، تولید و عرضه دانش، آموزش و سرگرمی را مطابق ضوابط قانونی محترم میشمارد. همچنین برای دستیابی به اهداف سازمانی، سیاستهای ایجابی و نظارتی خود را پیگیری میکند.

بدیهی است با توجه به لزوم رعایت قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان و قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، رعایت حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان محتوا، الزامی است.

به یقین میتوان گفت که با توسعه کمی و کیفی رسانه‌های دیجیتال، ارتقاء دانش دیجیتالی و عرضه مناسب آن میتوان در فضای مجازی محلی، ملی و منطقه ای نقش آفرینی کرد.

همچنین با آگاهی فعالان صنعت فرهنگی دیجیتال، مدیران، کارشناسان، صاحب نظران و عموم مردم از قوانین مربوطه، ضمن حاکمیت حق و عدالت، حریم افراد در جامعه رعایت میشود که باعث افزایش اثربخشی و بازدهی تولیدات فرهنگی شده و هزینه‌های تولید، نشر و توزیع آثار دیجیتال کاهش مییابد.

در ادامه توضیحات بیشتری به همراه مثالهایی ارائه شده است که به نبایدهای تولید و ارائه محتوای آثار دیجیتالی میپردازد.


بخش اول: مصادیق فنی

ماده ۱) وجود اشكال سیستمی در نصب و یا اجرای نرم افزار

*توضیح: مراحل نصب نرم افزار باید به راحتی و بدون هیچ مشكلی صورت پذیرد. بروز هر گونه خطا و مشاهده هرگونه پیغام خطایی در ارتباط با نصب نرم افزار که منجر به عدم نصب گردد، باعث عدم تایید می گردد.


ماده ۲) عدم ارائه برنامه پیش نیاز

تبصره ۱: « برنامه پیش نیاز » برنامه ای است که برای استفاده از نرم افزار تحت سیستم عاملهای استاندارد مورد نیاز کاربر باشد

تبصره ۲: در صورت عدم ارائه نرم افزار پیش نیاز، این موضوع باید به صراحت روی بسته نرم افزار به رویت مشتری برسد


ماده ۳) عدم ارائه ی قفل یا شماره سریال برنامه

تبصره: در مورد نرم افزارهای Bootable درج شماره سریال روی بسته یا حامل الزامی است.


ماده ۴) نادرست بودن قفل یا سریال ارائه شده برای نرم افزار


ماده ۵) عدم امكان فعال سازی برنامه به جهت عدم ارتباط با پشتیبانی نرم افزار

تبصره: اگر نرم افزار نیاز به پشتیبانی داشته باشد باید زمان و فضای پشتیبانی نرم افزار کاملا مشخص باشد.


ماده ۶) نیاز به بستر نرم افزاری و شبكه‌ای غیر موجود یا غیرمتعارف فعلی و عدم اشاره به آن بر روی بسته نرم افزار


ماده ۷) عدم وجود سخت افزار مورد نیاز برای اجرای برنامه و عدم اشاره به آن بر روی بسته نرم افزار


ماده ۸) عدم اجرای نرم افزار

*توضیح ۱: در ارتباط با فعال ساز نرم افزار باید توضیحات لازم در این زمینه در فایل راهنما ارائه گردد.

همچنین اگر فعال سازی توسط شماره سریال یا فایل خاص صورت می گیرد، آن شماره سریال یا فایل باید به راحتی در دسترس کاربر قرار داده شده و لینک مربوط به آن در صفحه اول نرم افزار موجود باشد.

*توضیح ۲: حامل نرم افزار (CD یا DVD) باید فاقد هر گونه خش بوده و استاندارد باشد. بعضا مشاهده می شود که برخی از حامل‌های غیر استاندارد از قطر بیشتری برخوردار بوده که باعث ایجاد اشكال در نصب و اجرای نرم افزار می‌شود.


ماده ۹) عدم اجرای گزینه‌های موجود در نرم افزار


ماده ۱۰) ایجاد مشكل در سخت افزار و نرم افزار


ماده ۱۱) وجود بدافزار در حامل


ماده ۱۲) اجرای ناقص قطعات (صوت، فیلم، متن و…)


ماده ۱۳) ارائه تصاویر، اصوات و متون با کیفیت نامطلوب به طوری که انتقال کامل اطلاعات و استفاده مطلوب از نرم افزار امكان پذیر نباشد.


بخش دوم: مصادیق شكلی


ماده ۱۴) عدم مطابقت اطلاعات روی بسته یا حامل نرم افزار با محتوای آن


ماده ۱۵) عدم مطابقت عنوان پوشه یا مطلب با محتوای آن


ماده ۱۶) وجود صفحات فاقد اطلاعات در نرم افزار

تبصره: منظور صفحاتی هستند که تولید کننده ادعای وجود محتوا در آن صفحات را کرده باشد ولی در صفحات ادعا شده هیچ محتوایی وجود نداشته باشد.


ماده ۱۷) عدم ارائه اتوران و صفحه نخست برای مجموعه قالبها مانند مجموعه تصاویر، مجموعه موسیقی، کتابخانه‌ها، فیلمها و…


ماده ۱۸) عدم ارائه راهنمای نصب به زبان فارسی برای نرم افزارهای با نصب پیچیده

*توضیح ۱: نرم افزرارهایی که نصب آنها به سادگی انجام می پذیرد شامل این گزینه نمی باشد.

*توضیح ۲: لینک فایل راهنمای نصب و یا خود آن باید با فرمت قابل استفاده برای کاربر در صفحه اول نرم افزار قرار داده شود .

*توضیح ۳: صفحه اول نرم افزار به صفحه ای اطلاق می شود که به صورت اتوران با قرار دادن حامل در درون دستگاه اجرا می شود.


ماده ۱۹) عدم رعایت دستورالعمل خط و زبان فارسی در روی بسته، حامل یا صفحه اول نرم افزار

تبصره ۱: کلمات زبان فارسی باید بر کلمات زبانهای خارجی غلبه داشته باشد.

تبصره ۲: فضای متن فارسی باید حداقل یک و نیم برابر فضای متون خارجی باشد.


ماده ۲۰) ناقص بودن مطالب به طوری که امكان فهم مطلب را برای کاربر از بین ببرد.


ماده ۲۱) عدم ذکر شناسنامه اثر و یا ذکر نادرست آن مانند عدم ذکر رسم الخط و نام قرائت قرآن، عدم ذکر نویسنده و مترجم کتاب، عدم ذکر نام آهنگساز یا خواننده و نام آلبوم یا قطعه آهنگ و یا ذکر نادرست آنها و…


ماده ۲۲) غلط نویسی و غلط گویی به حدی که باعث تغییر معنی و یا نامفهوم شدن متن برای کاربر شود.


بخش سوم: مصادیق محتوایی

فصل اول: مصادیق خلاف موازین دینی و اعتقادی

ماده ۲۳) انكار یا سست کردن اصول دین مقدس اسلام و مذهب تشیع و یا اهانت به آنها


ماده ۲۴) نفی، تحریف یا مخدوش کردن فروع دین، قرآن، سنت و احكام ضروری اسلام


ماده ۲۵) اهانت به پیامبران الهی، اهل بیت(ع)، امام خمینی (ره)، ولی فقیه و مراجع تقلید


ماده ۲۶) هتک حرمت مقدسات اسلام و سایر ادیان شناخته شده در قانون اساسی


ماده ۲۷) وجود هر گونه غلط نوشتاری یا گفتاری، نقصان و اضافه در متن آیات قرآن کریم


ماده ۲۸) تفسیر، ترجمه و یا آموزش نادرست قرآن کریم


ماده ۲۹) وجود غلط نوشتاری یا گفتاری موثر در متن احادیث و روایات


ماده ۳۰) ترجمه نادرست احادیث، روایات و یا برداشت نادرست از آنها


ماده ۳۱) عدم ذکر و یا ذکر نادرست آدرس آیات و منبع و سند روایات و تفاسیر


ماده ۳۲) عدم ذکر نام صاحب فتوا و یا ذکر نادرست یا ناقص احكام شرعی


ماده ۳۳) آموزش نغمات و موسیقی‌های لهوی و یا استفاده از آنها در قرائت قرآن کریم، تواشیح و نغمه‌های مذهبی


ماده ۳۴) قرائت قرآن کریم و اجرای تواشیح توسط بانوان به صورت تک خوانی و یا همخوانی به صورتی که صدای زن بر صدای مرد غلبه کند.

تبصره: تک خوانی بانوان در قرائت قرآن کریم بصورت ترتیل در صورتی که موجب تحریک و مفسده نباشد بلامانع است.


ماده ۳۵) استفاده از شمایل و تصاویر منسوب به اهل بیت (علیهم السلام)


ماده ۳۶) ترویج خرافات و بدعتهای دینی


ماده ۳۷) انجام حرکات وهن آمیز در مراسم مذهبی مانند قمه زنی، خودزنی، عزاداری با پوشش نامناسب و یا کف زدن در مساجد


ماده ۳۸) استفاده از عبارات وهن آمیز در مراسم مذهبی مانند کلب، سگ و…


ماده ۳۹) استفاده از سبكهای وهن آمیز در مراسم مذهبی مانند سبک ترانه‌های غربی


ماده ۴۰) استفاده از مطالب شرک آلود و غلوگونه در مدح اهل بیت (ع)


ماده ۴۱) ترویج و تبلیغ ادیان و فرق ضاله مانند فرقه‌های صوفیه، بهائیت، وهابیت و…

تبصره: طرح عقاید و مواضع فكری ادیان و فرق ضاله جهت آشنایی افكار عمومی اگر همراه با نقد و بررسی محققانه و عالمانه باشد بلامانع است.


ماده ۴۲) تبلیغ اشخاص ویا گروههای منحرف در زمینه مسائل اعتقادی و ترویج آثار آنها


ماده ۴۳) وجود آثار مخل وحدت ملی و انسجام اسلامی مانند توهین به اهل سنت، لعن خلفا و…

تبصره: نشر آثار علمی، استدلالی و عقیدتی که محرک احساسات منفی و برهم زننده اتحاد ملی و انسجام اسلامی نباشد بلامانع است.


فصل دوم: مصادیق خلاف موازین سیاسی- امنیتی

ماده ۴۴) تضعیف ارکان بنیادین جمهوری اسلامی ایران (اسلامیت، جمهوریت، ولایت فقیه و قانون اساسی)


ماده ۴۵) ترویج و تبلیغ احكام خلاف نظر حاکم اسلامی و ولی فقیه در مسائل حكومتی


ماده ۴۶) افتراء، تهمت و توهین به شخصیتهای رسمی عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران و یا تحریف سخنان آنان


ماده ۴۷) اخلال در تمامیت ارضی کشور و استفاده از عناوین جعلی برای نامهای رسمی کشوری


ماده ۴۸) انتشار اسناد محرمانه، خیلی محرمانه، فوق سری و سری کشور و همچنین اسنادی که انتشار آنها ممكن است به امنیت کشور یا منافع ملی صدمه برساند.

تبصره ۱: این بند شامل قرار دادن اسناد در دسترس اشخاص فاقد صلاحیت دسترسی نیز میباشد.


ماده ۴۹) سیاه نمایی درباره کارنامه، عملكرد و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران

تبصره: طرح اشكالات و انتقادات و بیان نارساییها در جمهوری اسلامی جهت ریشه یابی و شناخت دقیق تر مسائل و دستیابی به راه حلهای مناسب و سازنده با بیان استدلالی و بدون توهین و افتراء بلامانع است.


ماده ۵۰) فعالیتهای تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و اخلال در وحدت و امنیت ملی


ماده ۵۱) تمسخر و تضعیف غرور ملی و روح وطن دوستی و ایجاد روحیه یأس و خودباختگی در برابر فرهنگ، تمدن و نظامهای استكباری


ماده ۵۲) تحریف تاریخ اسلام، ایران و جهان

تبصره: منظور از تحریف تاریخ کاستن یا افزودن به واقعیات تاریخی و یا تفسیر نادرست آنهاست به گونه ای که موجب انحراف کاربر از درک درست وقایع گردد.


ماده ۵۳) تحریف تاریخ انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و اهانت به ایثارگران، شهداء، جانبازان و آزادگان


ماده ۵۴) شرح وبیان ناقص و یا نادرست مسائل حقوقی و قوانین رسمی


ماده ۵۵) تبلیغ شخصیتها، شبكه‌های تلویزیونی و رادیویی و سایتهای اینترنتی معارض و معاند جمهوری اسلامی ایران


ماده ۵۶) تبلیغ احزاب و گروهکهای غیر قانونی و معاند جمهوری اسلامی ایران


ماده ۵۷) تلاش برای تضعیف زبان فارسی و غلبه زبانهای بیگانه بر آن


ماده ۵۸) تبلیغ و ترویج پان ایرانیسم (ایران منهای اسلام)

تبصره: منظور از این واژه ترویج تفكری است که با رودررو قرار دادن دو برهه مهم از تاریخ و تمدن غنی کشورمان (ایران قبل از ورود اسلام و ایران بعد از ورود اسلام) سعی در نادیده گرفتن دستآوردهای دوره ایران اسلامی و تاکید و بازگشت به ایران قبل از ورود اسلام (ایران باستان) را دارد.


ماده ۵۹) ترویج و تبلیغ قومیت گرایی مانند پان عربیسم، پان کردیسم، پان ترکیسم و…

تبصره: نشر آثاری که با ملاحظه منافع ملی کشور به تبیین خرده فرهنگها، سنن، آداب و رسوم اقوام مختلف ایرانی میپردازند بلامانع است.


ماده ۶۰) تبلیغ و ترویج مكاتب و نظامهای سیاسی غربی

تبصره: طرح عقاید و مواضع فكری مكاتب و نظامهای سیاسی غربی جهت آشنایی افكار عمومی اگر همراه با نقد و بررسی محققانه و عالمانه باشد بلامانع است.


ماده ۶۱) تبلیغ وابستگی به قدرتهای جهانی، کمک به نفوذ فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بیگانگان و ضدیت با خط و مشی و بینش مبتنی بر استقلال کشور.


ماده ۶۲) به رسمیت شناختن رژیم غاصب صهیونیستی به عنوان یک کشور.


ماده ۶۳) نشر و ترویج هرگونه مظلوم نمایی و ادعاهای غیر واقعی رژیم غاصب صهیونیستی و تبلیغ و حمایت از آن رژیم.


ماده ۶۴) پایمال کردن حقوق ملتهای آزادیخواه و ستمدیده و استفاده از عناوین توهین آمیز، تحقیرآمیز و غیر واقع درباره آنها


فصل سوم: مصادیق خلاف موازین اجتماعی _ فرهنگی

ماده ۶۵) نفی یا مخدوش نمودن ارزش و کرامت انسانی و ترویج رذایل اخلاقی


ماده ۶۶) نفی برابری انسانها از جهت رنگ، نژاد، زبان و قوم


ماده ۶۷) اهانت و ایراد تهمت و افتراء به اشخاص حقیقی و حقوقی


ماده ۶۸) نقض حقوق مالكیت مادی و معنوی و یا تشویق و ترغیب به آن


ماده ۶۹) تغییر یا تحریف فیلم، تصویر یا صوت دیگری، به نحوی که منجر به تمسخر، ضرر یا هتک حرمت غیر گردد.


ماده ۷۰) تحریف سخنان اشخاص حقیقی یا حقوقی به نحوی که موجب تشویش اذهان عمومی یا ضرر غیر گردد.


ماده ۷۱) استفاده ابزاری از اشخاص در طرحها، تبلیغاتها و محتوای نرم افزار


ماده ۷۲) توهین و تمسخر زبانها و گویشهای محلی ایران


ماده ۷۳) توهین و تمسخر آداب و رسوم قومیتها

تبصره: نشر آثاری که به نقد آداب و سنن غلط و انحرافی به قصد اصلاح و بدون شائبه‌های سیاسی و استكباری پرداخته اند بلامانع است.


ماده ۷۴) تلاش برای ایجاد یا تشدید اختلاف بین مردم در زمینه‌های دینی، مذهبی، فرهنگی و نژادی


ماده ۷۵) اشاعه نشر آثاری که خلاف اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان باشد.

تبصره ۱: تبیین مسایل مورد نیاز جامعه در زمینه مسائل جنسی به دور از تحریک، ابتذال و استهجان به شیوه‌های علمی جهت آموزش و شناخت این گونه مسائل بلامانع میباشد.

تبصره ۲: این آثار شامل رفتار، گفتار یا نوشتاری است که در قالب صوت، تصویر و واژگان ارائه میگردد.


ماده ۷۶) عریان نمایی کودکان به قصد نمایش امور شهوانی و جنسی


ماده ۷۷) ترویج و تبلیغ پوششهایی که متناسب با عرف ملی و مذهبی ایرانی نیست.


ماده ۷۸) عدم رعایت پوشش و آرایش متناسب با عرف ملی و مذهبی کشور.


ماده ۷۹) تبلیغ یا اشاعهی خرده فرهنگهایی که مغایر با فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی است مانند والنتاین، دریم دیت و…


ماده ۸۰) تبلیغ مدلها، گروهها و اشخاص منحرف و یا مشهور به فساد و فحشاء

*توضیح: آرم ها و لوگوهای همجنس‌بازان و رنگین کمان شش رنگ که یكی دیگر از نشانه‌های همجنس بازان می‌باشد.

  *آرم ها و لوگوهای شیطان پرستی


ماده ۸۱) شخصیت سازی کاذب


ماده ۸۲) تبلیغ و ترویج استعمال دخانیات، مسكرات و مواردی از این قبیل که مضر به سلامت انسان و یا مخالف شرع مقدس اسلام باشد.


ماده ۸۳) استفاده از موسیقی غیرمجاز در نرم افزار


ماده ۸۴) تبلیغ جریانهای فكری مغایر با اندیشه ناب اسلامی مانند جریانهای فمینیستی سكولاریستی، اومانیستی و…

تبصره: تبیین تفكرات جریانهای فكری مذکور جهت تنویر افكار عمومی از طریق نقل افكار، گفتار و مواضع فكری و عملی آنان اگر همراه با نقد و بررسی محققانه و عالمانه باشد بلامانع است.


ماده ۸۵) ترویج و تبلیغ عقاید و نمادهای فرقه‌های ضاله مانند فرقه‌های شیطان پرستی

تبصره: تبیین عقاید فرقه‌های مذکور جهت تنویر افكار عمومی از طریق نقل افكار، گفتار و مواضع فكری و عملی آنان اگر همراه با نقد و بررسی محققانه و عالمانه باشد بلامانع است.


ماده ۸۶) نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی


ماده ۸۷) بیان نادرست واقعیتها به نحوی که موجب گمراهی کاربران گردد.


ماده ۸۸) عدم ذکر منبع و مأخذ برای مطالب تاریخی، علمی و خاطرات و سخنان شخصیتهای دینی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

تبصره ۱: هرگونه مطلب تاریخی که ذکر میگردد باید به صورت مشخص و دقیق به منبع و مأخذ معینی ارجاع داده شود.

تبصره ۲: در سخنرانیها و نقل خاطرات حداقل باید زمان و مكان دقیق سخنرانیها و همچنین راویان خاطرات مشخصا ذکر شده باشد.


ماده ۸۹) تحریک، ترغیب یا دعوت به اعمال خشونت آمیز و خودکشی


ماده ۹۰) ارائه هرگونه محتوا یا نمایش صحنه از جزئیات قتل، جنایت، شكنجه و آزار به نحوی که موجب ناراحتی یا بدآموزی کاربران گردد.

تبصره: ارایه این گونه محتویات برای روشنگری اذهان عمومی با رعایت رده سنی مخاطبان بلامانع میباشد.


ماده ۹۱) آسیب رساندن به سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان و اخلال در روند تربیت صحیح و مناسب آنان


ماده ۹۲) ارائه محتویات نامناسب با گروه سنی و جنسی مخاطب


ماده ۹۳) تشویق و تحریک به ارتكاب جرائم از قبیل اخلال در نظم اجتماعی و…


ماده ۹۴) تبلیغ، تشویق و یا آموزش شیوه‌های کسب درآمد از راههای نامشروع و غیرقانونی


ماده ۹۵) تبلیغ و ترویج اسراف و تبذیر


ماده ۹۶) تبلیغ و ترویج تخریب محیط زیست و آزار و اذیت حیوانات.


فصل چهارم: مصادیق خلاف قوانین و مقررات رایانه‌ای

ماده ۹۷) انتشار یا استفاده از گذرواژه‌ها و رمزهای فعال سازی و یا ارائه هر نوع اطلاعاتی که امكان دسترسی غیرمجاز به دادهها یا سامانه‌های رایانه ای و مخابراتی را فراهم کند


ماده ۹۸) انتشار و در دسترس قرار دادن نرم افزارها و یا هر نوع محتوا و وسایل الكترونیكی که عموما برای ارتكاب جرایم رایانه‌ای بكار میرود مانند نرم افزارهای هک.


ماده ۹۹) ترویج، تشویق و آموزش روشهای ارتكاب جرایم رایانه‌ای


ماده ۱۰۰) زمینه سازی برای جاسوسی رایانه ای و شنود غیرمجاز اطلاعات در حال انتقال و یا ذخیره شده در سیستمهای رایانه ای، مخابراتی، الكترومغناطیسی و…


ماده ۱۰۱) ایجاد تخریب در سیستمهای رایانه ای و مخابراتی.


ماده ۱۰۲) نشر و ترویج آثاری که از مراجع قانونی ذی‌ربط دارای مجوز نشر نمیباشند مانند کتب، فیلمها، موسیقی‌ها و…