شماره: ۳۸۸۰۳/ت۵۸۰۵۲ه – ۱۴۰۰/۴/۹
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۰/۴/۶ به پیشنهاد شماره ۹۶۹۸۳ مورخ ۲۹ /۶ /۱۳۹۹ وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آیین‌نامه نحوه تأمین، نگهداری و هماهنگی تجهیزات و ماشین آلات در مدیریت بحران را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱ – سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
۲ – قانون: قانون مدیریت بحران کشور – مصوب ۱۳۹۸ -.
۳ – دستگاه های اجرایی: کلیه دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون.
۴ – تجهیزات و ماشین آلات: آن دسته از ماشین آلات، وسایل و ابزارهای فنی و تخصصی که استفاده از آنها در مرحله پاسخ موضوع قانون، ضروری است.
۵ – فرمانده میدان: شخص حقیقی دارای صلاحیت و توانمندی های تخصصی لازم و از کارکنان یکی از دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون که به تشخیص فرمانده عملیات پاسخ به بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامه‌ریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ به شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران بر عهده دارد.
۶ – سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح: سامانه ای متمرکز و برخط که توسط سازمان به منظور مدیریت یکپارچه خطر حوادث و سوانح راه اندازی می شود.
ماده ۲ – سازمان ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، فهرستی از تجهیزات و ماشین آلات ضروری یا مناسب برای ابعاد مختلف فرایند مدیریت انواع بحران های طبیعی و انسان ساخت از جمله سیل، زلزله، آتش‌سوزی را اعلام می نماید. در این فهرست باید مشخص شود که هر یک از تجهیزات و ماشین آلات، به طور تخصصی مرتبط با کدام یک از دستگاه های اجرایی است. سازمان این فهرست را در زیرسامانه ای در قالب سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح درج می نماید و ضمن به روزرسانی داده های ورودی، با توجه به ملاحظات امنیتی، دسترسی متناسب را برای هر یک از دستگاه های اجرایی فراهم می کند.
ماده ۳ – هر یک از دستگاه های اجرایی موظفند ظرف سه ماه از تاریخ دریافت فهرست موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه ضمن در اختیار قرار دادن بانک های اطلاعاتی تجهیزات و ماشین آلات مربوط، نسبت به ارایه جزئیات کاملی از تجهیزات و ماشین آلات تحت مالکیت خود و یا پیمانکاران همکار در پروژه های مرتبط شامل تعداد، وضعیت، محل استقرار و مانند آن را به سازمان اقدام نمایند. سازمان موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه بانک اطلاعات ملی تجهیزات و ماشین آلات مرتبط با مدیریت بحران را راه اندازی نماید و از طریق دستگاه های اجرایی نسبت به درج اطلاعات در زیر سامانه ای در قالب سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح با قابلیت درج اطلاعات مکانی، توصیفی، عددی و فراداده در سطح کشور اقدام نماید.
تبصره ۱ – بانک اطلاعات ملی تجهیزات و ماشین آلات باید به گونه ای راه‌اندازی شود که شامل اطلاعات خدمات مهندسی و پشتیبانی (لجستیک) و تجهیزات نوین در بخش خصوصی و اطلاعات مربوط به کارور (اپراتور) های تجهیزات تخصصی و آموزش های مورد نیاز ایشان نیز باشد.
تبصره ۲ – کلیه دستگاه های اجرایی موظفند نسبت به ثبت اطلاعات تجهیزات و ماشین آلات مورد نظر سازمان در سامانه موضوع این ماده اقدام و بانک اطلاعاتی را به صورت شش‌ماهه و نیز پس از هر بحران بروزرسانی نمایند.
تبصره ۳ – سازمان های نیروهای مسلح بر اساس بند (ص) ماده (۱۴) قانون اقدام می نمایند.
ماده ۴ – سازمان موظف است با بررسی و ارزیابی وضع موجود تجهیزات و ماشین آلات دستگاه های اجرایی و نیازسنجی مقابله با مخاطرات و مدیریت بحران های احتمالی کشور، فهرستی از کمبودهای تجهیزات و ماشین آلات متناسب با مراحل پاسخ و بازسازی را تهیه کرده و در اختیار دستگاه های اجرایی ذیربط قرار دهد تا تأمین اقلام فهرست یاد شده پس از تأیید سازمان، در لایحه بودجه سنواتی دستگاه اجرایی پیش بینی شود. سازمان موظف است نسخه ای از فهرست تدوین شده را جهت جلب مشارکت داخلی در زمینه دانش فنی طراحی، تولید و ساخت تجهیزات و ماشین آلات فنی و تخصصی توسط شرکت های صنعتی و نیز شرکت های فناور و دانش بنیان در سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح قرار دهد.
ماده ۵ – هر یک از دستگاه های اجرایی موظفند متناسب با وظایف خود، نوع و مقادیر تجهیزات و ماشین آلاتی را که برای مدیریت در بحران ها ضروری است به صورت سالانه نیازسنجی و برآورد کنند و در قالب دو برنامه دوساله و پنج ساله، چگونگی تأمین نیازهای خود را اولویت بندی و برنامه ریزی نموده و به سازمان گزارش نمایند. سازمان پس از دریافت گزارش نسبت به بررسی وضع موجود و نیازسنجی ماشین آلات و تجهیزات مقابله با مخاطرات محتمل و وضعیت آسیب پذیری در نقاط مختلف کشور مراتب را به دستگاه ذیربط و سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام می نماید. تأمین بودجه تجهیزات و ماشین آلات اعلامی در اولویت تخصیص بودجه دستگاه ها قرار خواهد گرفت.
تبصره ۱ – بودجه تجهیزات و ماشین آلات تخصصی مدیریت بحران برای آن دسته از دستگاه ها و نهادهای عمومی که فاقد ردیف بودجه عمومی و دولتی می باشند، به تشخیص سازمان از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون تأمین می شود.
تبصره ۲ – در شرایط اضطراری، چنانچه خدمات و امکانات دستگاه ها و نهادهای دولتی و عمومی غیردولتی به تشخیص سازمان به تنهایی کافی نبوده و تأمین آن ها به نحوی زمان بر باشد که احتمال خسارات جانی و مادی برود، حسب مورد، مؤسسه ها، شرکت های خصوصی و تعاونی ها موظفند پس از دریافت درخواست از ستاد ملی، استانی و یا شهرستانی، تجهیزات و خدمات لازم را به منظور هم افزایی در فرایند مدیریت بحران در اختیار ستاد قرار دهند. هزینه خدمات و امکانات ارایه شده طبق تعرفه های قانونی و در صورت عدم وجود، بر اساس عرف، از سوی دستگاه سفارش دهنده پرداخت می شود. چنانچه تجهیزات و ماشین آلات موضوع این ماده در محل کارگاه قرار داشته و تحویل آنها موجب توقف کارگاه شود، مدت توقف با تشخیص کارفرما به عنوان تأخیر مجاز و یا تعلیق طبق ماده (۴۹) شرایط عمومی پیمان به قرارداد فیمابین دارنده دستگاه (پیمانکار) و کارفرما افزوده می شود. در صورت ورود هرگونه خسارت به تجهیزات و ماشین آلات موضوع این ماده، جبران خسارت، طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری توسط سازمان انجام خواهد شد. کلیه هزینه های مذکور در این ماده از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون تأمین می شود.
تبصره ۳ – به منظور جبران خسارت احتمالی وارده به ماشین آلات و تجهیزات موضوع این ماده، هر یک از دستگاه های اجرایی می توانند از محل اعتبارات موضوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون، نسبت به خرید پوشش بیمه ای بی نام مطابق ضوابط مربوط در هر سال اقدام و حق بیمه مربوط را در لایحه بودجه سنواتی خود پیش بینی نمایند.
تبصره ۴ – سازمان شیوه نامه اجرایی این ماده را با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با اخذ نظر مشورتی شورای موضوع ماده (۶) این آیین‌نامه ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، تدوین و ابلاغ می کند.
ماده ۶ – به منظور تسهیل امکان بهره برداری از تجهیزات و ماشین آلات مؤسسه ها، شرکت های خصوصی و تعاونی در بحران ها در سطح ملی، شورای ملی متشکل از نمایندگان سازمان، اتاق بازگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، مجمع مشترک امور صنفی، اتاق تعاون ایران، وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی و نفت، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تشکیل می شود. شورای مشورتی استانی در هر استان از سازمان های استانی نهادها و دستگاه های مذکور تشکیل می شود. این شورا در سطوح ملی و استانی هر سه ماه یک بار و یا به طور فوق العاده حسب مورد به دعوت رییس سازمان یا مدیرکل استانی سازمان تشکیل جلسه می دهد. دبیرخانه این شورا در سازمان و اداره کل متناظر سازمان در استان ها مستقر بوده و مطابق با شیوه نامه ای فعالیت خواهد کرد که با اخذ نظر مشورتی اعضای شورا به تصویب سازمان خواهد رسید.
ماده ۷ – تمامی دستگاه های موضوع مواد (۲) و (۱۵) قانون موظفند در زمان وقوع بحران، به تشخیص و دستور رییس ستاد در سطوح ملی، استانی و شهرستانی موضوع ماده (۱۰) قانون، تجهیزات و ماشین آلاتی را که ستاد اعلام می کند، به مناطق حادثه دیده منتقل نمایند. متخلفین از این ماده مشمول مواد (۲۱) و (۲۳) قانون خواهند بود.
تبصره – در صورتی که دستگاه های یاد شده، انتقال تجهیزات و ماشین آلات مذکور را مخل وظایف قانونی خود اعلام کنند، حسب نظر رییس سازمان اقدام خواهد شد.
ماده ۸ – وزارت نفت موظف است در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط، در مرحله پاسخ، با تأیید رییس ستاد و یا رییس سازمان در سطوح ملی، استانی و شهرستانی، متناسب با نوع و گستره مخاطرات، سوخت مورد نیاز ماشین آلات زمینی، هوایی و دریایی عملیات پاسخ را تا پایان شرایط اضطراری تأمین نموده و حسب اعلام نیاز هر ستاد، جایگاه های سیار سوخت رسانی را در مناطقی که ستاد یا سازمان اعلام می نماید، دایر کند.
تبصره – نحوه تأمین سوخت و وجوه دریافتی موضوع این ماده، تابع دستورالعملی است که ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، توسط وزارت نفت با هماهنگی سازمان تدوین و ابلاغ می شود.
ماده ۹ – وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است در چهارچوب بند (ذ) ماده (۱۴) قانون با هماهنگی سازمان، امکانات لازم جهت ایجاد شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی سریع، امن، پایدار و دارای قابلیت طبقه بندی اطلاعات را تا پایان شرایط اضطرار برای مشمولین مواد (۲) و (۱۵) قانون فراهم نماید.
ماده ۱۰ – نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه های مسئول ترتیباتی فراهم سازد که جابجایی و نقل و انتقال جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز در مدیریت بحران به مناطق حادثه دیده و مجوزهای مورد نیاز در کمترین زمان ممکن انجام شود.
ماده ۱۱ – سازمان بر اساس میزان موجودی انواع تجهیزات و ماشین آلات هر استان، نقشه کشوری توزیع تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز در بحران را تهیه و ضمن تعیین نوع تجهیزات و ماشین آلات موجود در هر استان به تناسب میزان دسترسی و مخاطرات محتمل، منطقه بندی می نماید تا به گونه ای برنامه‌ریزی شود که در زمان وقوع بحران چنانچه تجهیزات و ماشین آلات استان محل وقوع بحران ناکافی و نیازمند پشتیبانی باشد به تشخیص فرمانده میدان و یا رییس ستاد ملی/ استان/ شهرستان نیازهای مربوط به تجهیزات و ماشین آلات برای مدیریت بحران از طریق همان منطقه تأمین گردد.
تبصره – شیوه نامه اجرایی این ماده ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه توسط سازمان تدوین و به تصویب ستاد ملی خواهد رسید. منطقه بندی استانها با هماهنگی دستگاه های مسئول و استانهای معین تعیین شده برای هر استان انجام می شود.
ماده ۱۲ – دستگاه های اجرایی موظفند نسبت به آموزش کاربرد تجهیزات و ماشین آلات، نرم افزارهای مربوط و تأمین و توسعه منابع انسانی مورد نیاز جهت بهره برداری از تجهیزات و ماشین آلات تخصصی اقدام و گزارش عملکرد خود را هر شش ماه به سازمان ارایه نمایند.
ماده ۱۳ – رؤسای ستادها در سطوح ملی، استانی و شهرستانی باید رزمایش های مشترک بین دستگاه های اجرایی، بخش خصوصی و تعاونی ها، شوراهای محلی و سازمان های مردم نهاد و مراکز منطقه ای جهت دسترسی سریع به تجهیزات و ماشین آلات را به گونه ای برگزار نماید که آمادگی خدمت به مدیریت بحران فراهم باشد و گزارش عملکرد خود را سالانه به سازمان ارایه نمایند.
ماده ۱۴ – مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بر عهده سازمان است.
معاون اول رئیس جمهور – اسحاق جهانگیری