مصوب ۱۳۷۹/۱۲/۱۳ کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب
بخش اول: مرامنامه
۱ـ تلاش در جهت اعتلای کامل خط مشی بنیادین انقلاب اسلامی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی».
2ـ پاسداری از دستـاوردهـا و ارزشهـای انقلاب اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
3ـ تلاش برای ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی و تقویت روحیه اسلامی و بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی مردم.
4ـ تلاش برای تحکیم اصل آزادی و تامین و توسعه آزادیهای مشروع سیاسی و اجتماعی.
5 ـ تلاش برای تحقـق حاکمیت قانون و قانونمـداری در جامعـه و محو هرگونه استبداد، خودکامگی و انحصارطلبی.
6 ـ تلاش برای توسعه نهادهای مدنی و دفاع مشروع از حقوق قانونی آحاد ملت.
7 ـ تلاش برای گسترش فرهنگ گفتگو و تقویت مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خویش و نهادینه نمودن نظام مشارکت و شایسته سالاری در اداره امور کشور.
8 ـ تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی و رفع تبعیض در جامعه.
9 ـ تلاش برای تحقق توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور.
10ـ مبارزه دائمی با مظاهر شرک، کفر و استکبـار جهانی و پیروی از اصـل «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی».
بخش دوم: اساسنامه
فصل اول: کلیات
ماده ۱ـ نام: حزب آزادی که در این اساسنامه به اختصار «حزب» نامیده می شود.
ماده ۲- هدف از تشکیل حزب، تلاش در جهت اعتلای کامل خط مشی بنیادین انقلاب اسلامی، «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» می باشد.
ماده ۳- حوزه فعالیت: حزب در داخل و خارج کشور فعالیت خواهد داشت و مرکز اصلی آن تهران: میدان ۷ تیر، خیابان شهید مفتح شمالی، پلاک ۳۷۹ می باشد.
تبصره ـ ایجاد دفاتر در داخل و خارج کشور منوط به کسب اجازه از وزارت کشور می باشد.
ماده ۴ـ مدت فعالیت: تاریخ تاسیس حزب تیر ماه ۱۳۷۹ می باشد و مدت آن نامحدود است.
فصل دوم: عضو
ماده ۵ ـ عضو فردی است معتقد به مرامنامه و اساسنامه حزب که به سه دسته تقسیم می گردد.
۱ـ عضو عادی: فردی است علاقمند به فعالیت در حزب که به عضویت حزب درمی آید.
2ـ عضو اصلی: فردی است که به عضویت کنگره حزب درمی آید.
3ـ عضو افتخاری: فردی است اندیشمند و صاحبنظر که دارای مطالعات و تحقیقات علمی ممتاز بوده و یا در جهت دفاع از حقوق ملتهای محروم و مظلوم اقدامات قابل توجهی انجام داده باشد.
ماده ۶ ـ شرایط عضویت در حزب:
1ـ تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
2ـ التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
3ـ حداقل ۱۵ سال سن.
4ـ حسن شهرت.
5 ـ پذیرش مرامنامه و اساسنامه حزب.
6 ـ درخواست کتبی برای عضویت.
ماده ۷ ـ شرایط انفصال عضویت در حزب:
1ـ انصراف کتبی از عضویت.
2ـ عدول از مرامنامه و اساسنامه حزب.
تبصره ـ تشخیص موضوع بند دو با شورای مرکزی حزب بوده و انفصال عضویت با تصویب اکثریت مطلق اعضای شورای مرکزی حزب خواهد بود.
ماده ۸ ـ ارکان تشکیلات حزب:
1ـ هیات موسس.
2ـ کنگره.
3ـ شورای مرکزی.
4 ـ دبیر کل.
5 ـ شعب.
فصل سوم: ارکان تشکیلات
۱ـ هیات موسس
ماده ۹ ـ اعضای هیات موسس حزب عبارتند از آقایان: مجید محتشمی، محمد رئیسی نافچی، علی طالب لو و جواد محتشمی.
ماده ۱۰ـ وظایف و اختیارات هیات موسس:
1ـ تهیه و تصویب مرامنامه و اساسنامه حزب و اقدام برای ثبت آن.
2ـ پذیرش داوطلبان عضویت در اولین کنگره عادی حزب.
3ـ اقدام در جهت تشکیل اولین کنگره عادی حزب.
تبصره ۱ـ تفسیر و تغییر مفاد مرامنامه و اساسنامه حزب، تعیین خط مشی کلی و تدوین سیاستهای اجرایی حزب، نظارت بر حسن اجرای برنامه ها، تصمیم گیری در مورد استعفاء یا سلب عضویت اعضای کنگره و پیشنهاد انحلال یا تعطیلی حزب تا قبل از تشکیل اولین کنگره عادی حزب بعهده هیات موسس می باشد.
تبصره ۲ـ هیات موسس بمنظور اداره امور حزب تا قبل از تشکیل اولین کنگره عادی، اعضای شورای مرکزی و بازرسین حزب را با همان وظایف مندرج در مواد ۱۳ الی ۱۷ اساسنامه تعیین می نماید. ضمنا نصب و عزل اعضای شورای مرکزی و بازرسین حزب با رای اکثریت مطلق اعضای هیات موسس خواهد بود.
۲ـ کنگره:
ماده ۱۱ـ کنگره عالیترین مرجع تصمیم گیری در حزب بوده که از اجتماع کلیه اعضای اصلی حزب با رعایت مقرراتی که بصورت آیین‌نامه تنظیم و به تصویب خواهد رساند تشکیل می گردد.
تبصره ـ عضویت اعضای هیات موسس در کنگره دائمی بوده و خروج آنها از کنگره اختیاری خواهد بود.
ماده ۱۲ـ کنگره حزب به دو صورت عادی و فوق العاده تشکیل می شود.
الف) کنگره عادی: این کنگره سالی یکبار تشکیل و رسمیت جلسه اول آن با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء خواهد بود. در صورت عدم حصول حد نصاب، جلسه دوم به فاصله ۱۵ روز و با حضور هر تعداد از اعضاء تشکیل و رسمیت خواهد یافت. مصوبات کنگره عادی با رای اکثریت مطلق اعضای حاضر در جلسه معتبر خواهدبود.
وظایف کنگره عادی:
1ـ انتخاب اعضای شورای مرکزی و بازرسین حزب.
2ـ اتخاذ تصمیم در خصوص افزایش و یا کاهش تعداد اعضای کنگره و شورای مرکزی و بازرسین حزب.
3ـ اتخاذ تصمیم در خصوص نصب و عزل اعضای کنگره و شورای مرکزی و بازرسین حزب.
4ـ تعیین خط مشی کلی حزب.
5 ـ استماع و رسیدگی به گزارش شورای مرکزی و بازرسین حزب.
6 ـ بررسی و تصویب پیشنهادات شورای مرکزی حزب.
7 ـ تعیین میزان حق عضویت سالیانه اعضاء و تصویب ترازنامه و بودجه حزب.
8 ـ تعیین روزنامه کثیرالانتشار جهت درج آگهیها و دعوتنامه های حزب.
ب) کنگره فوق العاده: این کنگره با درخواست دوسوم اعضای شورای مرکزی و یا بازرسین حزب و یا با درخواست یک سوم اعضای کنگره حزب و با حضور دوسوم اعضاء و در صورت عدم حصول حد نصاب، جلسه دوم به فاصله ۱۵ روز و با تعداد نصف بعلاوه یک اعضاء و در صورت عدم حصول حد نصاب، جلسه سوم به فاصله ۱۵ روز و با حضور هر تعداد از اعضاء تشکیل و رسمیت خواهد یافت. مصوبات کنگره فوق العاده با رای دوسوم اعضای حاضر در جلسه معتبر خواهد بود.
وظایف کنگره فوق العاده:
1ـ تغییر مفاد مرامنامه و اساسنامه حزب.
2ـ عزل یا قبول استعفای جمعی یا اکثریت شورای مرکزی و بازرسین حزب.
3ـ ادغام و انحلال حزب.
۳ـ شورای مرکزی
ماده ۱۳ـ شورای مرکزی حزب حداکثر دارای ۱۵ عضو اصلی و ۵ عضو علی البدل خواهد بود که از بین اعضای کنگره و با اکثریت مطلق آراء برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد.
تبصره ـ اعضای هیات موسس حزب می توانند بدون انجام انتخابات و برای حداکثر پنج دوره متوالی و یا متناوب به عضویت شورای مرکزی حزب درآیند.
ماده ۱۴ـ وظایف شورای مرکزی حزب:
۱ـ انتخاب رئیس شورای مرکزی از بین اعضای شورا که به عنوان دبیر کل حزب خواهد بود.
2ـ تهیه و تدوین خط مشی ها و سیاستهای کلی حزب برای تصویب به کنگره عادی حزب.
3ـ تصویب ساختار تشکیلاتی و آیین‌نامه های مورد نیاز حزب.
4ـ برنامه‌ریزی و تدوین سیاستهای اجرایی حزب در چارچوب مرامنامه و اساسنامه حزب.
5 ـ بررسی صلاحیت داوطلبان عضویت در کنگره برای تصویب به کنگره عادی حزب.
6 ـ اتخاذ تصمیم در خصوص پذیرش و انفصال اعضای عادی و افتخاری حزب.
7 ـ دعوت برای تشکیل کنگره عادی و فوق العاده حزب.
8 ـ اتخاذ تصمیم در مورد تشکیل شعب حزب با رعایت قانون احزاب.
9 ـ تصویب شرح وظایف و اختیارات واحدهای اجرایی و شعب حزب.
10ـ تصویب برنامه و بودجه سالیانه حزب و گزارش عملکرد ترازنامه سالیانه به کنگره عادی حزب.
11ـ برگزاری جلسات و گردهمایی ها و شرکت در همایش ها و کنگره های داخلی و بین المللی.
12ـ اتخاذ تصمیم در مورد تماس با سایر گروههای سیاسی و انجام ایتلافهای انتخاباتی.
13ـ تحلیـل مسـایـل سیاسـی، فرهنگـی، اجتماعـی و اقتصـادی بـا توجـه به خط مشی کلی حزب.
تبصره ـ جلسات شورای مرکزی بموجب آیین‌نامه ای که به پیشنهاد دبیر کل و تصویب شورای مرکزی حزب خواهد بود تشکیل می گردد.
ماده ۱۵ـ بازرسین حزب بتعداد ۳ عضو اصلی و ۱ عضو علی البدل خواهند بود که بمنظور نظارت مستمر بر حسن اجرای مرامنامه و اساسنامه در ارکان حزب، از بین اعضای کنگره و با اکثریت مطلق آراء برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد. ضمنا بازرسین حزب می توانند درجلسات شورای مرکزی حزب بدون حق رای شرکت نمایند.
ماده ۱۶ـ بازرسین حزب موظفند گزارش جامعی از وضعیت حزب را به کنگره عادی ارائه نمایند. گزارش بازرسین باید حداقل ۱۵ روز قبل از تشکیل کنگره عادی جهت ارائه به اعضای کنگره آماده باشد.
۴ـ دبیرکل
ماده ۱۷ـ وظایف و اختیارات دبیر کل حزب:
۱ـ تنظیم دستور جلسه، صدور دعوتنامه و اداره جلسات شورای مرکزی حزب.
2ـ اعلام مواضع رسمی حزب.
3ـ اجرای مصوبات شورای مرکزی و ابلاغ به واحدهای اجرایی و شعب حزب.
4ـ ایجاد هماهنگی بین واحدهای اجرایی و شعب حزب و ارائه گزارش فعالیتها به شورای مرکزی.
5 ـ نصب و عزل مسئولین واحدهای اجرایی و شعب حزب با تصویب شورای مرکزی.
6 ـ تهیه و تنظیم آیین‌نامه های مورد نیاز حزب برای تصویب به شورای مرکزی.
7 ـ حضور فعال در مجامع مختلف به عنوان نماینده رسمی حزب.
۵ ـ شعب
ماده ۱۸ـ حزب می تواند در مراکز استانها، شهرستانها، بخشها و سایر نقاط کشور اقدام به ایجاد شعبه نماید.
فصل چهارم: مقررات مالی
ماده ۱۹ـ بودجه حزب از طریق حق عضویت اعضاء، کمکهای مردمی و سایر درآمدهای مشروع و قانونی تامین می‌گردد.
تبصره ـ آیین‌نامه مربوط به حق عضویت اعضاء، توسط دبیر کل تهیه و به تصویب شورای مرکزی حزب خواهد رسید.
ماده ۲۰ـ نحوه هزینه نمودن اعتبارات مصوب سالیانه حزب، طبق آیین‌نامه ای خواهد بود که توسط کنگره تهیه و تصویب می گردد.
ماده ۲۱ـ کلیه اسناد و اوراق تعهدآور حزب با امضای دبیر کل و مهر حزب دارای اعتبار می‌باشد.
ماده ۲۲ـ درآمدها و هزینه های حزب در دفاتر قانونی ثبت و گزارش آن در پایان هر سال مالی جهت بررسی به کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب ارائه خواهد شد.
فصل پنجم: انحلال
ماده ۲۳ـ حزب با تصویب سه چهارم اعضای کنگره فوق العاده منحل می گردد.
ماده ۲۴ـ نحوه انتقال کلیه اموال منقول و غیرمنقول حزب پس از انحلال و تسویه، با تصویب دوسوم اعضای شورای مرکزی حزب خواهد بود.
فصل ششم: مقررات مختلف
ماده ۲۵ـ هرگونه تغییری در مفاد مرامنامه و اساسنامه حزب با تصویب کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب رسمیت می یابد.
ماده ۲۶ـ طرحها و برنامه ها و سایر اقداماتی که در مرامنامه و اساسنامه حزب پیش بینی شده و به نحوی با وظایف یکی از وزارتخانه ها یا سایر سازمانهای دولتی ارتباط دارد، پس از کسب موافقت از دستگاه دولتی ذیربط به اجراء درخواهد آمد.
ماده ۲۷ـ با توجه به اینکه فعـالیت گروههای سیاسی ماهیتا غیرتجاری می‌باشد، لذا حزب هیچگونه اشتغال به عملیات تجاری نخواهد داشت.
این مرامنامه و اساسنامه در ۲ بخش و ۶ فصل و ۲۷ ماده و ۱۰ تبصره در جلسه مورخ ۱۳۷۹/۱۲/۱۳ کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب مورد تصویب قرار گرفت.
دبیر کل حزب آزادی ـ دکتر مجید محتشمی