شماره ۹۷/۷۵۶۲/د ش – ۱۳۹۷/۶/۱۰
مصوبه «سیاستها، راهبردها، وظایف و ضوابط اجرایی ترویج فرهنگ حضور، توانمندی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان از طریق ورزش» که در جلسه ٧٩۴ مورخ ١۵/١/١٣٩۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه جلسه ۶٣٩ شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ میشود:
مقدمه
خداوند باریتعالی در خلقت شگفت‌انگیز نوع بشر، قابلیتها و توانمندیهای نهفته‌ای را در وجود او به ودیعه نهاده است؛ به گونه‌ای که یک شخص معلول، در مواجهه با فعالیتهای فردی و اجتماعی خود، برای جبران نقیصهی جسمی خویش قادر است در سایه اعمال اراده و همت، با اتکا به امید و با ارتقای توان جسمی، استعدادهای ذاتی خدادادی را به مرحله بالفعل برساند، تا مرتبه‌ای که گاه چنین شخصی میتواند فعالیتهای مافوق توان یک فرد سالم را نیز به اجرا درآورد.
حال چنانچه با بهره‌گیری از ظرفیتها و امکانات موجود، زمینه و شرایط مطلوبی مهیا شده و محیط برای رشد و توسعه ورزش جانبازان و معلولان فراهم شود، این قشر معزز از اجتماع از این موهبت الهی بهره‌مند شده و به شکوفایی روح و جسم خویش نائل خواهند شد.
بر همین اساس و بنا بر فرامین مقام معظم رهبری، اسناد بالادستی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین مجلس شورای اسلامی، توجه به توسعه همه جانبه ورزش جانبازان و معلولان از جمله اولویتهای ورزشی کشور محسوب میگردد.
ماده ١ـ در این مصوبه اصطلاحات مربوطه به شرح ذیل تعریف میشوند:
١) جانباز: به کسی اطلاق میشود که سلامتی خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار از دست داده و به اختلالات و نقصهای جسمی یا روانی دچار شود.
٢) معلولیت: عارضهای که بر اثر اختلال در سیستم جسمی، حرکتی، حسی و ذهنی فرد ایجاد و بر اثر آن فرد قادر به تأمین کامل یا بخشی از نیازهای فردی و یا اجتماعی خود نباشد.
٣) انواع معلولیت: انواع معلولیت مورد نظر در ورزش جانبازان و معلولان عبارت است از:
معلولیت جسمی )قطع عضو، ضایعات نخاعی، فلج مغزی، فلج اطفال، اعصاب محیطی، تغییر شکل مفاصل(، معلولیت ذهنی، معلولیت حسی )نابینایی، کمبینایی و ناشنوایی(؛ چند معلولیتی و معلولیت ناشی از آسیب اعضای داخلی )تنفسی، قلبی و… مثل بیماران خاص و پیوند اعضا(
۴) ورزش قهرمانی: ورزشهای رقابتی و سازمانیافتهای که با توجه به قوانین و مقررات خاص برای ارتقاء رکوردهای ورزشی و کسب رتبه یا مدال انجام میشود.
۵) ورزش همگانی: انجام فعالیتهای جسمانی سلامت بخش که بدون محدودیت جسمی، جنسی، سنی و مالی میباشد.
۶) ورزشکار همگانی: به فردی گفته میشود که ورزش را با هدف تأمین تندرستی و ارتقاء سطح سلامت و نشاط انجام میدهد و معطوف به کسب نتیجه و مدال نمیباشد.
٧) ایستگاه ورزش همگانی: محیطی است که جهت انجام فعالیتهای ورزشی برای عموم مردم در نظر گرفته میشود.
٨) هیأت ورزشی: بالاترین مرجع فنی یک رشته ورزشی در سطح استان، شهرستان است که با هماهنگی فدراسیون متبوع و اداره تربیت بدنی مربوطه، مسئولیت حسن اجرای قوانین و مقررات ورزشی را به عهده دارد.
٩) مکان ورزشی: فضای محصور سرپوشیده و یا روبازی است که ضوابط فنی و قابلیت انجام فعالیتهای ورزشی را دارا بوده و مجوز لازم را از مراجع ذیصلاح دریافت نموده باشد.
١٠) سرانه اعتبار ورزشی: عبارت است از نسبت اعتبار تخصیص یافته برای انجام فعالیتهای ورزشی به جمعیت هدف در یک مقطع زمانی مشخص.
١١) مناسبسازی: پیشبینی و ایجاد امکانات، تسهیلات و فضای لازم در اماکن و فضاهای ورزشی برای تردد و بهره‌برداری معلولان و جانبازان.
ماده ٢ـ اهداف
١) حفظ و ارتقای سطح سلامت و توانمندیهای جسمی، روانی، ورزشی و نشاط جانبازان و معلولان و تقویت حضور آنان در جامعه
٢) افتخارآفرینی جانبازان و معلولان در عرصه رقابتهای بین المللی و جهانی ورزش
٣) نهادینه‌سازی اخلاق، معنویت و فرهنگ پهلوانی در بستر فعالیتهای ورزشی
۴) تأمین عدالت اجتماعی در بهرهمندی جانبازان و معلولان از خدمات و امکانات ورزشی
ماده ٣ـ راهبردها
١) تقویت اعتماد و حفظ عزت به نفس جانبازان و معلولان و ارتقای فرهنگ و نگرش جامعه نسبت به پدیده معلولیت
٢) ایجاد عزم و مشارکت ملی و فعالسازی سازمانها و نهادها در امر ورزش جانبازان و معلولان
٣) توسعه ورزش همگانی و ارتقای سطح سلامتی و نشاط جانبازان و معلولان
۴) توسعه ورزش قهرمانی و فضای رقابت سالم در بین جانبازان و معلولان
۵) اهتمام ویژه به فعالیتهای فرهنگی و تربیتی در فعالیتهای ورزشی جانبازان و معلولان
۶) توسعه منابع انسانی کارآمد در ورزش جانبازان و معلولان بهویژه مدیران، مربیان و …
٧) توسعه علمی، آموزشی و فنآوری در ورزش جانبازان و معلولان
٨) توسعه زیرساختهای ورزش جانبازان و معلولان
٩) حفظ و ارتقای جایگاه ایران اسلامی در عرصه بین‌المللی ورزش جانبازان و معلولان
ماده ۴ـ اقدامات و وظایف دستگاهها
الف) وظایف و اقدامات مشترک
کلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها و نهادهای کشوری و لشکری موظف به انجام اقدامات زیر میباشند:
١ـ برنامه‌ریزی برای ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان
٢ـ ایجاد و فعالسازی انجمن یا هیأت ورزشهای جانبازان و معلولان در ساختار ورزشی مربوط و رده‌های تابعه ٣ـ همکاری و تعامل با متولیان ورزش جانبازان و معلولان در زمینه‌های مختلف
۴ـ حمایت و مشارکت فعال در امر برگزاری هر چه باشکوهتر »روز ملی پارالمپیک«
۵ ـ تخصیص درصدی از ظرفیت اماکن و تجهیزات ورزشی دستگاه مربوط به امر ورزش جانبازان و معلولان، بصورت رایگان و متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان
۶ ـ تخصیص قسمتی از یک درصد بودجه موضوع ماده )۵٣( قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در دستگاه مربوط برای تحقق این مصوبه و در جهت توسعه ورزش جانبازان و معلولان متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان
٧ـ حمایت مؤسسات اقتصادی وابسته (شرکتها، بانکها و…)، از فعالیتهای ورزش جانبازان و معلولان
تبصره: فعالیتهای ورزشی مورد نظر در دستگاههای ذیربط در این مصوبه افراد ذیل را نیز شامل میشود:
١) کارکنان جانباز و معلول دستگاه
٢) اعضای معلول خانواده کارکنان دستگاه
٣) خدمات‌دهی به معلولین ساکن در حریم فعالیتی اماکن ورزشی دستگاه در ورزش جانبازان و معلولین
ب) وظایف و اقدامات اختصاصی: ـ وزارت ورزش و جوانان
١ـ حمایت ویژه از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، به خصوص در وضع قوانین و مقررات، آیین‌نامه‌ها و… در سطح وزارت، دولت و مجلس شورای اسلامی
٢ـ تخصیص درصدی از بودجه و تجهیزات ورزشی کشور به امر ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان
٣ـ اختصاص درصدی از برنامههای شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور به مناسبسازی اماکن ورزشی و ایجاد اماکن اختصاصی ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان
۴ـ اختصاص یک نوبت از اوقات روزانه اماکن ورزشی تحت تملک وزارت ورزش و جوانان به ورزش جانبازان و معلولان
۵ ـ واگذاری حداقل یک مجموعه ورزشی از طریق برگزاری مزایده با اولویت در شرایط مساوی )با اعلام کارشناس رسمی دادگستری( به هیئتهای ورزش جانبازان و معلولان در مراکز استان و نیز شهرهای با جمعیت بالای ۵٠ هزار نفر
۶ ـ مکلف نمودن باشگاههای ورزشی تحت حمایت دولت جهت فعالیت در حوزه ورزش جانبازان و معلولان و همچنین مشروط نمودن صدور پروانه باشگاههای جدیدالتأسیس به این امر.
٧ـ فراهم آوردن تسهیلات لازم برای مشارکت و سرمایه‌گذاری خیرین و سازمانهای مردم نهاد، در حوزه ورزش جانبازان و معلولان
٨ ـ معافیت اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان از شمول ماده ٨٨ (قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت)
ـ وزارت آموزش و پرورش
١ـ ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی معلولان، در بین دانش آموزان، معلمان و مربیان ورزشی از طریق درج در کتابهای درسی، برنامههای تربیتی و نیز امور فوق برنامه و ضمن خدمت، با بهره‌گیری از فعالیتهای ورزشی
٢ـ ایجاد رشته تحصیلی ورزش جانبازان و معلولان در مراکز آموزش و تربیت معلمان ورزشی و تربیت و ارتقای دانش معلمان و مربیان ورزش معلولان
٣ـ فراهم نمودن تجهیزات ورزشی و توانبخشی لازم در مدارس استثنایی
۴ـ تسهیل دسترسی دانشآموزان معلول به اماکن و تجهیزات ورزشی موجود در مدارس
۵ـ توجه به ورزش همگانی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی از طریق افزایش ساعت درس ورزش
۶ـ تربیت معلولان تحت پوشش و پرورش افراد مستعد برای حضور در مسابقات ورزشی و تیمهای ملی
٧ـ آموزش و آگاهی‌بخشی به دانشآموزان غیر استثنایی، به منظور اتخاذ شیوه تعامل صحیح با افراد معلول در محیط مدرسه و جامعه.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهزیستی
١ـ توسعه و تقویت ورزش معلولان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تأکید بر ورزش همگانی و استعدادیابی) از طریق تربیت و تأمین مربی و تجهیزات ورزشی مورد نیاز
٢ـ مشارکت در توسعه ایستگاههای ورزش همگانی ویژه معلولان در نقاط مختلف شهرها
٣ـ ارائه تسهیلات برای تأمین وسایل نقلیه مناسب برای حضور معلولان تحت پوشش در برنامههای ورزشی ۴ـ کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل معلولانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکانپذیر است.
بنیاد شهید و امور ایثارگران
١ـ توسعه و تقویت ورزش جانبازان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تأکید بر ورزش همگانی)، از طریق تربیت و تأمین مربی و تجهیزات ورزشی مورد نیاز.
٢ـ مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاههای ورزش همگانی ویژه جانبازان و معلولان، در نقاط مختلف شهرها
٣ـ ارائه تسهیلات برای تأمین وسایل نقلیه مناسب برای امکان حضور جانبازان تحت پوشش در برنامههای ورزشی
۴ـ کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل جانبازانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکانپذیر است.
ـ وزارت کشور
١ـ استانداریها، فرمانداریها، شهرداریها و بخشداریهای کشور موظفند از طریق مدیریت عالیه و ایجاد هماهنگی بین همه دستگاههای اجرایی و نظارت بر انجام وظایف آنها، از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، حمایت مادی و معنوی نمایند.
٢ـ تسهیل در ایجاد و حمایت از سازمانهای مردم نهاد )سمنها( فعال در زمینه ورزش جانبازان و معلولان.
ـ شورای شهر و شهرداریها
١ـ پیشبینی لازم برای احداث مجموعههای ورزشی ویژه جانبازان و معلولان و بهسازی و مناسبسازی معابر عمومی به منظور تسهیل در رفت و آمد آنان
٢ـ احداث مجموعههای ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان به تناسب تراکم جمعیت
٣ـ مناسبسازی اماکن ورزشی تحت پوشش و همچنین مساعدت به سایر نهادها به منظور تسهیل در بهره‌برداری جانبازان و معلولان از اماکن ورزشی
۴ـ ایجاد تسهیلات ویژه در حمل و نقل و جابه جایی جانبازان و معلولان برای شرکت در فعالیتهای ورزشی
۵ـ فعال نمودن و تقویت هیأت ورزشهای جانبازان و معلولان در شهرداریها، بخشداریها و دهیاریها
۶ـ اختصاص یک نوبت رایگان از ساعات مفید روزانه مجموعههای ورزشی تحت پوشش شهرداریها و بخشداریها، به ورزش جانبازان و معلولان
٧ـ اختصاص درصدی از بودجه‌های فرهنگی شهرداریها به امر توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان (متناسب با آمار و درصد جمعیتی آنان، نیازها و…)
٨ ـ ایجاد ایستگاههای ورزشی ویژه جانبازان و معلولان در پارکها، فرهنگسراها و…
٩ـ مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاههای ورزش همگانی ویژه معلولان جامعه، در نقاط مختلف شهرها
١٠ـ اختصاص درصدی از فضای تبلیغاتی شهر به منظور فرهنگسازی، اطلاعرسانی همگانی و با هدف کمک اقتصادی به توسعه ورزش جانبازان و معلولان
١١ـ کمک به هیئتهای استانی، در اجرای برنامههای ورزشی جانبازان و معلولان (با اولویت برنامههای ورزش همگانی)
١٢ـ مساعدت در تأمین تجهیزات ورزشی آسایشگاهها و مراکز نگهداری جانبازان و معلولان
سازمان صدا و سیما
١ـ ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان، اولویت‌بخشی و افزایش سهم ورزش جانبازان و معلولان، آموزش، اطلاعرسانی، فرهنگسازی در شبکه‌های ملی و استانی
٢ـ فرهنگ سازی برای جلب مشارکت خیرین و حامیان مالی ورزش جانبازان و معلولان
٣ـ تولید و پخش برنامههای مستند از زندگی قهرمانان و الگوهای شاخص ورزش جانبازان و معلولان
۴ـ تولید و پخش برنامههای لازم برای اصلاح و تغییر نگرش جامعه نسبت به معلولان و همچنین اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود
۵ـ توسعه تولیدات سینمایی، سریال، انیمیشن، مستند ترکیبی، تولید و پخش برنامههای مسابقه و سرگرمی و حضور کودکان و نوجوانان معلول در برنامههای متنوع و انعکاس اخبار رویدادهای ورزشی جانبازان و معلولان
ـ ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان بسیج مستضعفین
١ـ فعالسازی ساختار و برنامههای ورزش همگانی جانبازان و معلولان در سطوح مختلف تابعه
٢ـ توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان در عرصه گسترده رده‌های تابعه
٣ـ برنامه‌ریزی برای تقویت و گسترش ورزش قهرمانی جانبازان و معلولان )با اولویت رشته‌های مدال‌آور(ـ
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی
١ـ برنامه‌ریزی برای ارتقای توانمندیهای جسمانی و سلامت روحی و روانی و توانبخشی جمعیت جانباز و معلول کشور با بکارگیری ظرفیتها و وظایف ذاتی هلال احمر و ارائه تسهیلات و خدمات ورزشی (اماکن، تجهیزات و…)
٢ـ استفاده بهینه از سوله‌های بحران در مواقع غیر بحران در تأمین فضای ورزشی مورد نیاز
ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی
١ـ استفاده از ظرفیتهای فرهنگی دستگاه برای اصلاح نگرش جامعه نسبت به معلول و اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود و ارتقای روحیه امید و خودباوری در جامعه هدف.
٢ـ هدایت و حمایت مادی و معنوی از ورزش جانبازان و معلولان در حوزه مطبوعات، رسانه‌های مجازی، کتاب، فیلم، جشنواره‌ها، تحقیقات، بازیهای رایانه‌ای، هنرهای تجسمی و نمایشگاهی و…
٣ـ استفاده از ظرفیت سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه ورزش جانبازان و معلولان
۴ـ استفاده از ظرفیتهای ستاد عالی کانونهای فرهنگی و هنری مساجد در توسعه اهداف فرهنگی ورزش جانبازان و معلولان
۵ ـ به کارگیری ظرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (رایزنیهای فرهنگی و خانه‌های فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور) به منظور پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی از تیمها و کاروانهای اعزامی ورزش جانبازان و معلولان در رقابتهای بین‌المللی
ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی
١ـ برنامه‌ریزی برای توسعه علمی و فناوری ورزش جانبازان و معلولان از طریق انجام تحقیق، پژوهش، مقاله و… در جهت ارتقای توانبخشی، سلامت و توسعه ورزش همگانی و قهرمانی
٢ـ تشویق و حمایت دانشجویان در ارائه پایان‌نامه در حوزه‌های متنوع و مورد نیاز ورزش جانبازان و معلولان ٣ـ ایجاد و توسعه رشته‌های تحصیلی در مقاطع مختلف مرتبط با ورزش جانبازان و معلولان در مراکز تابعه
۴ـ ارائه خدمات و حمایتهای ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فعالیتها و برنامههای ورزشی و نیز ورزشکاران و فعالان حوزه جانبازان و معلولان
ـ وزارت راه و شهرسازی
١ـ مناسبسازی اماکن ورزشی موجود در شهرها، شهرکها و بخشها و تسهیل در بهره‌برداری جانبازان و معلولان از اماکن موجود ورزشی
٢ـ پیشبینی اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان در توسعه شهرها و شهرکهای جدید.
ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
فراهم آوردن تسهیلات، تخفیفات و مشوقهای ویژه مالیاتی و…، برای جلب مشارکت بخش خصوصی و تعاونیها در ورزش جانبازان و معلولان (اماکن، تجهیزات و حمایت و پشتیبانی)
ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
١ـ ایجاد شبکه مجازی مناسب، ویژه حمایت و تقویت ورزش جانبازان و معلولان و فرهنگسازی مربوط
٢ـ ایجاد شرایط لازم برای استفاده از بستر شبکه‌های مخابراتی و مجازی در فرهنگسازی، اطلاعرسانی، آموزشی و حمایت از ورزش جانبازان و معلولان
ـ وزارت امور خارجه
به کارگیری ظرفیتهای وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌های تابعه در تعامل با سفارت کشورهای میزبان، برای پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی از تیمها و کاروانهای اعزامی ورزش جانبازان و معلولان در رقابتهای بین‌المللی.
ـ سایر دستگاهها
سایر دستگاههایی که ظرفیتهای اختصاصی مناسبی در حمایت از توسعه و ترویج فرهنگ و ورزشی جانبازان و معلولان در اختیار دارند و نام آنها ذکر نشده موظف به همکاری و حمایت از این حوزه میباشند.
ماده ۵- نظام اجرا، نظارت و پیگیری
١ـ به منظور هماهنگی و راهبری اجرا، سازماندهی، پایش و ارزیابی مستمر تحقق این مصوبه، دبیرخانه‌ی در ذیل کمیسیون فرهنگی تربیت‌بدنی موضوع مصوبه جلسه ۶٣٧ مورخ ٣/١٠/١٣٨٧ شورای عالی انقلاب فرهنگی (به دبیری ریاست فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولان)، تشکیل و هر ساله گزارش عملکرد دستگاهها را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌نماید.
٢ـ دستگاههای اجرایی ذیربط با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور، اعتبارات و پشتیبانی لازم به منظور تحقق اهداف و برنامههای پیشبینی شده در این مصوبه را فراهم می‌نمایند.
ماده ۶- این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه، ۶ ماده و ١ تبصره در جلسه ٧٩۴ مورخ ١۵/١/١٣٩۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ حسن روحانی