شماره: ۵۸۶۶۶ت۵۳۶۳۶ه – ۱۳۹۶/۵/۱۶
هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۶/۵/۸ به پیشنهاد شماره ۱۳۰۷۱۲/۶۲ مورخ ۲۸/۷/۱۳۹۵ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد ماده (۳۰) قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسیله نقلیه ـ مصوب ۱۳۹۵ـ آییننامه اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میرود و سایر اصطلاحات تابع تعاریف مندرج در قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه ـ مصوب ۱۳۹۵ـ است:
الف ـ قانون: قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه ـ مصوب ۱۳۹۵
ب ـ زیاندیده: هر شخصی که به سبب حوادث موضوع قانون دچار خسارت بدنی و یا مالی شود به استثنای راننده مسبب حادثه.
پ ـ بیمهگر: شرکت سهامی بیمه ایران و هر شرکت بیمه غیردولتی دارای مجوز فعالیت در رشته بیمه شخص ثالث از بیمه مرکزی.
ت ـ بیمه‌نامه شخص ثالث: سند حاکی از انعقاد قرارداد بیمه، متعلق به وسیله نقلیه موضوع ماده (۲) قانون، میان دارنده وسیله نقلیه و بیمهگر که دارای تاریخ اعتبار باشد.
ث ـ ذینفع: زیاندیده یا اولیای دم یا قائم مقام متوفی و یا نماینده قانونی وی حسب مورد.
ج ـ راننده مسبب حادثه: شخصی که مطابق قوانین و مقررات مربوط، مسئول جبران خسارت‌های وارده شناخته میشود.
ماده ۲ـ برای دریافت خسارت بدنی، ذینفع حق دارد با ارایه اصل یا تصویر برابر اصل مدارک زیر به طور مستقیم، حسب مورد به بیمهگر مربوط یا صندوق مراجعه نماید:
الف ـ گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا مقامات انتظامی و یا گزارش کمیسیون جلوگیری از سوانح راه آهن (در حوادث ریلی) یا نظریه قطعی کارشناس یا هیأت کارشناسی منتخب مراجع قضایی.
ب ـ مدرک شناسایی معتبر، گذرنامه یا هر گونه مدرک صادره از سوی مراجع ذیصلاح برای اتباع خارجی.
پ ـ جواز دفن یا گواهی فوت یا شناسنامه باطل شده متوفی.
ت ـ نظریه پزشکی قانونی در صورت نیاز.
ث ـ رأی مرجع قضایی در صورت نیاز.
ج ـ گواهی انحصار وراثت در صورت فوت زیاندیده.
چ ـ اوراق بالینی بیمارستانی، کاربرگ (فرم) مراقبت‌های اورژانس، اظهارات شهود حسب مورد و شماره حساب ذینفع (صرفاً برای ارایه به صندوق).
تبصره ۱ـ راننده مسبب حادثه میتواند با ارایه مدارک موضوع این ماده برای تشکیل و تکمیل پرونده پرداخت خسارت بدنی به زیان دیده حسب مورد به بیمهگر یا صندوق مراجعه کند.
تبصره ۲ـ راهنمایی و رانندگی موظف است استعلام‌های مربوط به گواهینامه رانندگی از سوی بیمهگر مربوط را ظرف دو هفته پاسخ دهد. در هر صورت پرداخت خسارت به زیاندیده موکول به پاسخ راهنمایی و رانندگی نیست.
تبصره ۳ـ در حوادث رانندگی منجر به فوت، در صورت مطالبه قائم مقام قانونی یا درخواست راننده مسبب حادثه، بیمهگر مربوط یا صندوق حسب مورد میتواند بدون نیاز به رأی مرجع قضایی و با رعایت ماده (۳۶) قانون، خسارت بدنی را پرداخت نماید.
تبصره ۴ـ در حوادث رانندگی منجر به خسارت بدنی غیر از فوت، در صورت مطالبه زیاندیده یا قائم مقام قانونی وی، بیمهگر مربوط یا صندوق حسب مورد مکلف است بلافاصله (حداکثر تا پانزده روز) حداقل پنجاه درصد دیه تقریبی را پرداخت نماید و باقی‌مانده آن را پس از معین شدن میزان قطعی دیه با رعایت مواد (۳۱) و (۳۲) قانون بپردازد.
ماده ۳ـ برای دریافت خسارت مالی، زیاندیده یا نماینده قانونی وی حق دارد با ارایه اطلاعات و اصل یا تصویر برابر اصل مدارک زیر به طور مستقیم به بیمهگر مربوط مراجعه نماید:
الف ـ بیمه‌نامه شخص ثالث یا هرگونه مدرک دیگری که حاکی از بیمه بودن وسیله نقلیه مسبب حادثه در زمان وقوع حادثه باشد.
ب ـ گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا گزارش کمیسیون جلوگیری از سوانح راه آهن (در حوادث ریلی) یا نظریه قطعی کارشناس یا هیأت کارشناسی منتخب مراجع قضایی.
پ ـ مدرک شناسایی راننده مسبب حادثه.
تبصره ـ راننده مسبب حادثه میتواند با ارایه مدارک موضوع این ماده جهت تشکیل و تکمیل پرونده پرداخت خسارت مالی به زیاندیده به بیمهگر مراجعه کند.
ماده ۴ـ در اجرای ماده (۴۰) قانون، بیمهگر مکلف است در صورت وجود شرایط زیر با دریافت مدارک موضوع ماده (۳) این آییننامه بدون اخذ گزارش مقامات انتظامی خسارت مالی زیاندیده را پرداخت نماید:
الف ـ وسایل نقلیه طرفین در زمان وقوع حادثه دارای بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر باشند.
ب ـ به نحو مطمئنی از جمله مراجعه همزمان مقصر و زیان دیده به همراه وسیله نقلیه مربوط یا مراجعه مستقیم کارشناس ارزیاب احراز شود که بین طرفین در خصوص راننده مسبب حادثه اختلافی نباشد.
پ ـ خسارت مالی وارده یا مطالبه شده از سوی زیاندیده حداکثر تا سقف تعهد مالی اجباری مندرج در ماده (۴۰) قانون باشد.
ماده ۵ ـ صندوق یا بیمهگر حسب مورد مکلفند در اولین مراجعه زیاندیده یا راننده مسبب حادثه یا ذینفع یا نماینده قانونی هر یک از آنها، ضمن اعلام کتبی فهرست مدارک مندرج در مواد (۲) و (۳) این آییننامه، کار برگ (فرم) اعلام خسارت را با درج تاریخ و امضاء از ایشان اخذ و ثبت نموده و رسید یا شناسه (کد) رهگیری مربوط را به ایشان تحویل نماید.
تبصره ۱ـ در صورت وجود نقص در مدارک ارایه شده، بیمهگر یا صندوق موظف است مراتب را ظرف سه روز کاری پس از دریافت مدارک به صورت کتبی به زیاندیده یا راننده مسبب حادثه یا ذینفع یا نماینده قانونی هر یک از آنها اعلام نماید.
تبصره ۲ـ صندوق یا بیمهگر حسب مورد مکلفند بلافاصله پس از تکمیل مدارک پرونده رسیدی مبنی بر تکمیل پرونده به زیاندیده یا راننده مسبب حادثه یا ذینفع یا نماینده قانونی هر یک از آنها تحویل نمایند.
ماده ۶ ـ بیمهگر موظف است در مواردی که خسارت بدنی زیاندیده بیشتر از سقف تعهدات بدنی مندرج در بیمه‌نامه شخص ثالث باشد قبل از پرداخت کل خسارت بدنی، بلافاصله مراتب را به همراه مدارک موضوع ماده (۲) این آییننامه از طریق سامانه الکترونیک موضوع ماده (۵۵) قانون یا سایر سامانه‌های مورد تأیید بیمه مرکزی برای صندوق و بیمه مرکزی ارسال نماید. صندوق موظف است ظرف پانزده روز کاری پس از اعلام مراتب و ارسال مدارک مذکور نتیجه را به بیمهگر و بیمه مرکزی اعلام نماید. عدم اعلام نتیجه در مهلت یادشده به منزله پذیرش تعهد از جانب صندوق خواهد بود.
ماده ۷ـ [اصلاحی ۱۴۰۳/۳/۲۰]
بیمهگر موظف است در ارزیابی خسارت مالی وارد شده به وسیله نقلیه زیاندیده، علاوه بر هزینه‌های جایگزینی قطعات آسیب‌دیده و اجرت تعمیر وسیله نقلیه، مالیات بر ارزش افزوده و هزینه پرداخت شده برای نجات و یا انتقال وسیله نقلیه خسارت دیده به نزدیکترین محل مناسب برای تعمیر و کسر قیمت وسیله نقلیه را در نظر گیرد و نسبت به پرداخت این موارد تا سقف تعهدات مالی مندرج در بیمه نامه شخص ثالث با رعایت تبصره (۳) ماده (۸) قانون اقدام نماید.
هر گونه افزایش حق بیمه و نرخ آن بابت پرداخت خسارت کسر قیمت وسیله نقلیه توسط شرکتهای بیمهگر و مراجع تصمیم‌گیر در تعیین حق بیمه و نرخ آن در سال جاری و سالهای آتی مجاز نیست.
دستورالعمل نحوه محاسبه خسارت کسر قیمت وسیله نقلیه توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (راهنمایی و رانندگی)، مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه و کانون کارشناسان رسمی دادگستری تهیه میشود و ظرف حداکثر سه ماه پس از ابلاغ این آییننامه به تصویب شورای عالی بیمه می‌رسد.
تبصره ۱ـ در صورت تخلف بیمهگر از مفاد این ماده، بیمه مرکزی موظف است ظرف پانزده روز به درخواست زیاندیده یا راننده مسبب حادثه یا ذینفع یا نماینده قانونی هر یک از آنها رسیدگی و در مورد آن اتخاذ تصمیم نماید. تصمیم بیمه مرکزی برای بیمهگر لازم‌الاجرا می‌باشد. در صورت عدم تمکین بیمهگر به تصمیم مذکور مطابق ماده (۵۷) قانون اقدام خواهد شد.
تبصره ۲ـ اجرای این ماده نافی حق مراجعه مستقیم زیاندیده یا راننده مسبب حادثه یا ذینفع یا نماینده قانونی هر یک از آنها به مرجع قضایی یا سایر مراجع صلاحیتدار و طرح دعوی علیه بیمهگر یا صندوق نخواهد بود.