ماده واحده – موافقتنامه همکاری در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری در دریای خزر مشتمل بر یک مقدمه و بیست و دو ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می شود.
تبصره – رعایت اصول هفتاد و هفتم (۷۷) و یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اجرای این موافقتنامه الزامی است.
بسم الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه همکاری در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری در دریای خزر
دولتهای جمهوری آذربایجان، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری قزاقستان، فدراسیون روسیه و ترکمنستان که از این پس «طرفها» نامیده می شوند؛
بر اساس روابط دوستانه و همکاری بین کشورهای ساحلی دریای خزر و مردمان خود و با تأکید بر تعهد خود برای توسعه بیشتر آن؛
با تأکید بر نقش سازمان ملل متحد و دیگر سازمان های بین المللی در امدادرسانی برای پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری؛
با تصدیق احتمال شرایط اضطراری با منشأ طبیعی و انسانی که امکان واکنش به آن توسط یک طرف میسر نمی باشد و نیازمند عملیات هماهنگ کشور طرفها به منظور پیشگیری و واکنش به آنها است؛
با آگاهی از خطری که شرایط اضطراری ایجاد می کند؛
با در نظر گرفتن مفاد کنوانسیون چهارچوب حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر (کنوانسیون تهران) مورخ سیزدهم آبان ۱۳۸۲ برابر با چهارم نوامبر ۲۰۰۳؛
با تصدیق مسؤولیت در برابر نسلهای آتی در زمینه حفظ زیست بوم منحصر به فرد دریای خزر؛
در تلاش برای توسعه همکاری علمی فنی در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری؛
در موارد زیر توافق نمودند:
ماده ۱ – تعاریف
اصطلاحاتی که در این موافقتنامه به کار برده شده اند، دارای معانی زیر می باشند:
«شرایط اضطراری »: وضعیتی که در نتیجه حادثه، بلا یا سانحه ای با منشأ طبیعی یا انسانی رخ می دهد و باعث یا ممکن است باعث آسیب به سلامتی انسانها، محیط زیست، تأسیسات زیربنایی اجتماعی و صنعتی، زیان مادی قابل توجه و اختلال در زندگی روزانه شود؛
«طرف درخواست کننده »: طرفی که از طرفهای دیگر درخواست اعزام گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی را می نماید؛
«طرف تأمین کننده »: طرفی که درخواست طرف درخواست کننده را در مورد ارسال گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی اجابت می نماید؛
«منطقه شرایط اضطراری »: محدوده ای که در آن شرایط اضطراری رخ داده است؛
«مقام صلاحیتدار »: مقامی که از سوی هر یک از طرفها برای هماهنگ سازی فعالیت های مربوط به اجرای این موافقتنامه تعیین شده است؛
«واکنش به شرایط اضطراری »: عملیات نجات و دیگر اقدامات اضطراری که در صورت بروز شرایط اضطراری صورت می گیرد و هدف از آنها نجات دادن جان افراد و حفظ سلامتی آنها، حفاظت از محیط زیست و کاهش میزان خسارت ها و صدمات مادی است و مناطق شرایط اضطراری را نیز در بر می گیرد.
«گروه امدادرسان »: گروه سازمان یافته ای از کارشناسان مجهز به تجهیزات لازم که از سوی طرف تأمین کننده برای کمک رسانی درنظر گرفته شده اند.
«تجهیزات »: مواد، وسایل حمل ونقل، ابزارفنی، تجهیزات گروه امداد رسان و تجهیزات شخصی اعضای گروه از جمله داروها و تجهیزات پزشکی لازم برای کمک به گروه امدادرسان در طی دوره عملیات امداد و نجات؛
«وسایل امدادی »: اقلامی که برای توزیع رایگان در بین اشخاص آسیب دیده از شرایط اضطراری درنظر گرفته شده اند؛
«پیشگیری از شرایط اضطراری »: مجموعه اقدامات پیشگیرانه ای که به منظور به حداقل رساندن تا سر حد امکان خطر بروز شرایط اضطراری و اثرات آن بر سلامتی انسانها و محیط زیست صورت می گیرد؛
«طرف گذری »: طرفی به غیر از طرف درخواست کننده که از طریق قلمرو آن، گروه امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی، گذر می کنند.
ماده ۲ – حیطه شمول
۱ – این موافقتنامه، همکاری میان طرفها در صورت بروز شرایط اضطراری با منشأ طبیعی و انسانی در دریای خزر را تنظیم می نماید.
۲ – این موافقتنامه به منظور پیشگیری و یا واکنش به شرایط اضطراری در دریای خزر در صورتی اعمال خواهد شد که یک طرف به تنهایی نتواند با آن مقابله کند. در چنین شرایطی، طرف مزبور حق دارد از طرف یا طرفهای دیگر درخواست کمک نماید.
همچنین این موافقتنامه چنانچه طرف درخواست کننده بر این باور باشد که شرایط اضطراری ایجاد شده در خشکی آن طرف، ممکن است بر دریای خزر تأثیر منفی داشته باشد، اعمال خواهد شد.
ماده ۳ – اصول
طرفها، در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری طبق قوانین ملی خود و موازین کلی پذیرفته شده بین المللی و بر اساس اصول زیر همکاری خواهند کرد:
1 – برابری و عمل متقابل؛
2 – استقلال در تصمیم گیری در سطح داخلی؛
3 – امداد رسانی از سوی طرفها طبق امکانات آنها؛
4 – توزیع وسایل امدادی بین اشخاص آسیب دیده، بدون تبعیض از نظر نژادی، قومیتی، مذهبی، سیاسی یا موارد دیگر.
ماده ۴ – شکلهای همکاری
همکاری میان طرفها به موجب این موافقتنامه شامل موارد زیر می شود:
– ایجاد و بهبود نظام همکاری به منظور پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری؛
– همکاری بین طرفها در مورد پیش بینی و نظارت بر شرایط اضطراری؛
– اطلاع رسانی (هشدار) در مورد خطر بروز شرایط اضطراری که ممکن است بر طرف دیگر تأثیر بگذارد؛
– امداد رسانی در واکنش به شرایط اضطراری؛
– مساعدت لازم برای تجهیز گروههای امداد رسان؛
– تبادل تجربه در زمینه سازماندهی آموزش رفتاری در شرایط اضطراری؛
– تبادل اطلاعات، منابع علمی فنی، نتایج کارهای تحقیقاتی و فناورانه در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری؛
– برگزاری فراهمایی های مشترک، کارگاهها، جلسات آموزشی و تمرین و نمایشگاههای تخصصی؛
– آموزش تخصصی در مؤسسات آموزشی، تبادل کارآموز، استاد، دانشمند و کارشناس؛
– فعالیت های دیگر در زمینه پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری طبق توافق طرفها.
ماده ۵ – مقامهای صلاحیتدار
۱ – طرفها، مقامهای صلاحیتدار زیر را به منظور اجرای این موافقتنامه تعیین می نمایند:
از طرف جمهوری آذربایجان – وزارت شرایط اضطراری جمهوری آذربایجان؛
از طرف جمهوری اسلامی ایران – وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران (سازمان مدیریت بحران کشور)؛
از طرف جمهوری قزاقستان – وزارت کشور جمهوری قزاقستان؛ وزارت سرمایه گذاری و توسعه جمهوری قزاقستان؛
از طرف فدراسیون روسیه – وزارت امور دفاع مدنی، شرایط اضطراری و رفع پیامدهای بلایای طبیعی فدراسیون روسیه، وزارت حمل و نقل فدراسیون روسیه؛
از طرف ترکمنستان – وزارت دفاع (اداره شرایط اضطراری و عملیات نجات اداره کل عملیات نجات و حفاظت غیرنظامی) ترکمنستان.
۲ – در صورت تعیین مقام صلاحیتدار دیگر یا تغییر نام آن، طرف مربوط، امین اسناد را جهت اطلاع رسانی به طرفهای دیگر آگاه خواهد کرد.
ماده ۶ – درخواست امداد رسانی
۱ – امداد رسانی بر اساس درخواست کتبی یک طرف صورت می گیرد. در موارد استثنائی درخواست ها می تواند به صورت شفاهی و با تأیید کتبی بعدی ارائه گردد. طرف درخواست کننده اطلاعات زیر را در درخواست امداد رسانی مشخص خواهد کرد:
الف) محل، زمان وقوع شرایط اضطراری، ابعاد آن و وضعیت فعلی منطقه شرایط اضطراری؛
ب) اقداماتی که تا لحظه درخواست صورت گرفته است، توصیف دقیق کمک درخواستی، اولویت های واکنش به شرایط اضطراری؛
۲ – طرف درخواست شونده در اسرع وقت، طرف درخواست کننده را از امکانات خود، میزان و شرایط کمکها یا عدم امکان تأمین کمک آگاه خواهد کرد.
۳ – طرف درخواست کننده در حد امکان اطلاعات مذکور در بند (۲) این ماده را به روز می نماید و فوری آن را به طرف تأمین کننده انتقال خواهد داد.
ماده ۷ – هماهنگی و تعامل در هنگام شرایط اضطراری
۱ – در قلمرو طرف درخواست کننده، هماهنگ سازی، مدیریت و کنترل عملیات گروههای امدادرسان توسط مقام صلاحیتدار طرف درخواست کننده از طریق رؤسای گروهها صورت می پذیرد.
۲ – طرف درخواست کننده اطلاعات به موقع را در مورد وضعیت منطقه شرایط اضطراری، محل مرکز واکنش به شرایط اضطراری و مترجمان، در اختیار رؤسای گروههای امدادرسان قرار خواهد داد. همچنین طرف درخواست کننده از امنیت و ایمنی گروههای امدادرسان اطمینان حاصل نموده و مرکز بهداشتی و تجهیزات ارتباطاتی را در اختیار آنها قرار خواهد داد.
۳ – مدت اقامت گروههای امدادرسان در قلمرو کشور طرف درخواست کننده بر اساس توافق طرفهای ذی ربط تعیین خواهد شد.
۴ – پس از اتمام عملیات واکنش، رئیس گروه امدادرسان گزارشی را در رابطه با فعالیت گروه خود در واکنش به شرایط اضطراری و نتایج کار به مقام صلاحیتدار کشور طرف درخواست کننده ارائه خواهد داد.
ماده ۸ – گذر
۱ – کشور طرف گذری، گذر گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی از طریق قلمرو خود را طبق قوانین ملی خود و قواعد حقوق بین الملل تسهیل خواهد نمود و اقدامات اداری و حقوقی لازم را در زمینه های کمک به موارد زیر اتخاذ می نماید:
الف – ورود و خروج و استفاده از قلمروی کشور آن توسط کلیه وسایل حمل و نقل درنظر گرفته شده برای واکنش به شرایط اضطراری؛
ب – حرکت سریع گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی برای واکنش به شرایط اضطراری به قلمرو کشور آن، از طریق قلمروی آن کشور یا خروج از کشور آن.
۲ – طرف تأمین کننده کشور طرفهای گذری را از مسیر جابه جایی گروههای امدادرسان و مسیرهای ارسال تجهیزات و وسایل امدادی آگاه خواهد کرد.
ماده ۹ – نحوه ورود، خروج و اقامت گروههای امدادرسان در قلمرو کشور طرف درخواست کننده
۱ – پیش از رسیدن گروه امدادرسان به قلمرو کشور طرف درخواست کننده و یا کشور گذری، مقام صلاحیتدار طرف تأمین کننده فهرست اعضای گروه را با درج مشخصات و اسناد هویتی آنها به طرف درخواست کننده یا کشور گذری ارسال خواهد کرد.
۲ – طرف درخواست کننده و کشور گذری، طبق قوانین ملی و تعهدات بین المللی خود، ترتیباتی را برای تشریفات ورود و خروج اولویت دار برای گروههای امدادرسان طرف تأمین کننده برقرار خواهند کرد.
۳ – ورود اعضای گروه امدادرسان به قلمروی طرف درخواست کننده یا کشور گذری و خروج از آن، از طریق مبادی ورودی مورد توافق طرفها با استفاده از اسناد هویتی معتبر به رسمیت شناخته شده توسط کشور طرف درخواست کننده و کشور گذری انجام خواهد شد.
۴ – در صورت لزوم طرف درخواست کننده و کشور گذری، روادید اعضای گروههای امدادرسان را در اسرع وقت صادر خواهند کرد.
۵ – نحوه حمل و نقل سگهای نجات به عنوان بخشی از گروه امدادرسان و اقامت آنها در قلمروی کشور طرف درخواست کننده و کشور گذری طبق قواعد قرنطینه طرف درخواست کننده و کشور گذری تعیین خواهد شد.
۶ – اعضای گروههای امدادرسان در زمان اقامت خود در قلمروی کشور طرف درخواست کننده و کشور گذری، قوانین ملی کشورهای مربوط را رعایت خواهند کرد.
۷ – طرف درخواست کننده هر گونه مساعدتی را برای ورود هر چه سریعتر گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی به منطقه شرایط اضطراری به عمل خواهد آورد.
۸ – گروههای امدادرسان باید برای فعالیت مستقل طی مدت حداقل هفتاد و دو ساعت از لحظه ورود به محل شرایط اضطراری آمادگی داشته باشند. پس از مدت هفتاد و دو ساعت، طرف درخواست کننده منابع لازم برای کارگروه امدادرسان را تأمین خواهد نمود، مگر آنکه به گونه دیگری توسط طرفها توافق شده باشد.
۹ – طرف درخواست کننده امنیت غذایی و وسایل زندگی اولیه ای که در اختیار گروه امدادرسان قرار گرفته است را تضمین می نماید.
ماده ۱۰ – استفاده از حمل و نقل هوایی
۱ – جابه جایی گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی را می توان از طریق هوایی انجام داد.
۲ – در صورت اتخاذ تصمیم مبنی بر استفاده از حمل و نقل هوایی، مقام صلاحیتدار کشور طرف تأمین کننده، نوع و علائم پروازی هواپیما، مسیر پرواز، فرودگاه مقصد، تعداد اعضای خدمه پرواز، فهرست مسافرین با ذکر جزئیات وظیفه آنها و توصیف بار را به آگاهی طرف درخواست کننده و کشور گذری می رساند.
۳ – پروازها طبق قواعد سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) و قوانین ملی کشور طرفها صورت خواهد گرفت.
۴ – هواپیمای کشور طرف تأمین کننده که به موجب این موافقتنامه در اقدامات واکنش مشارکت دارد از هر نوع پرداخت مالیات برای پرواز، فرود، برخاستن و توقف در زمان اقامت و خدمات ناوبری طرف درخواست کننده و طرفهای گذری معاف خواهد بود.
۵ – بازپرداخت هزینه های مربوط به سوخت و خدمات تعمیر و نگهداری هواپیمای کشور طرف تأمین کننده براساس توافق طرفهای مربوط صورت می گیرد.
ماده ۱۱- استفاده از حمل و نقل دریایی
۱ – جابه جایی گروههای امدادرسان، تجهیزات و وسایل امدادی را می توان از طریق حمل و نقل دریایی انجام داد.
۲ – در صورت اتخاذ تصمیم مبنی بر استفاده از حمل و نقل دریایی، مقام صلاحیتدار کشور طرف تأمین کننده، نوع شناورها، تعداد اعضای خدمه، فهرست مسافرین با ذکر وظیفه آنها و توصیف بار را به آگاهی طرف درخواست کننده می رساند.
۳ – شناور کشور طرف تأمین کننده که به موجب این موافقتنامه در اقدامات واکنش مشارکت دارد از هر نوع پرداخت عوارض بندری کشور طرف درخواست کننده معاف خواهد بود.
۴ – بازپرداخت هزینه های مربوط به سوخت و خدمات تعمیر و نگهداری شناور کشور طرف تأمین کننده بر اساس توافق طرفهای مربوط صورت خواهد گرفت.
ماده ۱۲ – ورود، خروج و گذر تجهیزات و وسایل امدادی
۱ – رئیس گروه امدادرسانی فهرست تجهیزات و وسایل امدادی با هدف واکنش به شرایط اضطراری را که مقامهای صلاحیتدار کشور طرفهای تأمین کننده و درخواست کننده در مورد آن توافق کرده اند و وارد شده است، به مقامهای گمرکی کشور طرف درخواست کننده و کشور گذری ارائه خواهد کرد.
۲ – تجهیزات و وسایل امدادی که به موجب این موافقتنامه وارد یا خارج می شوند، از تمامی عوارض گمرکی، مالیات ها و دیگر عوارض معاف خواهند بود.
۳ – ترخیص گمرکی تجهیزات و وسایل امدادی طبق قوانین کشور طرفها و با اولویت صورت می پذیرد.
۴ – پس از اتمام کار امدادرسانی، تجهیزاتی که به قلمروی کشور طرف درخواست کننده وارد شده اند (به استثنای آنهایی که کاملاً مصرف شده اند یا از بین رفته اند) توسط طرف تأمین کننده خارج خواهند شد. امحاء یا مصرف کامل تجهیزات و نیز توزیع وسایل امدادی در بین اشخاص آسیب دیده توسط مقام صلاحیتدار کشور طرف درخواست کننده مستند خواهد شد. چنانچه بنابر شرایطی خاص، امکان خارج ساختن تجهیزات نباشد ترتیب انتقال آنها به طرف درخواست کننده حسب مورد بر اساس توافق طرفها، انجام خواهد شد.
ماده ۱۳ – حفظ اطلاعات
اطلاعاتی که در نتیجه فعالیت ها در چهارچوب این موافقتنامه دریافت شده است به استثنای اطلاعات محرمانه ای که به موجب قوانین کشور طرفها محرمانه می باشند و امکان افشای آنها وجود ندارد، به صورت عمومی در دسترس قرار خواهد گرفت، مگر اینکه طرفها به گونه دیگری توافق نمایند.
ماده ۱۴ – هزینه های امدادرسانی
۱ – بر اساس توافق طرفها، امدادرسانی می تواند به صورت بلاعوض یا همراه با بازپرداخت صورت بگیرد.
۲ – طرف درخواست کننده می تواند درخواست امدادرسانی خود را در هر زمانی از طریق آگاه ساختن طرف تأمین کننده لغو نماید. اگر امدادرسانی به صورت همراه با بازپرداخت صورت پذیرد، طرف تأمین کننده حق دارد بازپرداخت هزینه های انجام شده تا لحظه لغو درخواست امدادرسانی را مطالبه نماید.
۳ – پوشش بیمه اعضای گروه امدادرسان توسط طرف تأمین کننده صورت می پذیرد. هزینه های بیمه ای در صورت امدادرسانی از نوع همراه با بازپرداخت، جزء هزینه های کلی امدادرسانی محسوب نمی شود و قابل بازپرداخت نیست.
۴ – در صورت امدادرسانی به صورت همراه با بازپرداخت، ظرف مدت یک هفته پس از اتمام عملیات واکنش به شرایط اضطراری، مقام صلاحیتدار کشور طرف تأمین کننده، حجم امدادرسانی را به آگاهی مقام صلاحیتدار طرف درخواست کننده خواهد رساند.
۵ – در صورت امدادرسانی به صورت همراه با بازپرداخت، مقامهای مربوط کشور طرف درخواست کننده و تأمین کننده ظرف مدت یک ماه از تاریخ اتمام عملیات واکنش به شرایط اضطراری، پیش نویس سند دوجانبه ای را در مورد هزینه های امدادرسانی تنظیم خواهند کرد که حاوی اطلاعاتی در مورد علل و ویژگی شرایط اضطراری می باشد. بازپرداخت هزینه ها توسط طرف درخواست کننده در طی مدتی که به توافق طرفها رسیده است بر اساس سند دوجانبه هزینه های امدادرسانی صورت می پذیرد.
ماده ۱۵ – جبران خسارت در هنگام امداد رسانی
۱ – خسارتی که توسط اعضای گروه امدادرسانی به اشخاص حقیقی یا حقوقی در قلمروی کشور طرف درخواست کننده در حین انجام وظایف به موجب این موافقتنامه وارد می شود توسط طرف درخواست کننده طبق قوانین کشور طرف درخواست کننده جبران خواهد شد.
۲ – چنانچه خسارتی از سوی اعضای گروه امدادرسان به اشخاص حقیقی یا حقوقی در قلمروی کشور طرف درخواست کننده به صورت عمد یا به دلیل بی احتیاطی وارد شود و موضوع از سوی مقامهای ذی ربط کشور طرف درخواست کننده اثبات گردد، مقامهای صلاحیتدار کشور طرفهای درخواست کننده و تأمین کننده، اطلاعات مربوط را مبادله و اقداماتی را برای جبران خسارت وارده طبق توافق طرفهای مربوط به عمل خواهند آورد.
ماده ۱۶ – ارتباط با دیگر پیمان های بین المللی
این موافقتنامه خدشه ای به حقوق و وظایف طرفها به موجب پیمان های بین المللی دیگری که عضو کشور آنها عضو آنها هستند، وارد نخواهد ساخت.
ماده ۱۷ – ارتباط با رژیم حقوقی دریای خزر
هیچ یک از مفاد این موافقتنامه به گونه ای تفسیر نخواهد شد که پیش قضاوت در مورد نتایج مذاکرات رژیم حقوقی دریای خزر باشد.
ماده ۱۸ – حل و فصل اختلاف
اختلافاتی که درخصوص اجراء یا تفسیر این موافقتنامه بین طرفها بروز می کند، از طریق رایزنی، مذاکره یا دیگر روشهای مسالمت آمیزی حل و فصل خواهد شد که طرفها مناسب می دانند.
ماده ۱۹ – اضافات و اصلاحیه ها
1 – این موافقتنامه ممکن است طبق توافق طرفها تکمیل یا اصلاح شود.
2 – اضافات و اصلاحیه های این موافقتنامه جزء لاینفکی از آن محسوب و به صورت تشریفات (پروتکل های) جداگانه تنظیم و طبق تشریفات مندرج در ماده (۲۱) این موافقتنامه لازم الاجراء خواهند شد.
ماده ۲۰ – امین اسناد
دولت فدراسیون روسیه امین اسناد این موافقتنامه خواهد بود.
ماده ۲۱ – لازم الاجراء شدن
این موافقتنامه در سی اُمین روز پس از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی در مورد اتمام تشریفات داخلی ضروری برای لازم الاجراء شدن آن، توسط امین اسناد، لازم الاجراء خواهد شد.
ماده ۲۲ – انصراف از عضویت در موافقتنامه
هر یک از طرفها می تواند از عضویت در این موافقتنامه با ارسال اطلاعیه ای به امین اسناد مبنی بر این تصمیم، انصراف دهد. این موافقتنامه برای طرف مربوط برای مدت دوازده ماه از تاریخ دریافت اطلاعیه مزبور توسط امین اسناد، لازم الاجراء باقی خواهد ماند.
این موافقتنامه در شهر آستاراخان در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۴ (۷ مهر ۱۳۹۳) در یک نسخه اصلی به زبانهای فارسی، آذربایجانی، قزاقستانی، روسی، ترکمنی و انگلیسی تنظیم شده است که همه متنها از اعتبار یکسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف، در تفسیر متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
نسخه اصلی این موافقتنامه برای امین اسناد فرستاده خواهد شد که تصویرهای تأیید شده این موافقتنامه را به طرفها ارسال خواهد کرد.
از طرف دولت جمهوری آذربایجان
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف جمهوری قزاقستان
از طرف دولت فدراسیون روسیه
از طرف دولت ترکمنستان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره منضم به متن موافقتنامه، شامل مقدمه و بیست و دو ماده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و هشتم تیرماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۱ /۵ /۱۳۹۶ به تأیید شورای نگهبان رسید.