شماره ۲۰۰/۱۰۲۳ – ۱۳۹۷/۱/۲۷
در اجرای آیین‌نامه اجرایی ماده (۸) قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، مصوب ۱۳۹۴ هیأت محترم وزیران و مفاد بند (ث) ماده (۶۷) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه ج.ا. ایران، موارد زیر بانضمام اسناد پیوست (ممهور به مهر دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات) در یازدهمین جلسه شورا در تاریخ ۱۳۹۶/۱/۲۸ به تصویب رسید. شایان ذکر است اجرای مصوبات مذکور با رعایت قوانین و مقررات و در چارچوب قانون بودجه سالیانه انجام میگیرد.
۱. کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری موظف اند ظرف مدت شش ماه نسبت به ارائه خدمات به مردم از طریق کارپوشه ملی ایرانیان به موازات روشهای ارائه خدمات موجود، اقدام نمایند.
۲. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سامانه کارپوشه ملی ایرانیان را به گونه ای توسعه و تکمیل نماید که امکان ارائه خدمات استعلامی دستگاههای اجرایی به مردم و یا ارائه اسناد و مدارک احراز اصالت شده اشخاص به دستگاههای اجرایی را فراهم نماید.
۳. دستورالعمل اجرایی سامانه کارپوشه ملی ایرانیان به شرح پیوست.
نصرا… جهانگرد محمود واعظی
دبیر شورا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورا
شماره ۲۰۰/۱۰۳۳ – ۱۳۹۷/۱/۲۷
دستورالعمل اجرایی سامانه کارپوشه ملی ایرانیان
مقدمه
در اجرای آیین‌نامه اجرایی ماده (۸) قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، مصوب ۱۳۹۴ هیأت محترم وزیران و مفاد بند (ث) ماده (۶۷) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۹۵ـ ، دستورالعمل اجرایی سامانه کارپوشه ملی ایرانیان در تاریخ ۱۳۹۶/۱/۲۸ در شورای اجرایی فناوری اطلاعات تصویب شد.
بخش اول: اهداف و ویژگی های سامانه
ماده ۱ـ سامانه کارپوشه ملی ایرانیان، سامانه ای است که طی آن کاربران شامل تمام اشخاص حقیقی و حقوقی در کشور دارای امکانات زیر هستند:
۱ـ کارپوشه ای اختصاصی (ایران پوشه) جهت دریافت خروجی و پاسخ خدمات دولت الکترونیکی
۲ـ حفظ اسناد ارسالی از سوی دستگاه ها جهت ارائه به متقاضیان وفق ماده (۲۵) این دستورالعمل
۳ـ احراز هویت یگانه جهت دسترسی به تمام خدمات دولت الکترونیکی بر روی تمام بسترهای ارتباطی اعم از ثابت و همراه
ماده ۲ـ اهداف و ویژگی های سامانه:
۱ـ ایجاد بستری یکتا، امن، یکپارچه و استنادپذیر بین دستگاه ها و کاربران
۲ـ ایجاد فضایی جهت حفظ و ارائه اسناد ارسالی از سوی دستگاه ها به کاربران
۳ـ ایجاد سازوکاری جهت احراز هویت یگانه کاربران برای دریافت تمام خدمات دولت الکترونیکی
۴ـ حذف هزینه های سربار دستگاه ها جهت احراز هویت و ارسال پاسخ خدمات درخواستی، اعلان ها و ابلاغیه ها به کاربران
۵ ـ کاهش مراجعات حضوری به دستگاه ها و امکان رصد وصول مکاتبات و اعلانات به کاربران توسط دستگاه ها
۶ ـ مدیریت زمان و تسریع در روند اجرای امور اداری
۷ـ کاهش ترافیک تبادل و گردش اطلاعات مورد نیاز از شبکه داخلی دستگاه ها
۸ ـ ایجاد بستر استنادپذیری اسناد کاربران، سامانه مدیریت اسناد و فراهم نمودن دسترسی دستگاه های اجرایی به این اسناد حسب اعلام کاربران
بخش دوم: مفاهیم و دامنه شمول مصوبه
ماده ۳ـ مفاهیم و اختصارهای این مصوبه در معانی برشمرده زیر بکار رفته اند:
۱. دستگاه: دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و سازمان ها یا مؤسسات وابسته به آنها و موسسات عمومی مشمول قانون دسترسی آزاد به اطلاعات که از صلاحیت قانونی برای مکاتبه اداری مستقل با کاربران برخوردارند.
۲. کارگزار: کلیه دفاتر پیشخوان رسمی دولت اعم از:
الف) دفاتر پیشخوان خدمات دولت؛
ب) دفاتر ثبت اسناد رسمی
پ) دفاتر شرکت پست جمهوری اسلامی ایران؛
ت) دفاتر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات روستایی؛
ث) دفاتر کنسولی جمهوری اسلامی ایران در سایر کشورها.
۳. سازمان: سازمان فناوری اطلاعات ایران.
۴. کاربر: اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال و مؤسسات خصوصی ایرانی موضوع بند «هـ» ماده (۱) قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و همچنین اتباع خارجی مقیم/حاضر در ایران.
۵. ایران پوشه: فضای اختصاصی کاربران بر روی سامانه جهت تبادل اعلانات و اسناد با دستگاه ها است که برای هر شخص حقیقی به صورت @iran (کد ملی) و برای هر شخص حقوقی به صورت @iran (شناسه ملی)
۶. مرکز ملی تبادل اطلاعات: بستر تبادل اطلاعات ناهمگون دولت، شامل شبکه تبادل داده بین دستگاه ها و بستر نرم افزاری تبادل داده ها و اطلاعات الکترونیکی دولت به صورت امن، پایدار و یکپارچه موضوع تبصره ۲ بند ث ماده (۶۷) قانون برنامه ششم توسعه
بخش سوم: تکالیف دستگاه های اجرایی
ماده ۴ـ دستگاه هایی که خدماتی را به مردم یا کسب وکارها ارائه می کنند ملزم هستند از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات به سامانه متصل شوند.
ماده ۵ ـ دستگاه ها می بایستی درخواست رسمی خود را که حاوی موارد ذیل است، به سازمان ارائه کنند:
الف) گستره، پراکندگی، فراوانی و نوع اعلان ها و اسناد ارسالی به کاربران مربوطه؛
ب) معرفی نماینده دستگاه برای راهبری بخش اختصاصی در سامانه
ت) امکانات و همچنین نیازمندی های فناورانه اختصاص یافته از سوی دستگاه به سامانه اعم از اتصال از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات یا از طریق واسط کاربری؛
ماده ۶ ـ در صورت تأیید سازمان، دستگاه ظرف ۲۰ روز شرایط و نیازمندی های ابلاغی آن را فراهم می آورد. در صورت زمان بر بودن کار، جدول زمانی امور به تأیید سازمان می رسد.
ماده ۷ـ دستگاه ها متعهد هستند احراز هویت و همه مکاتبات خود با کاربران را از سامانه انجام داده و چنانچه بر حسب ضرورت از سایر درگاه ها یا سامانه های الکترونیکی یا به شکل حضوری تعامل اداری مربوط را به انجام رسانند، می بایستی سوابق آن را در ایران پوشه کاربران بارگذاری کنند.
ماده ۸ ـ انحلال دستگاه یا منتفی شدن خدمات آن، دلیلی برای پایان خدمات سامانه نیست و کاربران آن همچنان می توانند به اسناد و سوابق مربوط دسترسی داشته باشند.
ماده ۹ـ دستگاه ها موظف اند امکان معرفی سامانه به کاربران را به عنوان کانال دریافت نتیجه خدمات درخواستی، در پرتال و کلیه ابزارهای عرضه خدمات معرفی کنند.
بخش چهارم: تکالیف سازمان
ماده ۱۰ـ سازمان برای شناسایی کارگزاران آماده خدمت به تفکیک استان ها، کلان شهرها، مراکز استان، شهرها، بخش ها و روستاهای سراسر کشور و همچنین نمایندگی های کنسولی ایران در سایر کشورها، پیمایش و آمایش لازم را انجام می دهد.
ماده ۱۱ـ سازمان ویژگی ها، شرایط و کارکردهای سامانه را از طریق فراخوان و اطلاع رسانی به دستگاه ها معرفی می کند.
ماده ۱۲ـ حجم و نوع فایل الصاقی قابل ارسال از طریق سامانه توسط سازمان تعیین و اعلام می شود.
ماده ۱۳ـ سازمان موظف است ظرف ده روز درخواست اتصال دستگاه ها به سامانه را بررسی و پاسخ دستگاه درخواست دهنده را بدهد. در صورت عدم پاسخ، فرض بر تأیید درخواست دستگاه است.
ماده ۱۴ـ با احراز فراهم بودن همه شرایط، سازمان از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات ضمن تأمین سرویس احراز هویت کاربران، خروجی خدمات الکترونیکی دستگاه را به سامانه فراهم می آورد. در غیر صورت غیر الکترونیکی بودن خدمات دستگاه ها دسترسی دستگاه از طریق واسط کاربری به سامانه فراهم می شود.
ماده ۱۵ـ سازمان موظف است ساز و کار استعلام صحت سنجی اسناد چاپ شده را از طریق ایران پوشه کاربران را تا سه ماه فراهم کند.
ماده ۱۶ـ اتصال براساس پیوست امنیتی که باید ظرف سه ماه از سوی سازمان در دسترس دستگاه های متقاضی قرار گیرد، انجام می شود.
ماده ۱۷ـ سازمان مکلف است ظرف شش ماه مرکز تماس و ارائه خدمت از راه دور این سامانه را ایجاد کند.
بخش پنجم: نحوه اخذ و فعال سازی ایران پوشه
ماده ۱۸ـ سامانه دارای سه سطح دسترسی است.
۱ـ سطح اول: برای عرضه خدمات عمومی دستگاه ها که ارائه آنها نیازمند اطلاع از هویت گیرنده خدمت است. برای این سطح از خدمات کد کاربری کاربران با ارسال شماره تلفن همراه مربوط به خود شخص، کدملی و شماره سریال شناسنامه کاربر فعال می شود.
۲ـ سطح دو: برای عرضه آن دسته از خدمات دستگاه ها که ارائه آنها نیازمند احراز هویت کاربران است، احراز هویت با مراجعه حضوری کاربران به یکی از دفاتر کارگزاری و ارائه مدارک مطابق موارد مندرج در مواد (۱۸) و (۱۹) انجام می شود.
۳ـ سطح سوم: برای عرضه آن دسته از خدمات دستگاه ها که ارائه آنها نیازمند اخذ امضای دیجیتالی یا سایر ابزارهای هوشمند دارای کد امنیتی است.
ماده ۱۹ـ کاربر سطح دو و سه در گزینش هریک از انواع کارگزاری ها جهت فعال نمودن ایران پوشه خود آزاد است.
ماده ۲۰ـ برای فعال شدن کد کاربری درخواست دهندگان حقیقی در سطح دو لازم است متقاضی شخصاً با در دست داشتن اطلاعات و مدارک زیر به یکی از کارگزاری های عرضه کننده خدمت به صورت حضوری مراجعه کند:
الف) کارت هوشمند ملی؛
ب) کد پستی محل اقامت؛
پ) شماره تلفن همراه که باید به نام خود کاربر باشد. بدیهی است در صورت درخواست کاربر اعلام وصول سند جدید از طریق پیامک به شماره تماس همراه ارسال می شود.
ت) در صورتی که کاربر خواستار دریافت اعلام وصول سند جدید از طریق رایانامه شخصی خود باشد لازم است نشانی رایانامه خود با دامنه .ir را ارائه کند.تبصره: در صورت فقدان کارت هوشمند ملی، اصل کارت ملی و شماره سریال شناسنامه باید ارائه شود.
ماده ۲۱ـ برای فعال شدن کد کاربری درخواست دهندگان حقوقی در سطح دو و سه لازم است صاحب مجاز امضا وفق آخرین روزنامه رسمی معتبر، با در دست داشتن اطلاعات و مدارک زیر به صورت حضوری به یکی از کارگزاری های عرضه کننده خدمت مراجعه کند.
الف) اصل شناسنامه و کارت ملی صاحب مجاز امضا مؤسسه به عنوان کاربر حقوقی خدمت؛
ب) شماره ثبت مؤسسه؛
پ) شناسه ملی موسسه
ت) کدپستی محل موسسه
ث) شماره تلفن همراه که باید به نام صاحب مجاز امضا موسسه یا خود موسسه باشد. بدیهی است در صورت درخواست کاربر اعلام وصول سند جدید از طریق پیامک به شماره تماس همراه ارسال می شود.
ج) در صورتی که کاربر خواستار دریافت اعلام وصول سند جدید از طریق رایانامه شخصی صاحب مجاز امضای موسسه می باشد لازم است نشانی رایانامه خود را ارائه کند.
تبصره: در صورت تغییر صاحب مجاز امضا در یک موسسه، صاحب امضا جدید موظف است شخصاً جهت تغییر مشخصات حساب کاربری موسسه به یکی از دفاتر کارگزاری مراجعه کند.
ماده۲۲ـ کاربر کارپوشه می تواند دسترسی به کارپوشه خود را با حضور در دفاتر کارگزاری و ارائه فرم تعهد به کاربر دیگری نیز تفویض کند. در این صورت اطلاعات کارپوشه کاربر برای نماینده معرفی شده نیز ارسال می شود. در این صورت اطلاعات هویتی نماینده نیز برپایه مواد (۱۸) یا (۱۹) حسب مورد ثبت می شود.تبصره ـ پذیرش نمایندگی کاربران در صورت درخواست خود کاربر، از سوی دفاتر کارگزاری مجاز بلامانع است.
ماده۲۳ـ اطلاعات هویتی درخواست دهنده به صورت برخط راستی آزمایی می شود و در صورت مغایرت، فعال سازی ایران پوشه کاربر درخواست دهنده تا زمان رفع مغایرت به تعویق می افتد.
ماده۲۴ـ پس از تأیید نهایی اطلاعات هویتی درخواست دهنده، نام کاربری به همراه گذرواژه ایران پوشه کاربر از سوی متصدی کارگزاری (غیر از سطح اول موضوع بند یک ماده (۱۷)) صرفاً به شخص کاربر تحویل داده می شود.ماده۲۵ـ مسئولیت حفاظت از نام کاربری و گذرواژه دسترسی به سامانه بر عهده کاربر است و کاربر باید در اولین استفاده رمز عبور خود را تغییر دهد.ماده۲۶ـ سامانه نمی تواند برای مبادله اطلاعات بین کاربران بکار گرفته شود.
بخش ششم: نحوه ارائه خدمات سامانه
ماده ۲۷ـ اسناد ارسالی از سوی دستگاه ها در ایران پوشه کاربران حفظ می شود و با مجوز کاربر اسناد مذکور یا کلیه اسنادی که توسط کاربر ذخیره شده و حسب نیاز توسط دستگاه های ذیربط احراز اصالت شده می تواند در اختیار سایر دستگاه ها قرار گیرد.
ماده ۲۸ـ در صورت لزوم بازیابی رمز عبور ایران پوشه، کاربران سطح دو و سه باید به یکی از کارگزاری ها به صورت حضوری مراجعه و با ارائه اصل کارت هوشمند ملی یا کارت ملی، رمز عبور جدید را دریافت کنند. بازیابی رمز عبور کاربران سطح یک به صورت غیر حضوری و از طریق سازوکار تعیین شده در سامانه انجام می شود.
ماده ۲۹ـ وصول سند جدید در سامانه باید بوسیله پیامک و یا سامانه پیام رسان داخلی و یا رایانامه برای سه بار در بازه های زمانی متناسب به آگاهی کاربر برسد. در صورت دریافت دو بار تأیید پیام از سوی کاربر، مکاتبه مزبور به منزله ابلاغ واقعی خواهد بود.
ماده ۳۰ـ کاربر می تواند بدون محدودیت جغرافیایی به سامانه دسترسی داشته و نسبت به چاپ و ذخیره اسناد ارسالی در ایران پوشه خود اقدام کند. تغییر اطلاعات هویتی موضوع مواد (۱۸)، (۱۹) و (۲۰) تنها پس از راستی آزمایی ثبت می شود.
ماده ۳۱ـ در صورت فوت یا حجر کاربر حقیقی دسترسی به ایران پوشه کاربر تابع قوانین انحصار وراثت است.
ماده ۳۲ـ در صورت انحلال کاربر حقوقی، می بایستی کاربر بلافاصله موضوع انحلال شرکت را به یکی از کارگزاری ها اعلام کند. هرگونه دسترسی به سامانه کاربران حقوقی پس از درج پیام از سوی سازمان های ذیربط، منوط به رعایت تشریفات برشمرده در ماده (۲۰) است. پیامدهای اطلاع ندادن یا اطلاع رسانی دیرهنگام به عهده نماینده کاربر خواهد بود.
ماده ۳۳ـ اسناد و مستندات ایران پوشه کاربران و همچنین داده های حاصل از تبادل (داده ترافیک) آنها، تا زمان انقضای اعتبار تعیین شده از سوی دستگاه فرستنده نزد سامانه نگاهداری می شوند.
بخش هفتم: سایر مقررات
ماده ۳۴ـ کارگزاران موظف هستند بر پایه شاخص های ابلاغی سازمان نسبت به فراهم آوردن نیازمندی های سازه ای، سامانه ای، اداری و یا دفتری کاربران اقدام نمایند.
ماده ۳۵ـ هر گونه دسترسی غیر مجاز به ایران پوشه کاربران و داده ها و اطلاعات آنها خارج از قوانین مربوط ممنوع است.
ماده ۳۶ـ تعرفه یا کارمزد خدمات سامانه مذکور از سوی کارگزاران یا دستگاه ها در ازای ارائه خدمت به کاربران، با پیشنهاد سازمان منوط به تصویب کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات است.
ماده ۳۷ـ دستگاه ها یا کارگزاران می توانند با تأیید سازمان خدمات ویژه ای را برای کاربران خود پیش بینی کنند به نحویکه کاربران در استفاده از آنها مختار باشند؛ مشروط به آنکه در ارائه مطلوب خدمات پایه و الزامی شان خدشه ای وارد نشود.
ماده ۳۸ـ سازمان فناوری اطلاعات ایران موظف است براساس بازخورد نیازمندی ها سامانه کارپوشه ملی ایرانیان را توسعه دهد.