آیین‌نامه اجرایی مواد (۲) و (۳) قانون توسعه و بهینه­‌سازی آب شرب شهری و روستایی در کشور

تاریخ تصویب: ۱۳۹۵/۰۲/۱۱
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶/۰۵/۲۸

شماره ۵۸۶۶۹/ت۵۳۵۶۸هـ  –  ۱۳۹۶/۵/۱۶

هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۵/۱۲/۱۱ به پیشنهاد مشترک وزارتخانه­ های راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، نیرو و آموزش و پرورش و سازمان­های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و برنامه و بودجه کشور و به استناد مواد (۲) و (۳) قانون توسعه و بهینه‌سازی آب شرب شهری و روستایی در کشور ـ مصوب ۱۳۹۴ـ آیین­نامه اجرایی مواد یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:


ماده۱ـ اصطلاحات مندرج در این آیین­نامه در معانی مشروح مربوط به کار می­روند:
الف ـ قانون: قانون توسعه و بهینه‌سازی آب شرب شهری و روستایی در کشور ـ  مصوب ۱۳۹۴ ـ .
ب ـ الگوی مصرف آب: میزان مصرف آبی که به عنوان متوسط مصرف ماهانه آب مشترکین خانگی براساس بعد خانوار استانی و مناطق جغرافیایی مطابق با تبصره (۴) ماده (۱) قانون به تفکیک شرایط عادی، تنش و بحران توسط وزارت نیرو تهیه و ابلاغ می­گردد. الگوی مصرف آب مشترکین آب غیرخانگی، ظرفیت قراردادی نامیده می­شود که در قرارداد مشترک درج شده و مشترک مجاز به مصرف تا این حد بر حسب متر مکعب در ماه می­باشد.
پ ـ تجهیزات آب بر: مجموعه­ای از وسایل و تجهیزاتی که در آن آب، مصرف، تبدیل یا منتقل می­شود مانند ماشین لباسشویی، ظرفشویی، کولر آبی، شوفاژ و آب­گرمکن.
ت ـ تجهیزات آب پخش: تجهیزاتی که فقط آب را منتقل و پخش می­نمایند مانند انواع شیرآلات، آب­شویه (سیفون)، دوش و سرشیر.
ث ـ تجهیزات کاهنده مصرف: تجهیزاتی مانند وسایل کاهنده دبی جریان، کاهنده فشار و افزایـش دهنده سرعت خروجی آب که باعث کاهش مصرف آب اعم از آب­بر و آب­پخش می‌گردند.
ج ـ آب خاکستری: فاضلاب تولید شده در خانه به جز فاضلاب توالت.
چ ـ  بازچرخانی آب: فرآیند استفاده مجدد از آب خاکستری یا پساب.
ح ـ برچسب آب: صفحه حاوی اطلاعات مربوط به معیارها و برخی مشخصات فنی از قبیل مقدار مصرف و یا بازده که بر روی بدنه کالاهای آب بر و کالاهای آب پخش جهت اطلاع استفاده­کنندگان از میزان مصرف آب، قابل نصب می­باشد.
خ ـ تأسیسات جمع‌آوری آب باران: تجهیزات جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و بهره‌برداری از آب باران که از پشت بام یا محوطه ساختمان یا بخشی از معابر عمومی سرازیر می‌شود.


ماده ۲ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است با هماهنگی و کمک وزارت نیرو در همه ایام به ویژه در ماههای گرم سال در شبکه‌­های رادیویی و تلویزیونی سراسری و استانی، برنامه­های مرتبط با مدیریت مصرف و بهره­ وری آب شرب در گروه ­های مختلف سنی شامل کودکان و بزرگسالان را تولید و نسبت به پخش رایگان آن در ساعات پرمخاطب و در ساختارها و قالب­های متنوع به شرح جدول زیر اقدام نماید:

تبصره ۱ـ در اجرای بند (الف) ماده (۲) قانون، وزارت نیرو مکلف است با همکاری
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران محتوا و اثربخشی برنامه های موضوع این ماده را بررسی و ارزیابی نموده و به صورت مستمر نسبت به رفع نواقص و بهبود آنها اقدام نماید.

تبصره ۲ـ [اصلاحی ۱۳۹۶/۸/۳]
رسانه ­های دولتی مکلفند در هر ماه نسبت به آگاهی­ بخشی در زمینه مدیریت مصرف آب از طرق مختلف از جمله پخش آگهی، گزارش، چاپ مقاله و تهیه ویژه نامه‌ها با هماهنگی وزارت نیرو اقدام نمایند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است در مقاطع شش ماهه گزارش فعالیت‌های صورت گرفته در این خصوص را به سازمان برنامه و بودجه کشور ارایه نماید.
دستگاه­هایی که اختیار کمک از محل بودجه عمومی دولت به رسانه­ های غیردولتی را دارند در چارچوب قوانین، اولویت کمک را به موارد ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب اختصاص دهند


ماده ۳ـ وزارت آموزش و پرورش مکلف است با همکاری وزارت نیرو ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ آیین­نامه، آموزش نحوه مصرف بهینه آب را در تدوین کتب درسی و برنامه­ های آموزشی و پرورشی منظور نماید.


ماده ۴ـ سازمان ملی استاندارد ایران مکلف است با همکاری وزارتخانه­ های نیرو و
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استانداردهای ملی تجهیزات و ماشین‌آلات آب‌بر و آب‌پخش شامل استاندارد برچسب آب، استانداردهای فنی و تأسیسات جمع‌آوری آب باران و بازچرخانی آب را متناسب با شرایط کم­آبی کشوری در راستای مدیریت مصرف بهینه آب، ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، تدوین و جهت طی مراحل اجباری شدن به شورای عالی استاندارد ارایه نماید.

تبصره ۱ـ کلیه تولیدکنندگان و واردکنندگان تجهیزات آب‌بر و آب‌پخش و تجهیزات مرتبط با تأسیسات جمع‌آوری آب باران و بازچرخانی آب مکلفند با رعایت قوانین و مقررات و بر مبنای استانداردهای ملی مربوط، نسبت به تهیه و نصب برچسب آب بر روی کالا و بسته‌بندی آن اقدام نمایند. واردات، توزیع و فروش تجهیزات آب­بر و آب­پخش پرمصرف مغایر با الزامات برچسب آب ممنوع است.

تبصره ۲ـ ثبت سفارش و واردات کالاها و تجهیزات مغایر با استاندارد ملی و بین­ المللی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران موضوع این ماده ممنوع بوده و گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است از ورود تجهیزات یادشده جلوگیری نماید. موارد ثبت سفارش شده قبل از ابلاغ این آیین‌نامه مستثنی می‌باشند.

تبصره ۳ـ تمامی کاربران آب در بخش­های دولتی، نظامی، انتظامی، نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مکلفند تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز خود را براساس استانداردهای این ماده خریداری نمایند. ذی­حساب­های مربوط مکلف به نظارت بر رعایت مفاد این تبصره می­باشند.


ماده ۵ ـ سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است به منظور تأمین منابع مورد نیاز جهت خرید و نصب تجهیزات کاهنده مصرف آب، بازچرخانی آب و تأسیسات جمع‌آوری آب باران در تمامی مراکزی که برابر قانون معاف از پرداخت آب­بها می­باشند، اعتبار لازم را با هماهنگی وزارت نیرو در قالب طرح ملی مدیریت مصرف آب شهری (تملک دارایی­ های سرمایه ­ای) پیش‌بینی و در بودجه سالانه طرح­های عمرانی تأمین نماید.


ماده ۶ ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، نسبت به اصلاح مبحث (۱۶) مقررات ملی ساختمان در زمینه طراحی و اجرای تأسیسات باز چرخانی آب، جمع‌آوری آب باران و دفع بهداشتی فاضلاب در ساختمان­های موضوع بند (ث) ماده (۲) قانون و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف و الزامات مدیریت بهینه مصرف آب در تمامی ساختمان­ها اقدام و شرایط لازم را جهت کنترل و تأیید طراحی و اجرای آن فراهم نماید.

تبصره ـ سازمان هواشناسی کشور موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین­نامه، نقشه و فهرست شهرها و روستاهای دارای میانگین بلندمدت بارش سالانه (۲۵۰) میلیمتر و بالاتر را تهیه و اعلام نماید.


ماده ۷ـ شرکت­های آب و فاضلاب شهری و روستایی مکلفند پس از دریافت تأییدیه سازمان نظام مهندسی ساختمان در شهرها و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در مناطق روستایی مبنی بر نصب تأسیسات باز چرخانی آب و جمع‌آوری آب باران در ساختمان­های جدیدالاحداث موضوع بند (ث) ماده (۲) قانون، نسبت به اعمال تخفیف در حق انشعاب آب به میزانی که به پیشنهاد وزارت نیرو به تصویب هیأت وزیران می­رسد، اقدام نمایند.

تبصره ۱ـ در صورت نصب تأسیسات بازچرخانی آب و جمع‌آوری آب باران در ساختمان‌های یادشده، شرکت­های آب و فاضلاب شهری مکلفند پس از تأیید نصب تجهیزات مذکور و کنترل مستمر آن، نسبت به تخفیف بیست درصدی کارمزد دفع فاضلاب اقدام نمایند.

تبصره ۲ـ در صورتی که در کنترلهای دوره­ای مشخص گردد تأسیسات بازچرخانی آب یا جمع‌آوری آب باران، کارکرد استاندارد را نداشته یا اینکه از مدار بهره­ برداری خارج شده‌­اند، تخفیف مذکور برای اینگونه املاک تا زمان اصلاح قطع می­گردد.


ماده ۸ ـ وزارت نیرو موظف است تعرفه­ های آب و فاضلاب را سالانه با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور به تفکیک شرایط عادی، تنش و بحرانی به تصویب هیأت وزیران برساند به نحوی که حداقل پنجاه درصد از منابع مورد نیاز جهت کاهش حداقل یک درصد از هدر رفت آب در شبکه تا رسیدن به استاندارد جهانی تأمین گردد. مابقی منابع مورد نیاز در بودجه سنواتی پیش‌بینی می­گردد.

معاون اول رئیس‎ جمهور ـ اسحاق جهانگیری